DE SCHULD AAN DEN
SPAANSCHEN BURGEROORLOG.
28ste Jaargang
DONDERDAG 29 APRIL 1937
No. 8711
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
IF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt b§ vooruitbetaling:
v oor Leiden 19 cent pel week 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustieerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De taak van onze pers
Alléén de waarheid.
Onder alle omstandigheden.
Oók in het heetst en felst van den ver
kiezingsstrijd.
Dan óók en volstrekt dan ook niet min
der.
De katholieke pers heeft ook onder dit
opzicht een zeer bijzondere taak. Zij zou
haar karakter van katholieke pers
verliezen, als zij bij het bestrijden van te
genstanders, bij het bestrijden van de dwa
ling geen voorbeeld zou geven van waar
heid en waardigheid in die bestrijding.
Wat ons betreft wij willen er iederen
dag met alle ernst naar streven aan den
hier geschetsten regel van fatsoen en van
katholieke moraliteit ons streng te
houden.
Wie mocht meenen, dat wij hiervan af
wijken, zegge het ons, eerlijk. E e r 1 ij k,
dus niet in een of ander anoniem schrij
ven, product van verblinding of harts
tocht, maar openlijk; hij stelle zich aan ons
voor, en wij willen met hem praten.
Dit laatste schrijven wij voor allen.
Maar speciaal voor a 1 onze broe
ders en zusters in het Geloof, voor alle
im ede-katholieken!
De wereld
in vogelvlucht
De opmarsch der witte legers in Basken
land blijft de hoofdschotel van het nieuws
der laatste dagen. Ofschoon de val van
Durango reeds eerder was gemeld, is dit
toch voorbarig gebleken. Waarschijnlijk
had njen gemeend, dat deze stad reeds
in handen der rechtschen was, omdat de
witte troepen haar nagenoeg omsingeld
hadden. Gisteren is de stad echter defini
tief door de Baskische verdedigers verlaten
na een aanval der Mooren en requetes,
welke de verdedigers geheel dreigde af te
snijden.
De verwoesting van de oude Baskische
hoofdstad Guernica heeft natuurlijk de
gemoederen der Labourpartijleden in het
Britsche Lagerhuis in beweging gebracht.
De agitatie tegen de blokkade van Bilbao
kon nog worden uitgelegd als verontwaar
diging wegens de belemmering van de
handelsvrijheid der Britsche schepen, maar
thans treedt duidelijk aan den dag, dat het
de bezorgdheid omtrent den uitslag van
den strijd is, welke deze afgevaardigden
er toe brengt, om de Engelsche regeering
te bestoken met allerlei vragen en hatelij
ke opmerkingen. De Britsche minister van
buitenlandsche zaken is in zijn antwoor
den evenwel zeer diplomatiek en ant
woordt slechts, dat hij het bombardeeren
van de Spaansche burgerbevolking be
treurt, onverschillig op welke plaats dit
geschiedt en door wie dit geschiedt. Op
een vraag van een communist, of het niet
juist was, dat de Spaansche regeering al
tijd zorgvuldig vermeed om open steden te
bombardeeren, antwoordde Eden echter
scherp: Neen, dat is niet juist.
In een oorlog, als deze, is het nu een
maal onmogelijk om verwoestingen te
voorkomen. Men kan dat betreuren, maar
de heele oorlog is betreurenswaardig.
Op de vraag, of hij er zich van zou kun
nen vergewissen, of de bombardements
vliegtuigen en hun bestuurders van bui
tenlandsche afkomst zijn, verklaarde Eden,
dat hij er voor alles de voorkeur aan zou
geven, in gemeenschappelijk overleg te
streven naar een regeling, waardoor een
einde zou kunnen worden gemaakt aan
deze wijze van optreden, die door de ge-
heele beschaafde wereld moet worden be
treurd, wie zich er ook aan schuldig maakt.
Nu de Basken teruggeworpen zijn op
Bilbao, wordt de toestand daar uiterst cri-
tiek. Massa's vluchtelingen hoopen zich op
en de kwestie der voedselvoorziening
wordt een hachelijk vraagstuk. Men be
raamt reeds plannen om te trachten, al
thans de vrouwen en kinderen in veilig
heid te brengen.
Sovjets hebben doelbewust de
revolutie ontketend
BEZWAREND MATERIAAL
GEPUBLICEERD.
Terwijl Litwinoff in Genève met
de Vredespalm zwaait, werd door
de Sovjets rustig verder gewerkt
aan het ontketenen van den bur
geroorlog in Spanje. Algemeen be
kend mag worden verondersteld,
dat Franco nog juist op tijd in ver
zet kwam tegen het Marxistisch
wanbeheer. Indien deze Nationalis
tische generaal niet op dat moment
had ingegrepen zou Spanje met één
slag de tweede Sovjet-Republiek
in Europa geworden zijn.
Thans publiceert Jacques Bardoux
in het Fransche dagblad „Le Jour"
een tweetal documenten, waaruit
onomstootelijk de schuld der Sov
jets aan de Spaansche burgeroor
log is komen vast te staan.
Honderd jaar geleden verscheen in Lon
den van de hand van een historicus een
brochure: „Handboek over Spanje", dat op
het oogenblik toen de burgeroorlog uitbrak
weer opnieuw de aandacht heeft getrokken.
Uit deze bladzijden die: „Een historisch
onderzoek bedoelen te zijn over het onver
anderlijk karakter van een oorlog in Span
je" toont Richard Ford aan, dat hel centrale
hoogland op dit schiereiland een haast on-
inneembare citadel vormt, terwijl de berg
ketens het land in stukken verdeelen, die
geheel geschikt zijn, om bestaande con
flicten te doen voortwoekeren in een lang-
durigen oorlog, waarbij de verdedigers in
staat zijn, om zich op een wreede en bloe
dige wijze te verdedigen.
Het oude Rome wist wat het gekost heeft
om Spanje onder het Romeinsche Imperium
te brengén. Napoleon zelf had nog minder
fortuin. En de twee burgeroorlogen van de
vorige eeuw leken wel eindeloos. Zoo heeft
ook de dictatuur van Stalin en de Commu
nistische Internationale een misdaad begaan
tegen de menschheid door de zoo noodzake
lijke groote sociale hervormingen te belet
ten, die de Spaansche Republiek wilde
doorvoeren. Want sedert 1932 heeft Sovjet-
Rusland met een steeds sterker wordende
intensiteit er naar gestreefd, om in Spanje
een burgeroorlog te ontketenen, waarvan
de Mijnwerkers-opstand in het Roode Astu-
rië slechts een generale repetitie was.
Onomstootelijke bewijzen.
In het Aprilnummer van de XIXth Cen
tury Review heeft de bekende schrijver
Douglas Jerrold reeds de eerste bewijzen
geleverd.
In Mei 1936 werden gedetailleerde plan
nen ontworpen voor een Communistische
opstand, die in Spanje in Juni of Juli zou
moeten uitbreken. De regeering van Sala
manca heeft thans de onomstootelijke be
wijzen daarvoor in handen.
Op 5 Mei 1936 heeft in het Volkshuis te
Valencia een vergadering plaats gehad
waaraan werd deelgenomen door de af
gevaardigde van de Derde Internationale
Ventura, terwijl het bestuur van het Cen
traal Revolutionaire Comité o.m. vertegen
woordigd was door Azana en Rafael Perez.
Er waren mede aanwezig drie Spaansche
gedelegeerden, die juist uit Frankrijk wa
ren teruggekeerd, waar zij overleg hadden
gepleegd met enkele afgevaardigden van
de Communistische Partij en van de C.G.T.
(Conféderation General du Travail de
Roode Vakbonden). Bij dit onderhoud wa
ren eveneens tegenwoordig Garpius, Tho-
rez en Treycinet. Er werd besloten, dat in
beide landen tegelijkertijd een revolutio
naire beweging zou losbreken, omstreeks
half Juni.
Op dien datum, zoo kon men toen reeds
veronderstellen, zou het Volksfront de
macht in Frankrijk wel reeds in handen
hebben genomen en zou Leon Blum Minis
ter-President zijn.
BU de plenaire zitting te Valencia waren
eveneens aanwezig: Lomoviof en Touro-
choff, als vertegenwoordigers der Vereenig-
de Sovjet-Republieken.
Er werd o.m. als punt 8 besloten om op
10 Juni as. (1936) een vergadering te be
leggen in de Internationale Boekhandel
calle Pablo Iglesias n. 11, Chamartin de
la Rosa, waarbij zouden worden uitgenoo-
digd: Thorez, Cachin, Auriol, Fouchans,
Ventura, Dimitroff, Largo Caballero, Dinz,
Carillo, Guillormo, Anton, Postana, Garcia
Oliver en Aznar.
Als punt 9 werd besloten om aan kring
n 25 van Madrid, bestaande uit Politie
agenten in actieven dienst, op te dragen,
te zorgen, dat weggewerkt zouden worden
alle buitengewoon vooraanstaande burger
lijke en militaire persoonlijkheden, die in
staat zouden zijn, om een belangrijke rol
te spelen in de contra-revolutie.
Het is algemeen bekend, dat de moord
op den monarchistenleider Calvo-Sotelo
beschouwd werd als het sein voor den op
stand der Communisten. Gelukkig dat
Franco nog tijdig ingreep.
Nog meer bewijzen.
Ook uit andere stukken blijkt, dat Rus
land den grooten stoot heeft gegeven aan
de Communistische opstand in Spanje.
Aan het Fransche boek „Het Roode Expe
riment" van de hand van niemand min
der dan van Minister Delbos, de collega
van Leon Blum, ontleenen we het volgen
de (pag. 229): „Het zou maar al te dwaas
en belachelijk zijn, om de pogingen te wil
len ontkennen, die door de Sovjets zijn ge
daan, om onze nationale verdediging in
wanorde te brengen, om ons economisch le
ven te saboteeren, voedsel te verschaffen
aan allerlei onlusten en stakingen, opstan
den te veroorzaken in onze koloniën, voor
al in Marokko en Indo-China.
Behalve de Communistische Partij en
haar pers zijn er in Frankrijk een vijftien
tal organisaties tot dat doel in het leven
geroepen. Wanneer men onderscheidt
maakt tusschen de Communistische Party
en de Sovj et-regeering stelt men zich be
lachelijk aan, want het staat vast, dat de
Party de regeering beheerscht en zich ge
heel met haar vereenzelvigt".
Wat de voorbereiding der Communisti
sche revolutie in Spanje door de Sovjets
betreft, daarnaar verwijst Minister Delbos
blz. 185 met profetische juistheid.
„In het Museum van de Revolutie te
Moskou is een afzonderlijke zaal inge
richt voor de toekomstige Communisti
sche Revolutie in Spanje, waar de com
munistische bladen, zooals „La Bandora
Roja", „Palabra" en portretten van re
volutionairen uit Castilië zijn tentoon
gesteld, naast foto's over stakingen en
onlusten, die in Spanje de revolutie
moesten inleiden. Daaruit blijkt duide
lijk, dat de Sovjets er op rekenen, dat
hun eerste successen der besmetting
verkregen zullen worden by onze
vrienden aan gene zijde van de Pyre
neeën.
Men proeft bij het bezoek van dit Mu
seum een vreemdsoortige atmosfeer
van een zekere revolutionaire geëxal
teerdheid, die naar bloed ruikt. Men
ziet niets dan oproer, brandstichting,
barricaden, terechtstellingen en ver
krachting.Deze obsessie van hel
geweld, ofwel om het toe te passen
op de vijanden, ofwel om het te
verheerlijken wanneer het zich in dienst
van de revolutie heeft gesteld, is een
der karakteristieke eigenschappen van
het Russische Bolsjewisme".
Intusschen vergadert men met Litwinoff
te Genève en laat men de Russische com
munisten hun vernietigend werk voortzet
ten!
WAT ANDERE BLADEN
FRèRE TE BERLUN.
BERLIJN, 29 April (A.N.P.). De mede
werker van den Belgischen minister-pre
sident, Maurice Frère, is hier heden aan
gekomen. Hij zal met verscheidene per
soonlijkheden besprekingen voeren, o.a. met
ryksbankpresident Schacht.
DE DUITSCHE KERKSTRIJD EN DE
N. S. B.
Aan een artikel van pater D. Terstege
O.P. in de Maasbode ontleenen we het
volgende:
Het is een even welsprekend als opval
lend feit, dat de N.S.B. in haar pers en op
haar vergaderingen a tort et a travers ge
tracht heeft het bestaan van een Duitschen
kerkstrijd te ontkennen. Desbetreffende
berichten in de katholieke pers werden als
laster en misleiding verworpen. Zoo schreef
„Volk en Vaderland" van 11 Dec. 1936:
hoe metterdaad schandelijk sommige R.K.
bladen, het Nederlandsche volk bewust
misleidend, probeeren hun lezers diets te
maken, dat er in Duitschland „kerkver
volging" zou bestaan". Werd in die R.K.
bladen een verklaring van Duitsche Bis
schoppen gepubliceerd, dan plaatst de N.
S.B. daartegenover het „gezag" van een
zekeren Pater Vriens, van wien in het
zelfde nummer van „Volk en Vaderland"
deze woorden geciteerd staan: „Dat er in
Duitschland een kerkvervolging zou be
staan is nonsens. Het (Duitsche) Episco
paat heeft zulks nooit beweerd".
De encycliek van Passie-Zondag over
den toestand van de Katholieke Kerk in
het Duitsche Rijk heeft zeker bij de ka
tholieken iederen redelijken twijfel weg
genomen. Op even waardige als krachtige
wijze verklaart de Paus, dat van Duitsche
zijde „het anders uitleggen van het ver
drag, het ontduiken van het verdrag, het
uithollen van het verdrag, tenslotte de min
of meer openlijke verdragsschending tot
de ongeschreven wet van het handelen
werden gemaakt". En: „Als de door Ons
met zuivere bedoeling in de Duitsche aarde
neergelaten vredesboom niet de vruchten
heeft afgeworpen, welke Wij in het be
lang van Uw volk vurig verlangden, dan
zal niemand in de wijde wereld, die oogen
heeft om te zien en ooren om te hooren,
heden nog kunnen zeggen, dat de schuld
aan de zijde van de Kerk en Haar Opper
hoofd ligt". De Heer Mussert blijkt niet
te behooren tot degenen die oogen hebben
om te zien en ooren om te hooren. Want
nog op 25 Maart 1937 schrijft hij in een
hoofdartikel van „Volk en Vaderland",
dat er „naar alle waarschijnlijkheid" in
Duitschland nog veel scheef is in de ver
houding tusschen Kerk en Staat, maar dat
de schuld bij de Duitsche Kerken is te zoe
ken.
Het moet voor onze geloofsgenooten, die
nog ter goeder trouw de N.S.B. volgen, wel
héél moeilijk zijn hier partij te trekken
vóór hun „leider", tégen hun Paus. Voor
als zij in de encycliek lezen, hoe de H. Va
der zijn vreugde uitspreekt over de „on
overzienbaar groote schaar van trouwe zo
nen en dochters", die in de botsing tus
schen N. S. D. A. P. en Bisschoppen „niets
van hun gehoorzaamheid jegens bisschop
pen en priesters" hebben verloren.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
POLITIEKE PROVOCATIE?
Onder den raadselachtigen titel „Katho
lieken, wij willen weten actie" wordt in
de laatste dagen een anonyme circulaire
verspreid, die, blijkens het poststempel ver
zonden wordt uit Hengelo (O.). In deze
circulaire worden de aangeschreven Ka
tholieken op tamelijk doorzichtige wijze
aangespoord om zich op even onpractische
als ontactische wijze te mengen in vragen
van politiek beleid, waaromtrent de Partij
leiding bij herhaling haar standpunt heeft
uiteengezet door te wijzen op het correcte
tijdstip waarop deze kwesties aan de orde
behooren te komen, en op de personen
en instanties, die geroepen zullen worden
om daarover met eigen verantwoordelijk
heid te beslissen.
Toon en strekking dezer circulaire, als
mede het feit, dat zij geen onderteekening
draagt, doen het vermoeden rijzen, dat
men hier met een soort politieke pro
vocatie te doen heeft. Daarop zou kun
nen wijzen een zonderlinge zinsnede als
deze: „Indien onze R. K. Staatspartij er
niet voor schroomt samen te gaan met
de S. D. A. P., waartegen ieder jaar door
de bisschoppen van Nederland gewaar
schuwd wordt, zullen zij er straks dan wel
voor terugschrikken samen te werken met
bijv. de N. S. B."
Het zou niet de eerste maal zijn, dat een
dergelijke roerende bzorgdheid voor de
belangen der R. K. Staatspartij door door
zichtige bijbedoelingen van bepaalde zijde
werd ingegeven.
Wij zouden daarom de Katholieken, die
deze anonyme circulaire ontvangen, willen
raden haar veilig te deponeeren daar, waar
„sneeuwballen" doorgaans plegen terecht
te komen, n.l. in de prullemand!
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAHD.
Durango thans in handen der oprukkende
nationalisten. (2de blad).
Verontwaardiging over de verwoesting
van Guernica. (2de blad).
Dr. Schacht zou zich bezorgd maken over
het terugloopen van den handel met Rus
land. (2de blad).
BINNENLAND.
Toekenning biggenmerken en mestvar-
kens. (1ste blad).
De 500.000ste passagier van de K. L. M.
(lste blad).
Te Kerkdriel is een vrouw verbrand.
(lste blad).
Auto over den kop te Oldebroek; een
der beide inzittenden gedood. (Gem. Ber.,
4de blad).
Kippenkoopman met 28 kuikens door
rangeerende locomotief doodgereden. (2de
blad).
WIJ SCHRIJVEN OVER:
De oorzaak van den Spaanschen burger
oorlog. (lste blad).
De toestand in het Communistische Rus
land. (2de blad).
DE BLOKKADE VAN SPANJE'S
NOORDKUST.
Britsche schepen te Bilbao aangekomen.
BILBAO, 29 April. (A. N. P.). Heden
ochtend zijn vier Britsche koopvaardij
schepen, de „Marvia", Sheffield", „Por-
telet" en „Thorpehall" zonder incident de
haven van Bilbao binnengeloopen. De sche
pen zijn in den nacht van Saint Jean de
Luz vertrokken en voeren met gedoofde
vuren.
Op de reede van Saint Jean de Luz is
hedenochtend het Britsche schip „Consett".
aangekomen met een lading steenkool, be
stemd voor Santander.
VROUW VERBRAND.
Gisteren is de 76-jarige weduwe Broek-
meulen, wonende in het Liedegesticht te
Kerkdriel, tegen een kachel gevallen en in
rand geraakt. Het slachtoffer, dat in
hoogst ernstigen toestand door een ver
pleegster werd gevonden, is eenige uren
later aan de bekomen brandwonden over
leden.
ERNSTIG VERKEERSONGELUK.
Twee gewonden.
Gisteravond om half elf is de motor
fietsrijder Aten uit Wormerveer op het
kruispunt Zeestraat-Koningstraat in bot
sing gekomen met een vrachtauto uit
Haarlem. De gevolgen waren zeer ernstig.
Zoowel de heer Aten als Diens duopassa-
giere, mej. Rothe uit Beverwijk moesten
per ziekenauto naar het Roodekruiszieken-
huis worden vervoerd.
De toestand van den heer Aten was zeer
bedenkelijk. Zijn rechterbeen is verbrij
zeld en moet waarschijnlijk worden ge
amputeerd. Mej. Rothe heeft zware ver
wondingen aan de beenen gekregen, doch
haar toestand baart geen zorg.
De vrachtauto, die gisteravond in beslag
werd genomen, is hedenochtend door de
politie vrijgegeven.
Heel Nederland bidt
en oHert vin 9-1Mei
voor de KolonialéjMissies
