Help!
Generaal Mola om het leven gekomen
De Sprookjesstad Lilliput verovert de
Sleutelstad
VRIJDAG 4 JUNI 1937
OE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 9
Verongelukt tijdens een verkennings-vlucht
BUITENLAND
TOESTEL NEERGESTORT IN DEN MIST.
Het radiostation van Salmanca heeft ris-
teravond om half acht medegedeeld, dat de
bekende generaal Emilio Mola, de bevel
hebber van het Noordelijke leger van Fran
co, aan het front van Biscaje tijdens een
verkenningsvlucht in een dichten mist te
recht gekomen en neergestort is.
De general is om het leven gekomen,
evenals zijn adjudant, twee officieren van
den generalen staf en de beide vliegtuigbe
stuurders.
De zender, die als „Radio-Nacional"
wordt aangekondigde meldt de volgende
bijzonderheden over den dood van gene
raal Mola: „De generaal vertrok, te negen
uur in een dichten mist van Vitoria naar
Valladolid. Hij was vergezeld van luitenant
kolonel Pozas, twee officieren en een ser
geant-bestuurder. Het toestel vloog te plet
ter tegen een berghelling op drie of vier
kilometer van het dorp Castin de Peones.
De autoriteiten vonden het geheel verniel
de toestel na eenige uren zoeken. Te Sala
manca heerscht groote bewogenheid. De
winkels werden gesloten, terwijl de voor
stellingen in de schouwburgen geen door
gang vonden. De troepen in Biskaje heb
ben gevraagd het offensief te mogen her
vatten om de nagedachtenis van Mola te
eeren."
De gouverneur van Burgos heeft zich on
middellijk naar de plaats des onheils bege
ven, toen hij hoorde van het ongeluk, dat
generaal Mola was overkomen. Het lijk
van den generaal is ontzettend verminkt.
De weduwe, dis gisteravond te Burgos is
aangekomen, werd ontvangen door gene
raal Lopez Pinto, die haar het medeleven
van het Spaansche volk betuigde. Pinto
heeft een bespreking met den nieuwen com
mandant van het Noordelijke leger Da-
vila gehad. De lijken zullen worden over
gebracht naar de troonzaal van het regee-
ringspaleis te Burgos. Tot aan de begrafe
nis zullen missen worden gelezen. Bij dui
zenden komen te Burgos telegrammen van
deelneming binnen.
Posthume onderscheiding.
General Franco heeft een decreet onder
teekend, waarbij generaal Mola alsnog het
groot-kruis van San Fernando wordt ver
leend, wegens zijn verdiensten tijdens deze
campagne.
Het stoffelijk overschot van generaal
Mola zal te Pampeluna begraven worden.
WIJZIGING IN DE LEGERLEIDING.
Generaal Franco heeft na den dood van
generaal Mola onmiddellijk een nieuwe re
geling getroffen inzake het militaire op
perbevel. Het Noordelijke leger, dat tot nu
toe onder leiding stond van generaal Mola,
wordt gesplitst in een Noordelijke en een
Centraal leger. Het nieuwe Noordelijke le
ger omvat de Baskische en Cantabrisohe
provinciën en staat onder leiding van ge
neraal Davilla. Het nieuwe centrale leger,
Castillië en Aragon omvattend, wordt ge
bracht onder commanda van generaal Sa-
liquet. Generaal Queipo de Llano blijft lei
der van het Zuidelijke leger.
DE LOOPBAAN VAN GENERAAL MOLA
Generaal Mola heeft het grootste deel
van zijn carrière in. Marokko gemaakt,
waar hij den rang van kolonel verkreeg.
Na den val der dictatuur van Primo de
Rivera keerde hij naar Spanje terug, waar
hij tot directeur-generaal der politie werd
benoemd, welke functie hij tot den val
der monarchie bekleedde. Bij het uitroe
pen der republiek gaf hij zijn post op en
werd gedurende twee jaren niet met een
commando belast. In dien tijd publiceerde
hij zijn boek met herinneringen en meenin
gen aangaande de gebeurtenissen, welke
den val van de monarchie voorafgingen,
hetwelk eenig opzien verwekte. Geduren
de de twee jaren, dat Lerroux en Gil Ro
bles aan de macht waren, was hij weder in
actieven dienst. Den 19den Juli 1936 was
hij gouverneur van Pampeluna en als zoo
danig nam hij de leiding op zich van den
militairen opstand van Navarra, waar hij
requetes wapende. Daarna nam hij deel aan
de operaties vn Irun, vervolgens aan het
front van Madrid, om ten slotte opperbe
velhebber van het Noordelijke leger te wor
den. Hij schaarde zich aan de zijde van
generaal Franco, toen deze tot hoofd der
nationalistische regeering werd aangewe
zen en stond bekend om zijn Carlistische
gezindheid.
QUEIPO DE LLANO OVER DEN DOOD
VAN DEN GENERAAL.
Queipo de Llano heeft gisteravond me-
dedeeling gedaan van den dood van gene
raal Mola. „Mola was een der voornaamste
leiders onzer beweging, zoo verklaarde hij,
en hij is gestorven bij het vervullen van
zijn plicht. De mist was zeer dicht en be
lette elke operatie. Toch wilde de gene-
raa lover de linies vliegen, daar hij bo
ven mist een volkomen helderen hemel
dacht aan te treffen. Plotseling werd de
mist echter dichter en om onbekende rede
nen moest het vliegtuig landen. Hierbij
botste het toestel tegen een berg en de
inzittenden werden eerst tegen de wanden
van het toestel geworpen en vervolgens op
den grond. Allen werden gedood. Generaal
Mola is gestorven, doch zijn geest blijft.
Zijn dood kan niets veranderen, integen-
GENERAAL MOLA f
deel, het enthousiasme zal nog grooter zijn
om het werk waaraan hij zijn geheele ener
gie gaf, te voltooien. Ik verzoek u voor hem
een gebed te storten en voor zijn nagedach
tenis een minuut stilte in acht te nemen."
VOOR HERVATTING VAN DE
CONTROLE.
Britsche gezanten polsen de regeeringen te
Berlijn, Rome en Parijs.
De vertegenwoordigers van Groot-Brit-
tannië te Parijs, Berlijn en Rome hebben
stappen gedaan bij de respectieve regeerin
gen, om te informeeren naar de inzichten
van deze regeeringen inzake de maatrege
len tot bescherming van de vloten, welke
de controle in de Spaansche wateren uit
oefenen.
De Britsche regeering is van oordeel, dat
dit dient te geschieden door uitbreiding
van de veiligheidszones en door samen
werking van de corttroleerende vloten.
Men heeft den indruk, dat de bespre
kingen over deze kwestie vlot verloopen
en dat men binnenkort een nauwkeurig
omlijnd- ontwerp zal kunnen indienen.
Nog twee gewonden van de „Deutschland"
overleden.
In het hospitaal van Ibiza zijn twee sto
kers van de „Deutschland" aan de bij het
bombardement van dit schip bekomen ver
wondingen overleden.
Heden over de Spaansch-Fransche grens
geleid.
De uit vijftien personen bestaande be
manning van het Nederlandsche s.s.
„Andra", omtrent wier lot men langen tijd
in ongerustheid heeft verkeerd, is heden
over de Spaansch-Fransche grens geleid.
Zooals men zich herinneren zal is de
„Andra", welke toebehoorde aan de ree-
derij Socdeco te Antwerpen en levensmid
delen naar Spanje had vervoerd, op de te
rugreis, in ballast varende, op weg van
Bilbao naar Swansea, in het begin van
April door den kruiser der zeestrijdkrach
ten van geheraal Franco, de „Almirante
Cervantes" tot zinken gebracht, waarna de
opvarenden aan-boord van dezen oorlogs
bodem werden genomen. Kapitein was de
heer Dragten uit Rotterdam.
Sedert dien zijn de mannen door de
Franco-autoriteiten te San Sebastian vast
gehouden. Op 24 April werd op het de
partement van buitenlandsche zaken te den
Haag van Hr. Ms. gezantschap te Lissabon
de mededeeling ontvangen, dat de beman
ning van de „Andra" was vrijgelaten en
naar huis gezonden was, doch hier te lande
wachtte men tevergeefs op de terugkomst
der zeelieden. Op 9 Mei kreeg het depar
tement toen het bericht van den Nederland-
schen consul te San Sebastian, dat de be
manning zich daar nog in verzekerde bewa
ring bevond. Aan den consul is toen onmid
dellijk opdracht verstrekt, stappen tot in
vrijheidstelling der Nederlanders te onder
nemen. Thans zijn deze dus eindelijk met
succes bekroond.
Naar wij vernemen hebben de schepelin
gen, zoodra zij op Fransch grondgebied wa
ren aangekomen, zich onmiddellijk telegra
fisch in verbinding gesteld met de directie
van het Nederlandsche Bevrachtingskan
toor te Rotterdam, dat hen had aangemon
sterd en dat hen thans van reisgeld zal
voorzien. Tegen Zaterdag of Zondag wordt
de bemanning te Rotterdam terug verwacht.
...den man,die 'n witten
wandelstok draagt als hij
de straat moet kruisen!
(Want zoo'n stok wordt flfe.
g ed ragen door menschen,
die slecht kunnen zien)
VAN HET VATICAAN
DE H. STOEL EN DUITSCHLAND.
Zal Italië bemiddelend optreden?
In een conferentie van buitenlandsche
persvertegenwoordigers te Rome werd op
de vraag, of Italië een bemiddelaarsrol tus-
schen de Duitsche rijksregeering en het
Vaticaan op zich denkt te nemen, verklaard,
dat men hieromtrent zich op dit oogen-
blik niet kan uitlaten.
Vaticaan weigert Kard. Mundelein
te berispen.
Kardinaal-staatssecretaris Pacelli heeft
thans het antwoord van het Vaticaan ver
zonden op de tweede Duitsche protestnota
tegen de uitlatingen van kardinaal Munde
lein.
Kardinaal Pacelli zegt in zijn nota, dat
de Heilige Stoel weigert, kardinaal Mun
delein een berisping toe te dienen en hij
legt er den nadruk op, dat de Duitsche re-
g eer ing nimmer eenigerlei stappen heeft
gedaan om te verhinderen, dat leden der
Duitsche regeering beleedigende aanvallen
deden op den roomsch-katholieken gods
dienst, het Vaticaan en den Paus.
De Heilige Stoel is van oordeel, dat de
situatie tusschen het Duitsche rijk en het
Vaticaan ongewijizgd is. De pauselijke nun
tius heeft instructies te Berlijn te blijven
ten einde den indruk te vermijden, dat hij
Duitschland zou verlaten om zich te ont
trekken aan een onaangename situatie, of
dat de Heilige Stoel hem zou hebben terug
geroepen.
ITALIË
HET BEZOEK VAN MAARSCHALK
VON BLOMBERG.
„Logische voortzetting en uitbreiding van
de as-Rome-Berlijn".
De Duitsche minister van Oorlog, maar
schalk von Blomberg, heeft gisteren een
bezoek gebracht aan het vliegveld Fur-
bara. Hier hadden zich .talrijke vooraan
staande persoonlijkheden verzameld om den
Duitschen minister te ontvangen. Aanwe
zig waren Mussolini, de minister van Bui
tenlandsche Zaken graaf Ciano, de minis
ter van Pers en Propaganda Alfieri en ver
schillende militaire en fascistische autori
teiten.
Kort na de aankomst van von Blomberg
arriveerde ook de koning op het vliegveld.
De Duitsche gast werd rondgeleid door het
laboratorium, waar met moderne luchtwa-
pens wordt geëxperimenteerd en bezichtig
de de nieuwste projectielen, die ook gede
monteerd werden.
Vervolgens beklommen de koning, von
Blorrtberg en de Duce het observatorium,
waar zij getuige waren van een welgeslaag
de luchtmanoeuvre, waarbij de capaciteiten
van de bommenwerpers en aanvalsvlieg-
tuigen duidelijk werden aangetoond. De
manoeuvre werd dan ook door von Blom
berg met groote belangstelling gevolgd en
aan het slot getuigde de minister van zijn
bewondering.
Nadat hij nog de acrobatische verrichtin
gen van jachteskaders had gevolgd, nam de
maarschalk afscheid van den koning, die
het vliegveld verliet. Von Blomberg «teeg
in de „Duce" de machine, die door Mus
solini zelf bestuurd wordt en begaf zich
daarmede naar de luchtvaarstad Guidonia.
De „B. Z. am Mittag" publiceert een be
schouwing van zijn Romeinschen corres
pondent over het bezoek van den Duitschen
maarschalk, waarin o.a. gezegd wordt, dat
uit den langen duur van dit eerst contact
kan worden afgeleid, dat men eenige pro
blemen bestudeert, die als gevolg van de
huidige politieke situatie in Europa van
bijzondere actualiteit zijn. Het bezoek van
von Blomberg, aldus het blad, geldt echter
in de eerste plaats het Itaiiaansche leger. In
toonaangevende kringen wordt er de na
druk op gelegd, dat het verblijf van von
Blomberg te Rome onder de huidige om
standigheden aanduidt op welk een kalme
wijze de huidige toestand zoowel door Rome
als door Berlijn wordt beoordeeld.
Het zou overbodig zijn mede te deelen,
zoo gaat de correspondent van de „B. Z. am
Mittag" voort, dat het bezoek in geen en
kel opzicht tot bijzondere overeenkomsten
zal leiden. Het contact tusschen de weder-
zijdsche vertegenwoordigers der legers
vormt een logische voortzetting en uitbrei
ding van de as BerlijnRome. Ook voor dit
contact geldt datgene, wat reeds vele malen
herhaald werd, nl. dat deze as tegen nie
mand gericht is, doch slechts den Euro-
peeschen vrede dienen wil en de Europee-
sche beschaving beschermen.
DUITSCHLAND
DE KERKVERVOLGING.
Protest van den Kansel.
In de Parochiekerk van Gollenshausen
aan de Chiemsee heeft de pastoor verleden
Zondag de volgende verklaring vanaf den
kansel voorgelezen: „Een blad uit Dussel-
dorf bracht onlangs het bericht dat in Ro
senheim 40 Paters Capucijnen wegens zede
lijkheidsdelicten zouden zijn gearresteerd.
Feit is: 1) dat er in heel Rosenheim slechts
10 Paters Capucijnen zijn en 2) dat geen
enkele hunner is gearresteerd".
De kleine menschkes trok
ken massale belangstelling
Gistermiddag in de vroegte was er op
het Schuttersveld nog niets bijzonders te
zien, doch toen er eenmaal een aantal wa
gens van de Sprookjesstad Lilliput op het
terrein waren gebracht, kreeg het plotseling
een geheel ander aspect. Rappe handen,
gewend aan zulk werk, hadden tegen den
avond reeds een groot gedeelte van dit
sprookjesland opgebouwd en toen tegen 7
uur de tocht der Lilliputters zou beginnen
werd het al drukker en drukker in het
centrum de rstad, vooral in en rond den
Morschsingel en de Steenstraat, waar de
drukte veel geleek op die van 3 October
zonder nochtans de doordringende geuren
van gerookte paling of zoute haringen.
Onze fotograaf had zich buiten de druk
te gehouden en de Lilliputters in hun stad
opgezocht waar hij hen tezamen met
hun impressario en den kok op de ge
voelige plaat vastlegde, staande voor hun
woninkjes, die evenals de bewoners zelf
aller bewondering wekten.
Wij troffen de Sprookjesstadbewoners
aan den ingang van hun stadje en ston
den al spoedig tegenover den burgemees
ter, den heer Apad Martina. Natuurlijk
namen we de gelegenheid waar een ge
sprek met hem te beginnen en vernamen
o.m., dat hij 41 jaar oud is, gehuwd en
vader is van een welgeschapen dwergdoch
ter, die thans 15 lentes telt en de kleinste
uit het gezelchap Lilliputters.
De zetel der Lilliputters is Berlijn, dat
als centrum het gemakkelijkst te bereiken
is. Uit acht verschillende nationaliteiten
zijn de Lilliputters bijeengekomen, somtijds
louter door toeval. Er bevinden zich onder
hen verschillende broers en zusters en allen
zijn zij afstammelingen van normale ouders.
Het geheele vasteland hebben zij door
kruist, de Sprookjesstad trok zelfs over zee
en dus was de tocht, dien zij gisteravond
door de Sleutelstad gingen maken, heele-
maal niets bijzonders.
De bepluimde paarden, voor open wa
gens gespannen, kwamen toen voor en wij
namen afscheid van den kleinsten burge
meester ter wereld, die met zijn vrouw en
dochter in het met vier paarden bespannen
eerste rijtuig plaats namen, terwijl daar
achter de vier overige rijtuigen met 25 Lil
liputters volgden. Voorop trok het muziek
gezelschap van Werkmans Wilskracht en
allerwege bestond voor dezen intocht groote
belangstelling.
Hedenavond te 7 uur zullen de poorten
van de Sprookjesstad officieel worden ge
opend door den burgemeester dezer klein
ste gemeenschap ter wereld. Van af 4 uur
echter heeft men reeds toegang en kan men
zien hoe deze miniatuurbevolking haar
eigen leventje leeft, terwijl men in de
voorstellingen aanschouwen kan hoe zij in
hun eigen circus optreden met dwerg-
paardjes en olifantendressuur. Wij twijfe
len er niet aan, of velen zullen dit merk
waardige volkje van dichtbij willen gade
slaan.
CHINA
OPSTAND IN SINKIANG.
In de provincie Sinkiang in Chineesch
Turkestan is een opstand uitgebroken,
waardoor de geregelde autobusverbinding
tusschen Sinkiang en Soeiyuan is gestaakt.
Volgens berichten uit Chineesche bron zijn
Mohammedaansche benden slaags geraakt
met provinciale troepen onder commando
van de commissaris van landsverdediging
Sjeng Sji Tsia, die algemeen werd be
schouwd als een beschermeling van Sovjet
Rusland.
In Chineesche kringen is men van oor
deel, dat nu agenten van de Sovjets de Mo
hammedanen hebben aangespoord tegen
Sjeng in opstand te komen.
Het gevolg van den opstand in Sianfoe.
Een onverwacht gevolg van den opstand
in Sianfoe op 12 December 1936 is een
sterke vooruitgang in het brengen van een
grooter eenheid in de Chineesche legers.
Te Kaifeng in de provincie Honan is een
conferentie gehouden tusschen de vertegen
woordigers van den generalen staf van
Nanking en de bevelhebbers van de Noor
delijke legers en men is tot de volgende
resultaten gekomen:
le. De maarschalk Tsjang Soe Liang zal
uit zijn ambt worden ontzet.
2e. De Noordelijke legers zullen worden
gemoderniseerd en gereorganiseerd in na
tionale divisies, waarvan de eenheden zul
len worden gecantonneerd in het noorden
van Kiangsoe, Anhoei en Honan en langs
de Gele Rivier.
3e. De generaal van het vijftigste leger,
Yu Hie Kung, die tijdens de gebeurtenis
sen in Sianfoe gouverneur was van Kansoe,
zal zich onderwerpen aan de militaire com
missie van Nanking en het Noord-Oostelijk
leger zal ondergeschikt worden gemaakt
aan generaal Li Hoe Sjin, pacificatie-com
missaris van Honan en Anhoei.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
ONGELUK BIJ KERKBOUW.
In een dorp bij Boedapest is een in aan
bouw zijnde kerktoren ingestort. Vijf arbei
ders kwamen om het leven.
BALKON TE PARIJS INGESTORT.
Een meisje gedood.
Gistermiddag is een balkon van de vijfde
étage van een huis aan de boulevard des
Capucines omlaag gestort en op het terras
van een café terecht gekomen. Verscheide
ne bezoekers werden ernstig gewond. Een
meisje van vijf jaar is in hopeloozen toe-
DE BRAND OP DE „OLIVA".
Het Duitsche ss. „Friedrun", dat het
brandende s.s. „Oliva" te hulp gesneld is,
heeft zeven gewonde leden der bemanning
aan boord genomen, die vandaag te Ma
nilla verwacht worden.
Intusschen zijn ook het Engelsche s.s.
„Agamemnon" en het Nederlandsche
s.s. „Tjikarang" ter plaatse aangekomen. De
opvarenden helpen de bemanning van de
„Oliva" het vuur te bestrijden.
Volgens de laatste berichten, welke door
de reederij van het brandende schip „Oli
va" zijn ontvangen, tracht het schip de ha
ven van Manilla te bereiken. Drie vlieg
tuigen zijn opgestegen om de gewonden van
het brandende schip af te halen.
BRAND IN EEN FILMATELIER.
Te Hem (Frankrijk) is in een atelier
voor filmreiniging een ontploffing ontstaan,
welke door brand gevolgd werd. Een per
soon werd daarbij gedood. Twee personen
werden gewond en verkeeren in zeer ern
st igen toestand.
LANDARBEIDERS-STAKING IN
FRANKRIJK.
In een negental gemeenten, waar de
landarbeiders staken, hebben zich enkele
incidenten voorgedaan. Te Tremblay les
Gonesse heeft een ernstige botsing plaats
gehad tusschen werkgevers en stakers. En
kele personen, onder wie gendarmes, wer
den gewond. Twee arrestaties werden ver
richt.
Het telefoontje.
„Mevrouw Mulder, wilt U even tegen
P mijn vrouw zeggen, dat ik een paar uur
stand naar het ziekenhuis vervoerd, waar later thuis kom, ik heb een „panne" aan
het later overleed.
mjjn achterwiel!'
