VRIJDAG 28 MEI 1937 No. 8734 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Na de verkiezing VOORNAAMSTE NIEUWS 28ste Jaargang $z£e\dóch<i(3<y\Vi<a/r& DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 10300i3, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen. „Wij hadden heiligen moeten hebben" Op bladz. 500 van het verslagboek van de laatst gehouden Sociale Week in Frank rijk is te lezen het ook reeds in 1926 in de Osservatore Romano opgenomen bericht, dat de Fransche bisschop mgr. d'Herbigny vernam uit de mond van een studievriend van Lenin, den Hongaarschen priester E. H. Bödó, die den Russischen dictator op zijn laatste ziekbed een bezoek bracht. Lenin bekende toen aan genoemden priester: „Ik heb mij vergist. Ongetwijfeld, er moest een menigte'verlost worden van ver drukking, maar onze methode heeft nieu we verdrukking teweeggebracht en afschu welijke moordpartijen; weet dat dit mijn nachtmerrie is: ik voel mij als verloren in een zee van bloed; het bloed" van ontel bare slachtoffers. Om ons Rusland te red den, ware er iets anders noodig geweest, maar het is te laat om terug te keeren. Wij hadden heiligen moeten hebben, zooals St. Franciscus van Assisië. Tien heiligen zooals hij, dan hadden wij Rusland waarlijk gered". Tien heiligen zooals Franciscus van As sisië hadden Rusland gered.... Een veel-zeggende erkenning, een veel zeggende waarheid en werkelijkheid! Toen wij op den dag der verkiezing schreven: „Naast de politiek en boven de politiek zijn andere zaken, die de inte resse der Katholieken moeten hebben" toen hadden wij op de eerste plaats voor den geest, wat wij zouden willen noemen: de inlijving van het denken en doen der Katholieken in de christelijke beginselen. Wij hadden voor den geest alle waardeer bare vormen van geestes-cultuur, maar o p de eerste plaats toch de ware en directe godsdienstige cultiveering.... Rusland zou door tien heiligen, zooals Franciscus van Assissië, gered zijn gewor den. Zouden wij ook niet mogen zeggen, dat Rusland óók gered zou zijn geworden, als er een voldoend aantal menschen wa ren geweest, dat met oprechtheid en ernst naar de ware heiligheid had gestreefd.. De Paus heeft 't in Quadragesimo Anno weer voorgehouden, dat geen* hervormin gen kunnen baten, uiteindelijk redding zul len brengen hervormingen zijn wèl noo dig! als zü niet gepaard gaan met een verbetering van de menschen zelf! Ramp in Mexicaansch mijnwerkersdorp VIJFHONDERD SLACHTOFFERS? Naar gemeld wordt zouden vijfhon derd personen om het leven zijn geko men in het mijnwerkersdorp Tlalpu- jahua in den staat Mexico. Tengevolge van zware regens was een opslag plaats van zand, dat gebruikt werd voor het reinigen van metaal uit de mijn, in beweging gekomen. De hui zen van het dorp, dat beneden de op slagplaats lag, werden bedolven, met het vermelde tragische gevolgd. Nader wordt gemeld: De mijnschachten te Tlaljujahua, waar zich gisteren de in storting heeft voorgedaan, behooren aan de Fransche onderneming toe. Door de in storting bezweken de dijken, zoodat het water over een oppervlakte van vijf vier kante kilometer verwoestingen aanrichtte. De overlevenden vluchtten in de kerk. Het water blijft stijgen. De reddingsploegen hebben reeds 35 dooden en 28 gewonden gevonden. - V Onderstaand telegram is heden door den voorzitter der R. K. Staatspartij verzonden aan de strijdorganisaties der Partij. In fier principieel bewustzijn heeft onze eenheid zich gehandhaafd als een daadwerkelijke factor van nationale kracht. Allen werkers hulde en dank! Nederland zal zich zelf blijven, vrij en geestelijk-ge zond. Leve het Vaderland! Boven alles eer, lof en dank aan God. GOSEL1NG, Partijvoorzitter. PERSSTEMMEN. De groote lijnen van het staat kundig tijdperk, dat thans be gint. Aan een beschouwing in de T ij d ont- leenën we: Ons program, waarvoor het vertrouv-en van bijna een derde der gekozenen van de Tweede Kamer werd verkregen, trekt duidelijk de groote lijnen van het staatkun dig tijdperk, dat thans begint. Dat het in veel overeenstemt met de programma's van andere partijen, ook van de Anti-Rev. en Christ.-Hist., geeft goede hoop voor een nieuwe Kabinets-constructie. De erkenning van het ronduit bewonderenswaardige suc ces der Anti-Rev. Partij en in het bijzonder van haar schitterenden „grand old man", de meest prominente figuur in het staat kundig leven van ons land en onzen steun en eer in de interna cionale politiek, ver sterkt deze hoop. Indien de partijen, die krachtens hun politieke traditie zich nooit van elkander hadden moeten verwijderen, zich op hun beginsel bezinnen en dat toe passen in den democratischën geest, die uit de stembus waait, dan zal in de komen de wetgevende periode ons volk meer vrucht ooogsten dan het in de afgeloopen jaren verloor. De meening van een liberaal orgaan. De Nieuwe Rott. Crt. (lib), consta teert eerst den nederlaag der N. S. B. „Slechts in één opzicht kan men aan het resultaat een zuiver stratkundigen inhoud geven: de Nationaal-Socialistische Bewe ging, de partij, die voor de eerste maal alle krachten had samengetrokken om on ze volkskamer binnen te dringen, heeft een gevoelige nederlaag geleden. Zij viel terug tot ongeveer de helft 'van het stempercen- tage ,van 7.94 tot 4.21), dat zij bij de ver kiezing van 1935 voor de Provinciale Sta ten had behaald. Hoewel de werfkracht van een jonge partij voor een verkiezing van zooveel grooter staatkundige beteeke- nis thans ook evenredig grooter had moe ten zijn, is een aanmerkelijke verslapping daarvan aan den dag getreden. Sedert de depreciatie was de N. S. B. dan ook van kwaad tot erger vervallen, wat eindelijk de oogen van velen voor haar verderfelijk streven en haar vergiftigende strijdwijze moet hebben geopend. Voor de handha ving van onze volks vrij heden en onze rechtsorde is het gisteren een goede dag geweest. En de heer Mussert zal nu voor het parlementaire voetlicht moeten komen, want hij zal toch wel niet opnieuw voor het debat op den loop gaan." Wijzend op het verlies van de Lib. Staatspartij merkt het blad op: „Wij hopen, dat de liberale partij in deze, voor haar zoo treurige uitkomst de les zal vinden, dat een veel grootere activiteit moet worden ontplooid dan zij in het afge loopen vierjarige tijdvak heeft betoond." Er zijn nog andere ongunstige factoren, zoo vervolgt het liberaal orgaan en het schijft dan: „Men zou met betrekking tot het beleid van het Kabinet verder de aandacht kun nen vestigen op nog andere ongunstige fac toren, als de kleine winst van ongeveer 1 pet. (27,8728.82) in het stempercentage van de R.-K. Staatspartij, die toch altijd een zeer hlafslachtige bondgenoot of opposant der regeering was en die haar winst van 3 zetels ingevolge de gewijzigde Kieswet ook zonder stemmenwinst zou hebben verkre gen. Voorts op een nog kleine winst van 05 pet. (21.46—21.95) van de S. D. A. P. (die eveneens haar winst van 1 zetel bij be houd van hetzelfde stempercentage zou hebben geincasseerd)." Aanslag der N.S.B. mislukt. De (liberale) Avondpost constateert, dat de aanslag van de N.S.B. op onze volks- vrijheden glansrijk mislukt is en dat hierin allereerst de beteekenis van het verkie zingsresultaat ligt. Er was natuurlijk geen sprake van, dat de aanslag gelukken zou in dezen zin, dat deze partij van import-Duitsche politieke beginselen thans een meerderheid zou be halen. Maar het had zóó kunnen loopen, dat het resultaat zou zijn: een belofte voor de toekomst, een goede kans voor later. Dit is niet het geval. De aanval is te pletter ge slagen. Het blad meent, dat Mussert thans het hopelooze van zijn namaak-beweging moet inzien en zijn filiaal sluiten. Wat het „Nationale Dagblad" schrijft. Men leze nu het proza, dat het Natio naal Dagblad aan den uitslag der ver kiezing wijdt: „In de verkiezingen van het jaar 1937 is de Nationaal Socialistische Beweging in Nederland geslagen. Doch de nationaal-socialisten zelve; dat zijn die mannen en vrouwen, in wie de vonk is opgesprongen van het mach tige ontwaken, dat door de Germaansch Angelsaksische volkeren heengaat, staan even strijdbaar als te voren in het gelid. De Beweging, die nu sinds vijf en een half jaar het Nederlandsche politieke leven heeft beheerscht, ondergaat haar eerste werkelijke vuurproef. Haar leden hebben in de Hagespraak te Lunteren op ontroerende wijze van hun trouw aan het nationaal-socialis- tische ideaal getuigd. In den nacht van gisteren op heden hebben zij hun Leider in Rotterdam, Den Haag, Haarlem, Am sterdam en in andere steden in zijn af wezigheid door geestdriftige betoogin gen van hun aanhankelijkheid doen blijken". „De Beweging, die nu reeds vijf en een half jaar het Nederlandsche politiek leven heeftbeheerscht"! 't Is niet bij zonder bescheiden uitgedrukt! Maar: in den eersten zin wordt toch erkend, dat „de Na tionaal-Socialistische Beweging in Neder land is.... geslagen"! Uit de Duitsche pers. Het Berliner Tageblatt zoekt naar een verklaring van den nederlaag der N.S.B. en het blad schrijft: „De N.S.B. heeft niet geheel dat bereikt wat zij hoopte (zachtjes uitgedrukt! Red. L.Crt.), en, vergeleken met de cijfers van 1935, sterke verliezen geleden. Dat ligt wel hoofdzakelijk daaraan, dat toenmaals in den tijd van de economische crisis en de bedreiging van den gulden de omstandig heden gunstiger waren, terwijl thans door de economische ontwikkeling Colijn alle troeven in handen zijn gespeeld". Hetzelfde blad zingt dan een hoog ge stemd loflied op Colijn wel een scherp tegenstelling met de critiek op Colijn door de N.S.B. hier te lande. Het noemt den uitslag der verkiezingen „een bewijs van vertrouwen voor een persoonlijkheid, die met succes in de laatste vier jaar de zaken van Nederland heeft geleid, die zich bij de bestrijding van de internationale economi sche moeilijkheden ook buiten de grenzen van het land een naam heeft verworven en voor velen door zijn nuchteren zin voor zaken, zijn weloverlegde vastberadenheid en zijn religieuze overtuiging als persorifi- catie van den waren Nederlandschen volks aard geldt. Ook de economische ontwikke ling is Colijn te hulp gekomen, hetwelk blijkt uit de stemmënontwikkeling bij de oppositioneele partijen". „De eerste indruk, die men van het resul taat der verkiezingen krijgt" zoo meent de Angriff is die, dat he't Neder landsche volk aan zijn meest karakteris tieke eigenschap, n.l. het taaie vasthouden aan het traditioneele, trouw is gebleven. Onder de bedreiging door de Mussert-be- weging, heeft n.l. de volksvertegenwoordi ging in de laatste jaren, zij het ook onder de vanzelfsprekende wrijving van een de mocratisch systeem, toch heel veel arbeid verricht. Er werd niet onaanzienlijk min der bereikt dan in denzelfden tijd onder een staatsautoritair systeem bereikt had kunnen worden. (Een merkwaardige erken ning! Zóó zegt de N.S.B. hier te lande het niet! Red. L.Crt.). Het Nederlandsche volk heeft door deze verkiezing getoond, dat het daarmede tevreden is. Het blijkt dus, dat ook het Nederlandsche volk ontvankelijk is voor het feit, dat de staat doelmatiger door afzonderlijke mannen, dan door ver warring stichtende partijprogramma's kan worden bestuurd". (De bedoeling van den laatsten zin is ons niet duidelijk! Red. L.Crt.). Beschouwingen in de Indische pers. In haar beschouwing over den uitslag der verkiezingen verklaart de redactie van het „Bat. Nieuwsblad", dat Mussert nog net precies binnen de grens van zijn eigen schatting is gebleven, welke luidde „tus- schen 4 en 24", waaruit men zien kan, dat zelfs een adspirant-dictator zich nooit ver gist. Op de vraag „geef Mussert een kans", antwoordde het Nederlandsche volk door hem de kans niet te geven. De aangenaamste verrassing der verkie zingen noemt het blad den terugval van de communisten tot drie zetels. De leuze, dat het gaat tusschen Mussert en Moscou, krijgt haast een humoristisch karakter: 93 procent van het Nederlandsche volk heeft aan deze keuze geen behoefte. Uitvoerig staat het blad voorts stil bij het fenomenaal succes van Colijn en zijn partij, wat bewijst, dat Colijn's nuchtere en opportunistische politiek toch eigenlijk het beste past bij onzen volksaard, aldus 'het In dische blad. Het blad onthoudt zich, evenals anderen, van het geven van prognoses. „De Koerier" (R.K.) acht deze verkiezin gen van katholiek standpunt bezien zeer gunstig: zij overtreffen de sterkste ver wachtingen. Het blad acht de conclusie niet gewaagd, dat mogelijk de vroegere coalitie hersteld wordt. Het blad betreurt, dat zoovele duizenden stemmen aan de Katholiek Democratische Partij verloren gingen. „De Javabode" constateert in haar be schouwingen over den verkiezingsuitslag een groote overwinning voor Colijn. De re- redactie constateert dat het Nederlandsche volk noch van rechtsche noch van link- sche uitersten wil weten. Het blad meent, dat het landsbelang het best wordt gediend door een nieuw natio naal kabinet, waarin ook de vrijzinnigen zetelen. Het verwacht, dat Colijn wederom zal optreden als kabinetsformateur. Wel licht zou zoo meent de „Java-bode" voorts het aanstaande kabinet princi pieel een rechtsch kabinet worden, hetgeen stellig niet de wensch zou zijn van velen, die op Colijn hebben gestemd. De „Tjaja Timoer". een liberaal-nationa listisch blad, schrijft over de verkiezingen, dat Nederland bewees dat het zijn nuchter verstand heeft behouden. Ondanks fascisme en volksfronterij bij zijn buren, blijft Ne derland onbesmet. Het blad juicht de ver kiezing van den heer Weiter toe. NIEUWE KAMERLEDEN DER R.-K. STAATSPARTIJ. De nieuwe Katholieke Tweede Kamer leden zijn, zooals gemeld: minister Deckers, minister van Schalk, oud-minister mr. Steenberghe, oud-minister Welter, mr. dr. Beaufort, P. J. S. Serrarens, jhr. mr. C. A. M. J. Ruys de Beerenbrouck, genereel M. L. J. Bajetto, mr. dr. A. J. J. Mes. Over deze drie laatste Kamerleden (de overige zijn waarschijnlijk allen genoeg zaam bekend) volgens hier eenige mede deelingen. Jhr. mr. G. A. M. J. Ruys de Beeren brouck. Geboren te Maastricht in 1904, bezocht het Gymnasium Maastricht en Katwijk 19221927, studeerde aan de Uni versiteit te Leiden in de rechtswetenschap; 1929 secretaris Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Zuid-Limb. Mijnstreek (te Heerlen); voorzitter R.K. Ver. „Het Limburgsche Groene Kruis; voorzitter Le vensverzekering Mij „De Maas". Generaal M. L. J. Bajetto. Geboren te Batavia in 1881, ging op 14-jarigen leef tijd naar Nederland. Bezocht de H. B. S. te Breda. In 1898 ging hij naar Alkmaar. Sinds 1900 was hij aan de Kon. Mil. Aca demie. In 1904 ging hij naar Indië, waar hij in 19061907 deelnam aan een expeditie naar Celebes. In 19101914 was hij aan de Hoogere Krijgsschool te Den Haag, waar na hij van 19141916 gedetacheerd was bij den Generalen Staf te Batavia. In 1918 werd hij chef van den Staf te Magelang. In 1926 werd hij commandant van het 16e Ba taljon te Meester Cornells en in 1928 mili tair commandant in de Molukken. In 1931 werd hij bevorderd tot luit.-kol. comm. te Semarang en in 1934 tot Gen.-Maj. com mandant der eerste Divisie in Batavia. Mr. dr. A. J. J. Mes. Geboren te Mid delburg in 1899, bezocht het St. Canisius College te Nijmegen en studeerde vervol gens in de rechten te Leiden. Na afgestu deerd te zijn werd hij geplaatst op de se cretarie te Eist bij Nijmegen; studeerde in- tusschen bij prof. v. d. Grinten te Nijmegen In 1926 werd hij benoemd tot burgemees ter van Heinekenszand. In 1930 promo veerde hij in de rechten, op proefschrift „de Retributen". Sinds 1935 is hij lid van de Staten van Zeeland en sinds 1936 bur- P«rr<«stpr van Ovezande. BUITENLAND. De „Matin" bericht, dat principieele overeenstemming aanstaande zou zijn tus schen Duitsehland en het Vaticaan. (2de blad). Alle parochiebladen van Essen verboden. (2de blad). Het ontslag van Baldwin. Neville Cham berlain zijn opvolger. (2de blad). Staking in de Mexicaansche petroleum industrie. (2de blad). Groote ramp in Mexicaansch mijnwerkers- dorp (1ste blad). BINNENLAND. De Eerste Kamer heeft heden het wets ontwerp tot nieuwe regeling van de pacht aangenomen. (1ste blad). H. M. de Koningin confereert met poli tieke leiders inzake de vorming van een nieuw Kabinet. (1ste blad). Prof. Romme wordt lid van de Eerste Kamer. (1ste blad). DE KAMERVOORZITTERS EN DE VICE- PRESIDENT VAN DEN RAAD VAN STATE BIJ DE KONINGIN. De Koningin heeft gisteren op het Huis ten Bosch de voorzitters van de beide Ka mers-der Staten-Generaal en den vice-pre sident van den Raad van State ter con ferentie ontvangen. FRACTIEVOORZITTERS BIJ DE KONINGIN. H. M. de Koningin heeft heden in ver band met de kabinetscrisis op het „Huis ten Bosch" ter conferentie ontvangen de voorzitters van de Tweede Kamerfracties der C.-H-. Unie, der S. D. A. P., der R.-K. Staatspartij en der A.-R. Partij, onderschei denlijk de heeren jhr. mr. dr. D. J. de Geer, ir. J. W. Albarda, mr. C. M. J. F. Goseling en J. S. Schouten. DE VERKIEZING VOOR DE EERSTE KAMER. Nieuwe leden. Als nieuwe leden doen in de Eerste Ka mer hun intrede de heeren L. F. J. M. van Voorst tot Voorst (r. k.), J. A. M. Bruine- man (r. k.), prof. mr. C. P. M. Romme (r. k.), Chr. W. J. van de Bilt (s. d.), P. Hiem- stra (s. d.), E. Ribbius Pelletier (s. d.), P. Sikkes (s. d.), A. M. A. Reynalda (s. d.), J. in 't Veld (s. d.), T. Nauta (a. r.), prof. dr. J. de Zwaan (c. h.), prof, mr. R. Kra nenburg (v. d.), mr. dr. F. Pont (n.s.b.) en J. Maarsingh (n.s.b.). Zij, die verdwijnen. W. J. Andriessen (r. k.), P. J. S. Serra rens (r. k.), P. Danz (s. d.), J. Gelderman (lib.), jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar (c. h.), mr. H. J. Knottenbelt (lib.), mr. M. Mendels (s. d.), F. L. Ossendorp (s.d.), ir. J. M. L. Otten (v. d.), dr. H. Polak (s. d.), me vrouw W. C. B. Pothuis-Smit (s. d.), E. Rugge (v. d.), H. Ruijter (r. k.), mr. W. H. M. Werker (v. d.). HET KAMERLID SERRARENS. Prof. Romme naar de Eerste Kamer. De heer P. J. S. Serrarens, die Woens dag gekozen werd tot lid der Tweede Ka mer zag heden zijn mandaat vernieuwd als Eerste Kamerlid. Daar te verwachten valt dat hij zal optreden voor de Tweede Kamer, zal zijn opvolger op den candida- tenlijst voor de Eerste Kamer, prof. mr. C. Romme, eerlang zijn intrede doen in

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1