DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
WOENSDAG 21 APRIL 1937
No. 8704
S)e
ÏF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
voor Leidec 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijg Laar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel in gen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De Paus spoort aan tot
eendracht
Vervelende menschen zijn het, die al
les uit den vroegeren tyd mooi en
alles uit den huidigen tijd 1 e e 1 y k
vinden.
Vervelende menschen, omdat zij niet de
werkelijkheid tot basis van hun denken en
waardeeren nemen. De werkelijkheid toch
is zóó, dat er in elk tijdperk der geschie
denis mooie en leelijke dingen zijn. In het
eene tijdperk is wel meer moois of lee-
lijks, dan in het andere; maar volmaakt
goed of totaal slecht is het in geen enkel
tijdperk.
Dit voorop stellend, aarzelen wij toch
niet te constateeren, dat er nooit in de ge
schiedenis zoo'n afschuwwekkenden strijd
is gevoerd tegen christelijk geloof en chris
telijke zeden tegen God zelf.
Tegen God zelf. Dat is de allergroot
ste boosheid en de allergrootste dwaasheid
tevens.
Men gelooft in God of men gelooft niet
in God.
Als men in God gelooft hoe kan men
dan Hem bestrijden Hem, Die is in we
zen almachtig! Als men in God niet ge
looft dan is het een dwaasheid, om Hem
te bestrijden, want dan strijdt men tegen
wat niet bestaat.
Maar in elk geval feit is het, dat er
wordt gestreden in onzen tijd een anti
christelijke strijd, zoo ruw en zoo genie
pig tevens, zoo openlijk en zoo bedekt te
vens, als nooit te voren.
En in zulk een tijd leven wjj.
In zulk een tijd wordt van ons gevraagd:
onzen plicht te doen.
Vaji ons Katholieken van leder van
ons, Katholieken.
Die plicht betreft allereerst ons in-
dividueele leven, waarin de katholieke
leer, waarin het Christendom in practyk
moet worden gebracht.
Doch, gebouwd op het individueele ka
tholieke leven, moet, in dezen tijd vooral,
staan een gemeenschappelijk ka
tholiek leven, de katholieke activiteit in
het maatschappelijke leven.
En voor die activiteit is eendracht
noodig.
Eendracht en wij willen hier nog eens
onder de levendige aandacht al onzer le
zers brengen een citaat uit de jongste en- I
cycliek van den Paus tegen het goddelooze
communisme:
„Tenslotte zouden Wjj tot al Onze dier
bare kinderen van ieder sociale klasse, van
alle nationaliteit, van elke religieuse of
leekengroepeering in de Kerk een nieu
wen en nog dringender oproep tot een
dracht willen richten. Meermalen werd
ons Vaderhart bedroefd om de verdeeld
heid, dikwijls futiel in haar oorzaken, maar
altijd tragisch in haar gevolgen, welke de
kinderen van een en dezelfde moeder, de
Kerk met elkaar in conflict brengt. Men
ziet dan, dat revolutionnairen, die niet zoo
erg talrijk zyn, van die tweedracht ge
bruik maken, ze toespitsen en er ten slot
te in slagen deze Katholieken tegen elkaar
op te zetten.
Na de gebeurtenissen van de laatste
maanden zou Onze waarschuwing overbo
dig moeten schijnen. Maar Wij herhalen
haar nog eens voor hen, die haar niet heb
ben begrepen of misschien niet hebben
willen begrijpen. Zij, die werken aan de
vermeerdering van de tweedracht onder
de Katholieken, laden een verschrikkelijke
verantwoordelijkheid op zich tegenover
God en tegenover de Kerk".
Een zeer ernstige vermaning van den
Paus!
<1 =3
ZONDAG A.S. BOLLEN-ZONDAG)
De K.N.A.C. bericht:
Hoewel het sinds een week aanhouden
de koudere weer de ontwikkeling van de
bloemen tegenhoudt, toch is een bezoek
aan de bollenvelden thans zeer loonend
te achten.
De narcissen hebben hun hoogtepunt
bereikt. Voorts staan vele hyacinthen-va
riëteiten in vollen bloei, terwijl hoewel
nog eenigszins schoorvoetend de vroege
tulpen volgen.
W ereld-welvaart
herleeft
Geneefsch rapport wijst
herstel aan.
In zjjn gisteren uitgegeven rapport voor
1937 bespreekt Harold Butler, de directeur
van het internationale arbeidsbureau te
Genève, het herstel, dat zich over de ge-
heele wereld gedurende 1936 heeft baan
gebroken.
Hoewel, zoo zegt hij, gedurende de af-
geloopen twaalf maanden groote vorderin
gen gemaakt zijn, was niemand er zeker
van, dat de stabiliteit of het evenwicht
werkelijk bereikt waren.
Hetgeen duidelijkst aan het licht trad,
was, dat de economische machine, na een
ernstige stagnatie, weer op gang gebracht
was. De menschheid had zich uit de diepte
der depressie naar boven geworsteld tot
een punt, waar zij met een gevoel van die
pe verlichting kon terugblikken en tevens
den blik kon vestigen op een betere toe
komst.
In Chili, Denemarken, Estland, Finland,
Diutschland, Groot-Britannië, Giekenland,
Hongarije, Japan, Noorwegen, Zweden en
de Sovjet-Unie heeft de productie in 1936
het peü van 1929 overtroffen. Er is een
kennelijke verbetering geweest in Canada
en de Vereenigde Staten en eenige verbe
tering in Oostenrijk, België Tsjecho-Slo-
wakije en Polen. Teekenen van verbetering
zijn onstaan in Nederland en Frankrijk.
In Duitschland en Groot-Brittannië, Ja
pan en Zweden waren aan het eind van het
vorige jaar meer menschen aan het werk
dan in 1929, maar over het algemeen is de
werkloosheid niet in die mate afgenomen
als het herstel der productie zou hebben
doen verwachten.
De geraamde hoeveelheid van de inter
nationale goederenuitwisseling, de derde
beslissende aanwijzing voor het wereld
herstel, bleef echter 10 tot 15 pCt. beneden
die van 1929.
Butler schreef dit toe aan het feit, dat
het meerendeel van maatregelen, welke
bestemd waren, een opleving teweeg te
brengen, van internen aard waren. Zij
hadden de productie wel aanzienlijk ver
hoogd, maar in hoofdzaak voor binnen-
landsch gebruik. Zij waren niet in stqat
geweest 'n herleving van 't algemeene ver
trouwen teweeg te brengen, waardoor het
mogelijk geweest zou zijn, deviezen-re
stricties af te schaffen, handelsbelemme
ringen te verminderen en den handels
stroom weer levendig te doen vloeien.
De valuta's waren nog te onstabiel, con-
tingenteeringen en tarieven nog te on
overkomelijk en de belemmeringen voor
de handelstransacties nog te aanzienlijk.
Hierin kon slechts verandering gebracht
worden door een internationale actie, wel
ke tot dan toe echter nog niet ondernomen
was.
De verbetering, welke had plaatsgevon
den in de groote landbouwstaten geduren
de de laatste drie jaar, had deze landen
meer in staat gesteld, de voortbrengselen
van andere landen op te nemen.
De scheepvaart was levendiger 'dan in
eenig tijdperk sinds de depressie en de
vrachttarieven benaderen weer reeds het
peil v.an 1929.
Een ander zelfs nog meer bemoedigend
teeken was het snelle herstel van den
scheepsbouw, welke in 1933 weinig meer
dan 20 pCt. bedroeg van het getal van
1929, maar de 80 pCt. benaderde tegen het
einde van 1936.
Echter waren er abnormale factoren,
welke een schaduw legden over dit opge
wekte beeld en de voornaamste was de toe
neming der bewapening en de oneconomi
sche levendigheid, welke hierdoor teweeg
werd gebracht.
Ongelukkigerwijze kon men niet nauw
keurig bepalen, welk aandeel de oorlog-
productie had in den opbloei der industrie,
maar wel kan gezegd worden, dat dit aan
deel in sommige landen aanzienlijk was
en dat voor de wereld in haar geheel de
bewapeningsfactor in aanmerkelijke mate
ertoe had bijgedragen, om de cijfers van
werkgelgenehdi en productie te verhoogen.
Dit was het vitale verschil tusschen de
uitgaven voor bewapening en voor open
bare werken, want terwijl de eersten een
wissel op de toekomst trokken, zonder iets
toe te voegen aan de nationale activa, kon
van de laatsten verwacht worden, dat zij
Het panorama, in het bijzonder langs
de duinenrand ter hoogte van Hillegom
is in zijn kleurschakeeringbijzonder
fraai.
Voor a.s. Zondag mag worden ver
wacht, dat het „bollen-zondag" zal zijn.
Vanzelfsprekend zal men eenig voorbe
houd dienen te maken, daar de weersom
standigheden niet van dien aard zijn, dat
de bloemen als het ware uit den grond
schieten.
tenslotte iets zouden opbrengen.
De invoer van grondstoffen voor de oor-
logs-industrie, zoo vervolgt Butler, ge
schiedt vaak ten koste van de voor het
volk benoodigde levensmiddelen of ten
koste van de grondstoffen, welke noodig
zijn voor de normale industrieën. Kortom,
bewapening moet te allen tijde een kor
ting beteekenen op de nationale welvaart.
Het geval wordt nog erger, wanneer een
groot bewapeningsprogram wordt uitge
voerd in een tijdperk van toenemende wel
vaart, zooals op dit oogenblik. Het dan be
stede geld beteekent een onttrekking aan
particuliere ondernemingen, de dan voor
vernielingsdoeleinden gebruikte arbeids
kracht beteekent een onttrekking aan pro
ductie-doeleinden, de dan gebruikte grond
stoffen veroorzaken een duurte voor de
industrieën, welke werken tot verhooging
van de nationale welvaart.
Het veroorzaken van de economische ge
varen, dat buitensporige bewapeningspro
gramma's beteekenen, en de onmogelijk
heid om deze gevaren langs politieken weg
tegen te houden, toont duidelijk aan, hoe
zeer in internationale aangelegenheden het
gezond verstand zoek is. De bewapenings
wedloop wordt dan een zwak element in
het herstelproces en tevens een voorteeken
van nog grootere zwakte.
De algemeene onrust, welke blijkt uit
de openlijke toebereidselen v,oor oorlog
in Europa en het Verre Oosten vormt een
kolossalen dam in den stroomloop der wel
vaart, welke thans weer begint te vloeien.
Zoolang de vrees voor oorlog zoo sterk
de overhand heeft als in de laatste maan
den van 1936, is het ydel te verwachten,
dat de wereld haar volle economische
kracht kan bereiken.
De hervatting van het internationale
economisch verkeer zal op allerlei wijze
belemmerd worden door maatregelen,
welke eerder door militaire noodzaak dan
door economisch overleg gerechtvaardigd
worden.
Alle financieele, commercieele en sociale
maatregelen, waardoor men tracht, de
groote crisis van de laatste vyf jaren te
boven te komen, zijn niets dan ydelheid,
indien de geheele politiek en economische
structuur van onze hedendaagsche bescha
ving onder de voortdurende bedreiging
staat, ontwricht te worden door een nieuw
internationaal conflict.
Alleen wanneer die bedreiging wordt
weggevaagd, zoo besluit Butler, door een
werkelijk georganiseerden vrede, gewaar
borgd door een versterkten volkenbond,
kan men op economisch en sociaal gebied
voortgang maken.
De wereld
in vogelvlucht
Rijkskanselier Hitier heeft gisteren zijn
verjaardag gevierd, wat in heel Duitsch
land meegevierd behoort te worden. Over
al zijn dan ook de vlaggen uitgestoken,
portretten van Hitler ten toon gesteld en
redevoeringen en parades gehouden. Ter
gelegenheid van dezen verjaardag heeft
o.a. ook dr. Schacht een rede gehouden,
waarin hij een overzicht gaf van hetgeen
door Duitschland in economisch en mone
tair opzicht is bereikt. Het belangwek
kendste uit deze rede is, dat Schacht als
zijn oordeel heeft uitgesproken, dat de
deviezenbepalingen nog wel jaren lang
gehandhaafd zullen moeten worden.
Overigens geeft de verklaring van Hitier
aan Lansbury hoop, dat Duitschland in
derdaad zijn medewerking wil verleenen
aan een economische wereldconferentie.
In dat verband is de reis van den Brit-
schen minister Eden naar Brussel van be
lang, waar hij besprekingen zal houden
met van Zeeland. Hij zal met den Belgi
schen premier waarschijnlijk praten over
de plannen aangaande een Westelijk pact,
maar de politieke situatie beheerscht zoo
zeer de economische situatie, dat deze be
sprekingen nauw samenhangen met de
vooruitzichten voor een eventueele econo
mische conferentie.
Uit de besprekingen, welke Lansbury
heeft gevoerd, niet alleen met Hitier,
maar ook met andere leidende politici,
blijkt, dat men ook in regeeringskringen
zich begint af te vragen, waartoe de thans
losgebroken bewapeningswedloop eigenlijk
moet leiden. Dat zullen thans de Engel-
sche belastingbetalers zich ook wel eens
gaan afvragen, nu zij van hun minister
van financiën Neville Chamberlain hebben
vernomen, dat de belastingdruk ver
zwaard zal worden wegens de toegenomen
defensie-uitgaven.
Het wordt werkelijk meer dan tijd, dat
de staatslieden eens bij elkaar komen om
het geheel van economische en politieke
problemen grondig onder de oogen zien,
met den goeden wil om ze ook op te los
sen. Voorloopig blijven we nog wat scep
tisch gezind.
ZEVENDE NEDERLANDSCHE
KATHOLIEKENDAG
Een en ander over het te bouwen
presbyterium
Er begint belangsteling te komen voor
den Zevenden Nederlandschen Katholie
kendag, die op Tweede en Derde Pinkster
dag te Utrecht gehouden wordt.
Vooral de plechtige Pontificale Hoog
mis, door Z. H. Exc. mgr. dr. J. de Jong,
aartsbisschop van Utrecht, op te dragen
in tegenwoordigheid van den Pauselijken
Internuntius, het geheele Hoogwaardige
Episcopaat van Nederland, verschillende
gemijterde abten en tal van andere hoog
waardigheidsbekleders, alsmede de daar
opvolgende algemeene vergadering, beiden
in de open lucht, beloven door duizenden
katholieken van heinde en verre bezocht te
worden.
Het terrein waar deze hoofdsamenkom
sten van den Zevenden Nederlandschen
Katholiekendag gehouden zullen worden
is een afgesloten prachtig gelijk grasveld
aan de Croeselaan te Utrecht van ruim een
H.A. groot, ongeveer vijf minuten gaans
van het Centraal-Station gelegen.
De gewone bestemming van dit terrein
is te dienen voro de beoefening van de
paardensport, vandaar de aanwezigheid
van een overdekte tribune plaats biedend
voor ongeveer 1500 personen.
Het plaatselijk uitvoerend comité heeft
evenwel bovendien beslag weten te leggen
op een groot aantal banken, gebruikt op
de kaderdag van het R.K. Werkliedenver
bond het vorig jaar in het Markthallen te
Amsterdam, waardoor men buiten de tri
buneruimte verzekerd is van ruim tiendui
zend zitplaatsen.
Deze banken worden zóó geplaatst, dat
ieder zoowel vanaf de tribune als vanaf
deze zitplaatsen een vrij uitzicht heeft op
het presbyterium en het altaar en er bo
vendien voldoende paden zijn om een be
hoorlijke bewegingsvrijheid mogelijk te
maken.
Dit presbyterium, waarvan wij hierbij
onze lezers een teekening aanbieden, zal
in het noordwestelijk deel van het ter
rein worden opgesteld, zoodat, indien de
zon dien dag schijnen wil, zij haar stralen
zenden zal in de kijkrichting van het volk,
en altaar en plechtigheden in volle licht-
luister zal zetten.
De architect Willem Maas te Utrecht
heeft dit presbyterium ontworpen in ba-
siliekvorm. Het geheele complex, dat een
oppervlakte krijgt van 9 bij 14 meter, is
verdeeld in drie gedeelten: een midden
schip en twee zijbeuken. Dit middenschip
zal een hoogte krijgen van acht meter bo
ven de vloer, de beide zijbeuken zullen
ieder een meter lager worden. De vloer
van het presbyterium komt op 1.10 meter
boven den beganen grond te liggen en de
voet van het altaar komt daar nog ruim
een halvé meter bovenuit, zoodat vanaf het
geheele terrein een vrij gezicht zoowel op
presbyterium als altaar verzekerd is.
Het geheel zal worden afgedekt door
een platte dakbedekking, welk dak rusten
zal op 16 kolommen.
Deze kolommen worden wit geschil
derd, waarop slechts een zeer spaarzame
kleurvariatie zal worden aangebracht.
Deze sobere beschildering zal niet alleen
het voorname gebeuren aan het altaar
doch ook de schittering der hoogepriester-
lijke en priesterlijke gewaden des te ster
ker doen spreken en zelfs van verre aan
het geheel een majestueuzen aanblik ge
ven.
De achtergrond van het middenschip
wordt gevormd door het altaar waarboven
zich een zwaar houten kruis van vijf me
ter hoogte verheft. Dit kruis zal geen Cor
pus bevatten. Aan weerszijden van het
kruis worden de symbolische Grieksche
letters alpha en ommega aangebracht.
De achterwanden van de zijbeuken zul
len sterk geaccentueerd worden door een
beschildering met de apostelfiguren Pe-
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hitier viert zijn 48sten verjaardag. (2de
blad).
Chamberlain kondigt nieuwe belasting
verzwaring aan voor de Britsche defensie.
(2de blad).
Gespannen verhouding met de Katholie
ke Kerk in Ecuador. (2de blad).
De blokkade van Bilbao. De „Theseus"
onderwerpt zich als eerste aan de controle.
(2de blad).
BINNENLAND.
In de Eerste Kamer zijn gisteren een
groot aantal wetsontwerpen en de inter-
pellatie-Moltmaker over de positie van
tandtechnici behandeld. (2de blad).
LEIDEN.
Het zilveren bestaansfeest van den R.-K.
Politiebond „Sint Michaël". (1ste blad).
De plannen tot verbetering van de zwem
inrichting de Zijl. (1ste blad).
OMGEVING.
Opening van de bloemen-tentoonstelling
te Boskoop. (2de blad).
WIJ SCHRIJVEN OVER:
De verschijnselen, die wijzen op een her
stel van den oeconomischen toestand over
heel de wereld. (1ste blad).
De katholieke kerk op de Parijsche We
reldtentoonstelling. (4de blad).
De noodzakelijkheid van eendracht in de
actie der Katholieken. (1ste blad).
trus en Paul us ter hoogte van pl.m. 6 me
ter van de hand van den Utrechtschen
kunstschilder Charles Eijck.
De vloeren en treden van presbyterium
en altaar zullen worden belegd met tapij
ten die daartoe welwillend in bruikleen
zijn afgestaan, terwijl op het altaar van
wege den R.K. Vrouwenbond een weelde
rige groen- en bloemenversiering zal wor
den aangebracht.
Aan beide zijden zal het presbyterium
geflankeerd worden door een haag van
kleurrijke vaandels en vlaggen waarvoor
aan de epistelzijde zich zullen opstellen de
leden der jeugdorganisaties in hun uniform
en aan de evangeliezijde de ruim 200 vol
wassen en jeugdige Utrechtsche kerkzan
gers, welke laatste gekleed zullen zijn in
toga en superplie. Hierdoor zal het gehee
le front tijdens de Pontificale Hoogmis een
breedte krijgen van ongeveer vijftig meter
Tenslotte nog een mededeeling, dienaar
wij hopen, overbodig zal zijn,
Indien onverhoopt een plotselinge regen
bui de plechtigheid mocht overvallen bie-
de de onmiddelijk nabij gelegen markt
hallen plaats genoeg om onderdak te ver
schaffen.
