„Waar de blanke top der duinen...
Het duin wordt bedreigd door de zee, door
water-onttrekking en door de konijnen
KERKNIEUWS
RECHTZAKEN
ZATERDAG 5 JUNI 1937
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Het groote gevaar der waterleidin gen voor het achterland. Zout
kwelwater. Behoud van de duinen als ontspanningsoord en natuur
monument.
11
In het Casino te Noord wijk aan Zee is
heden vanwege de Commissie voor den
Monumentendag de 12de Monumentendag
gehouden.
De voorzitter, prof. dr. A. W. Bijvanck,
hoogleeraar te Leiden, heette de aan
wezigen welkom en dankte de sprekers,
dr. Thijsse en ir. Bijl voor hun medewer
king. Ter inleiding der besprekingen wijdt
spr. zijn gedachten aan de beteekenis van
de duinen en aan de vraag, waarom zij
moeten worden beschermd.
WAAROM MOETEN DE DUINEN
WORDEN BESCHERMD
De duinen zijn een jonge geologische for
matie, maar zij hebben reeds een wissel
vallige geschiedenis. Zij danken htm ont
staan aan de zee, die het zand aanvoert,
aan den wind, die het opwaait, aan de klei
ne organismen en de planten, die het vast
houden. Oudtijds lag het duinlandschap
aLs een lange schoorwal vóór de kust.
Daarachter is het gebied van de provincie
Holland ontstaan, uit water en zandban
ken, later veenmoeras, tenslotte door de
menschen voor de cultuur veroverd. Het
bewoonbaar maken avn dit gebied is mo
gelijk geweest door de bescherming der
duinen. De duinen te bewaren is dus een
historische plicht.
Voordat met de ontginning van het veen-
landschap kon worden begonnen, heeft de
zee nog een poging gedaan, het duinland
schap te vernietigen. Maar de zee breekt
niet alleen af;' zij bouwt ook op. Een dui
zend jaar geleden is het jonge duinland
schap ontstaan, met de hooge witte dui
nen, waaraan men het eerst denkt, wan
neer men van duinen spreekt.
Het is goed, dit niet te vergeten en
steeds klaar te staan om de natuurlijke
zeewering in stand te houden. Het be
schermen van de duinen is een waterstaat
kundige plicht.
Voor den Monumentendag zijn echter
de duinen als natuur hoofdzaak. De
duinen zijn het aangewezen recreatie
gebied voor de volkrijkste streek van Ne
derland. De instandhouding der duinen is
dus zeker ook een sociale plicht. Spreker
meent een beroep te moeten doen op de
besturen der duingemeenten om te zorgen,
dat dit voor onze volksgezondheid zoo be
langrijke bezit niet verloren gaat. De dui
nen dienen als een natuurmonument te
blijven bewaard.
Want ook als louter natuur zijn de dui
nen van groote beteekenis. Wellicht is
er geen plaats in Nederland, waar de na
tuur zoo onmiddelijk en zoo ongestoord
tot ons spreekt als in de duinen. Nergens
kan men de natuur zoo ondergaan als
daar. De duiten zijn bij uitstek een na
tuurmonument. Om die reden hebben zij
ook recht op de bijzondere belangstelling
van een monumentendag.
DE DUINEN UIT WATERSTAATKUNDIG
OOGPUNT
De heer ir. J. C. Bijl, ingenieur van den
Haarlemmermeerpolder, heeft vervolgens
gesproken over de duinen, waterstaatkun
dig beschouwd.
Spr. zette uiteen dat geologen het denk
beeld, dat onze kustvlakte vroeger een
diep waterbekken was, hebben verlaten.
Prof. Eug. Dubois had reeds terecht be
toogd, dat bij de duinvorming in 't bijzon
der aan den invloed van den vloedstroom
gedacht moest worden. De getijbewegin
gen in den Atlantischen Oceaan planten
zich door het Engelsche kanaal in de
Noordzee voort en langs onze kusten is
de vloedstroom krachtiger dan de eb-
stroom. De afname gedurende historische
tijden van onze duinkust werd daarop
door andere onderzoekers toegeschreven
aan een veronderstelde voortschrijdende
verbreeding van die zeestraat.
Deze hypothese veroorzaakte een onge
rustheid, die in de Staten-Generaal weer
klank vond. De Directie van den Rijkswa
terstaat had middelerwijl niet stil gezeten,
doch ir. Joh. van Veen een onderzoek op
gedragen, wiens onlangs gepubliceerde
resultaten, behalve voor ons land, in niet
mindere mate voor het overige kustgebied
van groote beteekenis zijn. Aan de hand
van waarnemingen heeft hij toch onom-
stootelijk aangetoond, dat het Kanaal ge
durende eene periode langer dan de his
torische niet of slechts weinig in vermo
gen veranderde en dat thans geen profiel
verruiming van het nauwste deel door uit
schuring, noch verondieping door afzet
ting van materiaal verwacht mag worden.
Gelukkigerwijs kunnen wij dus eene
theorie, die weliswaar de groote verande
ringen in onze zeekust verklaarde, doch
ons daarnevens eene onheilspellende toe
komst voor oogen stelde, verwerpen; maar
sinds eeuwen weten wij, dat het verstui
ven van het droge zand en den afslag
bij stormvloed aan de zeezijde de oorza
ken zijn der afname van strand en dui
nen en tegen deze beide gevaren was en
blijft onze verdediging gericht.
Het begin van de verdediging
tegen de zee
Vragen wij wie deze verdediging leidt,
dan mag niet uit het oog worden verlo
ren, dat, waar of wanneer wij onze ge
schiedenis raadplegen, de Hooge Over
heid steeds de drager van het gezag in
Waterstaatszaken was. Een bekend voor
beeld geeft het bevelschrift van kiezer
Frederik Barbarossa om de dam aan de
Zwade of grens de Zwammerdam
op te ruimen, opdat de Rijn weer als
„een koninklijken waterweg daarheen zou
stroomen". Een meer dichtelijk dan waar
heidsgetrouw bevel, door den Holland-
schen Graaf slechts noode opgevolgd, waar
in wij het voorspel kunnen zien van de
oprichting van het Hoogheemraadschap
van Rijnland, in welks gebied ook Noord-
wijk gelegen is. Dit waterschap, in 1253
door Graaf Willem II gesticht, zag zich,
in 't bijzonder nadat de Hollandsche ste
den bij keizer Maximiliaan op behoorlijk
onderhoud der duinen als waterkeering
hadden aangedrongen, daarmede belast.
Voorheen was de Grafelijke houtvester,
die op het slot Teilingen woonde, alleen
baas.
Nog heden ten dage geschiedt het on
derhoud overeenkomstig de contracten uit
de XVIde eeuw, waarbij vrije en onvrije
duinen onderscheiden worden. Het onder
houd der onvrije duinen, waartoe onder
meer bijna de geheele zeereep behoort,
komt ten laste van Rijnland.
Ook de__ onderhoudswijze bleef vrijwel
onveranderd n.l. helm- en stroobeplan-
ting en somtijds het stellen van rietscher-
men of stuifbinden, eenvoudige maatre
gelen, die mogelijkerwijs onnoodig waren,
wanneer het natuurlijk biologisch even
wicht bewaard was gebleven. Het waren,
vooral na het verdwijnen der vossen, de
konijnen, die een ware plaag werden.
Reeds eeuwen geleden sprak men van het
depeupleeren der duinen, daarmede het
konijnen-vrij-houden bedoelend. Ditzelfde
woord zou thans kunnen herleven in de
beteekenis van het weren van menschen,
die zoo niet moedwillig, dan toch uit on
wetendheid of onverschilligheid de vege
tatie vernielen en waartegen onsympathie
ke draadafrasteringen gesteld worden.
De ernstige gevolgen van de
wateronttrekking
Tengevolge van een andere evenwichts-
verstoring zijn er nieuwe en niet minder
ernstige gevaren te duchten, n.l. die, wel
ke als gevolg der wateronttrekking door
de duinwaterleidingen optreden. Te dezer
zaken stelde het bestuur der Vereeniging
tot behoud van Natuurmonumenten (dank
zij het zoo zeer te waardeeren initiatief
van Jhr. Mr. J. W. G. Boreel van Hooge
landen) een commissie in, wier rapport
naar te verwachten is van ingrijpende be
teekenis zal zijn.
Vond voorheen het regenwater, voor
zoover het niet verdampte, of door de ve
getatie verbruikt werd, in de duinen geen
anderen uitweg dan den bodem, waardoor
het langzaam wegzakte, eenerzijds naar de
geestgronden, anderzijds naar de Noord
zee, het werd later in de prise d'eau opge
vangen en ten behoeve der drinkwater
voorzieningen afgevoerd. Het waterver
bruik steeg echter dermate, dat het de
regenval steeds meer en in zeer belang
rijke mate ging overtreffen. Het surplus
werd toen onttrokken aan de zoeterwater-
voorraad, die zich in den ondergrond der
duinen bevindt. Dit zoete diepduinwater
had zich in den loop der eeuwen geduren
de de duinformatie verzameld, het was
nimmer in rust, doch benaderde een even
wichtstoestand, waarbij over langeren
tijdsduur gerekend aan- en afvoer onge
veer evengroot zouden zijn. Doordat deze
evenwichtstoestand, reeds voor het berei
ken daarvan, door de waterleidingen ver
broken werd, kunnen in de toekomst ern
stige bezwaren ontstaan.
Het commissoriale rapport stelt
in een scherp daglicht, hoe het
zoute zeewater, dat zich in den on
dergrond der duinen onder het zoe
te water bevindt, evenmin in rust
verkeert, doch ten gevolge van de
diepe droogmakerijen, als den
Haarlemmermeerpolder, die zich
achter de kuststrook bevinden,
zich landwaarts, d.w.z. van de zee
naar binnen beweegt. Tegen deze
waterbeweging vormt het zoet
waterlichaam, in de duinen boven
het zoute water gelegen, eene bar
rière, die te deugdelijker werkt,
naarmate zij breeder en dikker is,
omdat daardoor de door het zee
water af te leggen weg langer
wordt. Omgekeerd zal inkrimping
dier barrière, door de wateront
trekking der waterleidingen, de
toestrooming van zeewater bevor
deren en vervolgt het rapport:
„Welk een vloek deze brakke
kwel voor ons polderland is, be
hoeft geen betoog".
In aansluiting hiermede, wees spreker
op de Haarlemmermeer- en Wieringer-
mterpolders. In de eerste, door een duin-
rij van de zee afgesloten, stijgt jaarlijks
ongeveer 77.500.000 K.G. keukenzout op.
Een waarlijk niet te onderschatten hoe
veelheid, doch onbeduidend t.o.v. het zout-
bezwaar in den even grooten Wieringer-
meerpolder, hetwelk onlangs door de Zui
derzeewerken voor de toekomst berekend
werd op 500.000.000 K.G. Spreker acht
deze laatste schatting te laag, doch dat
daargelaten, ook in een zeer verre toe
komst zal het polderwater in den Wierin-
germeerpolder nimmer zoet worden.
De heer J. v. d. Hoeven vestigde onlangs
de aandacht op de mogelijkheid van nog
een ander gevaar, dat uit het interen van
den zoetwatervoorraad kan voortspruiten.
Ten gevolge van de colloïdale eigenschap
pen verkrijgt n.l. het duin- en strand-
zand een grooter volume bij bezinking in
zeewater dan in zoetwater. Aangezien nu
de afvloeiing van het zoete duinwater
naar de zeezijde, ten gevolge van de wa
ter onttrekking door de waterleidingen
vermindert, kan het strand minder sta
biel worden en grooter gevaar voor aan
tasting by stormweer loopen.
Het kwaad straft zichzelve
In feite plegen thans de waterleidingen
roofbouw, doch ook hier straft het kwaad
zichzelve. De onderscheiden prises d'eau
gaan elkaar hinderen en raken overbelast.
De Amsterdamsche gemeenteraad nam
onlangs het duinpiassen ontwerp aan; het
provinciaal waterleidingbedrijf van Noord-
Holland zoekt zijn heil in het IJsselmeer;
de Haagsche waterleiding deed aan den
Noorder Lekdijk een proefinstallatie tot
zuivering van rivierwater bouwen. Er
komt dus licht aan den horizon en de tijd
zal aanbreken, waarop wij de waterlei
dingbedrijven slechts dankbaar zijn en wel
omdat zij steeds uitgestrekter duingebieden
in handen verkregen en deze daardoor
tegen bebouwing en als natuurmonumen
ten bewaarden.
Zooals spreker reeds opmerkte vraagt 't
behoud der duinen tevens eene verdedi
ging tegen afslag bij stormweer door het
zeewater. Opmerkenswaard is het, dat
dijkbouw het eerst langs de rivieren
plaats vond en dit systeem naderhand on
gewijzigd langs de zeekust werd toege
past. Nieuwere inzichten voerden echter
tot den bouw van strandhoofden, welke op
onderscheiden wijze geconstrueerd, thans
langs den geheelen Zuid Oostelijken
Noordzeekust worden aangetroffen.
Ir. Bijl eindigde zijne voordracht met
een woord van hulde aan de commissie
voor den Monumentendag, die de schoon
heid der natuur in duinen nogmaals tot
allen deed spreken, terwijl eene andere en
niet minder monumentale schoonheid, n.l.
die welke gelegen is in den ontwikkelings
gang der natuur, ons evenzeer treft.
Dr. Jac. P. Tijsse heeft vervolgens een
inleiding gehouden over:
DE FLORA EN FAUNA VAN HET DUIN.
Dr. Thijsse schetste in het kort het ont
staan van het duin en zyn verdere lotge
vallen. Onze duinen zijn een aeolische for
matie uit zeezand onder invloed van den
plantengroei. Waar plantengroei ontbreekt
of vernietigd werd, kunnen duinen zich
niet vormen of gaan zij te niet. Het vast
leggen van het zand in de zone waar de
hooge vloeden nog kunnen doordringen ge
schiedt door een beperkt aantal planten,
waaronder het biestarwegras (triticum
junceum) het belangrijkste is. Wanneer de
daardoor gevormde duintjes een zekere
hoogte hebben bereikt vestigen zich helm,
handhaver, e.a. planten, w.o. later de duin
doorn en vlier.
In het algemeen mag gezegd worden dat
de onbedorven duinen de gelegenheid ge
ven voor de ontwikkeling van een merk
waardige rijke en gevarieerde vegetatie,
die op menige plaats haar climaxvorm be
reikt in woud en wel loofwoud.
Het duin heeft zich gevormd en blyft
zich nog vormen als een bewogen land
schap met voor ons land vrij groote hoog
teverschillen en van grilige samenstelling:
lange ruggen, breede plateau's, diepe geu
len, wijde vlakten, waarin enkele geiso-
leerde duintjes nog wandelen of tot rust j
gekomen zijn. De geulen en vlakken lig
gen vaak zoo laag, dat het grondwater er
aan den dag komt, en zoo ontstaan de be-
tooverend mooie duinpiassen en duinmeer
tjes
De duinen munten dus uit door een groo
te verscheidenheid van grondgesteldheid en
ligging. Er zijn vruchtbare en onvrucht
bare kalkrijke en kalkarme gronden, natte
bodem, hooge droge bodem, hellingen en al
lerlei windrichting en in alelrlei hellings
graad.
Geen wonder dus, dat de duinen een
vegetatie vertoonen die door haar aan
passingen haar soortenrijkdom, en
door de aanwezigheid van zeldzame
planten elk ander landschap in Ne
derland overtx-eft en door onze bij
zondere ligging ook voor heel Europa
een bijzondere plaats bekleedt.
Het spreekt vanzelf, dat een zoo rij
ke vegetatie ook een overvloedige fau
na met zich brengt. Van de 172 soor-
van Nederlandsche broed vogels wor
den er niet minder dan 130 Sn onze
duinen aangetroffen, meest in grooten
overvloed. Dit overvloedig vogelleven
duidt meteen op een rijkelijk voorko
men van insecten en andere lagere
dieren.
De duinen zijn dus een waar lust
oord en him moderne bestemming zou
moeten zijn die van een groot natio
naal park aan de monden van Schel
de, Maas en Rijn. Helaas hebben zij
van de vroegste tijden af, zoolang de
duinstreek door menschen is bewoond,
te lijden gehad van allerlei wanbeheer.
Vernietigend voor de toch zoo onontbeer
lijke vegetatie was de beweiding met vee
en de aanwezigheid van het konijnen. De
onbegrijpelijke kortzichtigheid om ter wil
le van de jacht dit dier te behouden, te
behoeden, zelfs aan te kweeken, kan niet
genoeg worden gelaakt. Een overbevolking
aan konijnen beteekent den ondergang van
nagenoeg de geheele flora. Daarmee gaat
natuurlijk de fauna evenzeer achteruit.
Iedere plantensoort heeft zijn begeleiders
uit het dierenrijk, voornamelijk insecten en
deze vormen weer voedselvoorraad voor
de vogels. Wij zien dan ook in het konij
nenduin allerlei vogelsoorten gaandeweg
verdwijnen.
Voorts hebben de duinen geleden door
ontwatering. Door allerlei oorzaken is de
grond-waterspiegel in de duinen tusschen
Den Haag en Schoorl gedaald met bedra
gen van 2 tot 4 meter. De planten van de
natte valleien kunnen de gewone seizoen
dalingen en zelfs de bekende elfjarige
schommelingen van neerslag-maxima en
minima gerust doorstaan.
Door een blijvend lager peil doet de
flora van de natte pannen geheel verdwe
nen, zooals dat van Den Haag tot Velzen
dan ook nu het geval is. Met elkander be
slaan die laagten een groot deel van het
duin, meer dan de helft. Wij kunnen dus
zeggen, dat de wateronttrekking het groot
ste deel van het gebied beroofd heeft van
een schoone en belangrijke flora. Wat
daarvoor in de plaats komt of kan komen
staat daarbij verre ten achter. Ook voor
eenigszins hooger gelegen gronden heeft
een snelle daling van het grondwater een
ongunstige uitwerking.
Behalve door wateronttrekking hebben
sommige waterleidingbedrijven het land
schap ook geschaad door het systeem van
open kanalen en puttenreeksten.
Alles roept om een betere verzorging van
het duin. Behalve door bestrijding van het
konijn en door de zorg. voor het waterka
pitaal vindt men die ook in doelmatige
duinbeplanting. Langen tijd heeft men in
dit opzicht gezocht en geëxperimenteerd en
in het laatst van de vorige eeuw is het
Staatsboschbeheer begonnen, hier doelbe
wust op te treden.
Het ware te wenschen, dat wij aan alles
wat er thans nog aan duinen is overgeble
ven een dergelijk bestaan konden verze
keren. Dan zouden we weer aan de duinen
kunnen denken met bewondering, liefde en
dankbaarheid, in plaats van zooals nu, met
wrevel en schaamte. Is dat mogelijk? Niet
geheel en al, want de waterleidingbedrij
ven van Den Haag en Leiden, van Am
sterdam, Haarlem Bloemendaal en de pro
vincie Noord-Holland kunnen niet gemist
worden. Zij kunnen echter hun techniek
wijzigen in gunstigen zin. De provincie
Noord-Holland geeft reeds het goede voor
beeld. Zij zal een groot deel van haar wa
ter betrekken uit het IJsselmeer. In haar
duinen beperkt zij zich tot diepwaterwin-
ning. Er is geen sprake van overbevolking
van konijnen. Het landschap wordt ver
zorgd, op omzichtige wijze geschikt ge
maakt voor recreatie en voor een groot deel
ongemoeid gelaten.
In de duinen van het Staatsboschbeheer
zfjn duizenden hektaren aangewezen als
natuurmonument en werkelijk volledig als
zoodanig behandeld onder wetenschappelijk
toezicht. Het zijn de beroemde natuurmo
numenten in het Schoolsche duin en op de
Noordzee-eilanden. Van die van Texel we
ten wij nu al zeker, dat zij voor de wel
vaart van het eiland meer te beduiden hem-
ben, dan toen zij verpacht werden als scha
penweiland. Het natuurmonument Bosch
plaat op Terschelling mag, en om zijn duin
formaties, en om zijn flora en fauna mee
tellen onder de schoonste ter wereld.
Het ware te wenschen dat de departe
menten van Waterstaat en Financiën ook
dergelijke maatregelen troffen. Een goede
stap in die richting is reeds gedaan door
de stichting van het natuurijreservaat de
Beer aan de Hoek van Holland.
Moge Financiën inzien dat een bestem
ming als natuurmonument het behoud van
het duin en zijn schoonen natuurlijken vorm
voor ons Nederlanders van meer waarde is
dan de rijksdaalders die te verkrijgen zijn
door verkoop of verpachting of door afzan-
ding.
Ik acht het geenszins onmogelijk, al
dus eindigde spr., dat mettertijd aan
alle duinen, van Cadzand tot Rottumer-
oog toe een waardig bestaan kan wor
den verzekerd en wel grootendeels
als ongestoord duin met volledige be
stemming als natuurmonument of,
waar het de waterleiding-bedrijven be
treft, zoodanig geëxploiteerd dat het
landschap nog groote wetenschappe
lijke en aesthetische waarde blijft be
houden.
MGR. DE JONG BIJ DEN PAUS.
Belangstelling van den H. Vader voor de
Kamerverkiezingen.
Men seint uit Rome aan de „Msb.":
Z. H. de Paus heeft gistermorgen den
Aarts/bisschop van Utrecht Z. H. Exc. mgr.
dr. J. de Jong in particuliere audiëntie ont
vangen.
Omtrent deze audiëntie vernemen wij
nader, dat de Aartsbisschop er bijzonder
over was voldaan. Hij had den H. Vader
uitvoerig moeten inlichten over ons land
en in het bijzonder waren daarbij de Twee
de-Kamerverkiezingen van verleden week
ter sprake gekomen. Voor den afloop daar
van betoonde Z. H. levendige belangstel
ling.
MGR. HERMUS 50 JAAR PRIESTER.
Viering in het Instituut voor Doofstommen
te St. Michiels-Gestel.
Gister herdacht de Hoogeerw. heer mgr.
A. Hermus, directeur van het Instituut voor
doofstommen te St. Michiels-Gestel, zijn
gouden priesterjubileum.
Gistermorgen is om tien uur in de ver
sierde kapel van het doofstommen-insti
tuut een plechtige H. Mis door mgr. A.
Hermus opgedragen, waarbij assisteerden
de priester-leeraren van het instituut, de
zeereerw. heeren Bart els en Van Overbeek.
Deze H. Mis werd o.m. bijgewoond door:
Z. H. Exc. mgr. A. F. Diepen, bisschop van
's Hertogenbosch, Z. H. Exc. mgr. P. Hop
mans, bisschop van Breda, Hoogeerw. heer
mgr. Hendrikx, vicaris-generaal van het
bisdom Den Bosch, Hoogeerw. heer mgr.
Van Oers, vicaris-generaal van het bisdom
Breda en door den Hoogeerw. heer Papen
burg, deken te Dongen. Voorts waren te
genwoordig leden van het hoofdbestuur van
het instituut, o.m. mgr. Goyaerts, president
van het Klein-Seminarie te St. Michiels-
Gestel, mgr. Sweens, president van het
Groot-Seminarie te Haaren, mr. W. van
Lanschot, lid der Eerste Kamer der Staten-
Generaal en jhr. Smits van Oyen, lid van
Ged. Staten van Noord-Brabant.
Om half twaalf had een intieme huldi
ging plaats door de inwonenden van het
instituut in tegenwoordigheid van genoem
de autoriteiten.
Van de receptie, die de Hoogeerw. jubi
laris van een tot twee hield, werd een zeer
druk gebruik gemaakt.
HONDERDJARIG BESTAAN
DER CONGREGATIE VAN DEN
H. CAROLUS BORROMAEUS TE
AMSTERDAM HERDACHT.
Gisteren was het een feestdag voor de
zusters van het O. L. Vrouwegasthuis te
Amsterdam. Want haar congregatie, de con
gregatie van den H. Carolus Borromaeus,
vierde het honderdjarig bestaan.
Z. H. Exc. mgr. J. P. Huibers heeft giste
ren de Pontificale Hoogmis opgedragen in
de kapel van het O. L. Vrouwe-gasthuis.
Monseigneur werd daarbij geassisteerd door
Rector H. Berkhout van het Maagdenhuis
en Rector J. Th. Gussenhoven van het O.
L. Vrouwe-gasthuis als diaken en sub-dia
ken. Pastoor R. Hazebroek O.F.M. van de
Mozes en Aaronkerk was presbyter-assi-
stens, terwijl als troondiakens fungeerden
Pater R. Bouman S.J. van de Krijtberg en
Pastoor J. C. Schiphorst van de St. Boni-
facius. In de kapel waren behalve de
zusters ook de regenten, o.w. eere-kanunnik
L. P. Stolk en de doktoren aanwezig.
Mgr. hield na het Evangelie een korte
toespraak.
's Middags zijn op een feestelijke receptie
de zusters gehuldigd.
DE MOORD OP DEN PASTOOR VAN
GEISTEREN.
De behandeling van den op 19 Juni van
het vorig jaar gepleegden overval met roof
op pastoor Litjens te Geisteren zal 15 Juni
a.s. voor de rechtbank te Roermond een
aanvang nemen. Vier verdachten, de twee
gebroeders J. en hun vrienden H. en D.
zijn door den officier van justitie gedag
vaard. Hunwordt gezamenlijk ten laste
gelegd poging tot diefstal met geweldple
ging, tengevolge waarvan de pastoor is
overleden. Negen getuigen zullen gehoord
worden.
BEDORVEN VLEESCH VOOR
AUTOMATIEKEN.
Voor den kantonrechter te Almelo is gis
teren de geruchtmakende zaak tegen den
Almeloër De W. behandeld, die bedorven
vleesch geleverd heeft aan automatieken.
Hij had zich te verantwoorden wegens drie
overtredingen der vleeschkeuringswet, het
in voorraad hebben van bedorven vleesch,
in totaal 45 kilo, het laten slachten van
kalveren zonder ze te laten keuren en het
verkoopen van het vleesch.
Uit de verhooren bleek, dat de voor- en
achterkamer van De W. voor de „zaak"
werden gebruikt. De kalveren zijn in een
schuur geslacht.
De ambtenaar van het O. M. vond de
overtredingen zeer ernstig. Voor de „duiste
re praktijken" eischte hij drie maal 200
boete of 100 dagen. Het vonnis luidde drie
maal 200 of 30 dagen, met verbeurdver
klaring van het in beslag genomene.
