DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
MAANDAG 10 MEI 1937
No. 8719
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Dat staat vast!
Lijst 1.
Men kan het nummer gemakkelijk ont
houden.
Iedere Katholiek, die aan de stembus zich
wil uitspreken vóór de eenheid der
Katholieken op politiek terrein, in ons va
derland en in dezen tijd, hij stemt op lijst 1.
Iedere Katholiek, die aan de stembus
wil getuigen, dat hij inziet, van hoe groot
belang een zoo sterk mogelijke katholieke
vertegenwoordiging is in het Parlement,
welke vertegenwoordiging een eenheid
vormt, hij stemt op lijst 1.
Iedere Katholiek, die gevolg wil geven
aan den herhaalden oproep van het hoogste
kerkelijk Gezag, om de eenheid der Ka
tholieken in het openbare leven te behou
den en te versterken, hij geeft zijn stem
niet aan welke andere partij dan ook, hij
stemt op lijst 1.
Iedere Katholiek, die er zeker van wil
zijn, verantwoord te zijn, zijn stem
plicht goed te hebben vervuld, hij stemt
op lijst 1.
Dit moet nu al vast staan.
Men kan bij ons aankomen met aanprij
zing van andere partijen, en wij zijn ge
lukkig objectief en eerlijk genoeg, om ook
in andere partijen goede dingen te zien.
Men kan bij ons aankomen met critiek op
de B.K. Staatspartij, en wij zijn gelukkig
critisch en nuchter genoeg, om de R.K.
Staatspartij niet te beschouwen als de vol
maaktheid-zelve, als feilloos en foutloos.
Maar dat alles zal bij ons geen moment
doen wankelen het onwrikbaar be
sluit om voor de R.K. Staatspartij in het
strijdperk te treden en aldus aan de stem
bus te toonen den krachtigen wil van de
over- en overgroote meerderheid der Ka
tholieken: één te zijn óók in de politiek.
Ja ieder onzer wil medewerken door
zijn stem, om voor héél Nederland het
klare bewijs te geven van der Katholieken
politieke eenheid! Eenheid niet in
alle punten van politieke actie en poli
tiek beleid, maar eenheid in organisatie,
eenheid in het doelbewust na-streven en
daadwerkelijk willen van het voornaam
ste, het belangrijkste, wat in Nederland
door de politiek moet worden nagestreefd en
verdedigd, en: wat wij in geweten het vei
ligst toe vertrouwen aan de ééne groote
R.K. Staatspartij.
Dat niet één Katholiek in deze dagen,
waarin de propaganda van alle zijden op
ons aanrent, worde afgetrokken van iie
millioen andere Katholieken, die ook
nu weer aan de stembus als een een
heid zullen optrekken.
Wij stemmen op lijst 1. Wij in den kies
kring Leiden maken op ons stembiljet rood
het hokje vóór den naam van pater mr.
Beaufort. Dat staat vast! Verreweg
de meesten zullen het gaarne doen. En, die
er om welke reden dan ook een offer
tje voor moeten brengen, die zullen dat
offertje brengen. Wij hebben het recht en
den plicht, om gegronde critiek uit te oefe
nen op politiek, gevoerd door de R.K.
Staatspartij. Maar daarvoor is het n u ze-
zeker niet de tijd dat moet voor ieder
een allerduidelijkst zijn. N u zien wij al
leen naar de hooge belangen, die er op het
spel staan en die zeker in gevaar worden
gebracht, als wij aan de stembus niet onze
eenheid bewaren.
Zóó gaan we met groot vertrouwen den
26sten Mei tegemoet.
Zondagochtend ons, Kathoileken, te ver
manen en te bezweren, bij de liefde van
Jesus Christus, toch aan onze b roe
dels geen ergernis te geven,
toch geen aanleiding en oorzaak te zijn,
dat ontelbaren bedrogen worden en. bij
een met alle recht en waarheid spottend
systeem, het eerlijke recht gaan zoeken,
dat wij hun onthouden.
De uitdrukkingen, die wij gebruiken zijn,
aldus pater Creyghton in bedoeld artikel,
geenszins te sterk.
In genoemde encycliek zegt de Paus, dat
er in onzen tijd „een ongekende ellende
heersent, als gevolg van de slechte verdee-
ling der aardsche goederen"; en dat de
arbeiders „niet werden behandeld met de
waardigheid, waarop zij recht hebben", en
dat „een meer gelijke verdeeling der aard
sche goederen" een volkomen gewettigde
doelstelling is, en dat juist dit ideaal een
der waarheids-elementen is, welke ook
geesten van meer dan gewone ontwikke
ling voor het communisme zoo toeganke
lijk maken.
Trouwens, wie Quadragesimo An-
no kent en Rerum Novarum weet
zeer goed, dat de Pausen de groote schuld
aan de vlotte verspreiding van het com
munisme toeschrijven aan de liberale eco
nomie.
De Paus verzwijgt geenszins, dat ook
Katholieken zich aan de liberale sociale
zonden schuldig maakten en maken.. En
tot hen gaan de dringendste aansporingen
uit van „Divini Redemptoris".
Wie meenen mocht, dat Rome nu einde
lijk pas tot inzicht komt, hij neme den
eersten den besten commentaar ter hand
op „Quadragesimo Anno" of hij leze aan
dachtig die Encycliek zelf nogmaals door.
En hij zal spoedig erkennen, dat Rome des
tijds tegen het liberalisme is opgetreden
met evenveel energie als het nu de we
reld waarschuwt tegen het communisme.
Erkennend weliswaar, dat de moderne
economische leiders veelal gehandicapt zijn
door een liberale erfenis, die niet ineens
geliquideerd kan worden (en laat ons
ook dat nooit vergeten), aarzelt Pius XI
toch niet te schrijven: „Het is maar al te
waar, dat de manier van handelen in ze
kere katholieke kringen er toe heeft bijge
dragen om het vertrouwen der werklieden
in den godsienst van Jesus Christus te on
dermijnen". De Kerk beschermt het eigen
domsrecht; maar zij eischt een gebruik er
van overeenkomend met de normen der
sociale rechtvaardigheid: en de Paus con
stateert, dat sommigen (ook Katholieken)
dit recht misbruiken, „om den werkman zijn
rechtvaardigen loon en zijn sociale rechten
te onthouden".
Wij ontleenen het bovenstaande aan ge
noemd artikel in de „Maasbode'
Het moge er toe bijdragen, dat velen het
besluit nemen, om de encycliek „Divini Re
demptoris" ter hand te nemen en dit pau
selijk Document zorgvuldig en bedaard en
geduldig te lezen!....
De Kerkvervolging in
Duitschland
MEN MAG NIET MEER BIDDEN VOOR
HET BEHOUD VAN DE BIJZONDERE
SCHOOL.
De President van de Rijksperskamer
Max Amann heeft door zijn gevolmach
tigden aan de Katholieke-Kerkelijke Pers
een rondschrijven gericht, waarvan wij
den ketterlijken tekst hieronder laten vol
gen.
„Volgens besluit van 17 Februari 1936
is het aan de katholieke kerkelijke bladen
en tijdschriften niet toegestaan om zich
met politiek bezig te houden. Zooals de
zaken thans staan moet het publiceeren
van gebeden, artikelen enz. voor het be
houd van de Bijzondere School beschouwd
worden als „zich bezig houden met onder
werpen van politieke strekking. Dit heeft
vooral betrekking op de publicatie van
mededeelingen, waarin kerkelijke instan
ties verslag uitbrengen over de resultaten
van de aangifte van nieuwe leerlingen
voor de Bijzondere School.
Onder verwijzing naar de bepalingen op
Februari 1936 verzoek ik dan ook in de
toekomst de publicatie van gebedsacties,
artikelen en berichten tot behoud van de
Confessioneele School in katholieke ker
kelijke tijdschriften achterwege te laten".
w.g. Willi.
V Liberale sociale zonden
Het communisme moet worden bestreden
positief door een christelijke le-
venspractijk.
Dat houdt de Paus zoo scherp voor in
zijn jongste encycliek over het commu
nisme (welker lezing wij in ons vorig num
mer hebben aangeraden!).
Naast een nieuwe en nog steeds niet
overbodige leerstellige veroordeeling van
het communisme, is hoofddoel en hoofd
inhoud van bedoelde encycliek („Divini
Redemptoris") zoo constateert pater dr.
Jos Creyghton S.J. in de „Maasbode" van
DE KATHOLIEKE KERK
IN CHINA
100.000 BEKEERINGEN IN EEN JAAR
Gedurende het laatste statistische jaar,
Juli 1935 tot Juli '36, bereikte 't aantal be
keeringen tot het Katholicisme in China
(en Mandsjoerije) de recordhoogte van
106.316. Op het einde van hetzelfde jaar
bedroeg de katholieke bevolking 2.934.175
en thans bij het begin van 1937 is het de
drie millioen reeds gepasseerd.
DE ROZENKRANS
Lacordaire in zijn „Vie de Saint Domi
nique" over het rozenkransgebed:
„De ongeloovige glimlacht, wanneer hij
rijen menschen ziet voorbijgaan, die steeds
een zelfde woord zeggen en herzeggen; de
gene, die verlicht wordt door een beter
licht, begrijpt, dat de liefde slechts één
woord heeft en dat zij, het altijd weer op
nieuw zeggend, dat woord niet herhaalt."
DE KATHOLIEKE PERS MOET
VERDWIJNEN.
Verordening betreffende kleine
advertenties.
Sedert 1 Mei is het advertentie-gedeel
te der Katholieke kerkbladen en Zondags
couranten buitengewoon sterk ingekrom
pen. Zoo is b.v. het advertentiegedeelte
van het „Katholische Kirchenblatt für das
Bistum Berlin" van 14 bladzijden inge
krompen tot 6 bladzijden. Een en ander
is een gevolg van de maatregelen die
door de Rijksperskamer zijn uitgevaar
digd. Nadat men eerst de Katholieke Dag
bladpers gelijkgeschakeld heeft, moeten
ook thans de Kerkelijke Weekbladen het
bestaan onmogelijk worden gemaakt. Wij
laten hieronder weer een belangrijk do
cument volgen.
„Berlin W. 35 Margaretenstrasze 5.
Circulairo 9/1937.
Berlijn, 13 April 1937.
Onderwerp: Publicatie van kleine adver
tenties in de Katholiek Kerkelijke Tijd
schriften.
Op last van den Heer President der
Rijksperskamer deel ik het volgende mede:
De verordening van 7 Februari 1936 ver
langt voor alle gevallen waarin het opne
men van advertenties eenvoudig geoor
loofd is, dat de advertentie zich tot den
lezer richt in zijn hoedanigheid van Ka
tholiek. Terwijl dit bij zakelijke adver
tenties, die betrekking hebben op katho
lieke aangelegenheden, uit de inhoud van
de advertentie meestal zonder meer is op
te maken, worden op het oogenblik nog
een aantal gelegenheidsadvertenties ge
publiceerd, waarbij het katholiek-confes
sioneel karakter heelemaal niet aanwezig
is. In den regel betreft het hier adverten
ties waarin betrekkingen worden gezocht
en aangeboden. Degene, die een betrek
king zoekt of zichzelf aanbiedt, geeft wel
iswaar aan tot welke belijdenis hij be
hoort, maar uit de aard van het beroep
dat uitgeoefend wordt blijkt, dat dit met
den katholieken godsdienst niet het minst
heeft uit te staan. Bij deze advertenties
staat het zuiver-commercieele element
zoo sterk op den voorgrond, dat men in
die advertenties, zooals die opgesteld zijn,
zich niet meer op geoorloofde wijze
de lezers als ledematen van den Katholie
ken Godsdienst wendt
In het vervolg van deze circulaire wordt
het opnemen van dergelijke advertenties
met onmiddellijke inwerkingtreding
boden.
„Geoorloofd zijn slechts deze aanvragen
of aanbiedingen, waarbij de steller van
de advertentie een ambt of betrekking
bekleed en moet die krachtens haar wezen
onmiddellijk met de katholieke godsdienst
in relatie kan worden gebracht. Wanneer
b.v. in een katholiek gezin voor de kinde
ren een onderwijzeres gevraaagd wordt,
dan kan in verband met de uit te oefenen
werkzaamheid het confessioneele element
voor de betrokken persoon een rol spelen.
Dit geldt echter niet voor andere per
sonen dié in een katholiek huishouden
aangesteld kunnen worden, zooals b.v. de
keukenmeid, kamermeisje, bediende
huisknecht, chauffeur enz. Bij hen ligt de
nadruk op de betrekking, die uitsluitend
berust op economische factoren.
Dergelijke advertenties zijn in de toe
komst niet meer toelaatbaar.
Ook bij alle andere gelegenheidsinstan
ties moet er streng op gelet worden dat
slechts zulke advertenties toelaatbaar
zijn, waarvan uit den inhoud blijkt dat zij
zich uitsluitend slechts tot katholieken
kunnen richten.
w.g. Willi.
DRUKKERIJ GESLOTEN.
Misdaad: Pauselijke Encycliek gedrukt.
Naar uit Münster wordt gemeld heeft
de Geheime Staatspolitie de Drukkerij
der firma Regensberg voor den duur van
4 weken gesloten, zoodat ook het Kerke
lijk Ambtsblad van den Bisschop van
Münster, dat bij deze firma wordt ge
drukt, niet is kunnen verschijnen, even
min als het bekende letterkundig maand
blad „Der Gral".
Deze strafmaatregel is een gevolg van
het feit dat bij deze firma de Pauselijke
Encycliek „Mit Brennender Sorge" in
druk was verschenen.
IN DE TOEKOMST SLECHTS
GODSDIENSTLOOZE SCHOLEN.
Reeds eenigen tijd geleden zijn z.g.
Adolf Hitler-scholen opgericht, waarin de
keur van de Duitsche jeugd onderwijs zal
ontvangen.
Banführer Kaufmann, de persoonlijke
referendaris voor Pers-aangelegenheden
de Rijksjeugdleider, deelt thans in een
artikel, dat in de geheele Duitsche Pers
de ronde doet mede: dat, „op de Adolf
Hitler Scholen natuurlijk geen godsdienst
onderricht van een der vele kerkgenoot
schappen of kerkelijke richtingen gegeven
kan worden".
Het godsdienstonderricht dat op deze
nieuwe scholen gegeven wordt zal zich in
het algemeen slechts bezighouden met
„godsdienstonderrricht in het algemeen"
en de jeugd „het streven en willen van al
de groote geesten, die om de ziel der
menschheid gevochten hebben" aantoo-
nen.
Daarmee is zeer duidelijk gezegd dat in
de toekomst het godsdienstonderricht niet
alleen van iedere godsdienst, maar zelfs
van iederen band met het christendom
losgemaakt zal worden. Daar de Adolf
Hitler-scholen als overgang en model die
nen voor de totale hervorming op onder-
wijs-gebied, treedt daarmee duidelijk aan
den dag dat in de toekomst de Duitsche
school absoluut godsdienstloos zal zijn.
Naast het gewone godsdienstonderricht
dat in de neutrale scholen tot nog toe ge
geven werd. is er ook reeds een gods
dienstonderricht mogelijk gemaakt voor
de z.g. Godgeloovige (modeme-heiden-
sche) kinderen.
Van betrouwbare zijde wordt ons een
leerplan ter hand gesteld dat de officieele
leerstof bevat voor het onderricht over de
Duitsche zeden en gewoonten, die bij het
begin van het nieuwe schooljaar aan iedere
leerling onderwezen zullen worden, die
niet uitdrukkelijk heeft verklaard geen
godsdienstonderricht te willen volgen, of
die als Godgeloovig staat geregistreerd.
De grondslagen voor dit onderwijs zijn
als volgt:
„Ons geloof: dienstbaarheid aan het
volk, is dienst jegens God.
Onze symbolen: Hakenkruis, bloed en
bodem.
Onze wil: Duitschland!"
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
De wereld
BUITENLAND.
Nog twee dooden van de ramp van de
„Hindenburg". De Zeppelin-dienst op Zuid-
Amerika wordt voorloopig stopgezet. (2de
blad).
Het offensief der rechtschen ln Biscaye
blijft succesvol verloopen. De orde in Bar
celona hersteld. (2de blad).
Nieuw herderlijk schrijven van den bis
schop van Berlijn. (2de blad).
Italië roept alle Italiaansche journalisten
uit Engeland terug. (2de blad).
BINNENLAND.
De reis naar en de aankomst van het
Prinselijk Paar in Engeland. (2de blad).
Bondsdag van de Kath. Jonge Midden-
standsvereeniging. (2de blad).
De Tuinbouwstand 1937. (2de blad).
De werkzaamheden van Prins Bernard.
(lste blad).
Inbrekers slaan hun slag in een juwe
lierswinkel te Den Haag en maakten voor
ƒ17.000 aan ringen buit. (lste blad).
LEIDEN.
Encycliek-meeting van den Ned. R.K.
Volksbond, Kring Leiden. (4de blad).
OMGEVING.
De afd. Alphen aan den Rijn der R. K.
Staatspartij herdacht gisteren haar 50-jarig
jubileum. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Voor de kampioenscompeti
tie van den I. V. C. B. wonnen Brabantia en
R.K.V.V.L. De tweede klasser G.V.O.
promoveert in plaats van G. D. A.
i Voor de K.N.V.B.-kampioenscompetitie
wonnen Feyenoord en Be Quick. R.
H. degradeert, Hengelo eerste klasser. (4de
blad).
ZWEMMEN: Vier nieuwe Ned. records
bij de R.D.Z.-wedstrijden te Rotterdam.
(4de blad).
SCHAKEN: De Noteboomwedstrijd te
Leiden door v. Hoorn gewonnen, die dr.
Euwe versloeg. (4de blad).
DAMMEN: „Gezellig Samenzijn" ver
sloeg de Utrechtsche Damver. met 146,
zoodat een beslissingswedstrijd noodig is.
(4de blad).
in vogelvlucht
De ramp van de „Hindenburg" heeft nog
twee slachtoffers geëischt, doordat Zater
dag een van de passagiers en een lid van
de bemanning aan hun wonden zijn bezwe
ken. Het aantal dooden is thans gestegen
tot 35 dooden en men vreest, dat het hier
bij niet blijven zal, daar de toestand van
enkele gewonden, o.a. van kapitein Pruss
hoogst zorgwekkend is. De dienst van de
„Graf Zeppelin", het eenig overgeblevene aj gaat het den laatsten tijd wat langzamer,
groote Duitsche luchtschip, op. Zuid-Ame- J Door het in bezit krijgen van den Solluve-
WIJ SCHRIJVEN OVER:
De Kerk en de veroordeeling van dwalin
gen. Artikel van pater Muckermann S.J.
(3de blad).
De Kerkvervolging in Duitschland; meer
dere feiten uit de laatste dagen (lste blad).
De strekking van de encycliek legen het
Communisme „Divini Redemptoris" (lste
blad).
rika is thans stopgezet. Het schip kwam
Zaterdag te Friedrichshafen aan en daar
vernamen de opvarenden pas het ontstellen
de nieuws van de „Hindenburg". De com
mandant had hen van het gebeurde gedu
rende de reis onkundig gelaten. De „Graf
Zeppelin" zal nu voorloopig thuis blijven,
omdat men eerst het onderzoek naar de
oorzaak van de „Hindenburg"-ramp wil af
wachten. Mocht de oorzaak liggen bij het
waterstofgas, dan zal niet eerder de
Oceaan overgestoken worden, voordat
Amerika het heliumgas vrij geeft.
In Spanje verloopt het offensief der
rechtschen in Biscaye nog altijd succesvol,
berg hebben de witten een belangrijke stra
tegische stelling in handen, van waaruit zij
de haven van Bilbao onder vuur kunnen
nemen. Binnenkort kan dus de aanval op
Bilbao worden verwacht. Generaal Franco
heeft de bevolking reeds gewaarschuwd,
dat het nog tijd is, zich over te geven.
De toestand in Catalonië schijnt weer
normaal te worden, dank zij het ingrijpen
van de regeering te Valencia. In Barcelona
neemt het leven weer z'n gewonen gang
en daar schijnt de orde te zijn hersteld. Of
de anarchisten ook buiten Barcelona zich
rustig zullen houden, moet nog worden af
gewacht.
