STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ERNSTIG AUTO-ONGELUK ONDER
DE GEMEENTE ENSCHOT
28ste Jaargang
DINSDAG 11 MEI 1937
No. 8720
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eo
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
De voorlichting in de pers
„Inderdaad valt er, ook voor ons, veel
te leeren uit al wat in het buitenland ge
schiedt".
Deze verklaring in een hoofdartikel van
het „Nationale Dagblad" van gisteravond
nemen wij gaarne over. Wij zijn het hee-
lemaal eens met dit wijze woord.
Er valt inderdaad veel te leeren uit
wat in het buitenland geschiedt!
Als wij constateeren om een voor
beeld te noemen dat onder en door het
nationaal-socialisme in Duitschland toe
standen zijn ontstaan, welke de Paus een
encycliek doet schrijven, beginnende met
de woorden „Met brandende bezorgdheid",
dan valt daaruit voor ons veel te leeren!
Dan valt daaruit te leeren, hoe alleszins
en volkomen gemotiveerd en noodzakelijk
is de zóó ernstige en zóó dreigende waar
schuwing van het Nederlandsch Episco
paat voor het Nationaal-Socialisme in Ne
derland
Wij mogen wel zeggen, dat de Bisschop
pelijke waarschuwing mede een gevolg is
van het feit, dat onze Bisschoppen.heb
ben geleerd uit wat in het buitenland ge
schiedt!
Om lessen te kunnen trekken uit
wat in het buitenland geschiedt, moeten
wij weten, wat er gebeurt, moeten wij
op waarheid gegronde voorlichting heb
ben.... Het is zoo jammer, dat er nog te
veel katholieken zijn, die willens en we
tens zich laten voorlichten op een wijze,
waarbij vaststaat, dat men 't er op aan
legt, om een speciaal voor de katholieken
zoo ongunstig mogelijke voorlichting te
geven, of, minstens, van de katholieken
zoo weinig mogelijk notitie te nemen.,..
Waarom halen die katholieken him voor
lichting uit de hier bedoelde bladen?
Misschien uit sleur. Maar dat zy dan 'ns
eindelijk zich uit de hun onwaardige
sleur mogen losbreken, waardoor zij zich
laten beleedigen of, minstens, laten
negeeren.
Boven het hier geciteerde artikel van
het N. S. B.-blad is een schandelijk-bru-
tale kop geplaatst! Er staat met vette let
ters: „De Bisschop van Berlijn steunt de
Regeering en de Rechterlijke Macht in
den strijd tegen de gruwelijke onzedelijk
heid van de priesters".
Nu is de waarheid deze, zooals reeds
door ons gemeld:
In een van den kansel van alle kerken
in het bisdom Berlijn voorgelezen herder
lijk schrijven protesteert de bisschop van
Berlijn, Z. H. Exc. mgr. von Preysing, te
gen de wijze, waarop de Duitsche pers de
processen tegen leden van religieuse con
gregaties of tegen priesters „wegens hun
zedelijk gedrag" weergeeft.
Men zou willen doen gelooven, aldus de
bisschop, dat bijna de geheele Katholieke
geestelijkheid bestaat uit misdadige en
immoreele elementen. Dat is niet waar en
het Katholieke volk moet zich niet op een
dwaalspoor laten brengen.
De pers verklaart ook, dat de Kerk de
schuldigen zou beschermen en djt is
evenmin waar.
De Katholieke bisschoppen zullen dan
ook degenen, die een misstap hebben be
gaan, veroordeelen en hen verwijderen.
De bisschoppen keuren de beschuldigin
gen van de burgerlijke rechters eveneens
goed, indien zij gegrond zyn.
De Duitsche bisschoppen vermanen de
geloovigen hun volle vertrouwen in hun
geestelijkheid te behouden.
In Duitschland leven 25.000 priesters en
90.000 leden van religieuse congregaties.
Het aantal schuldigen is naar proportie
uiterst gering en op zichzelf staande fei
ten mogen niet van invloed zijn op de ge
hechtheid van het Katholieke volk aan
zijn priesters en de leden der religieuse
congregaties.
Aldus de Bisschop van Berlijn.
Men ziet, hoe geraffineerd-schandelijk
Drie personen om het leven gekomen
Een persoon gewond
Vannacht om tien minuten over twee
is op den grooten verkeersweg Den
BoschTilburg onder Enschot een tra
gisch auto-ongeluk gebeurd, dat aan
drie personen het leven heeft gekost,
terwijl één inzittende is gewond.
In een bestelauto, een Chevrolet, waren
behalve de bestuurder, de 32-jarige heer A.
van Disseldorp uit Princenhage, van be
roep bakker, nog gezeten zijn echtgenoote,
de 31-jarige Alberta Gerarda Esselink, hun
2 1/2-jarig dochtertje Hannie van Dissel
dorp, en de vader van den bestuurder, Jan
Cornelis van Disseldorp.
Komende ter hoogte van de villa Lan-
genakker onder Enschot moest de auto
een langs den weg staande groote vracht
auto passeeren. Deze vrachtauto, afkom
stig uit Denemarken en geladen met visch,
was geheel wit geschilderd. Het is daarom
onverklaarbaar, dat de bestuurder deze
vrachtauto niet heeft gezien.
Met een vaart van 100 K.M. moet de
bestelauto den wagen van achteren
hebben aangereden. De bestelauto
werd geheel in elkaar gedrukt, de
carrosserie drong één meter diep in
de vrachtauto. Het bleek, dat drie van
de vier inzittenden op slag waren ge
dood. Allen de bestuurder bleek niet
ernstig gewond te zijn. Hij had slechts
een hoofdwonde. De man werd over
gebracht naar het ziekenhuis te Til
burg.
Het staat zoo goed als zeker vast,
dat de bestuurder in slaap was geval
len, toen de botsing geschiedde
In den loop van den morgen hebben de
Officier van Justitie te Breda, mr. Deelen,
en de expert Fick een justitioneel onder
zoek ingesteld. Een ooggetuige, een in de
nabijheid wonende landbouwer had gezien,
dat een vrouw achterover uit het portier
raam hing. Zij stamelde nog enkele onver
staanbare woorden, doch moet direct daar
op zijn overleden.
In den wagen vond de ooggetuige den
grootvader en het kind liggen. Zij gaven
geen teeken van leven meer. Daar zij on
der een reisdeken lagen, mag verondersteld
worden, dat de drie slachtoffers geslapen
hebben. De bestelauto was om één uur
uit Utrecht, waar het gezelschap een feest
had bijgewoond, vertrokken, en had dus
den afstand van circa 75 K.M. van Utrecht
naar Enschot in een goed uur afgelegd. De
bestuurder heeft dus met een zeer groote
snelheid gereden.
De vrachtauto, die een bandenlekkage
in den Bosch had gekregen, stond op de
plaats van het ongeluk, waar de bestuur-
„Sterk is onze invloed, gelijk
in 't verleden, zoo ook in de
toekomst, alléén, wanneer hij
zich door 'n machtige éénheid
organisatie daadwerkelijk kan
doen gelden".
Vastenmandement 1934 van het
Hoogwaardig Nederl. Episcopaat
de bedoeling van dit Bisschoppelijk Schrij
ven in het „Nationale Dagblad" wordt
verdraaid!
Inderdaad, er valt voor ons veel te lee
ren uit wat er in het buitenland geschiedt.
Oa. de les, dat wij, katholieken, op 26
Mei a.s. in ongebroken eenheid moeten
stemmen op lijst 1
der met twee andere inzittenden, allen
Denen, onder den auto waren gekropen, om
de reparatie te controleeren. Juist toen zij
onder den auto vandaan waren en in de
cabine stapten, gebeurde de botsing.
De chauffeur van den vrachtauto heeft
een kleine wonde opgeloopen.
Van den verongelukten auto is de motor
onder de carosserie geschoven.
Dat de bestuurder van de Chevrolet er
nog zoo gunstig afgekomen is, is onbegrij
pelijk. Alleen was hij wat versuft. Zelfs het
stuur van den wagen was afgebroken. De
burgemeester van Berkel, de heer Panis en
de veldwachter stelde in samenwerking
met de marechaussee uit Tilburg een uit
gebreid onderzoek in.
Dokter Schrader uit Oisterwijk, was
spoedig ter plaatse, terwijl pastoor van der
Ven uit Enschot geestelijke bijstand ver
leende.
De wereld
=a
in vogelvlucht
De strijd aan het Baskische front in
Spanje wordt voortgezet. Terwijl de Bas-
ken trachten verloren terrein te herove
ren in het bergmassief van de Solluve,
hebben de rechtschen hevige gevechten ont.
ketend ten westen van Guernica, door wel
ke streek zij den weg Bilbao-Bermeo trach
ten te bereiken.
De berichten zijn niet bepaald eenslui
dend, beide partijen melden successen.
Intusschen gaat de evacuatie van Bilbao
z'n gang, onder bescherming van Britsche
en Fransche oorlogsschepen. Generaal
Franco is het met deze Engelsche hulp
niet eens, en beschuldigt Engeland van ver
breking der non-interventie, omdat zijn
blokkade-politiek illusoir wordt gemaakt.
Blijkbaar is Franco een aanhanger van
den z.g. „totalen" oorlog, volgens welke
theorie de oorlog niet alleen gevoerd wordt
tusschen de legers maar tusschen de vol
ken zelf.
Een merkwaardige beschouwing heeft
daarover het Militaire Weekblad, het oud
ste Duitsche militaire tijdschrift, geleverd.
„Geen enkele staat", aldus het orgaan,
„is op het oogenblik in staat af te zien van
een bombardement van open steden, het
welk tot nog toe in strijd was met het vol
kenrecht. Immers, indien men daarvan af
stand zou doen, dan zou men het doel van
den oorlog daarmede benadeelen. Tot nog
toe spaarde men het vijandelijk gebied
voor zoover dit achter de frontlijn lag en
men kon dit zonder bezwaar doen, omdat
dit gebied practisch niet aan te vallen
was. Maar de techniek heeft den volken 't
wapen der luchtvaart gegeven, waarmede
men in oorlogstijd de volkshuishouding van
den vijand achter het front kan aanval
len".
„De oorlog van volken neemt den vorm
aan van een oeconomischen strijd; hij be
perkt er zich niet toe den tegenstander
wapens te onthouden, maar bedreigt even
eens door honger en gebrek de burgerbe
volking van den vijand zonder rekening
te houden met leeftijd of kunne". „Deze
oorlog vindt zijn grond in het hooge ni
veau van onze beschaving", eindigt het
weekblad dan zyn beschouwing.
Het onderzoek naar de oorzaak van de
ramp met de „Hindenburg" is gisteren te
Lakehurst begonnen. Merkwaardig was de
verklaring van den commandant van het
marinestation te Lakehurst, Rosenthal, die
zeide, dat vier minuten nadat de landings-
touwen den grond geraakt hadden, de
eerste ontploffing volgde. De meening, dat
de ontlading van statische electriciteit
de oorzaak van de ramp is geweest, achtte
Rosenthal onzinnig. z
Hiermede zou dus een electrische ontla
ding als oorzaak van den ramp uitgescha
keld zijn.
Maar wat is de oorzaak dan geweest?
Het antwoord hierop zal wel nimmer met
zekerheid gegeven kunnen worden.
PATER MR. BEAUFORT O.F.M.
No. 1 van Lijst 1.
Ieder, die meer dan één hokje op zijiv
stembiljet rood maakt, maakt zijn stem
van onwaarde.
Iedere Katholiek maakt op 26 Mei rood
het hokje vóór den naam van Pater Mr.
Beaufort O.F.M.
NOG 15 DAGEN VÓÓR DE
VERKIEZINGEN!
40 Jaren liggen tusschen „Rerum Nova
rum" en „Quadragesimo Anno".
Zullen voor het hoognoodige herstel
der maatschappelijke orde
nog eens veertig jaren noodig zijn??
Dat kan niet! Dat behoeft ook niet!
Mits alle Katholieken nu als één man
zich stellen achter het program der
R. K. STAATSPARTIJ.
Dat wil dus zeggen:
OP 26 MEI A.S.: No. 1 VAN LUST 1.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hoe de anarchisten-opstand In Barcelona
werd onderdrukt (2de blad).
De kroningsfeesten te Londen (2de bl.),
Het eerste deel van de „kronlngsvlucht"
van Merrill geslaagd. De Ooeaanvliegers
op Croydon aangekomen. (Luchtv., 2e bl.).
Het onderzoek naar de „Hindenburg"*
ramp begonnen (Luchtv., 2e blad).
BINNENLAND.
Hedennacht is onder Enschot op den weg
Den BoschTilburg een ernstig auto-onge
luk gebeurd, dat aan drie personen het le
ven kostte. (1ste blad).
„Wie het waagt, een of anderen
sterveling, al ware hij de groot
ste aller tijden, naast Christus
te stellen, of zelfs boven Hem
en tegen Hem, zoo iemand
houde het zich voor gezegd,
dat hij een valsche profeet is,
op wien op ontstellende wijze
het schriftwoord van toepas
sing is; die in den hemel woont,
lacht hen uit".
Uit de encycliek over den toestand
der R.K. Kerk In het Duitsche Rijk
R.K. KAMERCENTRALE.
De R.K. Kamer-Centrale Leiden hield
te Leiden onder voorzitterschap van den
heer H. Bader haar jaarvergadering. Be
trekkelijk weinig afdeelingen waren ver
tegenwoordigd. De voorzitter richtte tot de
afgevaardigden een vriendelijk welkom en
in 't bijzonder tot den heer Paul de Waart,
die na de opening een rede uitsprak over
„De les van het buitenland". Spreker koos
dit onderwerp om Gods vinger na te speu
ren in het wereldgebeuren. Wie zich aan
een ander spiegelt, spiegelt zich zacht. Het
bezit van onze vrijheid is voor ons zoo ge
woon geworden, dat we het vaak niet meer
waardeeren. Door vergelijking met het bui
tenland komen we tot een eerlijke beoor
deeling. De reis van het wereldgebeuren
aanvangend in ons vaderland, herinnerde
de heer de Waart aan den tijd, dat de ka
tholieken op politiek gebied nog niet één
waren. Toen werden zjj slechts geduld en
met minder verkrijgbare rechten in de ge
meenschap dan andere landgenooten. Dat
was de tijd van de schuilkerkjes. Daarna
kwam de Fransche revolutie en we dansten
mee om den Vrijheidsboom. We waren wat
ingedommeld en toen hoorden we van ge
lijkheid van rechten voor allen, ook voor
katholieken. Langzaam aan ontwaakte het
gevoel bij de katholieken om op politiek
gebied zich saam te voegen en katholieke
politiek te gaan voeren. Er kwam een R.K.
pers, en kwamen katholieken in het Par
lement. Schaepman begon den katholieken
duidelijk te maken, dat onze vrijheid was
gekomen en dat we er gebruik van moes
ten maken. In 1870 werden kiezersbonden
opgericht, uitgroeiend tot een katholieke
landelijke organiisatie, die in 1905 werd tot
de Katholieke Staatspartij van onze da
gen.
Uitvoerig heeft de heer de Waart ver
volgens de toestand besproken voor de ka
tholieken in andere landen, als Italië, Span
je, Mexico, Frankrijk en Duitschland. Wan
neer de rechten der katholieken daar zijn
beknot of geheel zijn vernietigd, wanneer
het daar gedaan is met hun vrijheid, wan
neer zij daar zelfs om hun geloof worden
vervolgd en verguisd, dan heeft dit alles
als voornaamste oorzaak, dat de katholie
ken op politiek terrein geen krachtige een
heid hebben gevormd. In Duitschland was
dit anders. Daar bestond een krachtige
Centrum Partij en Beiersche Volkspartij.
Hitier beloofde, dat de Kerk niet bang be
hoefde te zijn van het nationaal socialisme
en dat de Staat zou steunen op positief
christelijke beginselen der beide christe
lijke kerken. De katholieken vertrouwden
op dat woord, maar men deed het niet ge
stand.
Uit de Europeesche geschiedenis kunnen
wij leeren, dat alleen wanneer de katho
lieken hun eischen politiek weten waar te
maken en politiek georganiseerd zijn, zij
iets kunnen bereiken. Anders zullen ande
ren zeggen hoe het moet. Om te behouden
wat wij bezitten moeten wij onze katholieke
politieke eenheid bewaren en dienen wij
ons met hart en ziel te geven aan politieke
actie. Laten wij dankbaar zijn voor hetgeen
verworven is en laten wij allen voor de
eenheid in de toekomst iets bijdragen. De
strijd gaat om principieele belangen. Laten
wij dit bedenken bij de a.s. verkiezing. Het
materieele staat niet op de eerste plaats.
Alleen daar waar de katholieken politiek
wat te beteekenen hebben, kunnen zij rech
ten en eischen laten gelden en invloed uit
oefenen. De strijd gaat voor of tegen Chris
tus. In eenheid kiezen wij katholieken de
leuze: vóór Christus en voor Christus stel
len wij straks de daad!
Na deze uitvoerige, begeesterende rede
zyn de overige agenda-punten afgehandeld.
De voorzitter wees op de uitstekende sa
menstelling van de Zuid-Hollandsche lijst
voor de a.s. Kamerverkiezing. Alle groepen
zyn er op vertegenwoordigd. Spreker
bracht dank aan het Kamerlid burgemees
ter Kampschöer, die zich niet meer her-
