STADS NIEUWS EEN GROOTSCHE POLITIEKE BIJEENKOMST DONDERDAG 20 MEI 1937 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 TTPa HOE WORDT HET WEER 7 VRIJ WARM. DE BILT SEINT: Zwakke tot matige Zuidelijke tot Ooste lijke wind, gedeeltelijk bewolkt, droog vrij warm weer, behoudens kans op onweer. Hoogste barometerst.: 774.6 te Janmayen. Laagste barometerst.: 751.4 te Blacksod. De hoogedrukking in het Noord-Oosten hield stand, die in het-Noord-Westen breid de zich oveh IJsland uit. In het Zuiden van het waarnemingsgebied daalde de lucht druk aanzienlijk, een secundaire van de Oceaandepressie ligt thans over de Golf van Biscaye en doet in Zuid-Frankrijk de barometers dalen. In vrijwel het geheele waarnemingsgebied waaien zwakke tot matige Zuid-Oostelijke tot Zuid-Westelijke winden. Onder invloed van kleine secun daire depressies valt plaatselijk in Zuid- Scandinavië, op de Britsche Eilanden en in. West-Frankrijk nog regen. Overigens is de lucht meest helder tot half bewolkt, echter lagen in Frankrijk en Denemarken uitgestrekte nevelgebieden. Op IJsland en in onze omgeving is de temperatuur boven normaal, in Duitschland, Midden- en Oost- Europa en in Scandinavië is zij aanzien lijk boven normaal. Op de Britsche Eilan den en in Frankrijk is de temperatuur meest onder normaal. Tengevolge van de barometerdalingen in Frankrijk, mag ver wacht worden dat de wind Oostelijk zal worden, waardoor droog, vrij warm weer te wachten is, behoudens eenige kans op onweer. LUCHTTEMPERATUUR. 20.7 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e. a. Van Donderdagnamiddag 8.24 uur tot Vrijdagmorgen 3.27 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Vrijdag 21 Mei nam. 12.25 uur. WATERTEMPERATUUR. De Zijl 17 gr. C. Poelmeer 16 gr. C. KERKNIEUWS PASTOOR W. H. POLDER, t In den ouderdom van 47 jaren is, na voorzien te zijn van de laatste H.H. Sa cramenten overleden de zeereerw. heer W. H. Polder, pastoor der parochie van S.t Bavo te Ursem. De nu overledene werd 25 December 1889 te Amsterdam geboren en 15 Augus tus 1916 priester gewijd. Terstond daarna den 26en Augustus volgde zijn benoeming tot kapelaan te Oude Tonge, welke stand plaats hij reeds spoedig verwisselde met Zaandam, waar hij 14 April van het vol gend jaar werd benoemd. Van hier ging hij 16 Maart 1918 als kapelaan naar S t o m p w ij k. Den 13en Augustus 1921 werd hij kapelaan te Noordwijker- hout (H. Jozef), den 8sten Augustus 1925 te Delft (H. Sacrament) en in 1930 te Am sterdam (H.H. Martelaren van Gorcum). Hier heeft hij gewerkt tot verleden jaar de parochie van Ursem aan zij^ herderlij ke zorg werd toevertrouwd- RECHTZAKEN CONDUCTEUR VAN DE N.Z.H.TJVf. Wegens verduistering veroordeeld. De Haarlemsciie rechtbank heeft van daag uitspraak gedaan in de zaak tegen een 56-jarigen conducteur der N.Z.H.T.M., die terecht had gestaan wegens verduiste ring en brandstichting. De man had on geveer een half jaar lang minder geld af gedragen dan hij voor verkochte plaats bewijzen ontving en op deze wijze de maat schappij voor ongeveer vierhonderd gulden benadeeld. Door de controle-staten te ver- valschen wist hij een tijd lang ontdekking te voorkomen, maar tijdens een brandje in zijn woning vond de politie een hoeveelheid gedeeltelijk verbrandde tramkaartjes waar door de knoeierijen aan het licht kwamen. Het O.M. had veertien dagen geleden, wegens verduistering, een jaar en drie maanden gevangenisstraf geëischt en vrij spraak voor de ten laste gelegde brand stichting, aangezien het wettig bewijs hier voor niet geleverd was. De rechtbank veroordeelde den conduc teur heden tot negen maanden gevangenis straf wegens verduistering en sprak hem vrij van de ten laste gelegde brandstich ting. Rustig betoog van den „lijsttrekker'' Pater Mr. Dr. BEAUFORT. Geestdriftige rede van den weleerw. Heer HENRI DE GREEVE. Hoe kleiner u den hoek naar links maakt, hoe grooter het ongeluk, dat erin past.('t Is veel minder tijdroovend om in alle bochten altijd rechts te houden). Onze eenheid onze plicht! De stadsgehoorzaal was gisteravond te klein om de vele belangstellenden te ber gen, die de verkiezingsvergadering der R.K. Staatspartij wilden bijwonen. Zoo moesten velen ook met een plaats in de kleine zaal genoegen nemen, welke door de geluidsinstallatie van fa v. Remundt met de groote zaal was verbonden. Het was een geestdriftig gestemde me nigte, die hier tezamen was gekomen om te luisteren naar de woorden van den „lijsttrekker" pater mr. dr. Beaufort en den bekenden redenaar den weleerw. heer Hen ri de Greeve. Het podium der zaal was fraai met groen versierd en te midden daarvan prijkten een schilderij van Z. H. Paus Pius XI en een borstbeeld van H. M. de Koningin. Op een groot doek was in enkele woor den het streven der Staaspartij tot uitdruk king gebracht. Tal van heeren geestelijken o.m. de hoog- eerw. heer deken A. H. M. J. Homulle woonden mede deze bijeenkomst bij. OPENINGSWOORD Mr. BOLSIUS. Te ongeveer half negen sprak de voor zitter der Leidsche afdeeling van de Staats partij, mr. E. J. M. H. Bolsius, nadat het Wilhelmus was gezongen, het openings woord. Vandaag over acht dagen, aldus mr. Bol sius, zal voor een groot gedeelte het geheim van de stembus zijn ontsluierd en zal vaststaan, hoe Nederland zijn bestuur voor de komende vier jaren zal hebben ge- wenscht. Dat beteekent dat dan aan dien uitslag niets meer te veranderen zal zijn en dat die uitslag mede is vastgesteld met en onder de verantwoordelijkheid der Katholieken, hoe over hunne groote belan gen zal worden gehandeld. Maar dat wil ook zeggen, dat we nog acht dagen den tijd hebben om ons te be zinnen en ons goed rekenschap te geven van de hooge waarde van onze daad van stemmen en van onze zware verantwoor delijkheid voor onze eigen belangen. En om die acht dagen daarvoor goed te benutten zullen nog verschillende sprekers tot U komen en spreken en U doordringen van de waarde van onze politieke beginse len. De eindspurt wordt heden ingezet. Uwe groote tegenwoordigheid hier zegt, dat Gij al reeds het belang voelt; dat dit niet meer is eene gewone vergadering maar een duidelijke manifestatie van de eenheid van onzen wil gericht op het ééne groote doel: de doorvoering van ons Katholiek program. Wij zijn gelukkig voor dezen avond U te mogen voorstellen onzen can- didaat van lijst 1 Mr. Dr. Beaufort, die een kort woord tot U zal spreken en waarna dan de ^vergadering zal staan in het teeken van onzen vurigen ijveraar den weleerw. heer de Greeve. I Beide sprekers heette spr. hartelijk wel kom en hij verzocht him vervolgens hem te I vergezellen naar de kleine stadszaal, om hen aan de daar vergaderden voor te stel len. Toen zij teruggekomen waren, gaf mr. Bolsius het woord aan pater mr. dr. Beau fort. REDE PATER MR. DR. BEAUFORT Na een korte inleiding, waarin hij zeide, dat hij met een veilig gevoel naar hier was gekomen, omdat niet hij doch pater Henri de Greeve den hoofdschotel voor dezen avond zou serveeren, begon pater Beaufort zijn rede met een schematisch overzicht. Hij wilde spreken over den strijd op staatkundig, op sociaal-econo misch en op geestelijk terrein. Wat het eerste punt betreft, zeide spr., dat het gaat om de vraag, of wij in ons land den gezonden volksinvloed zullen be houden,of dat wij zullen meegezogen worden in den stroom van het fascisme of het na- tionaal-socialisme, dat den volksinvloed totaal uitschakelt en het koningsschap op het tweede plan plaatst. Spr. behoefde niet te zeggen hoe de ka tholieke partij daar tegenover staat. Zij is immers tegen alle dictatuur. Det Staats partij wenscht handhaving van den gezon den volksinvloed krachtens haar aard en traditie. Daarvoor heeft zij tientallen ja ren gestreden. Ons volk kan niet loopen in het gareel van de dictatuur, maar wenscht openbare behandeling en open bare controle van de algemeene belangen. Bij de dictatuur wordt alles binnenka mers bekonkeld en controle erop is niet mogelijk. De regeering in ons land zou niet kunnen in grijpen in de religieus-sociale organisa ties, in de vrijheid der pers, zij zou geen schitterende huizen kunnen inrichten voor haar ministers, zonder dat het volk hier tegen in verzet zou komen. In een democratisch geregeerd land is de kans om hetgeen in het verkeerde spoor liep weer op den goeden weg te brengen, grooter dan onder een dicta tuur. Spr. wyst dan verder op de gevaren, welke er aan de dictatuur vastzitten; deze zijn veeuvuldig. Maar vooral willen we niet, dat onze Moeder, de H. Kerk, worde teruggedrongen van het terrein, dat zij Krachtens haar roeping bestrijkt. Wijzend op Duitschland, zegt spr., dat sommige Katholieken de enormiteit heb ben aangedurfd, te beweren, dat de Kerk en Geloofsvervolging niet daar, doch hier te lande heerscht! Spr. wekt echter zijn gehoor op, waak zaam te blijven, opdat aan onze bis schoppen bespaard blyve, wat de Duitsche bisschoppen moeten verduren, en den Paus bespaard blijve de noodzakelijkheid een encycliek te schrijven over den toe stand der Katholieke Kerk in Neder land! De werkloosheid moet krachtdadiger bestreden worden. Wij mogen de regeering dankbaar zijn voor hetgeen er gedaan is ter bestrijding der werkloosheid. Spr. verheugt zich over de verbeteringen, die sinds September van het vorig jaar zijn ingetreden na de de valuatie. Spr. brengt een eeresaluut aan den ka raktervollen man mr.Steenberghe die liever een eervolle positie prijs gaf dan een richting te blijven volgen, welke hem voor het land funest bleek. Zoolang echter ons land nog 400.000 werkloozen telt, kan men niet spreken van het werkende volk Financieel en mo reel zijn de gevolgen der werkloosheid fu nest en er moet ter bestrijding van de werkloosheid meer gebeuren, dan tot nu toe is geschied. Dit zal een van de voor naamste, zoo niet de eerste zorg zijn van de toekomstige regeering. Spr. weidde hierna in het kort uit over krachtige bescherming van het binnen- landsch afzetgebied eenerzijds en krach tige uitbreiding van den export. Hij ver klaart nadrukkelijk, dat de Katholieken onaanvaardbaar achten de stelling van dr. Colijn, dat vrijhandel zou liggen in Gods wil. Ordening is noodig. Daardoor zullen de klasse-tegenstellingen gebroken worden. In die richting hebben onze katholieke mi nisters Verschuur en Steenberghe de: eer ste stappen gezet; de eerste door zijn be- drijfsradenwet, de laatste door zijn or den ingswet. Komend tot het actieprogram 1937 der Staatspartij, zegt spr., dat een der eerste punten daarvan is: bescherming van de positief christelijke grondslagen van het Christendom, Dat zulks niet overbodig is blijkt wel uit de zoo kort na elkaar verschenen pau selijke encyclieken over het communisme en den toestand der Kerk in Duitschland. Richt de eerste encyciek zich tegen het geen Rusland, Mexico en Spanje laten zien, de tweede vecht tegen het moderne heidendom, zooals het zich thans in Duitschland openbaart. Daarom wekt spr. op te stemmen als Katholiek op de katholieke lijst. Na erop gewezen te hebben, dat de eer ste stappen voor een betere sociaal-econo mische orde door katholieke ministers ge zet zijn, zegt spr., dat de angstige vraag dreigt of deze eeuw van het kind. die een kinderlooze eeuw dreigt te worden, een eeuw van werkloosheid zal worden. Om dit te voorkomen moeten Gods wetten ook in het sociaal-economische leven worden ten uitvoer gebracht. Met groot vertrouwen de verkiezing tegemoet In groot vertrouwen mogen de Katho lieken de verkiezing tegemoet gaan, on danks de gevaren die dreigen en ondanks dat de strijd in al zijn felheid gevoerd wordt. Nu, nu links en uiterst rechts hun aan vallen richten, nu ns eenheid temeer ge- wenscht en haar kracht te sterker. Spr zeide, zich niet te kunnen voorstel len, aat goede Katholieken de kracht on zer eenheid in dezen tijd zouden willen verzwakken, Zij, die meewerken aan de tweedracht onder de Katholieken, laden een verschrikkelijke verantwoordelijkheid op zich! Nog altijd blijft dat woord van onzen grooten katholieken emancipator, dr. Schaepman, van kracht: „Blijft vrij, blijft waar, maar boven alles: b 1 ij f t n!" Wij strijden om doorvoering van onze beginselen, niet om de regeeringsmacht, die slechts middel kan zijn. En onze begin selen kunnen niet verwaarloosd worden zonder schade voor 's lands belang! (Da verend applaus). Mr. Bolsius sprak hierna een hartelijk dankwoord to pater Beaufort, waarna het woord was aan den weleerw. heer Henri de Greeve, die onder uitbundig enthousias me het spreekgestoelte besteeg. REDE VAN DEN WELEERW. HEER HENRI DE GREEVE Deze gevierde redenaar begon met te verklaren, dat in hetgeen de „lijsttrekker" gezegd had een verklaring ligt van zijn naam: het was beau, d.w.z. „schoon" van perspectieven en fort, d.w.z. sterk, het was een stuk van documentatie. Spr. voeg de daaraan den wensch toe, dat de poli tieke carrière van pater Beaufort hetzelf de cachet zal mogen dragen, dan voelen \vij ons zeer veilig! Tot titel van zijn rede wilde spr. kiezen: beginselen, geen feiten. Het is de fout van de meeste menschen, juist van degenen, die het meest getrof fen zijn, aldus spr., dat men blijft door- ioopen achter een feit en niet achter het beginsel, dat alleen in staat is het feit te verbeteren. Daarom is het noodzakelijk het eens te worden over het begrip: politiek. Het begrip „politiek" licht spr. nader toe aan de hand van eenige pakkende voor beelden en tot dengenen, die zeggen met politiek niets te maken te willen hebben, omdat het een smeerboel is, zegt spr.: juist zulke personen hebben we noodig; dan is er tenminste kans de politiek van dien smeerboel te zuiveren! Politiek behoort tot een van de grootste dingen van het leven, zij is verwant met de voornaamste leerstukken van ons Hei lig Geloof.. Behalve de belangen van afzonderlijke menschen en van het gezin, zijn er in de wereld nog andere belangen, welker be hartiging we niet zoo maar zonder meer kunnen overlaten aan het heidendom, n.l. die van de maatschappij, het vaderland, het volk. De maatschappij is het meest volmaak te natuurfeit, door God ons gegeven. Politiek heeft geen andere bedoeling dan de uitbreiding van het rijk Gods in de' maetschappij, het vaderland, het volk. De R.K. Staatsjartij wil het verlossings werk van Christus in en door de staat kunde doen strekken tot zegen van de maatschappij, het vaderland, het volk. Elke afdwaling van een volk is een schade aan het verlossingswerk van den mensch. Achttien jaar lang is het geloof in Rus land uitgeroeid! Hoeveel jaren zullen er noodig zijn om het weer op te bouwen? En wat Duitschland op het oogenblik te zien geeft, is een ramp voor het wereld- verlossingswerk van Christus. Hoe groot het scheppingswerk van God is, blijkt ook uit het feit, dat geen twee menschen precies hetzelfde zijn. Zoo wordt Gods schoonheid verschillend weer kaatst in iederen mensch. En ieder mensch heeft op zijn eigen wijze Gods bedoe ling te verwezenlijken. Wanneer spr. de landkaart beziet en daar in Europa het kleine Nederland verscho len ziet liggen achter zoovele groote broers, dan merkt hij op, dat het kleine Neder-, land in Gods wereldplan een eigen bedoe ling heeft. Dat is politiek: te trachten Gods bedoe ling te verwezenlijken! Het doel van de politiek. Het eerste doel van de politiek is: uit breiding van het rijk Gods. Vervolgens: ef fening van de wegen, welke daartoe leiden. Spr. vraagt: wat gaat de katholieke kie zer op 26 Mei doen?. En hij antwoordt: hij gaat werken aan de uitbreiding van het rijk Gods, hij gaat de wegen efenen, welke daarheen leiden, hij gaat veilig stellen het H. Geloof, de handhaving van orde en ge zag, enz. Om dat te doen heeft hij een lei draad noodig, en moet hij zich laten leiden: le door een te vertrouwen be ginsel; 2e door eenheid; 3e welke twee eerste vereischten worden bevestigd door: den wensch en den wil der bis schoppen; 4e door het politiek advies. Zonder beginsel leeft men in een chaos en zonder een te vertrouwen beginsel op den duur eveneens. Als voorbeeld noemt spr. Rusland, waar atheïsme, heidendom en godloosheid tot ge volg hebben de zedelijke ontwrichting van het volk en de verschrikkelijkste rampen. Ook Duitschland had geen beginsel, toen de nationaal-socialistische beweging op kwam .Nu ligt het beginsel in het woord van Hitier: Mijn wil is uw geloof. Dit is een heidensche ketterij. Hier in Holland is het niet anders. Dat woord van Hitier luidt hier: hou zee en hou je bek! Een te vertrouwen beginsel, aldus ver volgt spr., werkt ordenend. En in dit verband constateert spr., hoe groot toch al tijd onze pausen zyn geweest. Telkens wan neer de wereld dreigde ineen te storten, lieten de pausen hun waarschuwende stem hooren. Veertig jaar geleden was het „Reruro No varum", toen de wereld gekneld lag in het mammonisme. Thans, nu er in de wereld een chaos is van volkomen verwarring, klinkt het waar schuwend woord van: Ordening! Daarom werkt een te vertrouwen begin sel zoo goed, wijl het ieder zet op de hem eigene plaats. In het Derde Rijk is niemand op zijn eigen plaats, het is er een model georganiseerde wanorde. Het te vertrouwen beginsel vindt men in de Staatspartij. Die Staatsparty is geen geloof, maar een programma, gebaseerd op de christelijke beginselen, die God wil doorgevoerd zien. Spr. begrijpt niet hoe een katholieke kie zer de toch zoo noodzakelijke eenheid kan verbreken. Is het domheid, of baloorigheid of onge duld? Wat gaat er bij dien kiezer om op dit historisch oogenblik? Als hij die eenheid verbreekt, dan handelt hij lo. niet als Katholiek; 2o. tegen den wil en wensch van zijn bis schoppen, 3o. tegen den raad van zijn gezond verstand en 4o. tegen alle les sen van de wereldgeschiedenis in. Mexico leert, hoe 80 pet. van de bevol king door een kleine minderheid wordt ge terroriseerd, omdat die 80 pet. Katholie ken politiek verdeeld zijn. Hetzelfde leert Frankrijk. Dit staat vast: Wat er ook te berei ken is, het is alléén te bereiken door de eenheid! En dit wordt uitgesproken in den wensch en den wil der bisschoppen. Men zegt: wat weten de bisschoppen van politiek af? Wie zoo spreekt, zegt zelf ge noeg bevoegd te zijn tot oordeelen! Wanneer de bisschoppen, aldus antwoordt spr. daar op, zich met politiek bemoeien, dan doen zij dit niet voor hun pleizier! De bisschoppen weten zelfs, dat velen er hun Geloof, misschien hun eeuwige zalig heid voor op het spel zullen zetten. En toch spreken de bisschoppen! Omdat zij weten, dat in dit politieke ge val de geestelijke belangen op het spel staan: het gezin, de opvoeding, de huwe lijkswetgeving, het vereenigingsleven, het Katholiek Geloof! Om het feit, dat deze belangen met de politiek gemoeid zijn, zijn de bis schoppen bevoegd tot spreken, wij ver plicht tot gehoorzamen. Hier geldt: Roma locuta, causa finita. Rome heeft gesproken, voor ons is de zaak beslist. Het zielkundig proces, volgens hetwelk een mensch by het afdwalen door het ver breken van zijn godsdienstig politieke een- beid tenslotte komt tot afval van zijn ge loof, is nog niet geschreven. Maar dit staat vast: Wanneer iemand de godsdienstig politieke eenheid verbreekt loopt hy groot gevaar terecht te komen in zeer gevaarlijk vaarwater. Wanneer iemand aan het zwerven gaat, weet hij niet waar hij terecht komt. Spr. vraagt zijn gehoor, of het niet waar is, dat iemand, die de H.H. Sacramenten niet kan ontvangen, terecht gekomen is in een zeer gevaarlijk vaarwater. Aan hen, die aan de stembus tegen de wensch en de wil der bisschoppen wil in gaan, vraagt spr.: heeft je geloof geleden of forceer je je geweten? Immers, had zijn geloof niet geleden, dan had hy gehoorzaamd aan zijn Bisschop. Zelfs indien de vijf bisschoppen persoon lijk geen greintje verstand zouden hebben van politiek, dan nog en dit gelooven we spreekt in hen de H. Geest, die de eeuwen door de harten der menschen heeft bestuurd en door de gezamenlijke bisschop pen aan het katholieke volk een richtlijn geeft. De H. Geest, die meer weet van de politiek dan wij allen tezamen! Wat een groote verantwoordelijkheid valt er dan niet van je af, wat een groote rust komt er over je, als je overtuigd bent, dat in die bisschoppen spreekt de H. Geest. Als je dat gelooft, dan ben je niet klein, doch groot, aldus spr. en hij besluit dit deel van zijn rede met de woorden: Spreek Mon seigneur, uw dienaar luistert! Als het geestdriftig applaus eindelijk is bedaard, kondigt de voorz. een kleine pauze aan. Het politiek advies. In het laatste deel van zijn rede besprak de weleerw. heer de Greeve het politiek advies. Hoe de Katholiek moet stemmen wordt hem duidelijk door het politiek advies. Dat politiek advies is in zich redelijk, omdat het de voorlichting geeft van ervaren menschen. Nu zijn er menschen, die meenen, dat zij die voorlichting niet noodig hebben en zij gaan aan „politieke tinne gieter ij" doen, zij gaan aan politiek doen op d'r eigen houtje. Deze tijden zijn daarvoor echter hoogst gevaarlijk, omdat dergelijke menschen de materie, waar het over gaat, niet beheer- schen. De gemiddelde kiezer heeft voorlichting noodig. Politiek toch vereischt op de eer ste plaats nauwkeurige kennis van de fei ten. Het vorig jaar is er b.v. veel gespro ken over devaluatie en inflatie, maar de meesten deden het om te trachten te we ten te komen wat deze woorden nu eigen lijk beteekeneh! Politiek vereischt ook studie. Op alle ter rein, waarvan men geen verstand heeft, vraagt men vakmenschen. Men laat zijn huis bouwen, zijn electrisch licht aanleg gen, men laat zich begraven. Alleen in d« politiek wil men het werk zelf doen; daar van heeft men genoeg verstand. En het gevolg? Hier begraaft men ook zichzelf! Na nog eenige geestige voorbeelden te hebben genoemd van politieke tinnegieterij, komt spr. tenslotte weer terug op het werk, dat den kiezer op 26 Mei wacht: het we reld verlossingswerk voortzetten! Dan neme hij zijn potlood en make rood het hokje voor den eersten naam van lijst 1: Mr. dr. Beaufort! Na de langdurige ovatie aan den spreker gebracht, bracht mr. Bolsius den spreker hartelijk dank voor hetgeen hij dezen avond te genieten had gegeven en hij gaf hem de overtuiging, dat aller keus op 26 Mei goed zal zijn. Na een opwekkend woord voor de ver gadering op a.s. Maandag sprekers rec tor Drost en prof. Romrae volgde slui ting der bijeenkomst met den chr. groet en het zingen van „Aan U, o Koning der Eeuwen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 2