No. 8707
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STADS
NIEUWS
ONZE EENDRACHT BLIJFT 'S LANDS
KRACHT
Mr. Goseling spreekt in de Gehoorzaal
BOSKOOP
28ste Jaargang
ZATERDAG 24 APRIL 1937
Geid&eh^Goii/ta/rit
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
vuor Leidec 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 rent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V „Doe af die blinddoek"
Deze titel is geplaatst boven een artikel
In het „Leids Arbeidersblad". En wij wil
len de aansporing, die daarin is gelegen,
overnemen met een wijziging in de bedoe
ling.
In het „Leids Arbeidersblad" is de waar
schuwing gericht tot „de katholieken in het
algemeen". De schrijver, die, naar 't ons
voorkomt, op geen enkelen grond zich ge
roepen kan achten, den katholieken de les
te lezen, doet dat toch en zegt hun, dat
zijgeblinddoekt loopen. Waarom ge
blinddoekt? Natuurlijk omdat zij de een
heid willen bewaren óók op politiek terrein
in de R.K. Staatspartij! Daarom zijn zij ge
blinddoekt! Te beginnen met den Paus, de
Bisschoppen enz. zijn de katholieken ge
blinddoekt. Jammer, dood-jammer dat zij
niet een leider hebben, een verlichten leider
als de schrijver van dat artikel!
„Doe af die blinddoek". Wij zouden dit
willen toeroepen aan degenen onder ons,
die de K.D.P. aanhangen en volgen. „Doe
af die blinddoek" en lees in een artikel als
het hier bedoelde, hoe de K.D.P. door de
S.D.A.P. wordt gevleid; hoe de K.D.P. door
de S.D.A.P. wordt gebruikt, om „de katho
lieken in het algemeen" te bestoken.
Uw bedoeling, K.D.P.'er, kan toch niet
zijn broederlijk met een partij, onder wier
leden zijn anti-katholieken, ten strij
de trekken tegen „de katholieken in bet
algemeen"!!
Schandelijk
De Katholieke Studenten hebben on
langs geprotesteerd tegen de verspreiding
van een geschrift, waai in op de meest bru
tale wijze, onder een schijn van weten
schappelijkheid, wordt verdedigd het b e-
d r ij v e n van kwaad van zonden, die
tegen de natuur zijn.
Het geschrift gaat uit van het „Nederl.
Wetensch. Humanit. Komitee". is 16 blad
zijden groot, en wordt aan tallooze adres
sen ongevraagd toegezonden.
Wat den inhoud en de bedoeling betreft
is de brochure volstrekt niets beters waard,
dan 'om onmiddellijk te worden vernietigd.
Het kan niet anders, dan in het voordeel
zijn van den gene, die het geschrift ontvangt,
als hij aldus handelt, 't Kan daartegenover
zeer onverantwoordelijk zijn, er méér res
pect voor te toonen!
Wy willen over het pamflet niets meer
zeggen.
Onze bedoeling is alléén:
te waarschuwen; ernstig te waar
schuwen;
er ons diep leedwezen over te uiten,
dat zulke geschriften zulke verderfe
lijke geschriften vrij en straffeloos op
grooten schaal onder het volk kunnen wor
den verspreid!
De wereld
in vogelvlucht
De besprekingen te Venetië zijn gisteren
geëindigd en het resultaat dezer bespre
kingen tusschen Mussolini en Schuschnigg
althans voorzoover dat blijkt uit het
communiqué, dat niét zooveel zegt, en uit
de commentaren der ingelichte officieuze
persorganen kan als volgt worden
samengevat.
Mussolini heeft aangedrongen op een toe
nadering tusschen Wc en en en Berlijn, wat
volgens de Giornale d'Italia binnenkort zou
moeten blijken uit een toetreding der Oos-
tenrijksche nation aai-socialisten tot het
Vaderlandsche Front. Voorts stemt Italië
in met een nauwer aanhalen der banden
tusschen Oostenrijk en zijn nabuurstaten;
wat Tsjecho-Slowakije betreft, echter al
leen in economisch opzicht, want in poli
tiek opzicht heeft Duitschland bezwaren
tegen een politieke aaneensluiting. En zon
der Duitschland gaat het niet, zegt de Duce.
Saint Brice schrijft in de „Journal":
Italië, in volkomen overeenstemming met
Duitschland, streeft ernaar, Midden-Europa
rond den spil Rome-Be-lijn te stabiliseeren,
en Oostenrijk, of het wil of niet, is genood
zaakt in deze combinatie mede te loopen en
zich bereid te verklaren, slechts verdragen
te sluiten, die den Italianen en Duitschers
welgevallig zijn".
Indiër het waar is, dat de Oosten rij ksche
nationaal-socialisten geroepen zullen wor
den, de verantwoordelijkheid van de macht
te deelen, aldus schrijft Givet in de „Ordre",
wil dit zeggen, dat Schuschnigg in zijn eigen
politieke doodvonnis neeft toegestemd, dat
de Anschluss op het punt staat verwezen
lijkt te worden en dat Italië afziet van het
defensieve steunpunt, dat voor hem voor
den Brenner is gevormd.
Onze richtlijnen in de
stroomingen van dezen tijd
Wat wij waar zullen maken
op 26 Mei
Het was een goed bezette Stadsgehoor
zaal, waarin gisteravond de voorzitter van
de R.K. Staatspartij en fractieleider der
Katholieken in de Tweede Kamer een ver-
kiezingsrede hield, waarin hij doel en be-
teekenis der R.K. Staatspartij klaar en hel
der uiteenzette en onzen wil demonstreerde
om door onze machtige eenheid mede te
werken tot het waarachtig belang van het
vaderland.
Nadat alle aanwezigen de eerste strophen
van het Wilhelmus hadden gezongen open
de de voorzitter van de afd. Leiden mr. E.
Bolsius de vergadering en verwelkomde hij
den spreker, die thans voor de eerste maal
te Leiden het woord kwam voeren. Hij gal
voorts onmiddellijk het woord aan den heer
Goseling.
Kent uw plicht.
Gij, Katholieke Nederlanders, aldus ving
spr. zijn rede aan, hebt thans meer dan
ooit een taak te vervullen ten opzichte van
het vaderland. Gij kunt dat als gij uw taak
kent en uw plicht vervullen wilt.
Op dien eenen verkiezingsdag moeten wij
gezamenlijk onze plicht als Nederlanders
doen om het gemeenschappelijke vader
land te dienen.
Bij een verkiezing laaien de hartstochten
op, is er strijd, zegt men. Hoe kan een strijd
een samenbinding tot gevolg hebben? Het
is evenwel een feit, dat er geen eenheid
van denken is. Dat is niet weg te redenee
ren, dat is hoogstens voor korteren of lan-
geren tijd met geweld te onderdrukken.
Dat zal in Nederland nooit gebeuren, om
dat wij er zelf nog bij zijn. (Applaus).
Wij moeten den strijd aanvaarden, maar
dien grootsch zien in het kader van dezen
tijd.
Bij de vorige verkiezingen is de voor
spelling gedaan, dat de komende parle
mentaire periode een der moeilijkste en ge
wichtigste zou zyn, die ooit in de geschie
denis is voorgekomen. Dat is een voorspel
ling, die ten volle is uitgekomen.
De crisisperiode is voorbij, begint althans
te luwen. Maar afgezien van de economi
sche moeilijkheden teekent zich des te
scherper af de strijd op geestelijk en op
staatkundig gebied. Zoo mogelijk is de ko
mende parlementaire periode nog gewichti
ger dan de afgeloopen periode.
Wat onze vergaderingen in dezen ver
kiezingstijd betreft, geeft spr. aan hoe deze
w e 1 en hoe deze niet moeten zijn.
Het is thans geen tijd meer van scholing,
daarop hebben wij ons toegelegd in de
voorafgegane vierjarige periode. Daarmede
hebben wij onze schare bewuste werkers
versterkt. Daarmee gaan wij ook na de
verkiezingen door.
Als regel nu ook geen debatvergaderin
gen meer. Die vormen volgens mijn smaak,
aldus spr., een soort publieke vermakelijk
heid, welke niet onder de vermakelijk
heidsbelasting valt.
De meest geruchtmakende strooming in
Nederland heeft ons dat al heel gemakke
lijk gemaakt. De N.S.B. is n.L niet geko
men aldus verklaart zij om met de
andersdenkenden te overleggen, te rede-
In een artikel, getiteld „Wijziging in de
Italiaansche politiek" schrijft de corres
pondent van de „Times" te Venetië, dat
het duidelijk is, dat Italië alles heeft ge
daan om zijn betrekkingen met Duitschland
te verstevigen. Het is veelbeteekenend, dat
het officieele communiqué niet de gebrui
kelijke zinspelingen bevat op de noodza
kelijkheid, de onafhankelijkheid van Oos
tenrijk te handhaven, en dat het omtrent
de kwestie der Habsbuigers zwijgt. Men is
te Venetië algemeen van opinie, dat Italië
geen vinger uit zou steken om Oostenrijk
te helpen, wanneer de terugroeping der
Habsburgers dit land in moeilijkheden zou
brengen, en evenzeer is men overtuigd,
dat de regeering te Rome lijdelijk zal toe
zien wanneer de Anschluss een feit zou
worden.
neeren of te debatteeren, maar uitsluitend
o-m hen te vernietigen. Men moet wel vol
komen van zijn verstand beroofd zijn om
met zulke lieden te debatteeren. Dat stand
punt van de N.S.B. komt volkomen over
een met hetgeen Hitier schrijft in zijn boek
„Mein Kampf". Wij zijn gewaarschuwd. De
heeren worden bedankt. Wij worden ge
hoond als vrije Nederlanders. (Applaus).
Er zijn Katholieken, die zich georgani
seerd hebben in een splinterpartij. Ook met
hen is een debat niet op z'n plaats, omdat
hier het gevaar dreigt, dat de onderlinge
liefde vergeten wordt an dan zouden wij
mede schuldig staan aan vermeerdering
van de tweedracht onder de Katholieken
De uitslag van de verkiezingen zal de waan
der versplintering verscheuren.
Een tweede karaktertrek van onze ver
gaderingen in dezen tijd moet zijn, dat wij
geen personen bestrijden. Soms is het wel
eens moeilijk om den naam van een per
soon, wiens hemd zelfs een program betee-
kent, te vermijden. Maar laten wij dan nog
liever spreken van de beweging. Nolens zei-
de het zoo juist: menigeen is in zijn daden
beter dan men op grond van zijn beginse
len meende te mogen verwachten; ande
ren blijven in hun daden verre beneden
hetgeen hun beginselen hen voorschrijven.
Dat laatste hebben wij voortdurend te ge
denken, niet het minst voor ons zelf.
Spr. schetst dan het beeld van den strijd.
Het zal gaan tegen vier groote stroomin
gen. De eerste twee eischen de scherpste
afweer, de andere twee sluiten gevaren
in zich voor het herstel van de juiste orde
in staat en maatschappij.
Vier groote stroomingen.
De eerste strooming is het goddeloo-
ze communisme. Dat is de term, wel
ke de Paus gebruikt heeft in zijn Encycliek
„Divini Redemptoris", die het probleem in
al zijn diepte heeft geteekend en het ge
vaar allerscherpst heeft aangewezen.
De Paus stelt den strijd in het teek en van
de groote revolutie van onze dagen. In Ne
derland zijn weliswaar geen barricades op
gericht, maar het gevaar van het sluipende
vergif is er niet minder om. Afweer en
uiterste waakzaamheid is geboden.
De tweede groote strooming vertegen
woordigt de levensbeschouwing, welke zich
in de staatkunde uit in het onbegrensde ver
trouwen in den leider en welke voeren
moet tot den totalitairen staat. De
aanhangers van deze beweging verklaren
zelf niet voor rede vatbaar te zijn. Daarom
kunnen wij tegenover hen de volgende stel
ling op zetten: wij moeten de baan vrijhou
den voor onze hoogste geestelijke en staat
kundige goederen, voor den opbouw van
een betere orde op waarlijk christelijken
grondslag.
Daarom moet de waan van hen gebro
ken worden, ook tot hun eigen heil.
Nederland moet zich zelf blijven. Ook
dat is de inzet van de verkiezingen. (Ap
plaus).
Kerk en Staat.
Nergens komt die staatstotaliteit zóó
sterk tot uitdrukking als in de verhouding
tusschen Kerk en Staat. Wij zien hoe het
gesteld is met die verhouding in Duitsch
land. Slechts hij, die niets anders leest
dan N.S.B.-bladen, ziet in de berichten van
over de grens laster. Spr. wijst echter op de
Encycliek,, Mit brennender Sorge". Slechts
zij, die alle redeneering bij voorbaat ver
werpen, gaan voort met te zeggen: Es ist
nicht wahr. Maar wie nog niet alle ver
stand over boord geworpen heeft, verwerpt
een dergelijke beweging met het verstand,
maar veel meer nog met het hart.
Het leidersbeginsel moet leiden tot een
persoonsverheerlijking, waarvan iedere Ka
tholiek gruwt. De Paus heeft ook deze ver
heerlijking met felle woorden gestriemd en
daarop de Schriftuurwoorden toegepast:
Hij die in den Hemel woont, spotlacht
over u.
Daaruit blijkt wel hoe valsch de stel
ling is, dat de eenige 'uitweg voor Moskou
het nationaal-socialisme zou zijn. Het Ne-
derlandsche volk zal alle twee overwin
nen. (Applaus).
De derde strooming is te onderkennen
bij hen, die in de democratie de eeni
ge absolute zedelijke norm zien. Dat is een
BEZOEKT DE
21 APRIL—10 MEI
b=™ LEIDSCH
GLAS IN LOOD BEDRIJF
Goed - Goedkoop en Vlug
ALLEEN
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
valsche stelling, want absolute zedelijke
normen worden alleen in God gevonden.
Als* reactie daarop zijn er onder ons, die de
term democratie als een leelijk woord schu
wen. In ons Alg. Staatk. Program wordt
uitdrukkelijk de leer van de volkssouve-
reiniteit verworpen, maar desondanks blij
ven wij met hart en ziel verknocht aan den
gezonden invloed van het volk naast een
sterk staatsgezag. De Christen-democratie
was de inzet van Schaepman's staatkundig
streven. Voorstanders van dictatuur be
schouwde Schaepman als eerzuchtige mid
delmatige persoonlijkheden. Hoe zou
Schaepman zijn banbliksems geslingerd
hebben, wanneer hij het gebral meege
maakt had van dezen tijd.
Het hechtste bolwerk van een waarlijk
gezonde democratie in Nederland is de R.K.
Staatspartij. (Applaus).
De vierde groote strooming is het libe
ralisme, ofschoon men er aan twijfelen
zou, zich baseerend op zijn uiterlijke ver
schijningsvormen, of deze strooming nog
wel iets te beteekenen heeft. Wat wij daar
in echter bestrijden is de valsche individua
listische geest, waartegenover wij moeten
aankweeken de goede gemeenschapszin, die
alleen te vinden is in het Christendom.
De positie der Nederlandsche
Katholieken.
Na een korte pauze beschreef spr. de po
sitie van de Katholieken in Nederland op
Staatkundig gebied. Wij kunnen vaststel
len, dat de Katholieken het sterkste cohort
vormen in den politieken strijd. Dat is een
feti en wij zullen er voor zorgen, dat dit
zoo blijft ook na 26 Mei. Niet uit Roomsche
machtswellust, niet om te grijpen, maar
om te dienen. Onze beginselen kunnen niet
zonder ernstige schade voor de gemeen
schap worden verwaarloosd. Daarvoor moe
ten wij vooreerst onze beginselen kennen
en vervolgens de toepassing ervan. In het
bijzonder in dezen verkiezingstijd moeten
v/ij door woord en daad uiting geven aan
ons fiere bewustzijn, dat wij bereid en in
staat zijn het land te dienen. Daarbij kun
nen wij tot uitgangspunt nemen het woord
van Schaepman: De Katholieken kunnen
rustig zijn. Maar rust sluit niet uit: waak
zaamheid.
Waarom wij rustig kunnen zijn is, dat
onze beginselen onveranderlijk zijn en on
veranderlijk zijn gebleven.
Waarom zijn Katholieke partijen noodig
in ons land en in andere landen? Uit het
geen* elders gebeurt kunnen wij leeren, dat
alleen een gelijkgerichte samenwerking
van alle Katholieken in staat is om een
dam op te werpen tegen het roode en te
gen het bruin-zwarte gevaar. De eene Ka
tholieke Staatspartij is een landsbelang,
juist nu. (Applaus).
Nog altijd dezelfde objecties.
Het is teekenend voor de traagheid in het
denken van de menschen, dat er thans na
50 jaar nog dezelfde objecties tegen de R.K.
Staatspartij opgeld doen als in de dagen
van Schaepman.
„Waarom een Katholieke partij, zeide
men toen, het rechtsbestaan der Katholie
ken is toch verzekerd". Dat zelfde zegt men
nu weer.
„Waarom dat dooreen gehaspel van poli
tiek en godsdienst? Gij hebt aan een Con
cordaat genoeg".
Zonder hechte staatkundige organisatie
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Als gevolg van de besprekingen te Vene
tië zullen de betrekkingen tusschen Ber
lijn en Weenen verbeterd worden. (2de
blad).
Nationaal-socialisten in Weenen gear
resteerd. (2de blad).
Luxemburgs Kamer besluit tot ontbin
ding der communistische partij. (2de blad).
Rechtsche successen in Noord-Spanje.
(2de blad).
Voorloopig accoord tusschen Moskou en
Tokio (2de blad).
Bezorgdheid omtrent 's Pausen gezond
heid. (2de blad).
BINNENLAND.
De Maatschappij „Nederland" bouwt een
nieuw passagiersschip, dat de reisduur naar
Indië met vier dagen zal bekorten. (1ste
blad).
Binnen enkele dagen is te wachten een
K. B. tot verlaging van rente der door de
rijksfondsen ten behoeve van woningbouw
verstrekte leeningen. (2de blad).
Commissie van advies ingesteld inzake
den steun in natura. (2de blad).
Het Nederlandsch duurrecord zweef
vliegen gisteren door Hoekstra verbeterd.
(Luchtv., 2e blad).
WIJ SCHRIJVEN OVER:
Wat er in de afgeloopen week in het bui
tenland gebeurd is (4de blad).
is onze geloofsvrijheid geen minuut langer
zeker. Bij de afbraak is de volgorde altijd
dezelfde. Eerst de politieke organisatie, dan
de sociale organisaties en dan volgt de
rest vanzelf.
En wat betreft het Concordaat. Ach, wij
antwoorden daarop slechts deze drie Duit-
sche woorden: „Mit brennender Sorge".
(Applaus).
Het gaat op 26 Mei om de hoogste geeste
lijke goederen. Niet het minst zijn deze
geestelijke goederen veroverd door de R.K.
Staatspartij. Dat is voor ons het erfdeel
der vaderen. Maar voor ons geldt het, dit
erfdeel te bewaren en te verdedigen. Het
gaat om vrijheid van de school, de jeugd
organisatie, de pers, de radio, de ziekenver
pleging.
Die kostbare vrijheden laat Nederland
zich niet ontrooven. Daarvoor strijdt de
R.K. Staatspartij in het voorste gelid. Bo
ven al die vrijheden staat de ware vrijheid
der kinderen Gods. Waar die vrijheid ont
breekt, gaat het wringen, is de harmonie
verdwenen. Dat is een van de ergste kwa
len van onzen tijd. Die vrijheid kan de
Staat niet rechtstreeks brengen; dat is niet
zijn taak, maar hij kan wel bijdragen tot
herstel van die vrijheid. Daarom hebben
wij in ons program ook gekoppeld de gees
telijke aan de lichamelijke gezondheid van
ons volk.
Onder meer is in ons program opgenomen
de gezonde ontplooiing van het gezinsleven.