28ste Jaargang
DINSDAG 4 MEI 1937
No. 8715
S)e £cid<tölieSoti/fcant
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Nog drie weken
Vandaag over drie weken staan we voor
den verkiezingsdag 26 Mei.
Op den avond van dien dag reeds zullen
velen zich met groote belangstelling af
vragen: hoe hebben zich de Katholieken
gehouden, en zij zullen zien naar de
stemmen, vereenigd op de lijst der R. K.
Staatspartij.
Onder die velen zullen er, helaas, ook
zijn en niet zoo héél weinig -die zich
er over zouden verheugen, als de R. K.
Staatspartij zou zijn achteruitgegaan. Die
zich daarover zouden verheugen, uit anti
papisme! En, van hun standpunt bezien,
is er voor die verheugenis alle grond. Een
sterke R. K. Staatspartij moet voor alle
anti-papisten een doorn in 't oog zijn, of
liever: is voor alle antipapisten een doorn
in het oog, zooals ook herhaaldelijk van
die zijde duidelijk wordt uitgesproken!
Zegt dat ons, katholieken, niets?
Zegt dat ons, katholieken, niet heel erg
veel?
Voor ons ligt daarin alleen reeds een
aansporing, om te zorgen, om te propa-
geeren, met volle overtuiging en warmen
ijver, dat op 26 Mei a.s. geen enkele ka
tholieke stem verloren gaat voor
LUST 1.
V Een allerduidelijkste
waarschuwing
Wij hebben gisteren gepubliceerd een
vertrouwelijk document, uitgegeven door
de jeugd-leiding in het Duitsche Rijk,
waarin wordt voorgehouden een methode
«van strijd, waardoor „een begin gemaakt
(wordt) met het einde, der Katholieke
Kerk" aldus letterlijk in dat document.
En toch het nationaal-socialisme in
Duitschland bestrijdt de Kerk niet! Zóó
wordt nog als 't ware dagelijks beweerd
door de N. S. B. hier te lande.
Gisteravond nog schreef het „Nationale
Dagblad" in een artikel, waarin, schande
lijk-lasterlijk, overdreven geschreven
wordt over „het wangedrag veler (Duit
sche) geestelijken"! het volgende:
„Niemand minder dan Hitier zelf
wenscht uitdrukkelijk de geestelijke vor
ming der kinderen door de Kerk te zien
gewaarborgd".
Ja-wel, Hitier wil dat misschien wel.
Maar de officieele door hem ingestelde
jeugd-leiding wil dat toch zeker niet, zoo
als uit het boven-bedoelde document he
laas ten duidelijkste blijkt.
En toch toch blijft men van de zijde
der N. S. B. maar aldoor het nationaal-
socialistisch regiem in Duitschland verde
digen.
Daarin is ons gegeven een allerduide
lijkste waarschuwing! Wie deze niet ver
staat, heeft dat aan zichzelf te wijten.
Verblijdend bericht
OndeT dit opschrift schrijft de „Nieuwe
Leidsche Crt" het volgende:
„Het Werktijdenbesluit voor kantoren
treedt 1 Juni a.s. in werking" Dat verblij
dende bericht kon men de vorige week in
de pers lezen.
Men kan hier moeilijk van overhaasting
spreken. Toen Aalberse in 1919 het groote
werk van Talma afbouwde werd ook aan
het kantoorpersoneel gedacht; maar de toe
passing van de Arbeidswet liet voor hen
nog jaren op zich wachten.
De vraag kan thans blijven rusten óf het
tot 1 Juni van dit jaar moest duren voor
het Werktijdenbesluit in werking kon tre
den; maar het verandert niets aan het feit,
dat steeds nieuwe vruchten geplukt worden
van de boom der sociale gerechtigheid, in
het verleden door Christelijke mirnster ge
plant en gekweekt.
Men zal van ons en op deze plaats geen
uiteenzetting verlangen over de beteekenis
van deze maatregel; het is volkomen
overbodig, want de leiders der Christelijke
organisatie voor kantoorpersoneel verstaan
zóó de kunst van voorlichting, dat. ook bui
tenstaanders er hoogen prijs op stellen.
Maar we mogen er wel op wijzen, dat het
tijdstip der invoering juist gekozen is, want
het is altijd gewenscht zulks te doen in
dagen van opgaande conjunctuur. Thans
geldt dat in dubbele mate nu een belang
rijk deel van het kantoorpersoneel tever
geefs naar arbeid zoekt en een ander deel
regelmatig overwerk moet verrichten. De
invoering van het Werktijdenbesluit kan
waarschijnlijk de aanstelling van nieuw
personeel stimuleeren en dus in dubbel op
zicht zegen brengen.
En wat ook niet vergeten mag worden is
dit, dat de veelgesmaae Christelijke poli
tiek, welke immers hardvochtig is als het
oude liberalisme, telkens weer een nieuwe
stap doet zetten op de weg der sociale ge
rechtigheid.
De Christelijke partijen voerden in ver
leden en heden een sociale politiek van het
beste soort; waarom zou het na 26 Mei niet
kunnen?"
Wij stemmen hiermede gaarne in.
Onder Christelijk bewind zijn de sociale
toestanden veel veranderd en verbeterd.
Wij spreken van sociale toestanden,
deze onderscheidend van oeconomi-
s c h e toestanden, welke de regeering van
Nederland lang niet altijd in haar macht
heeft en zelfs lang niet altijd kan beïnvloe
den.
Maar wij willen toch aan het bovenstaand
dit toevoegen: „Dat telkens weer een
nieuwe stap" gaat niet altijd in zóó snel
tempo, als mogelijk en gewenscht is!
Het anti rev. orgaan iaat ook zelf deze op
merking even of meer doorschemeren.
De R. K. Staatsparty streeft naar een
zoo snel mogelijk tempo van sociale her
vormingen, sociale verbeteringen ver
beteringen, die zijn in het waarachtig alge
meen belang van het Nederlandsche volk.
Daarvoor staat ons borg het verleden en
de leiding van het heden!
Meer-werk-actie
Op initiatief van B. en W. te Leiden
is een comité voor meer-werk-actie opge
richt. In het nummer van dit blad vindt
men een voorstel van B. en W. aan den
Raad, om aan genoemd comité een subsi
die zij 't dan ook een geringe subsidie
te verstrekken. Prachtig!
Maar nu trof ons juist gisteravond vol
gend bericht in de „N. R. Crt":
In het antwoord op de vragen van
den heer Poppers (gem. bel.), betref
fende de oprichting van een meer-
werk-comité hier ter stede, hebben
B. en W. geantwoord, dat huns in
ziens een aansporingscampagne tot
werkverruiming beteekenis kan heb
ben, wanneer de werkloosheid stijgt
of constant blijft en naar middelen
moet worden uitgezien om een stag-
neerend bedrijfsleven tot nieuwe ac
tiviteit te prikkelen. In de afgeloo-
pen jaren hebben B. en W. 't particu
lier initiatief op dit gebied steeds ge-
steund. Nog onlangs is voor plannen
Bidden
En belasting
De wereld
in vogelvlucht
in deze richting aan de regeering
steun gevraagd.
Het stimuleeren van het bedrijfsle
ven is echter, naar B. en W. mededee-
len, in de eerste plaats een aangele
genheid van nijverheid en industrie
zelf, waarbij de helpende hand aller
eerst door de rijksoverheid moet wor
den geboden. Naar de ervaring el
ders heeft geleerd, leiden plaatselijk
opgezette acties in het algemeen
slechts tot verschuiving van werkge
legenheid.
Op deze gronden vinden B. en W.
geen aanleiding het initiatief te ne
men tot een Meer-werk-actie, als door
den steller der vragen bedoeld.
B. en W. van Utrecht staan klaarblijke
lijk tegenover die meer-werk-actie heel
anders dan B. en W. van Leiden. Wij von
den het wel interessant, om op dit ver
schil even de aandacht te vestigen.
Wij hopen, natuurlijk, van harte, dat
het door B. en W. van Leiden ingenomen
standpunt het juiste zal blijken te zijn.
En wij verwachten dat ook. En in die ver
wachting zullen wij niet teleurgesteld
zijn, ook al komen er van dat comité voor
meer-werk-actie geen verschrikkelijk-ge-
wichtige voorstellen en plannen en
daden. Ook in het kleine kan op het hier
bedoelde terrein veel bereikt worden.
Hier geldt ook...., dat vele kleintjes een
groote maken!
In de „Tijd", avondblad 29 April, schrijft
mr. Van Deurne o.a. „Het merkwaardig ar
rest van den Hoogen Raad van 16 December
1936, waarbij de Slotzusters van Tegelen
vrij verklaard worden van personeele be
lasting.... het arrest, waarbij de Hooge
Raad het beroep van der Minister verwierp,
is nog duidelijker dan de beslissing van den
Roermondschen Raad van Beroep. Wij lezen,
dat de vereeniging van Slotzusters te
Tegelen 190 geprofeste ïeden telt, van wie
er 77 in de Missie verblijven. De bezigheid
van allen zonder uitzondering is echter
hoofdzakelijk het gebed ter bevordering van
het missiewerk. Hoewer vaststaat, dat ook
de zusters in de missie zich niet onledig
houden met onderwijs, ziekenverpleging
en dergelijke, maar steeds binnen de kloos
termuren blijven om te bidden, overwoog
de Hooge Raad toch, „dat het missiewerk,
zich ten doel stellende het op Christelijken
grondslag brengen van ontwikkeling en be
schaving, als strekkende tot algemeen nut
moet worden beschouwd". Maar is het bid
den van de Tegelsche zusters dan Missie
werk? Zeker, antwoordde ons hoogste
rechtscollege, want „naar het oordeel van
een zeer talrijk deel der bevolking wordt
het missiewerk door gebed, evenals door
andere middelen van den godsdienst, daad
werkelijk bevorderd" zoodat de Raad van
Beroep te Roermond, „zoowel met het oog
op het doel als ten aanzien der aangewende
middelen" terecht heeft aangenomen, dat
het klooster te Tegelen „uitsluitend als in
richting tot algemeen r.ut" wordt gebruikt.
Dat deze principieele, echt christelijke uit
spraak om meer dan een reden van groot
belang is, spreekt vanzelf. Hoewel hier het
gebed in verband met het Missiewerk wordt
beschouwd, liggen er toch gewichtige conse
quenties in dit arrest voor menig klooster".
In De Tijd van 17 September 1934 schre
ven wij naai aanleiding van de dreigende
Belasting op de Doode Hand o.a.: „Wil men
onzen priester-studiehuizen weer een nieu
wen last gaan oplegger? Wil onze Kamer
fractie een tweede onbillijkheid toelaten
of zelfs steunen, nadat haar nalatigheid
heeft medegewerkt om met de aanvullingen
der laatste jaren op de Successie-wet een
priester-studiehuizen eter missionarissen,
den Missiehuizen, een groote schade aan te
doen? Missiehuizen, die honderden, ja dui
zenden Nederlandscher jongens een kans
geven, vaak om niet of bijna om niet (ieder
Katholiek weet, dit) hun levensideaal te be
reiken?
„De Successie-wet zegt in art. 65: „Indien
geërfd of verkregen wordt door een binnen
het Rijk ge vestigden rechtspersoon van wel
ken op de wijze, vermeld in het voorlaatste
lid van art. 50, wordt aangetoond, dat die
rechtspersoon hoofdzakelijk een al
gemeen maatschappelijk belang voor het
grondgebied van het Rijk, Nederlandsch
Indic, Suriname of Curasao beoogt, aldaar
hoofdzakelijk ais instelling van lief
dadigheid werkzaam is of zich daar
hoofdzakelijk de verpleging van zie
ken of gebrekkigen ten doel stelt, is ver
schuldigd 10 ten honderd over de waarde
van de verkrijging".
„Hoeveel Congregaties, welke zich uit
sluitend aan de Heiden-missie wijden,
vallen onder deze verzachtende clausule?
NIET EEN!! Ja, niet één. Al hebben zij
arbeidsvelden in de Nederlandsche kolo
niën, er is niet één Missie-Congregatie hier
te lande, die hoofdzakelij k werkt bin
nen het grondgebied van het Rijk, Neder
landsch Indië, Suriname of Curasao, met
het betreurenswaardig gevolg, dat van
legaten, aap die Congregaties of Missiehui
zen vermaakt, minstens 28 ten honderd aan
rechten moet worden betaald!!
„En het zijn juist alleen de Katholieke
Missie-instellingen, welke de slachtoffers
zijn, daar onze Protestantsche zendelingen
niet buiten onze Koloniën evangeliseeren.
„Een ander gevolg is natuurlijk, dat meer
dere Missie-vrienden ervan terugschrikken
die Missie-stichtingen in hun testament te
gedenken, zoodat deze er dubbel onder
lijden. De Fiscus ziet het niet als „ee
meen belang", als men Nederlandschen jon
gens een kans geeft om hun ideaal te vol
gen".
Het Missiewerk is dus in hoogste instan
tie erkend als van Algemeen Nut.
Als bidden in Nederland voor
de Werel d-m i s s i e s als Missiewerk
wordt beschouwd en dus, als „ten algemee-
nen nutte", 'n gunstige beoordeeling erlangt
ten opzichte van de Personeele Belasting
zou dan ie opleiding in Nederl
voor de Werel d-m i s s i e s om de
zelfde reden geen recht hebben op eenzelf
de gunstige beslissing ten opzichte van de
Successie-Belasting?
Zou Mr. van Deurne of een ander Katho-
*Op het oogenblik ligt de strijd in Spanje
weer vrijwel stil. Weliswaar spreekt de
Baskische regeering van een tegenoffen
sief, dat zij met succes tegen de Franco
troepen zou hebben ingezet, maar van
eenig resultaat is nog niets gebleken. De
stilstand van het Franco-offensief is heel
goed te verklaren, omdat de legerleiding
na de snelle opmarsch van de vorige week
tijd moet hebben om de stellingen te con-
solideeren en zich te nestelen in de ver
overde gebieden. Bovendien moet een aan
val op Bilbao worden voorbereid.
Intusschen gaat men voort met de ont
ruiming van deze stad door de burgerbe
volking te organiseeren, waarbij de En-
gelsche regeering haar medewerking heeft
toegezegd. Franco heeft daartegen gepro
testeerd. Het is een list van de Russen, om
alles wat waarde heeft te kunnen vernie
len, zegt hij. Maar het eigenlijke argument
zal wel zijn, dat het voor de verdedigers
van Bilbao heel wat gemakkelijker zal zijn
om zich te handhaven in een ontruimde
stad, dan met den last van duizenden non
combattanten achter zich. Niet voor niets
heeft Franco de kust geblokkeerd; hij
wilde de bevolking door honger dwingen
tot overgave en deze poging wordt nu
vrijwel verijdeld. Intusschen kan men om
wille van de menschelijkheid niet anders
dan dankbaar zijn voor dit Engelsche in
grijpen.
Franco heeft twee andere oplossingen
aan de hand gedaan, nl. de instelling van
een neutrale zone, of het toelaten van
vrouwen, kinderen en grijsaards op zijn
eigen gebied; maar het spreekt vanzelf,
dat tegen deze twee oplossingen bezwaren
bestaan. Een neutrale zone is altijd een
hachelijk iets en bij de tweede oplossing
speelt men den vijand gijzelaars in handen.
Ondanks de nederlaag, welke de Japan-
sche regeering bij de stembus heeft gele
den, weigert Hayasji af te treden. De lei
ders van de groote partijen zijn daarover
erg verontwaardigd en eischen een onmid
dellijk aftreden, doch het ziet er niet naar
uit, dat dit zoo een-twee-drie gebeuren zal.
Het verloop van deze crisis is voor ons
wegens de nabijheid van Indië niet van
beteekenis ontbloot.
VOORNAAMSTE NIEUWS
liek rechtsgeleerde deze beschouwing niet
wat verder en deskundiger in DE TIJD
willen uitwerken en misschien een con
cept-request (in groote lijnen) eraan wil
len toevoegen, dat de Missiehuizen kunnen
bezigen bij ev. protesten? Zou ev. ook
terugwerkende kracht kunnen worden toe
gepast?
„Tijd". FATHER LEFEBER.
NOTA VAN HET VATIKAAN AAN
DUITSCHLAND.
VATIKAANSTAD, 4 Mei. (A.N.P.) He
denochtend is op de Duitsche ambassade
bij het Vatikaan een nota overhandigd,
waarin het Vatikaan antwoordt op de
Duitsche nota, welke op het Vatikaan werd
overhandigd als antwoord op de encycliek
inzake de schending van het Concordaat
door de Duitsche regeering.
BUITENLAND.
Franco verzet zich tegen de Britsche in
menging inzake de ontruiming van Bilbao.
(2de blad).
Een tegenoffensief der regeering in Bas
kenland? (2de blad).
De Japansche regeering weigert heen te
gaan ondanks haar stembus-nederlaag.
(2de blad).
BINNENLAND.
Bezoek der Koninklijke familie aan
Amsterdam. (2de blad).
Er zal ook dit jaar weer een vee-tentoon
stelling worden gehouden. (4de blad).
De Minister van Sociale Zaken heeft
eenige wijzigingen gebracht in den steun-
aftrek voor gezinsinkomsten van werkloo-
zen. (2de blad).
LEIDEN.
Voorstellen van B. en W. inzake nieuwen
verkeersweg tusschen Heerengracht en
Zijlsingel (4de blad).
WIJ SCHRIJVEN OVER:
Sociale politiek en Christelijke Regee
ring. (1ste blad).
Belasting-vrijstelling voor kloosters.
Artikel van father Lefeber. (1ste blad).
WASSENAAR.
ONGELUKKIGE LANDING VAN
LEGERVLIEGTUIG.
Bestuurder ongedeerd.
Te ongeveer half 2 hedenmiddag heeft
het legervliegtuig S. 15 een noodlanding
moeten maken op het strand aan de Was-
senaarsche Slag, ongeveer 1 K.M. in de
richting van Scheveningen. Het toestel
sloeg over den kop en werd zwaar bescha
digd. De bestuurder bleef echter onge
deerd. Hij verklaarde tot deze landing ge
noodzaakt te zijn, omdat hij in een mist
bank was geraakt.
VLIEGTUIG OVER DEN KOP
GESLAGEN.
Inzittenden ongedeerd.
Vanochtend kwart over elf wilde een
marine-vliegtuig van het type Fokker
C. 1 de F. 4, op Welschap bij Eindhoven
landen. Het toestel kwam echter te hoog
binnen en zou daarom terug vliegen, ten
einde opnieuw een landing te beproeven.
Bij het gas geven echter pakte de motor
niet met het gevolg, dat de F. 4 door het
hek aan de wegzijde van het veld vloog,
met de wielen in een sloot aan de over
zijde van den daar liggenden weg kwam
en in het bouwland over den kop sloeg.
Het toestel werd zwaar gehavend, doch
de bemanning kwam er zonder eenig let
sel af.
TER GELEGENHEID DER DIESVIERING VAN DE R. K. STUDENTEN-VEREENI
GING „SANCTUS AUGUSTINUS" HEEFT PROF. MOLKENBOER EEN LEZING GE
HOUDEN OVER VONDELS WERKEN.
