Het leven in het Sovjet-Paradijs.
DE RECHTSCHE OPMARSCH IN
BASKENLAND
Durango door de rooden prijs gegeven
DONDERDAG 29 APRIL 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Een vreeselijke terreur
.Slechts weinigen is het vergund,
om Rusland te zien, zooals het wer
kelijk is.
Alleen wanneer men land en volk
thans nauwkeurig bestudeert komt
men tot de conclusie, dat angst en
vrees domineer en in Sovjet-Rus-
land en dat er geen sprake kan zijn
van een democratisch geregeerd
vrij land, laat staan van een Para
dijs.
Een redacteur van de „Catholic
Times", die zoo juist van een reis
door Sovjet-Rusland is terugge
keerd, vertelt in onderstaande bij
drage zijn voornaamste indruk
ken.
Wanneer de kranten vol staan over de
gepleegde gruwelen in Sovjet-Rusland en
over de vreeselijke toestanden, die er heer-
schen in het Roode Paradijs, dan wordt er
zoo gemakkelijk gezegd: „Och Rusland is
zoo ver weg en de foto's die we te zien
krijgen over hetgeen in de Ver. Sovjet-Re
publieken is tot stand gekomen geven zoo'n
heel ander beeld te aanschouwen". Vooral
onder intellectueel en heeft een dergelijke
meening gemakkelijk post gevat. Om een
dergelijk ongemotiveerd oordeel uit de we
reld te helpen, is er maar één middel, en
dat is: zelf naar Rusland gaan om daar land
en volk te bestudeeren. Doch dat is niet
zoo eenvoudig. Rusland lijkt wel één groot
concentratiekamp, dat met prikkeldraad
haast hermetisch voor de buitenwereld is
afgesloten. Alleen wanneer men in het be
zit van een pasooort is. dat door het Reis
bureau Intourist is afgegeven, kan men
gaan en staan waar men zelf wil. Voor men
naar Rusland gaat wordt men gewaar
schuwd. dat men overal bespionneerd en
geschaduwd wordt vanaf het eerste oogen-
blik dat men een voet op Russisch grond
gebied zet totdat men de Sovjetstaat weer
heeft verlaten. Een paspoort van Intourist
is als het wonderbare „Sesam open.U!":
overal heeft men toegang in hospitalen,
scholen, sociale clubs, theaters. Maar het
is niet moeilijk om een „gelegenheidsbe
zoeker" met een totaal verkeerden indruk
naar huis te zenden. Een volk bestudeeren
en leeren kennen kan men niet tijdens een
vluchtige reis. Ongeveer 90 procent der
touristen, die Rusland bezoeken, keeren
naar hun land terug zonder iemand anders
te hebben gesproken dan officieele ambte
naren van de Russische regeering. Deze
ambtenaren kunnen geen juiste indrukken
van hun land weergeven. Zij zijn bang, dat
de buitenlanders de critiek die ze zouden
hooren zullen verder vertellen. Wanneer
een tourist geen vriendschap weet te slui
ten met iemand uit het Russische volk zelf,
kan hij nooit een juist inzicht krijgen in het
leven van Sovjet-Rusland.
Wanneer men zou durven beweren, dat
Rusland de triumf is der democratie zou
dat de meest brutale misdaad zijn, die ooit
in naam van de democratie werd bedreven.
Democratie veronderstelt een bestuur door
de massa; dit zou moeten zijn een dictatuur
van het proletariaat.
In Rusland bestaat voorzeker een dicta
tuur van het proletriaat, maar de dicta
tuur wordt niet uitgeoefend door he pro
letariaat. Kameraad Stalin met zijn kleine
schaar machtige vrienden oefent de dicta
tuur uit. Hoe groot het aantal werkelijke
machthebbers in Sovjet-Rusland is, kan
men slechts bij benadering schatten. Het
is een publiek geheim in Moskou, dat Sta
lin aan augina pectoris lijdt en dat hij hoe
langer hoe minder in het publiek verschijnt;
•hij vertoeft meestal op zijn buitenverblijf,
waar hij door tal van dokters omringd is.
Sinds wil men doen gelooven, dat Stalin
geen autocraat is en dat hij door verschil
lende onbekende staatslieden geholpen
wordt. In verband hiermede mogen we wel
herinneren aan het feit, dat ook Lenin
doodziek was toen hij op het hoogtepunt
van zijn macht was gekomen. Ook het volk
is ervan overtuigd, dat Stalin een sterk
overwicht doet gelden en een groote hege
monie uitoefent. Zijn systeem wordt zelfs
het Stalinisme genoemd.
Ook wanneer men zou kunnen aanne
men, dat Rusland door de Communistische
Partij werd geregeerd, zou er nog geen
sprake zijn van een democratie. Men moet
immers niet vergeten, dat Rusland 176 mil-
lioen inwoners telt, terwijl het ledental
der Communistische Partij zeker niet meer
dan 3 millioen bedraagt.
In het gunstigste geval zou er sprake
kunnen zijn van de dictatuur van een min
derheid. Doch ook dat is niet juist.
Het is heel moeilijk om lid van de Com
munistische Partij te worden en nog veel
moeilijker om lid te blijven, want dan moet
men alles gelooven en onderhouden wat
Stalin beveelt. Daarom alleen reeds wordt
iedere geest van critiek onmogelijk ge
maakt, omdat iedereen bang is voor de ge
volgen.
Angst en vrees zijn de allesoverheer-
schende factoren in het leven van de be
woners van het huidige Rusland. Hij is bang
van zijn eigen schaduw. Uiterlijk is hij mis
schien vroolijk gestemd, maar iedereen, die
dieper kan schouwen, komt weldra tot de
ontdekking, dat angst en vrees zijn dage-
lijksche onafscheidelijke metgezellen zijn.
Ik herinner me nog hoe ik een arme fa
milie bezocht, die aan den rand van een der
groote Russische steden woonde. Ik stond
verbaasd over de ellendige levensomstan
digheden, waarin deze familie verkeerde.
Ik was een zeer welkome gast, want ik
bracht hen geld van kennissen uit Amerika.
Het gezin bestond uit vader, moeder en
één kind. Ik vernam toen, dat de meeste
families slechts een kamer ter beschikking
hebben om te wonen, te eten en te slapen.
De vrouw vertelde me met tranen in de
oogen, welke vreeselijke kwellingen zij te
verduren hadden, maar haar echtgenoot
snoerde haar letterlijk den mond, uit angst
dat de buren eens een woord van critiek op
De verwoesting van Guernica wekt verontwaardiging
DURANGO IN HANDEN VAN DE
RECHTSCHEN.
Radio Nacional heeft een bericht van het
groote hoofdkwartier van de troepen van
de regeering zouden opvangen. Op fluiste- j ]?ranco gepubliceerd, waarin wordt gezegd
renden toon vertelde men mij toen, dat
ieder huis zijn eigen spionnen heeft, die
tot taak hebben de regeering op de hoogte
te houden wat er van haar gezegd wordt.
Over heel Rusland is een dergelijk net van
spionnage gespannen. Men kan niemand
vertrouwen. Ook in Duitschland bestaat
een dergelijk systeem: de huisbewaker.
Niet alleen worden de namen van de be
zoekers genoteerd, maar ook wordt aan de
autoriteiten doorgegeven, welk radiostation
wordt beluisterd. In Moskou mag niemand
de radio beluisteren om de doodeenvoudi
ge reden, dat niemand zijn eigen luidspre
ker mag hebben; de staat is zoo welwillend
om uit te kiezen wat men moet beluisteren.
Alle brieven staan onder censuur en de
autoriteiten oefenen een strenge controle
uit. Daar ik buitenlander was dacht ik niet,
dat mijn correspondentie gelezen zou wor
den, maar later kon ik goed zien, dat de
brieven allemaal waren geopend geweest
en dat de brie ven velletjes niet altijd pre
cies weer volgens de oude vouwen in de
enveloppe waren gedaan.
Onder de jeugd van Sovjet-Rusland be
staat die vrees en angst niet in diezelfde
mate, maar toch kreeg ik vaak van de
ouders het verzoek wanneer ik hun kinde
ren wilde spreken hen toch niet aan huis
te komen afhalen doch ergens op een hoek
van een straat te ontmoeten.
Angst en vrees is niet alleen een persoon
lijke emotie van de Russi^phe burgers, neen,
ook de staat zelf is er chronisch door aan
getast. Rusland is bang van Duitschland
en Japan en sinds de moord op Kyroff zijn
alle buitenlanders verdacht.
Het meest domineerend kenmerk van
Sovjet-Rusland is dan ook angst en vrees.
Ik zal nooit het moment vergeten, waarop
een jonge Rus, een intellectueele jonge ke
rel, die er van overtuigd was, dat ik het
stilzwijgen zou bewaren mij vroeg ik
stond juist op het punt om Rusland te ver
laten: „Denkt u dat het mogelijk is dat de
wereld zal opstaan om het Communisme
te vernietigen, dat het bloed van het Rus
sische volk heeft afgetapt?"
Wie zal daarop een antwoord geven....?
Men staat intusschen verbaasd over de
eeretitels en namen waarmee Stalin ver
heerlijkt wordt: zijn meest gewone titels
zijn: „Leider der Wereldrevolutie", „Pio
nier der Proletarische Beweging", „Verde
diger van het verdrukte volk". In de stuk
ken en documenten die voor het gewone
volk bestemd zijn wordt Stalin eenvoudig
„Vadertje" genoemd.
Ik heb nooit in Duitschland en Italië de
portretten en afbeeldingen van Hitier en
Mussolini geteld: men ziet ze in hotels en
herbergen, op school en in openbare gebou
wen. Doch Stalin ziet men niet alleen in
scholen en allerlei openbare lokalen, maar
reusachtige afbeeldingen vormen een blij
vende versiering, die steeds indruk op het
volk moet maken.
Er is een groot verschil tusschen Com
munisme en Fascisme. Het Fascisme aan
vaardt alle gezag van boven: de leider geeft
leiding. Het Communisme beweert, dat de
wet van onderaf komt. Stalin is een ge
wone dienaar. Hij is de dienaar der die
naren een titel die tot voorheen uitslui
tend aan het opperhoofd der Katholieke
Kerk geschonken werd.
Maar de macht van den Paus over zijn
honderden millioenen onderdanen verzinkt
in het niet vergeleken bij de kolossale
macht, die wordt uitgeoefend door den man,
die in het Kremlin zetelt, gekleed als een
gewoon soldaat....
dat Durango door de troepen van Franco is
genomen, niettegenstaande den dichten
mist, welke het aan artillerie en luchtmacht
onmogelijk maakte op te treden. De vijand
had een groot aantal bataljons te Durango
geconcentreerd om hardnekkigen tegen
stand te bieden, doch dit was nutteloos; het
front werd doorbroken en talloozen werden
krijgsgevangen gemaakt De regeeringstroe-
pen verloren in de loopgraven voor de stad
meer dan driehonderd dooden.
De kolonne van de rechtsche troepen,
welke den rechter vleugel van de aanval
lers vormde, is na het bezetten van Le-
queito, vier kilometer /oorbij deze plaats
opgerukt.
Reeds eerder werd de inname van Du
rango gemeld, doch dit bleek voorbarig te
zijn Wel hadden de troepen van Franco
deze stad nagenoeg geheel omsingeld, maar
de linkschen hadden zich stevig verschanst
en gaven zich niet over Thans echter heb
ben zij hun stellingen onder den druk der
rechtsche troepen verlaten en de stad prijs
gegeven.
De Baskische troepen hebben gisteravond
te zes uur Durango ontruimd. Gistermorgen
vielen Mooren, die uit de bergen ten Noord
oosten' van de stad afdaalden, en „requetes"
Durango aan, terwijl zij voortdurend door
de luchtmacht gesteund werden. De vlieg
tuigen bestookten de stad met bommen en
machinegeweervuur en opereerden verder
langs den hoofdweg naar Bilbao tot Amo-
rebieta.
Het vraagstuk der huisvesting van de
vluchtelingen.
De regeering van Eüzkadie ziet zich voor
de moeilijkheid geplaatst, de vluchtelingen
te huisvesten, want de ontruiming van
Guernica, volgende op die van Durango en
andere plaatsen, vormt een probleem,
waarvoor de autoriteiten een bevredigende
oplossing zullen moeten vinden. De inter
provinciale raad van Santander heeft de
Baskische regeerings reeds aangeboden, de
vrouwen en kinderen uit Euzkadie een toe
vluchtsoord te verleenen.
HET BOMBARDEMENT VAN
GUERNICA.
De bij de linksche openbare meening in
Engeland gewekte verontwaardiging over
het bombardement van Guernica heeft
weerklank gevonden in het Britsche Lager
huis, waar Attlee en verschillende Labour-
afgevaardigden en liberalen gevraagd heb
ben een protest in te dienen bij het bestuur
van Salamanca. Attlee vroeg of de minister
van buitenlandsche zaken onmiddellijk
maatregelen zou nemen om tezamen met
andere mogendheden een collectief protest
in te dienen bij Franco en Hitier tegen het
bombardeeren van burgers en open dorpen
in Spanje.
Eden antwoordde, dat de regeering ieder
bombardement van de burgerbevolking be
treurde. Op een andere vraag verklaarde
Eden, dat buitenlandsch oorlogsmateriaal
aan beide kanten gevonden wordt. Spr. is
voorstander van het streven naar een ac-
coord, dat een einde kan maken aan der
gelijke daden, die, wie ook de uitvoerders
zijn, slechts betreurd kunnen worden door
ce beschaafde wereld. De antwoorden van
Eden, die er steeds op wees, dat van beide
kanten ongeoorloofde feiten te melden val
len, wekten het ongenoegen van de Labour-
leden, die daartegen protesteerden. Op een
vraag van den communist Gallagher lui
dende: „Is het niet juist, dat de Spaansche
regeering het tot een punt van eer gemaakt
heeft te vermijden open steden te bombar
deeren", antwoordde Eden: „Neen, dit is
niet juist". Een langdurig geroezemoes
volgde op dit antwoord, dat door de conser
vatieven goedgekeurd en door de linksche
oppositie hevig becritiseerd werd.
Intusschen hebben het dementi, waarin
de rechtsche Spaansche autoriteiten posi
tief ontkennen deel te hebben genomen aan
het bombardement van Guernica en de ver
klaring van de Baskische regeering, die het
Duitsche hoofdkwartier beschuldigt bevel
te hebben gegeven tot het bombardement,
politieke kringen te Londen bevreemd.
Men bepaalt zich in deze kringen er voor
het oogenblik toe te constateeren, dat deze
beide feiten niet noodzakelijkerwijze met
elkander in strijd zijn. De avondbladen
leveren weinig commentaar. „Er hangt een
mysterie om het bombardement van Guer
nica, de oude Baskische hoofdstad", schrijft
de „Evening Standard".
De Duitsche pers is verontwaardigd.
De Duitsche ochtendbladen hebben met
verontwaardiging de Er.gelsche persberich
ten ontvangen aangaande het luchtbombar
dement van Guernica met behulp van
Duitsche vliegtuigen.
Geïnspireerd van hoogerhand noemen zij
unaniem de in de Britsche pers verschenen
berichten „bolsjewistische leugens tot het
afleiden van de aandacht".
Het „Berliner Tageblatt" schrijft, na op
nieuw te hebben verklaard dat Eibar door
de regeeringstroepen werd geplunderd al
vorens het ontruimd werd, dat een deel der
buitenlandsche pers de aandacht der open
bare meening van deze afschuwelijke mis
daden tracht af te leiden Als men, aldus
het blad, verder de honderden vliegtuigen
in aanmerking neemt, die in het bolsjewis
tische kamp opereer en, is deze handelwijze
te dwaas om uitwerking te hebben.
Nieuwe verklaring van president Aquirre.
dat het foreign office een evacuatie naar
St. Jean de Luz heeft goedgekeurd. Men
cenkt, dat de Britsche marine bij de eva
cuatie zou helpen en voor de eerste maal
sinds de blokkade naar Bilbao zal gaan.
DE BLOKKADE VAN DE NOORDKUST.
Franco dreigt koopvaardijschepen met
luchtbombardement.
Het Britsche ministerie van handel heeft
gisteren aan de verschillende Britsche
scheepvaartvereenigingen mededeeling ge
daan van den inhoud van een manifest, dat
rechtsche Spaansche autoriteiten te Ferrol
en Ceuta Maandag j.l. per radio tot de koop
vaardijschepen hebben gericht.
De tekst van dit document luidt als volgt:
Alle schepen, van welke nationaliteit ook,
die varen in de territoriale wateren ten
Noorden van Spanje, tusschen de lengte
graden van kaap Video en kaap Machichaco,
en zich op minder dan drie mijl van de
kust bevinden, zullen, indien zij op ver
zoek van de schepen der rechtsche vloot
niet stoppen, door de luchtmacht gebom
bardeerd worden.
HET BOMBARDEMENT VAN MADRID.
Gisterochtend is het kalm gebleven, doch
omstreeks vier uit in den middag werd het
bombardement van de hoofdstad door de
artillerie van Franco hervat. Het bombar
dement was evenwel niet zoo hevig als den
dag tevoren, hoewel granaten van groot
kaliber op de stad neerkwamen. Toch vreest
men, dat het aantal slachtoffers groot zal
zijn.
HET TOEZICHT OP DE NIET
INMENGING.
Eden heeft in het Britsche Lagerhuis nog
verklaard, dat de Britsche regeering sedert
het in werking treden van het toezicht aan
de Spaansche grenzen, voor wat het door
Engeland gecontroleerde gedeelte betreft,
geen enkel bericht heeft ontvangen, waar
uit zou blijken, dat getracht was de over
eenkomst van de niet-inmenging te ont
duiken. Hij voegde hieraan toe, dat de re
geering onmiddellijke berichten slechts ont
vangt van de commandanten der Britsche
schepen, die met het toezicht belast zijn.
500 SPAANSCHE KINDEREN NAAR
MEXICO.
Volgens mededeeling van het Mexicaan-
sche departement van onderwijs zullen 500
Spaansche kinderen, die in den burgeroor
log wees zijn geworden, naar Mexico wor
den overgebracht en een opvoeding krijgen
te Morelia in den staat Michocan.
De president van de Baskische regeering
neeft nogmaals verklaard:
„Ten aanzien van het cynisme van de op
standelingen, die ons ve.antwoordelijk dur
ven stellen voor het in brand steken van
deze steden, protesteer ik krachtig voor ge
heel de wereld en ik doe een beroep op het
getuigenis van de talrijke journalisten en
consulaire vertegenwoordigers, die met af
schuw het vernielende instinct van de huur
lingen in dienst van de Spaansche fascisten
konden vaststellen. Voor God en voor de
geschiedenis, welke over ons zal oordeelen,
bevestig ik, dat gedurende drie uur dertig
Duitsche vliegtuigen met ongekende hard
nekkigheid de onverdedigde bevolking van
de historische stad Guernica bombardeerden
en de vluchtende vrouwen en kinderen met
hun mitrailleurvuur achtervolgden.
Z e«^LWeSSt i OVERSTROOMINGEN IN CANADA.
zorg steeds was de vrijheid en de demo-
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
ONTPLOFFING IN BRAZILIAANSCHE
VUURWERKFABRIEK.
Bij een ontploffing in een vuurwerkfa
briek in Braganga in den staat Sao Paulo
is een uit vijf leden bestaand gezin om het
leven gekomen.
cratie te verdedigen, waarvan de boom van
Guernica sedert eeuwen het symbool was,
wordt uitgeroeid. Ik geloof dat de mogend
heden de 300.000 vrouwen en kinderen, die
een toevlucht hebben gezocht in Bilbao, te
hulp zullen komen. Voor de mannen vragen
wij niets, want de onwrikbare wil om de
vrijheid van het volk te verdedigen, zal ons
de kracht geven, de grootste offers met
kalmte te brengen".
Evacuatie van vrouwen en kinderen
uit Bilbao.
Gisteravond is te Westminster te Londen
een bijeenkomst gehouden om te beraad
slagen over een plan tot evacuatie van
vrouwen en kinderen uit Bilbao.
Na afloop der bespreking deelde de ar-
beidsafgevaardigde Winfrid Roberts mede,
Uit Thamesville (Antario), wordt ge
meld, dat de stad tengevolge van de over
strooming van de rivier Thames geheel ge-
isoleerd is. Honderden worden door het
water in hun huizen gevangen gehouden,
duizenden zijn gevlucht.
Van 25 tot 29 Juni zal te Posen het groote
internationale Katholieke Congres „Chris
tus Koning" worden gehouden. Aan dit con
gres zal o.a. worden deelgenomen door
kardinaal Innitzer, aartsbisschop van Wee-
nen, kardinaal Verdier, aartsbisschop van
Parijs, en kardinaal Kasper, aartsbisschop
van Praag.
Ook de Noordwijksche schooljeugd draagt haar steentje bij tot het slagen van het
tulpenteelt. Het aanleggen van bloemterrassen voor jeugdige kweeksters
In verband met Het tulpenteest is Noordwijk in een
bloemen-lustoord herschapen. Op verschillende
plaatsen zijn fraaie versieringen aangelegd
