VRIJDAG 28 MEI 1937
No. 8734
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Na de verkiezing
VOORNAAMSTE NIEUWS
28ste Jaargang
$z£e\dóch<i(3<y\Vi<a/r&
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 10300i3, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
„Wij hadden heiligen moeten
hebben"
Op bladz. 500 van het verslagboek van
de laatst gehouden Sociale Week in Frank
rijk is te lezen het ook reeds in 1926 in de
Osservatore Romano opgenomen bericht,
dat de Fransche bisschop mgr. d'Herbigny
vernam uit de mond van een studievriend
van Lenin, den Hongaarschen priester E.
H. Bödó, die den Russischen dictator op
zijn laatste ziekbed een bezoek bracht.
Lenin bekende toen aan genoemden
priester:
„Ik heb mij vergist. Ongetwijfeld, er
moest een menigte'verlost worden van ver
drukking, maar onze methode heeft nieu
we verdrukking teweeggebracht en afschu
welijke moordpartijen; weet dat dit mijn
nachtmerrie is: ik voel mij als verloren in
een zee van bloed; het bloed" van ontel
bare slachtoffers. Om ons Rusland te red
den, ware er iets anders noodig geweest,
maar het is te laat om terug te keeren.
Wij hadden heiligen moeten hebben, zooals
St. Franciscus van Assisië. Tien heiligen
zooals hij, dan hadden wij Rusland waarlijk
gered".
Tien heiligen zooals Franciscus van As
sisië hadden Rusland gered....
Een veel-zeggende erkenning, een veel
zeggende waarheid en werkelijkheid!
Toen wij op den dag der verkiezing
schreven: „Naast de politiek en boven
de politiek zijn andere zaken, die de inte
resse der Katholieken moeten hebben"
toen hadden wij op de eerste plaats voor
den geest, wat wij zouden willen noemen:
de inlijving van het denken en doen der
Katholieken in de christelijke beginselen.
Wij hadden voor den geest alle waardeer
bare vormen van geestes-cultuur, maar o p
de eerste plaats toch de ware en
directe godsdienstige cultiveering....
Rusland zou door tien heiligen, zooals
Franciscus van Assissië, gered zijn gewor
den. Zouden wij ook niet mogen zeggen,
dat Rusland óók gered zou zijn geworden,
als er een voldoend aantal menschen wa
ren geweest, dat met oprechtheid en ernst
naar de ware heiligheid had gestreefd..
De Paus heeft 't in Quadragesimo Anno
weer voorgehouden, dat geen* hervormin
gen kunnen baten, uiteindelijk redding zul
len brengen hervormingen zijn wèl noo
dig! als zü niet gepaard gaan met een
verbetering van de menschen zelf!
Ramp in Mexicaansch
mijnwerkersdorp
VIJFHONDERD SLACHTOFFERS?
Naar gemeld wordt zouden vijfhon
derd personen om het leven zijn geko
men in het mijnwerkersdorp Tlalpu-
jahua in den staat Mexico. Tengevolge
van zware regens was een opslag
plaats van zand, dat gebruikt werd
voor het reinigen van metaal uit de
mijn, in beweging gekomen. De hui
zen van het dorp, dat beneden de op
slagplaats lag, werden bedolven, met
het vermelde tragische gevolgd.
Nader wordt gemeld: De mijnschachten
te Tlaljujahua, waar zich gisteren de in
storting heeft voorgedaan, behooren aan
de Fransche onderneming toe. Door de in
storting bezweken de dijken, zoodat het
water over een oppervlakte van vijf vier
kante kilometer verwoestingen aanrichtte.
De overlevenden vluchtten in de kerk. Het
water blijft stijgen. De reddingsploegen
hebben reeds 35 dooden en 28 gewonden
gevonden.
- V
Onderstaand telegram is heden door den
voorzitter der R. K. Staatspartij verzonden
aan de strijdorganisaties der Partij.
In fier principieel bewustzijn heeft
onze eenheid zich gehandhaafd als een
daadwerkelijke factor van nationale
kracht.
Allen werkers hulde en dank!
Nederland zal zich zelf blijven, vrij
en geestelijk-ge zond.
Leve het Vaderland!
Boven alles eer, lof en dank aan
God.
GOSEL1NG,
Partijvoorzitter.
PERSSTEMMEN.
De groote lijnen van het staat
kundig tijdperk, dat thans be
gint.
Aan een beschouwing in de T ij d ont-
leenën we:
Ons program, waarvoor het vertrouv-en
van bijna een derde der gekozenen van
de Tweede Kamer werd verkregen, trekt
duidelijk de groote lijnen van het staatkun
dig tijdperk, dat thans begint. Dat het in
veel overeenstemt met de programma's van
andere partijen, ook van de Anti-Rev. en
Christ.-Hist., geeft goede hoop voor een
nieuwe Kabinets-constructie. De erkenning
van het ronduit bewonderenswaardige suc
ces der Anti-Rev. Partij en in het bijzonder
van haar schitterenden „grand old man",
de meest prominente figuur in het staat
kundig leven van ons land en onzen steun
en eer in de interna cionale politiek, ver
sterkt deze hoop. Indien de partijen, die
krachtens hun politieke traditie zich nooit
van elkander hadden moeten verwijderen,
zich op hun beginsel bezinnen en dat toe
passen in den democratischën geest, die
uit de stembus waait, dan zal in de komen
de wetgevende periode ons volk meer
vrucht ooogsten dan het in de afgeloopen
jaren verloor.
De meening van een liberaal
orgaan.
De Nieuwe Rott. Crt. (lib), consta
teert eerst den nederlaag der N. S. B.
„Slechts in één opzicht kan men aan het
resultaat een zuiver stratkundigen inhoud
geven: de Nationaal-Socialistische Bewe
ging, de partij, die voor de eerste maal
alle krachten had samengetrokken om on
ze volkskamer binnen te dringen, heeft een
gevoelige nederlaag geleden. Zij viel terug
tot ongeveer de helft 'van het stempercen-
tage ,van 7.94 tot 4.21), dat zij bij de ver
kiezing van 1935 voor de Provinciale Sta
ten had behaald. Hoewel de werfkracht
van een jonge partij voor een verkiezing
van zooveel grooter staatkundige beteeke-
nis thans ook evenredig grooter had moe
ten zijn, is een aanmerkelijke verslapping
daarvan aan den dag getreden. Sedert de
depreciatie was de N. S. B. dan ook van
kwaad tot erger vervallen, wat eindelijk
de oogen van velen voor haar verderfelijk
streven en haar vergiftigende strijdwijze
moet hebben geopend. Voor de handha
ving van onze volks vrij heden en onze
rechtsorde is het gisteren een goede dag
geweest. En de heer Mussert zal nu voor
het parlementaire voetlicht moeten komen,
want hij zal toch wel niet opnieuw voor
het debat op den loop gaan."
Wijzend op het verlies van de Lib.
Staatspartij merkt het blad op:
„Wij hopen, dat de liberale partij in deze,
voor haar zoo treurige uitkomst de les zal
vinden, dat een veel grootere activiteit
moet worden ontplooid dan zij in het afge
loopen vierjarige tijdvak heeft betoond."
Er zijn nog andere ongunstige factoren,
zoo vervolgt het liberaal orgaan en het
schijft dan:
„Men zou met betrekking tot het beleid
van het Kabinet verder de aandacht kun
nen vestigen op nog andere ongunstige fac
toren, als de kleine winst van ongeveer 1
pet. (27,8728.82) in het stempercentage
van de R.-K. Staatspartij, die toch altijd een
zeer hlafslachtige bondgenoot of opposant
der regeering was en die haar winst van 3
zetels ingevolge de gewijzigde Kieswet ook
zonder stemmenwinst zou hebben verkre
gen. Voorts op een nog kleine winst van
05 pet. (21.46—21.95) van de S. D. A. P.
(die eveneens haar winst van 1 zetel bij be
houd van hetzelfde stempercentage zou
hebben geincasseerd)."
Aanslag der N.S.B. mislukt.
De (liberale) Avondpost constateert,
dat de aanslag van de N.S.B. op onze volks-
vrijheden glansrijk mislukt is en dat hierin
allereerst de beteekenis van het verkie
zingsresultaat ligt.
Er was natuurlijk geen sprake van, dat
de aanslag gelukken zou in dezen zin, dat
deze partij van import-Duitsche politieke
beginselen thans een meerderheid zou be
halen. Maar het had zóó kunnen loopen,
dat het resultaat zou zijn: een belofte voor
de toekomst, een goede kans voor later. Dit
is niet het geval. De aanval is te pletter ge
slagen.
Het blad meent, dat Mussert thans het
hopelooze van zijn namaak-beweging moet
inzien en zijn filiaal sluiten.
Wat het „Nationale Dagblad"
schrijft.
Men leze nu het proza, dat het Natio
naal Dagblad aan den uitslag der ver
kiezing wijdt:
„In de verkiezingen van het jaar 1937
is de Nationaal Socialistische Beweging
in Nederland geslagen.
Doch de nationaal-socialisten zelve;
dat zijn die mannen en vrouwen, in wie
de vonk is opgesprongen van het mach
tige ontwaken, dat door de Germaansch
Angelsaksische volkeren heengaat,
staan even strijdbaar als te voren in het
gelid.
De Beweging, die nu sinds vijf en een
half jaar het Nederlandsche politieke
leven heeft beheerscht, ondergaat haar
eerste werkelijke vuurproef.
Haar leden hebben in de Hagespraak
te Lunteren op ontroerende wijze van
hun trouw aan het nationaal-socialis-
tische ideaal getuigd. In den nacht van
gisteren op heden hebben zij hun Leider
in Rotterdam, Den Haag, Haarlem, Am
sterdam en in andere steden in zijn af
wezigheid door geestdriftige betoogin
gen van hun aanhankelijkheid doen
blijken".
„De Beweging, die nu reeds vijf en een
half jaar het Nederlandsche politiek leven
heeftbeheerscht"! 't Is niet bij
zonder bescheiden uitgedrukt! Maar: in den
eersten zin wordt toch erkend, dat „de Na
tionaal-Socialistische Beweging in Neder
land is.... geslagen"!
Uit de Duitsche pers.
Het Berliner Tageblatt zoekt
naar een verklaring van den nederlaag der
N.S.B. en het blad schrijft:
„De N.S.B. heeft niet geheel dat bereikt
wat zij hoopte (zachtjes uitgedrukt! Red.
L.Crt.), en, vergeleken met de cijfers van
1935, sterke verliezen geleden. Dat ligt wel
hoofdzakelijk daaraan, dat toenmaals in
den tijd van de economische crisis en de
bedreiging van den gulden de omstandig
heden gunstiger waren, terwijl thans door
de economische ontwikkeling Colijn alle
troeven in handen zijn gespeeld".
Hetzelfde blad zingt dan een hoog ge
stemd loflied op Colijn wel een scherp
tegenstelling met de critiek op Colijn door
de N.S.B. hier te lande. Het noemt den
uitslag der verkiezingen „een bewijs van
vertrouwen voor een persoonlijkheid, die
met succes in de laatste vier jaar de zaken
van Nederland heeft geleid, die zich bij de
bestrijding van de internationale economi
sche moeilijkheden ook buiten de grenzen
van het land een naam heeft verworven en
voor velen door zijn nuchteren zin voor
zaken, zijn weloverlegde vastberadenheid
en zijn religieuze overtuiging als persorifi-
catie van den waren Nederlandschen volks
aard geldt. Ook de economische ontwikke
ling is Colijn te hulp gekomen, hetwelk
blijkt uit de stemmënontwikkeling bij de
oppositioneele partijen".
„De eerste indruk, die men van het resul
taat der verkiezingen krijgt" zoo meent
de Angriff is die, dat he't Neder
landsche volk aan zijn meest karakteris
tieke eigenschap, n.l. het taaie vasthouden
aan het traditioneele, trouw is gebleven.
Onder de bedreiging door de Mussert-be-
weging, heeft n.l. de volksvertegenwoordi
ging in de laatste jaren, zij het ook onder
de vanzelfsprekende wrijving van een de
mocratisch systeem, toch heel veel arbeid
verricht. Er werd niet onaanzienlijk min
der bereikt dan in denzelfden tijd onder
een staatsautoritair systeem bereikt had
kunnen worden. (Een merkwaardige erken
ning! Zóó zegt de N.S.B. hier te lande het
niet! Red. L.Crt.). Het Nederlandsche volk
heeft door deze verkiezing getoond, dat het
daarmede tevreden is. Het blijkt dus, dat
ook het Nederlandsche volk ontvankelijk
is voor het feit, dat de staat doelmatiger
door afzonderlijke mannen, dan door ver
warring stichtende partijprogramma's kan
worden bestuurd". (De bedoeling van den
laatsten zin is ons niet duidelijk! Red.
L.Crt.).
Beschouwingen in de Indische
pers.
In haar beschouwing over den uitslag der
verkiezingen verklaart de redactie van het
„Bat. Nieuwsblad", dat Mussert nog net
precies binnen de grens van zijn eigen
schatting is gebleven, welke luidde „tus-
schen 4 en 24", waaruit men zien kan, dat
zelfs een adspirant-dictator zich nooit ver
gist.
Op de vraag „geef Mussert een kans",
antwoordde het Nederlandsche volk door
hem de kans niet te geven.
De aangenaamste verrassing der verkie
zingen noemt het blad den terugval van de
communisten tot drie zetels. De leuze, dat
het gaat tusschen Mussert en Moscou, krijgt
haast een humoristisch karakter: 93 procent
van het Nederlandsche volk heeft aan deze
keuze geen behoefte.
Uitvoerig staat het blad voorts stil bij
het fenomenaal succes van Colijn en zijn
partij, wat bewijst, dat Colijn's nuchtere en
opportunistische politiek toch eigenlijk het
beste past bij onzen volksaard, aldus 'het In
dische blad.
Het blad onthoudt zich, evenals anderen,
van het geven van prognoses.
„De Koerier" (R.K.) acht deze verkiezin
gen van katholiek standpunt bezien zeer
gunstig: zij overtreffen de sterkste ver
wachtingen.
Het blad acht de conclusie niet gewaagd,
dat mogelijk de vroegere coalitie hersteld
wordt.
Het blad betreurt, dat zoovele duizenden
stemmen aan de Katholiek Democratische
Partij verloren gingen.
„De Javabode" constateert in haar be
schouwingen over den verkiezingsuitslag
een groote overwinning voor Colijn. De re-
redactie constateert dat het Nederlandsche
volk noch van rechtsche noch van link-
sche uitersten wil weten.
Het blad meent, dat het landsbelang het
best wordt gediend door een nieuw natio
naal kabinet, waarin ook de vrijzinnigen
zetelen. Het verwacht, dat Colijn wederom
zal optreden als kabinetsformateur. Wel
licht zou zoo meent de „Java-bode"
voorts het aanstaande kabinet princi
pieel een rechtsch kabinet worden, hetgeen
stellig niet de wensch zou zijn van velen,
die op Colijn hebben gestemd.
De „Tjaja Timoer". een liberaal-nationa
listisch blad, schrijft over de verkiezingen,
dat Nederland bewees dat het zijn nuchter
verstand heeft behouden. Ondanks fascisme
en volksfronterij bij zijn buren, blijft Ne
derland onbesmet. Het blad juicht de ver
kiezing van den heer Weiter toe.
NIEUWE KAMERLEDEN DER
R.-K. STAATSPARTIJ.
De nieuwe Katholieke Tweede Kamer
leden zijn, zooals gemeld: minister Deckers,
minister van Schalk, oud-minister mr.
Steenberghe, oud-minister Welter, mr. dr.
Beaufort, P. J. S. Serrarens, jhr. mr. C. A.
M. J. Ruys de Beerenbrouck, genereel M.
L. J. Bajetto, mr. dr. A. J. J. Mes.
Over deze drie laatste Kamerleden (de
overige zijn waarschijnlijk allen genoeg
zaam bekend) volgens hier eenige mede
deelingen.
Jhr. mr. G. A. M. J. Ruys de Beeren
brouck. Geboren te Maastricht in 1904,
bezocht het Gymnasium Maastricht en
Katwijk 19221927, studeerde aan de Uni
versiteit te Leiden in de rechtswetenschap;
1929 secretaris Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor de Zuid-Limb. Mijnstreek
(te Heerlen); voorzitter R.K. Ver. „Het
Limburgsche Groene Kruis; voorzitter Le
vensverzekering Mij „De Maas".
Generaal M. L. J. Bajetto. Geboren te
Batavia in 1881, ging op 14-jarigen leef
tijd naar Nederland. Bezocht de H. B. S. te
Breda. In 1898 ging hij naar Alkmaar.
Sinds 1900 was hij aan de Kon. Mil. Aca
demie. In 1904 ging hij naar Indië, waar hij
in 19061907 deelnam aan een expeditie
naar Celebes. In 19101914 was hij aan de
Hoogere Krijgsschool te Den Haag, waar
na hij van 19141916 gedetacheerd was
bij den Generalen Staf te Batavia. In 1918
werd hij chef van den Staf te Magelang. In
1926 werd hij commandant van het 16e Ba
taljon te Meester Cornells en in 1928 mili
tair commandant in de Molukken. In 1931
werd hij bevorderd tot luit.-kol. comm. te
Semarang en in 1934 tot Gen.-Maj. com
mandant der eerste Divisie in Batavia.
Mr. dr. A. J. J. Mes. Geboren te Mid
delburg in 1899, bezocht het St. Canisius
College te Nijmegen en studeerde vervol
gens in de rechten te Leiden. Na afgestu
deerd te zijn werd hij geplaatst op de se
cretarie te Eist bij Nijmegen; studeerde in-
tusschen bij prof. v. d. Grinten te Nijmegen
In 1926 werd hij benoemd tot burgemees
ter van Heinekenszand. In 1930 promo
veerde hij in de rechten, op proefschrift
„de Retributen". Sinds 1935 is hij lid van
de Staten van Zeeland en sinds 1936 bur-
P«rr<«stpr van Ovezande.
BUITENLAND.
De „Matin" bericht, dat principieele
overeenstemming aanstaande zou zijn tus
schen Duitsehland en het Vaticaan. (2de
blad).
Alle parochiebladen van Essen verboden.
(2de blad).
Het ontslag van Baldwin. Neville Cham
berlain zijn opvolger. (2de blad).
Staking in de Mexicaansche petroleum
industrie. (2de blad).
Groote ramp in Mexicaansch mijnwerkers-
dorp (1ste blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft heden het wets
ontwerp tot nieuwe regeling van de pacht
aangenomen. (1ste blad).
H. M. de Koningin confereert met poli
tieke leiders inzake de vorming van een
nieuw Kabinet. (1ste blad).
Prof. Romme wordt lid van de Eerste
Kamer. (1ste blad).
DE KAMERVOORZITTERS EN DE VICE-
PRESIDENT VAN DEN RAAD VAN
STATE BIJ DE KONINGIN.
De Koningin heeft gisteren op het Huis
ten Bosch de voorzitters van de beide Ka
mers-der Staten-Generaal en den vice-pre
sident van den Raad van State ter con
ferentie ontvangen.
FRACTIEVOORZITTERS BIJ DE
KONINGIN.
H. M. de Koningin heeft heden in ver
band met de kabinetscrisis op het „Huis
ten Bosch" ter conferentie ontvangen de
voorzitters van de Tweede Kamerfracties
der C.-H-. Unie, der S. D. A. P., der R.-K.
Staatspartij en der A.-R. Partij, onderschei
denlijk de heeren jhr. mr. dr. D. J. de
Geer, ir. J. W. Albarda, mr. C. M. J. F.
Goseling en J. S. Schouten.
DE VERKIEZING VOOR DE
EERSTE KAMER.
Nieuwe leden.
Als nieuwe leden doen in de Eerste Ka
mer hun intrede de heeren L. F. J. M. van
Voorst tot Voorst (r. k.), J. A. M. Bruine-
man (r. k.), prof. mr. C. P. M. Romme (r.
k.), Chr. W. J. van de Bilt (s. d.), P. Hiem-
stra (s. d.), E. Ribbius Pelletier (s. d.), P.
Sikkes (s. d.), A. M. A. Reynalda (s. d.),
J. in 't Veld (s. d.), T. Nauta (a. r.), prof.
dr. J. de Zwaan (c. h.), prof, mr. R. Kra
nenburg (v. d.), mr. dr. F. Pont (n.s.b.) en
J. Maarsingh (n.s.b.).
Zij, die verdwijnen.
W. J. Andriessen (r. k.), P. J. S. Serra
rens (r. k.), P. Danz (s. d.), J. Gelderman
(lib.), jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar (c. h.),
mr. H. J. Knottenbelt (lib.), mr. M. Mendels
(s. d.), F. L. Ossendorp (s.d.), ir. J. M. L.
Otten (v. d.), dr. H. Polak (s. d.), me
vrouw W. C. B. Pothuis-Smit (s. d.), E.
Rugge (v. d.), H. Ruijter (r. k.), mr. W.
H. M. Werker (v. d.).
HET KAMERLID SERRARENS.
Prof. Romme naar de Eerste Kamer.
De heer P. J. S. Serrarens, die Woens
dag gekozen werd tot lid der Tweede Ka
mer zag heden zijn mandaat vernieuwd
als Eerste Kamerlid. Daar te verwachten
valt dat hij zal optreden voor de Tweede
Kamer, zal zijn opvolger op den candida-
tenlijst voor de Eerste Kamer, prof. mr.
C. Romme, eerlang zijn intrede doen in