STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
VRIJDAG 4 JUNI 1937
No. 8740
Sk £eiubeh£6oii/fca/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaaL bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 Jl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be*
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Naar een rechtsch Kabinet?
Zij, die zullen worden geroepen om het
land te regeeren, zullen een uiterst moeie-
lijke en zware taak hebben.
Maar óók een zeer mooie taak in dezen
tijd!
In dezen tijd, waarin de nooden roepen
om krachtige maatregelen; waar
in de geesten rijp zijn voor ingrij pende
hervormingen.
En daarom omdat deze tijd zoo uiterst
belangrijk is, omdat deze tijd onder stof
felijk en onder geestelijk opzicht een
wijze en krachtige regeering eischt, omdat
van wat er in dezen tijd wel en niet door
de regeering wordt gedaan zoo ontzettend
veel voor de toekomst afhangt daarom
hopen wij, dat er zal komen: een Christe
lijke regeering.
Een Christelijke regeering; niet een, die
het „Christelijk" als etiquet draagt, maar
een, die, óók en doelbewust onder oeccmo-
misch en sociaal opzicht, er met alle ernst
en kracht naar streeft, dien naam waardig
te zijn.
't Verheugt ons daarom, dat dr. Colijn
klaarblijkelijk streeft naar de vorming van
een zuiver rechtsch Kabinet, samengesteld
uit personen, voortgekomen uit en behoo-
rende tot de drie partijen der rechterzijde.
Als hij daarin slaagt wat wij van gan-
scher harte hopen moge ook de keuze
der personen een gelukkige zijn!
In de afgeloopen regeeringsperiode is wel
duidelijk gebleken, dat een Kabinet op een
z.g. breedere basis een bewust en overtuigd
christelijk beleid, óók op oeconomisoh en
sociaal gebied, in den weg staat. Hiermede
is natuurlijk niet gezegd, dat er geen om
standigheden kunnen zijn, die zulk een Ka
binet óf wenschelijk maken als het minste
van meerdere kwaden óf noodzakelijk als
het eenig-mogelijke. Zulke omstandigheden
zyn er nu niet, als.... zij niet worden ge
schapen doordat de leiders der drie recht-
sche Kamerfracties het niet met elkander
kunnen eens worden. Maar: wij hebben nog
goeden moed, dat dit laatste niet zal ge
schieden.
In dézen tijd een krachtig Christelijk be
wind nogmaals: Christelijk, niet in
naam, maar in daden 't zou een zegen
zijn!
DE OPENING DER PAUSELIJKE
ACADEMIE.
Duitschers kregen geen deviezen ter
beschikking om naar Rome te reizen.
Met diepe droefheid heeft men in Rome
kennis genomen van het feit, dat het Duit-
sche Rijk geen deviezen beschikbaar wil
de stellen voor zijn zonen, die door den
Paus op buitengewone wijze waren onder
scheiden door him benoeming tot lid der
Pauselijke Academie. Zoodoende waren
deze niet in de gelegenheid om de reis
naar Rome te maken en persoonlijk de
medaille in ontvangst te nemen, die niet,
zooals vroeger, met eikenloof was ver
sierd, het zinnebeeld van wereldlijke
macht en roem, doch waarop thans staat
de Pauselijke onderscheiding: een olijf
tak, het symbool van den vrede.
DE „TJIKARANG" NEEMT GEWONDEN
VAN DE „OLIVA" OVER.
NEW YORK, 4 Juni (A.N.P.) Naar uit
Manilla wordt gemeld, heeft het in brand
geraakte Duitsche vrachtschip „Oliva" op
eigen kracht zijn reis naar Manilla kun
nen voortzetten. Het te hulp gesnelde
stoomschip „Friederun" blijft in de nabij
heid.
Het Nederlandsche stoomschip
„Tjikarang" heeft vijf gewonde leden der
bemanning van de „Oliva" aan boord ge
nomen.
De Kerkvervolging
Duitschland
VERNIETIGING VAN HET
CHRISTENDOM WORDT BEOOGD!
Slechts nu en dan zijn wij in staat om
een blik te werpen in de geheime docu
menten van het Duitsche Nieuw-Heiden-
dom. Voor ons liggen de „Strijdleuzen
der Duitsche Geloofsbeweging in Mün-
chen, Winter 19361937", waarin het doel
en streven der Moderne Heidenen voor
bedoeld tijdperk zijn omschreven.
De tekst van bedoeld document laten
wij hier volgen. Met tegenzin onder zeker
opzicht. Met tegenzin, omdat 't p ij n
doet, dergelijke taal te lezen. Maar van
den anderen kant is 't gewenscht, dat al
degenen, die in Christus gelooven en Zijn
Godheid aanbidden, weten, hoe er een
godslasterlijke, satanische campagne wordt
gevoerd. De liefde, de daadwerkelijke
liefde van ieder christen zal hooger stij
gen en dieper vlammen
Hier volgt bedoeld document:
In den komenden winter moet de Chris
telijke leer in al haar grondvesten aan
het wankelen worden gebracht. Daarom
moet alles wat maar eenigszins kan in den
strijd geworpen worden!
Wij zijn zelfs voor de geringste mede
werking al dankbaar, opdat deze Christe
lijke pestbuil uit ons volk kan worden
uitgeroeid. Het doel van den strijd is fel
ler, scherper omlijnd en dieper geworden.
De Christelijke Godsdienst moet bestre
den worden, omdat ?ij van zuiver Jood-
sche en van Oostersche oorsprong is.
Deze Jezus is de vijand van alle Duit
schers, de vijand van bloed en ras.
Heilig alleen is het Duitsche Geloof,
heilig de geboorte, niet het Doopsel, hei
lig alleen is het huwelijk, niet de priester
lijke zegen. Wij oefenen onze zending niet
uit onder menschen van een ons vreemd
ras; wij verdedigen ons tegen de missio
neering der Christelijke Kerken.
Wij eischen:
1. Afschaffing van de Regeeringssubsi-
dies aan de kerken.
2. Oprichting van zuiver Duitsche Open
bare Scholen.
3. Sluiting van de Theologische Facul
teiten.
4. Sluiting van Kerken en kloosters der
Christelijke Belijdenis.
- 5. Voor iederen pastoor moet de toe
gang tot het kerkhof ontzegd worden.
6. Vrijwaring van de weermacht voor
iedere godsdienstigen invloed.
7. Scheiding van Kerk en Staat.
Op een leidersdag waar bovenstaande
punten werden uiteengezet werd als doel
van de Duitsche Geloofsbeweging aange
geven: „alle menschen te bevrijden van
deze christelijke leer die vreemd is aan
ons ras en een afzonderlijk nieuw geloof
op te wekken en te bevorderen dat ge
heel op ons ras is ingesteld".
„Jezus Christus is onaanvaardbaar om
dat hij de grondslagen van het geloof:
„Ras, bloed en eer niet kent".
„Daar het Christendom van Joodsch-
Oostersche oorsprong is kan het nooit het
geloof van het Duitsch volk zijn. Het
Christendom is een gevaar voor het Duit
sche volk en vernietigt haar bestaan.
„Derhalve verwerpt de Duitsche geloofs
beweging iederen vorm van Christendom
op de meest besliste wijze".
Ieder onzer lezers moge in kinderlijke
oprechtheid en christelijke fierheid na
lezing van het bovenstaande bidden:
Wij aanbidden U, Christus, en loven U,
omdat Gij door Uw heilig Kruis de we
reld verlost hebt!
DE MEER-WERK-ACTIE
Morgen begint de
actie naar buiten
Radiorede van den burgemeester
Na eenige weken van voorbereidenden
arbeid, is het Werk-comité van de Meer-
Werk-Commissie, welke kort geleden door
den burgemeester werd geïnstalleerd, thans
zoover gevorderd, dat met de werkzaam
heden naar buiten een aanvang kan wor
den gemaakt.
Voor het welslagen der actie is
het echter een gebiedende eisch,
dat de burgerij daarin niet alleen
belang stelt, maar ook haar daad
werkelijke medewerking verleent.
De burgemeester heeft zich ander
maal bereid verklaard persoonlijk
het zijne ertoe te willen bijdragen
om de ingezetenen van het groote
gewicht der op het spel staande be
langen te overtuigen en te door
dringen en zal zich morgenmiddag
om HALFTWEE en ZES UUR via
het net der Gemeentelijke Radio
distributie rechtstreeks tot de bur
gerij wenden en een beroep doen
op haar medewerking.
Tusschen beide genoemde tijdstippen in
zal een muziekwagen door de stad rond
rijden, waarbij suggestieve opschriften den
inzet der actie aankondigen en de burgerij
eveneens oproepen tot een daadwerkelijke
en vooral ook massale steunverleening.
Ter afwisseling van de muzieknummers
zal ook de radio-rede van den burgemeester
ten gehoore worden gebracht. Moge zijn
stem in vele Leidsche harten weerklank
vinden!
Jongeren zonder werk.
Neen, ik aarzel niet de werkloosheid der
jongeren te noemen het meest ernstige
gevolg van heel de jarenlange crisis. Men
moet het zelf medemaken, hoe de jongeren
door het niets-doen demoraliseeren: hun
tijd is leeg omdat hun handen leeg zijn,
maar het lijkt wel of hart en hoofd en
ziel ook leeg worden. Die ledigheid is
schrikkelijk, dat niets doen, dat geen toe
komst zien, wat een ramp voor hen zelf,
voor hun omgeving, voor hun toekomsti
ge gezinnen!
Jonge vrienden, er is maar cén, die je
j daarin helpen kan en dat ben je zelf-
Aanpakken, wat je krijgen kunt! zelf je
leven vullen! alle mogelijkheden aan-
grijpen!
Mag ik alle jongemannen en jongens
zonder werk eens heel sterk de aandacht
vestigen op het groote nut, dat je hebben
kunt van een werkkamp? In een werk
kamp worden je handen en je tijd weer
eens gevuld, maar ook je hart en je
hoofd en je ziel; je leert er weer de blij
heid en gezelligheid; je herinnert je weer
eens goed het groote levensdoel, dat er
ook voor jou blijft.
Op twee mogelijkheden moge ik wij-
zijn: in Egmond worden kampen georgani
seerd onder auspiciën van de St. Josephs-
gezellen, jonge arbeiders, geeft je daar
voor op bjj den heer St. Menken, die voor
deze opgave zitting houdt, eiken Zater
dagavond in de zaal van het Gezellenhuis,
Rapenburg 52.
Ook de K.J.M.V. organiseert een werk
kamp van 28 Juni tot 10 Juli te Ginne-
ken; voor dit kamp kunnen werklooze
jonge middenstanders zich opgeven bij
den heer M. Geyer, Botermarkt 26.
Zooals men weet, zijn aan de kampen
zelf geen onkosten verbondgen. Boven
dien moet men weten, dat de eerst-zich-
meldenden ook het eerst recht hebben.
Laat mijn priesterlijke raad zijn: geef je
op en doe dit spoedig!
L. BEUNE, Pr
ALGEMEENE VERONTWAARDIGING IN
HONGARIJE OVER DE REDE
VAN DR. GOEBBELS.
Bijna alle Hongaarsche bladen hebben de
redevoering van den Duitschen Rijksmi
nister dr. Goebbels in de „Deutschland
Halle" een „groote politieke misstap" ge
noemd.
Alleen het Nationaal-Socialistische blad
„Uj MagyarorszagV heeft de rede niet gepu
bliceerd, omdat zij ze wegens de Hongaar
sche binnenlandsche politiek niet kan goed
keuren en van den anderen kant het Derde
Rijk niet wil becritiseeren. De „Nemzetti
Ujsag" noemt het „onvergeeflijk en over
bluffend" dat een lid van de Duitsche re
geering „in een toon gesproken heeft, die
het geheele beschaafde Europa met veront
waardiging moet afwijzen". De aanval op
de Katholieke Kerk in de rede van Goeb
bels was lager dan het beschaafde Europa
tot nu toe heeft meegemaakt. Het in 120.000
exemplaren verschijnende blad „Uj Nem-
zedek" heeft de rede van Goebbels in een
hoofdartikel besproken en o.m. gezegd:
„Wie nog hoopte, dat de leiders van het
Derde Rijk de verschillende lasterpraatjes
tegen het Christendom ernstig en waardig
zouden afwijzen, heeft zich vergist.
Er kan nu geen uitvlucht meer zijn: zelfs
de zakelijke waarnemer en de oprechte
vriend van het Duitsche volk zal nu moe
ten toegeven, dat het laster-offensief tegen
de Katholieke Kerk niet het persoonlijke
werk is van enkele ongeschikte leiders,
maar dat het door de autoriteiten van het
Nationaal-Socialisme goedgekeurd wordt."
De rede van Goebbels had tot doel de Ka
tholieke Scholen in discrediet te brengen.
In dezelfde zin hebben ook de overige
Hongaarsche bladen geantwoord.
De redevoering heeft de Duitsche zaak
in Hongarije een zeer slechten dienst bewe
zen; zij zal 't aantal vrienden van Duitsch
land verminderen en den tegenstanders van
het Derde Rijk den wind in de zeilen ge
ven.
R.K. SPORTVEREENIGING „DOCOS"
En de contributie
Een heel enkel geval doet zich voor, dat
leden van een sportvereeniging of hun
ouders meenen, dat zij in een periode,
waarin een of andere tak van sport niet
zoo druk beoefend wordt, ook geen contri
butie behoeven te betalen.
Dat is een schrikkelijke vergissing! !-
De sportbeweging kan er met de hulp
van goede menschen maar net aan komen,
wanneer de contributie geregeld betaald
wordt. Al wordt in een bepaalde periode
een tak van sport wat minder beoefend,
de algemeene kosten, waaronder b.v. de
huur der terreinen, gaan even goed door.
Contributie is dan ook geen betaling
voor keeren spelen, maar een wekelijk-
sche of maandelijksche bijdrage door heel
het jaar heen, om die keeren spelen mo
gelijk te maken!
Mag ik alle sporters, maar ook hun
ouders vriendelijk verzoeken, dit niet te
vergeten en dus de contributie gewoon
door te betalen.
Nu ik het toch weer een keer over sport
heb: ik sprak boven van goede menschen;
er loopt voor noodzakelijke hulp aan de
sport een loterijtje van één-cents-loten,
een horloge-verloting; koopt u deze als 't
u belieft bij tientallen tegelijk?
De georganiseerde sport 'nopt lekker
maar het moet lekker blijven!!!
De Geestelijk Adviseur
van het District.
DE WERKLOOSHEID.
Bij den Gemeentelijken Dienst voor So
ciale Zaken stonden gisteren de navolgende
personen als werkloos ingeschreven:
Bouwvakarbeiders: Baggerlieden 3, Be-
I hangers 13, Betonvlechters 19, Betonwer
kers 64, Fundeeringswerkers 1, Glazenma
kers 2, Glazenwasschers 8, Granietwerkers
11, Grondwerkers 86, Heiers 3, Metselaars
96, Opperlieden 97, Schilders 66, Steenhou
wers 1, Straatmakers 11, Hulp-Straatma
kers 13, Stucadoors, Witters 57, Timmerlie
den 181, Uitvoerders 7, Voegers 20, On-
gesch. Bouwarb. 8. Totaal 767.
Fabrieksarbeiders: Bleekers 17, Lompen-
sorteerders 7, Vellenblooters 6, Steenfabr.-
arb. 102, Zeeufabr. arb. 4, Ongesch. fabr.-
arb. 59. Totaal 195.
Kantoorpersoneel: Kantoorpersoneel 88,
Reizigers, Colp. 46, Winkelbedienden 36,
Etaleurs 6, Incasseerders 13, Musici 7, On
derwijzers 10, Overheidspersoneel 11, Ver
plegers 4. Totaal 221.
Hotel-Café-pers.: Huispersoneel 8, Kell-
ners 41, Koks 5. Totaal 54.
Houtbewerkers: Beddenmakers 2, Hout
bewerkers 61, Kistenmakers 6, Kiupers 9,
Lijstenmakers 4, Mandenmakers 1, Meubel
stoffeerders 10, Meubelmakers 34, Politoer-
ders 3, Ongesch. Arbeiders 29. Totaal 159.
Kleermakers: Kleermakers 55, Kappers 6,
Schoenmakers e.a. 11. Totaal 72.
Land- en Tuinarb.: Bloemisten 24, Land
arbeiders 30, Tuinlieden 20, Warmoeziers
9, Ongesch. Landarb. 4. Totaal 87.
Metaalbewerkers: Bankwerkers 104, Blik-
bewerkers 25, Burgersmeden 41, Electri-
ciens 56, Gasfitters 16, Gasmetermakers 2,
Gereedschapmakers 3, Instrumentmakers
4, Isoleerders 7, Kettingsmeden 22, Klin
kers 9, Koperslagers 3, Lab. Bedienden 3,
Lasschers 9, Loodgieters 51, Machinisten
19, Metaalboorders 8, Metaaldraaiers 5, Me
taalslijpers 1, Monteurs 13, Pianostemmers
4, Polijsters 1, Ponsers 5, Rijwielherstellers
15, Rijtuigschilders 2, Scheepstimmerlieden
5, Stokers 23, Tegenhouders 14, Verw. Mon
teurs 9, Voorslaanders 5, Voor warmers 6,
Vulcaniseurs 1, Vurwerkers 8, Wagenma
kers 7, IJzerwerkers 44, Zandspuiters 3,
Zandvormers 3, Ongesch. Arbeiders 45. To
taal 601.
Sigarenmakers: Sigarenmakers 18, Siga-
rensorteerders 1, Sigarenstrippers 1, Totaal
20.
Technici, opz.: Analysten 1, Bedrijfslei
ders 7, Ingenieurs 3, Technikers 5, Teeke
naars, opz. 8, Werkmeesters 11. Totaal 35.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITEHLAND.
Generaal Mola bij een vliegongeluk om
het leven gekomen. Een groot verlies voor
de Franco-troepen. (3de blad).
Zal Italië bemiddelen tusschen den H.
Stoel en Duitschland? (3de blad).
Maarschalk von Blomberg in Italië. (3de
blad).
De wereld
in vogelvlucht
In het nationalistische gedeelte van
Spanje waait de vlag halfstok wegens den
dood van generaal Mola, die gisteren tijdens
een verkenningstocht met zijn vliegtuig in
den mist is verongelukt. Met Mola verliest
de Franco-beweging een har er bekwaamste
aanvoerders.
Tezamen met generaal Franco bond gene
raal Mola in Juli van het vorig jaar den
strijd aan tegen het communisme en de
anarchie. Op 17 Juli 1936 richtte hij van
Pamplona uit zijn gedenkwaardige „oor
logsverklaring aan de vijanden van Spanje".
In weinige dagen kon Mola het geheele
Spaansche gebied tusschen de Noordkust,
met uitzondering van de kustwegen, in
Zuidelijke richting tot op 50 K.M. ten Noor
den van Madrid, Guadarrama en het Somo-
sierra-gebergte, naar het Oosten tot Huesca
en naar het Westen tot de Portugeesche
grens met inbegrip van de provincie Gal-
licië, in den Noordr Westelij ken hoek van
Spanje, in zijn macht brengen.
In het Baskenland wil het thans niet
meer vlotten, de posities der partijen zijn
verstard. Zal de dood van dezen bekwamen,
aanvoerder eenige verandering brengen in
de situatie?
Naar verluidt zou Italië willen bemid
delen in het conflict tusschen den H. Stoei
en Berlijn, welk conflict de laatste dagen
zeer scherpe vormen had aangenomen. Der
gelijke geruchten duiken wel meer op, om
dat ze voor de hand liggen, want Italië on
derhoudt goede betrekkingen met beide
machten. Voorloopig achten wij zulk een
bemiddeling evenwel onwaarschijnlijk. Kar
dinaal Pacelli heeft Berlijn trouwens een
nota doen overhandigen, waarin vierkant
geweigerd wordt, kardinaal Mündelein van
Chicago te berispen, wiens uitlatingen, zoo
als men weet, de directe aanleiding waren
van de crisis in de verhouding tusschen
het Vaticaan en Berlijn. Aan den nuntius
mgr. Orsenigo is evenwel opdracht ge
geven Berlijn niet te verlaten om niet den
schijn te wekken alsof de H. Vader ee^
breuk zou wenschen. Voor goede betrek
kingen zijn er evenwel twee goedwillende
partijen noodig en wij vreezen, dat deze
goede wil te Berlijn ontbreekt.
Textielarbeiders: Hekelaars 8, Katoen-
drukkers 20, Kluwers e.a. 5, Luikers 10,
Plaatsnijders 25, Schrobbelaars 2, Spin
ners 46, Spoelers 3, Staaldraaddraaiers 3,
Sterkers 2, Strijkers 17, Wevers 113, Wol-
bzewerkers 36, Ongesch. Textielarb. 48.
Totaal 341.
Transportarbeiders: Emballeurs 5, Chauf
feurs 139, Exp. Knechten 23, Koetsiers 16,
Loopknechten 41, Schippers 84, Magazijn
knechten 68, Spoor- e nTrampers. 17, Wa
kers 6, Transportarbeiders 74, Losse Arbei
ders 499. Totaal 952.
Typografen: Boekbinders 30, Boekdruk
kers 20, Fotografen 3, - Hulp-Vakarbeiders
4, Letterzetters 35, Steendrukkers 2. To
taal 94.
Voedingsmiddelen arb.: Bakkers 84, Mo
lenaars 1, Ovenisten 3, Slagers 67, Suiker
werkers 20, Wijnkoopersknechten 10, Zout-
zieders 4, Zuivelbereiders 4, Ongesch. fabr.
afb. 37. Totaal 230.
Vrouwen: Analysten 1, Apothekersass. 1,
Kapsters (leerl.) 5, Naaisters (costuum) 8,
Strijksters 1, Maasters 1, Spinsters 1, Win
keljuffrouwen 15, Serveersters 2, Buffetjuf
frouwen 1, Linnenjuffrouwen 1, Boekhoud
sters 1, Kantoorbedienden 28, Verpleeg
sters 6, Bedrijfsleidsters 1, Teekenaressen
1, Onderwijzeressen 2, Ass. en Huishoud
sters 12, Dienstboden 28, Kinderjuffrouwen
2, Werksters 72, Fabr. Arbeidsters 9, A. V.
O. 7, Totaal 206.
Alg. Hotaal 4034. 4 Juni 1936 4218, 6 Ju
ni 1935 3714.
Ben. 42 ged. werkloozen en 29 jeugd
werkverschaffing.
