DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Spaansche vliegers bombardeeren
Duitsch oorlogsschip
28ste Jaargang
MAANDAG 31 MEI 1937
No. 8736
S)e C^icbehéSoti/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooruitbetafing:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Op den verjaardag van
den Paus
Z. H. Paus Pius XI is vandaag 80 jaar ge
worden.
En onze gedachten gaan uit naar het
Hoofd der Eene, Heilige, Katholieke en
Apostolische Kerk, den Vader van het
Christen Volk, den door Christus aangewe
zen Herder en Leider der menschheid....
Onze gedachten gaan uit naar Hem, die nu
vijftien jaar op den pauselijken troon zetelt
en Wiens hart in dezen tijd vervuld ia van
„brandende zorgen", zooals Hij het zelf uit
drukt in de eerste woorden van zijn ency
cliek over de toestanden in Duitsehland.
Onze gedachten gaan uit naar den Paus
in Rome; onze biddende gedachten
God sterke Paus Pius XI, nu in zoo vele
landen op satanische wijze een strijd tegen
de Kerk wordt gevoerd! In al deze lan
den zien de trouwe katholieken verlangend
en smachtend uit naar den dag, dat de heer-
schers zullen willen luisteren naar het
woord van den Paus....
O, wat zijn wij in Nederland betrekkelijk
gelukkig! Het Nederlandsche volk'leeft in
vrijheid en vrede. De Katholieke Kerk in
Nederland is vrij, de Katholieken zijn
vrij. Wü mogen naar den Paus luiste
ren!..,.
Op ieder recht, op ieder bezit liggen ver
plichtingen. Iemand, die geld bezit, moet
meer zorgen dragen voor zijn mede-men-
achen, die allen zijn broeders en zusters zijn,
dan een bezitlooze. Iemand, die meer ver
standelijke, geestelijke ontwikkeling heeft
verkregen, dan anderen, heeft ook meer so
ciale plichten, dan die anderen. Hoe hooger
iemand staat in maatschappelijke positie,
des te zwaarder zijn ook zijn plichten ten
opzichte van maatschappelijk-lagere stan
den. Zóó is het met enkelingen, zoo
is het ook met groepen. Wij, Katholieken
van Nederland, hebben een vrijheid, genie
ten zegeningen, welke, zooals gezegd, ge-
loofsgenooten in andere landen ons benij
den; wij leven betrekkelijk in geestelijke
weelde.... Dat wij ons daarvan bewust
mogen zijn; en wij de verplichtingen, wel
ke uit dat bezit volgen, en welke ons zoo
vaak worden voorgehouden, mogen in
zien, mogen beleven....
Onze gedachten gaan uit naar den Paus
van Rome; blijde en dankbare gedachten
van kinderen op den verjaardag van vader.
Wij willen zijn en blijven trouwe zonen
van den Paus van Rome. Wij, Katholieken
van Nederland, wij ware vaderlanders
er zijn even goede, maar geen betere en
óók gehoorzame kinderen van den Paus
van Rome, Wiens wetten en wen-
schen niet anders dan de menschheid ten
zegen kunnen strekken.
De aanvang van het tachtigste levens
jaar van den Opperherderd werd volgens
Italiaansch gebruik op 31 Mei 1936 reeds
gevierd met feestelijke plechtigheden.
Daaronder behoorde een Katholieke pers
tentoonstelling, die de geheel bijzondere
sympathie van den Heiliger Vader had, om
dat naar de overtuiging van den Paus de
pers het wapen is in den modernen we
reld-strijd op geestelijk terrein! En dit
feestelijk ingezette jaar is vol zorgen en
lijden geweest, alsof het leven in dit laat
seizoen zijn stap verzwaarde....
God zegene Paus XI! Dit is aller Ka
tholieken hartelijke en dankbare bede.
Hedenmorgen heeft de Heilige Va
der een radiotoespraak gehouden van
uit zijn zomerverblijf te Castel Gandol-
fo in de Albaansche bergen, bij gelegen
heid van de plechtige inauguratie der nieu
we Pauselijke Academie der Wetenschap
pen. De uitzending begon om 11 uur v.m.
(Midden Europeesche tijd) op golflengte
19.84 meter. De H. Vader heeft daarbij het
adres van hulde, dat door den Voorzitter
der Academie werd aangeboden, beant
woord.
Dr Colijn Kabinetsformateur
H.M. de Koningin heeft aan dr. H. Colijn
opdracht gegeven, om een kabinet te vor
men. Zooals gebruikelijk, heeft de heer
Colijn verzochr, die opdracht in beraad te
mogen houden.
De woordelijke tekst der gegeven op
dracht is hier van groote beteekenis.
Aan dr. Colijn is opdracht gegeven, om
een kabinet te vormen. Maar: welk een
kabinet? Een parlementair, een extra-par-
lemtair, in den een of den anderen vorm?
Er is geen enkele beperkte be
paling in de opdracht- Als dr. Colijn met
het eene niet slaagt, kan hij het andere be
proeven, en, als dat andere niet zou luk
ken, kan hij uitzien naar een derden vorm.
't Is klaarblijkelijk de bedoeling van de
opdracht, dat dr. Colijn formateur zal
worden, hoe dan ook.
Wij hopen, dat de heer Colijn zijn pogin
gen zal richten naar de vorming van een
rechtsch kabinet een rechtsch kabinet,
dat werkelijk zooveel mogelijk de be
ginselen en de programma's van elk der
drie rechtsche partijen tot basis heeft.
Aan zulk een kabinet, waarbij aan de ka
tholieke Kamerfractie verzekerd zou zijn
de inwilliging van haar voornaamste ver
langens, zou, ongetwijfeld, de katholieke
Kamerfractie haar steun en medewerking
kunnen geven. Wij leggen hier met op
zet den nadruk op: verzekerd. De katho
lieke Kamerfractie zal, vooral na wat er
in het verleden gebeurd is, natuurlijk
eischen móeten stellen. En zal dr. Colijn
aan die eischen willen en kunnen vol
doen?
V De werkloozen In den zomer
Wij willen er nogmaals op wijzen, dat,
naar onze overtuiging, de steunverleening
in de zomermaanden niet mag worden
stopgezet, zoolang er nog bona-fide-werk-
loozen zijn d.w.z. werkloozen, die geen
passenden arbeid kunnen vinden.
Het voornemen, dat men in enkele ge
meenten in den omtrek schijnt te hebben,
om tot bedoelde stopzetting over te gaan,
moet, zoo mogelijk, nog worden gekeerd;
katholieke organisaties, katholieke Raads
leden hebben hier, ons inziens, een taak
te vervullen.
Onlangs hebben wij al uiteengezet, dat
stopzetting niet gemotiveerd is, als er minder
werkloozen zijn; zij zou gemotiveerd zijn,
als de werkloosheid practisch zou zijn op
gehouden.
De zorg, die de gemeenschap heeft voor
hen, die in nood verkeeren, moet getuigen
van haar christelijk karakter!
SIDNEY, 31 Mei. (A.N.P.) Tenge
volge van hevige aardstooten is een eiland
van de Bismarck-archipel in zee verdwe
nen. Tevens is een nieuw eiland ontstaan.
Twee vulcanen in de nabijheid van Ra-
baul, de zetel van het Britsche bestuur
der eilandengroep, zijn in werking getre
den. Rabaul moet ontruimd worden. De
australische regeering heeft een hulp
schip gezonden.
Drie en twintig dooden
Incident met gevaarlijk karakter
Maatregelen van Berlijn
Nabij het eiland Ibiza, dat behoort tot de
eilandengroep der Pityusen in de Middcl-
landsche Zee, heeft zich Zaterdagavond een
gevaarlijk incident voorgedaan, dat ver
strekkende gevolgen kan hebben.
Vliegtuigen der Spaansche regeering heb
ben rul. bommen geworpen op het zich al
daar bevindende Duitsche pantserschip
„Deutschland", waardoor dit schip ernstig
werd beschadigd en drie-en-twintig opva
renden werden gedood.
Het beschadigde pantserschip Is Zondag
avond met de vlag halfstok te Gibraltar
aangekomen.
DE LEZING VAN VALENCIA.
Het Spaansche ministerie van landsver
dediging heeft over dit incident het volgen
de communiqué gepubliceerd
Zaterdagmiddag om vijf uur hebben twee
regeeringsvliegtuigen een verkennings
vlucht gemaakt naar de Balearen. Toen zij
Ibiza passeerden heeft een Duitsch oor
logsschip, dat zich op 200 M. van het ha
venhoofd bevond, en later bleek de
„Deutschland" te zijn, met groote hevigheid
vuur gegeven op de beide vliegtuigen zon
der dat deze eenigen aanval hadden onder
nomen op het schip noch op de stad. De
vliegtuigen beantwoordden het vuur. Zij
wierpen twaalf bommen, van welke vier op
het schip tot ontploffing kwamen.
Zooals men weet, moeten buitenlandsche
oorlogsschepen, die belast zijn met de con
trole zich op ten minste tien mijl van de
kust ophouden.
De „Deutschland" bevond zich in de golf
van Ibiza en nog wel dicht bij de Pier. Bo
vendien is de controle bij Ibiza bij besluit
van de niet-inmengingscommissie, aldus het
communiqué, opgedragen aan een Fransch
smaldeel en had de Duitsche kruiser der
halve geen enkel opdracht ter plaatse waar
hij zich bevond.
VERKLARING DER DUITSCHE
RUKSREGEERING.
De Duitsche regeering publiceert naar
aanleiding van het gebeurde met de
.Deutschland" de volgende verklaring:
Nadat enkele dagen geleden „roode"
vliegtuigen de in de haven van Majorca
liggende Engelsche, Duitsche en Italiaan-
sche schepen met bommen hadden aange
vallen en daarbij aan boord van een Ita
liaansch schip zes officieren doodden, werd
den Duitschen schepen het verdere verblijf
in deze haven ontzegd.
Zaterdag 29 Mei lag het pantserschip
„Deutschland" ter reede van Ibiza. Het
schip behoort tot de voor de internationale
maritieme controle bestaande strijdkrach
ten. Niettemin werd tusschen zes en zeven
uur 's avonds het schip plotseling met bom
men bestookt door twee in glijvlucht da
lende vliegtuigen der „roode" regeering van
Valencia.
Aangezien het schip „rust" had, bevond
de bemanning zich in de onbeschermde
ruimte in het voorschip. Een der „roode"
bommen sloeg, zooals onlangs bij het Ita-
liaansche schip, in de zaal voor de officie
ren, in de cantine voor de manschappen.
Twee-en-twintig dooden en drie en zeven
tig gewonden zijn de gevolgen van dezen
misdadigen aanslag.
Een tweede bom, aldus vervolgt het com
muniqué der rijksregeering ,trof het zij-
dek, doch richtte daar slechts geringe scha
de aan.
Het schip, dat volkomen gevechtsklaax
was, voer naar Gibraltar, om daar de ge
wonden aan land te zetten.
Het schip heeft geen schoten gelost op de
vliegtuigen.
Nadat de „roode" regeering van Valen
cia door de niet-inmengingscommissie en
door de rijksregeering twee malen gewaar
schuwd was geen verdere aanvallen te doen
op de in dienst der internationale controle
staande schepen, dwingt deze nieuwe mis
dadige aanslag op een Duitsch schip de re
geering van het Duitsche rijk tot maatrege
len, welke zij onverwijld zal mededeelen
aan de niet-inmengingscommissie.
Te Gibraltar aangekomen.
De Duitsche kruiser „Deutschland" is te
Gibraltar aangekomen. Van de bemanning
zijn 23 personen gedood en 60 gewond. Een
der gewonden was inmiddels overleden.
Van welingelichte zijde wordt vernomen,
dat een bom het dek van de „Duitschland"
heeft doorboord en binnen in het schip tot
ontploffing is gekomen.
Alle Britsche en buitenlandsche oorlog
schepen hadden de vlag halfstok hangen,
toen de Duitsche kruiser „Deutschland" de
haven binnenvoer.
De gewonden werden in allerijl naar het
ziekenhuis overgebracht.
DE INDRUK IN DUITSCHLAND.
De rijkskanselier bevond zich voor de
opening van een landbouwtentoonstelling
te München, toen hij kennis kreeg van den
aanval der vliegtuigen van de Spaansche
regeering op het pantserschip „Deutsch
land".
Na de opening der tentoonstelling heeft
de Führer een bespreking gehad met den
te München aangekomen rijksminister van
buitenlandsche zaken.
Om 2 uur 35 kwam ook de opperbevel
hebber der vloot, generaal-admiraal Raeder
per extra-vliegtuig te München aan. Hij
begaf zich direct naar Hitler met wien hij
een diepgaande bespreking had. Om vier
uur verliet de rijkskanselier München. Hij
keerde, in gezelschap van den rijksminister
van buitenlandsche zaken en den opper
bevelhebber der marine, naar Berlijn te
rug, waar hij een bespreking hield met den
rijksminister van oorlog, generaal-veld
maarschalk von Blomberg, de rijksminister
van buitenlandsche zaken, baron von Neu-
rath en de opperbevelhebber der oorlogs
marine, generaal-admiraal Raeder.
SPAANSCHE VLIEGERS WERPEN BOMMEN OP DE DEUTSCHLAND. HET
DUITSCHE PANTSERSCHIP BIJ ZIJN TEWATERLATING OP 19 MEI 1931 DOOR
VON HINDENBURG, ((inzet).
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Gevaarlijk incident in de Spaansche wa
teren. Het Duitsche pantserschip „Deutsch
land" door Spaansche regeeringsvliegtuigen
gebombardeerd. (1ste bvlad).
Duitschland laat als vergeldingsmaatre
gel A lm er La bombardeeren en trekt zich
voorloopig terug uit de Londensche Com
missie. (1ste blad).
De Volkenbondsraad maakt zich met
een algemeene motie van de Spaansche
kwestie af. (2de blad).
De Kerkvervolging in Duitschland duurt
met onverminderde scherpte voort. (2de
blad).
De Japansche minister-president Ha jas
je afgetreden. (2de blad).
BINNENLAND.
Aan dr. Colijn is door H.M. de Koningin
opdracht gegeven tot kabinetsformatie
Dr. Colijn heeft verzocht die opdracht in
beraad te mogen houden. (1ste biad).
Te Heüoo zou een vtouw haar zoontje
verdronken hebben. (1ste blad).
Verschillende slachtoffers van het water
bij zwemmen en spelen. (Gem. Ber. 4de
blad).
Doodelijk auto-ongeluk bij Halfweg.
(Gem. Ber. 4de blad).
Het Schinkelbad te A'dam grootendeels
door brand verwoest. (Gem. Ber. 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Voetbal: HJJ.C. wint voor de kam
pioenscompetitie van den I.V.C.B. Ajax
verslaat Go Ahead, P.S.V. wint van Be
Quick; 't Gooi en Heerenveen 1ste klasser;
de wedstrijden om het wereldkampioen
schap en de samenstelling der elftallen voor
West EuropaCentraal Europa. (3de blad).
Athletiek: Bij de selectiewedstrijden
van de K.N.A.U. verbeterde Petit het Ned.
record 3000 M. Het wereldrecord hoog
springen polsstok opnieuw verbeterd. (3de
blad).
Dammen: In den strijd om het wereld
kampioenschap won Springer de tweede
partij van Raichenbach, terwijl de derde in
remise eindigde. Het clubkampioenschap
van den Ned. R. K. Dambond door Gezellig
Samenzijn gewonnen. (3de blad).
Londen en Parijs gelooven niet aan
onmiddellijke actie.
Hoewel het bericht, volgens hetwelk de
Duitsche regeering maatregelen zou nemen
ter beantwoording van het bombardement
van de „Deutschland" eerst laat bekend
werd, heeft het zoowel te Parijs als te Lon
den eenige bewogenheid in politieke krin
gen doen ontstaan. Men weigert evenwel
te gelooven, dat Duitschland de verant
woordelijkheid voor een onmiddellijke actie
op zich zal nemen. Door een dergelijk on
middellijk optreden, aldus zegt men, zou
den ernstige internationale gevolgen kun
nen ontstaan, doordat de commissie voor
de niet-inmenging voor een voldongen feit
geplaatst zou zijn alvorens zij in de aange
legenheid betrokken zou zijn en over maat
regelen beraadslaagd zou kunnen hebben.
Te Gibraltar verzekert men, dat Duit
sche oorlogsschepen vanmorgen Almeria
hebben gebombardeerd bij wijze van te
genmaatregel tegen het bombardeeren van
de „Deutschland".
De Spaansche minister van buitenland
sche zaken, del Vayo, heeft bevestigd, dat
zijn regeering hem heeft doen weten, dat
Almeria vanmorgen te zeven uur gebom
bardeerd werd door een Duitschen kruiser
en twee torpedobootjagers.
Groot aantal slachtoffers te Almeria
De Spaansche ambassade te Londen heeft
een telefonisch mededeelinf ontvangen uit
Valencia, dat vijf Duitsche oorlogsschepen
gedurende verscheidene uren Almeria heb
ben gebombardeerd.