DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
MAANDAG 19 APRIL 1937
No. 8702
3)e Ccid&eli^Soti/fcci/nt
M7 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leider) 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel in gen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0X0
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
r 'i
V Naar de vergaderingen I
Wij willen hier even belangstelling vra
gen.
Waarvoor?
Voor de politieke bijeenkomsten, welke
in deze week worden georganiseerd door
de R. K. Staatspartij.
Daarvoor moeten belangstelling toonen
zij, die voorlichting noodig hebben of wen-
schen. 't Is onverantwoordelijk om over
politiek mee te praten èn te critiseeren,
als men er niets of weinig van weet. En
waar wordt er niet over politiek gepraat!
Welnu de vereischte kennis van zaken kan
men o.m. opdoen op bijeenkomsten der
R. K. Staatspartij, waar een bekend poli
ticus het woord voert.
Zoo b.v. Zondag a.s. in den Haag op den
Landdag voor de kieskringen den Haag
en Leiden.
Zoo b.v. V r jj d a g a.s. in Leiden, waar
in de Stadsgehoorzaal spreekt de voorzitter
van de R. K. Staatspartij mr. Goselirg!
Op zulke vergaderingen moeten ook be
langstelling toonen zij, die geen voorlich
ting noodig hebben, die 't wel weten, de.,
„intellectueel en". (De aanhalingsteekens
bedoelen een zeker soort van intellectueel en
aan te duiden). Deze zijn blijkens hun af
wezigheid veeltijds en grootendeels op vele
der hier bedoelde vergaderingen zoo in de
politiek thuis, dat zij geen vermeerdering
van kennis meer behoeven! Maar laten de
zulken dan verschijnen, om niet door af
wezigheid den indruk te vestigen, alsof zij
niets voelen voor de katholieke zaak; als
of zij de belangstelling daarvoor liever
aan anderen overlaten. Men moest 'ns be
grijpen, hoe een dergelijke uiterlijke onver
schilligheid in zekere kringen anderen
ergert.
Wij besluiten: een groote opkomst uit alle
kringen der katholieke bevolking mag
zeker in deze eerst-volgende politiek-
belangrijke weken op de door de R. K.
Staatspartij georganiseerde bijeenkomsten
worden verwacht!
DE KERK DER MARTELAREN
IN SPANJE
DUIZENDEN PRIESTERS EN
KLOOSTERLINGEN SLACHTOFFERS
DER VERVOLGING
Verschillende Orden en Cangregaties
hebben onlangs nieuwe statistieken gepu
bliceerd over de slachtoffers in Spanje.
Volgende getallen worden als authentiek
aangegeven.
Van de Paters Lazaristen werden 26 le
den gedood waaronder 18 priesters.
Van de Paters Augustijnen werden 133
monnikken te Alcala de Henares gevan
gen genomen, vijf werden er gedood,
waaronder ook zusters. Meer dan 400 Sa-
Jesianen en 66 zusters bevinden zich nog
in de gevangenis of in levensgevaar.
Van de broeders der Christelijke Scholen
werden er in de provincie van Madrid 10
broeders van het Noviciaat Grinon dood
geschoten. Van de leden in de provincie
Barcelona is nog geen enkel bericht bin
nengekomen.
Zeventig broeders konden deels naar
Frankrijk deels naar Italië vluchten.
In de inrichting te Moncada werden 5
broeders gedood, in Salt 1 en in Gerono2
De Paters Oblaten hadden in Juli 1936,
20 Paters en 48 Fraters in Spanje. Te Po-
zuela werd 1 priester gedood en 6 Fra
ters Scholastieken. Uit Madrid werden
nog geen berichten vernomen.
Het klooster te Urnieta is afgebrand.
Van de Paters Claretanen werden 50 leden
van de Orde gedood, waaronder 9 pries
ters, 35 studenten en 6 leekenbroeders.
HET EUCHARISTISCH CONGRES TE
BUDAPEST
KARDINAAL SERéDI EN DE
BUITENLANDSCHE GASTEN
Oproep 14 April in Budapest aangeplakt
De Kardinaal-Vorst-Primaat van Hon
garije, Dr. Serédi, heeft de volgende bood
schap gericht tot de inwoners van Buda
pest: „Een onschatbaar geschenk betee-
kent voor ons Vaderland de goedgunstige
beslisisng van den H. Vader, om juist in
het jubeljaar van onzen H. Koning Stepha-
nus, Budapest als schouwplaats voor het
34ste Eucharistisch Wereldcongres aan te
wijzen.
Op de eerste plaats moeten wij er naar
streven, in den glans van dit Congres on
zen heiligen godsdienst te verdiepen en te
versterken. Behalve op dit geestelijke doel
moet ik de aandacht van de bevolking der
hoofdstad vestigen op de groote massa
van congressisten, die wij van alle stre
ken der aarde kunnen verwachten.
Het Hongaarsche Heilige Jaar van 1938
zal op geheel bijzondere wijze aanspraak
maken op onze christelijke naastenliefde
en onze nationale gastvrijheid. Wij mogen
niet dulden, dat aan iemand onzer buiten-
landsche gasten een passend onderkomen
ontbreken zou.
Gaarne verzoek ik daarom aan de inwo
ners der hoofdstad, om in een geest van
offervaardigheid, in overeenstemming met
de buitengewone omstandigheden, voor de
buitenlandsche gasten van het Hongaar
sche Heilige Jaar plaatsen in te ruimen,
zoowel in de paleizen der voornamen, als
in de eenvoudige, nette woningen der bur
gerij. Ondersteunen wij daarom onzen
burgemeester in zijn grooten arbeid der
huisvesting.
Boven de stoffelijke vergoeding mogen
wij rekenen op den Zegen van Hem, die
den kleinsten liefdedienst vergeldt, als
ware deze aan Hem zelf bewezen.
Dr. Justinianus Serédi,
Kardinaal-Vorst-Primaat.
DE A.S. CANONISATIE VAN
ELISABETH LESEUR,
GESTORVEN IN 1914
Haar echtgenoot bekeerde na haar dood
Kardinaal Verdier, heeft een onderzoek
ingesteld naar de brieven en geschriften
van mevr. Elisabeth Leseur, de vrouw van
ten rijk industrieel, die 23 jaar geleden te
Parijs gestorven- is, en voor wie binnen
afzien baren tijd een proces tot Zaligverkla
ring zal worden ingeleid.
De grootste droefheid van mevr. Le
seur is altijd geweest, dat haar echtge
noot een ongeloovige was, ook nog bij haar
dood.
Eerst na haar overlijden kwam zijn be
keering, waarna hij in het klooster trad
der Paters Dominicanen en priester ge
wijd is.
Na haar dood las hij haar dagboek, dat
haar intiemste gedachten bevatte. Hij'was
dieper getroffen dan hij zelf meende, en
toen hij eenigen tijd later in de bekende
bedevaartplaats Paray-le-Monial kwam,
kwam zijn ontroering weer boven. Hij
ging de Basiliek binnen, stak een kaars
op en vroeg de genade van het gebed. En
kele maanden later volgde te Loürdes zijn
definitieve bekeering.
DE SCHRIJFWIJZE VAN DE
NEDERLANDSCHE TAAL
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft, gelijk hij onlangs
reeds in de Eerste Kamer der Staten-Ge-
neraal als zijn voornemen heeft te kennen
gegeven, thans een commissie ingesteld,
om hem te adviseeren nopens den inhoud
van regels, volgens welke, in het bijzonder
met het oog op de belangen van het on
derwijs, voor de hedendaagsche Neder-
landsche schrijftaal de voornaamwoorde
lijke aanduiding dient te worden bepaald
met dien verstande, dat in elk geval:
a. Afzonderlijk aandacht worde geschon
ken aan de voornaamwoordelijke aandui
ding van of met betrekking tot mannelijke
personen en mannelijke dieren.
b. Worde onderzocht in hoeverre ook
voor andere dan onder a gedoelde woor
den de speciale regels zullen kunnen gel
den, die daarvoor worden aanbevolen.
In de commissie hebben ziting genomen
prof. dr. J. van Ginneken en prof. dr. J. C.
F. H. Schrijnen, beiden hoogleeraar aan de
Roomsch-Katholieke Universiteit te Nij
megen, en prof. dr. C. G. N. de Vooys,
hoogleeraad aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, terwijl prof. van Ginneken als
voorzitter zal optreden. De commissie heeft
reeds 17 April j.l. haar werkzaamheden
aangevangen.
BINNENLAND
JHR. RUTS HERDACHT
Krans op zijn graf gelegd
Zaterdag was het een jaar geleden, dat
dat katholieke staatsman en oud-minister
jhr. Ch. Ruys de Beerenbrouck is overle
den.
Na het kerkelijk jaargetijde te Vierak-
ker bij Zutphen heeft de secretaris der
R.K. Staatspartij, mr. F. Teulings, namens
het Partijbestuur een krans gelegd op 't
graf van jhr. Ruys de Beerenbrouck, op
het kerkhof aldaar.
PRINSELIJK PAAR NAAR
RECKENWALDE
H. M. de Koningin ten paleize Soestdijk
Zaterdagmiddag om kwart over twaalf
arriveerde ten paleize Soestdijk H.M. de
Koningin, vergezeld van haar hofdame,
freule Schimmelpenninck.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H.
Prins Bernhard hadden zich in de hall op
gesteld en toen de open cadillac, waarvan
de standaard wapperde; het hek aan de
zijde van Soest indraaide, daalden de
Prinses en de Prins de treden van het
bordes af en verwelkomden hun moeder,
de Prinses met een hartelijke omhelzing,
de Prins met een handdruk. Op het bor
des gekomen, wendde zij zich tot het pu
bliek, dat zich bij het hek had opgesteld,
en vriendelijk wuivend met hun zakdoe
ken, trokken zij zich terug in het paleis,
waar H.M. de Koningin voor het eerst ten
huize van haar kinderen het noenmaal
gebruikte.
Zaterdagmiddag maakte H.M. een rij
toer door Baarn en Soest om de versie
ring in oogenschouw te nemen.
Direct na haar terugkeer ten paleize
heeft de Koningin de thee gebruikt om
kort daarop weer te vertrekken. Per auto
verliet zij het paleis en via den Amers-
foortscheweg en de Paleislaan bereikte het
kleine gezelschap omstreeks halfzeven Het
Loo, waar, voor het eerst sedert langen
tijd, de standaard weer wapperde.
De Prinses en de Prins zijn na het ver
trek van de Koningin niet lang meer ten
paleize gebleven. Tegen acht uur deed
jhr. De Jonge van Zwijnsbergen het Prin
selijk Paar uitgeleide.
Te Amersfoort arriveerde het Prinselijk
Paar tien minuten voor het vertrek van
den trein. De vorstelijke personen begaven
zich naar een gewonen slaapwagen, waar
zij zich onmiddellijk terugtrokken.
De weinige belangstellenden ter zijde
van den ingang van het stationsgebouw,
juichten het Prinselijk Paar hartelijk toe,
toen het de hofauto verliet. Het perron
was voor het rijtuig, waar de hooge reizi
gers hadden plaats genomen door politie
in burger afgezet.
Van Amersfoort reisde het Prinselijk
Paar per trein naar Berlijn. Van hier ging
het met de nieuwe Maybach naar Recken-
walde, waar zij gistermorgen zijn aangeko
men en door Prinses Armgard begroet
werden.
ANTI-LAWAAI-BOND OPGERICHT!
Onder voorzitterschap van ir. M. E. H.
Tjaden is in een vergadering, belegd door
de geluidstichting, in samenwerking met
vertegenwoordigers van plaatselijke comi-
té's tot lawaaibestrijding, besloten tot op
richting van een Nederlandschen bond ter
bestrijding van geluidshinder, kortweg ge
noemd anti-lawaai bond.
De statuten voor dezen anti-lawaai bond
zijn voorbereid geworden door een commis
sie, bestaande uit de heeren ir. A. Dubois,
ir. G. L. Tegelberg, en mr. H. J. Schölvinck
en zullen ter verkrijging van de koninklij
ke goedkeuring en daarmede de erkenning
van den bond om als rechtspersoon te kun
nen optreden oan de Kroon worden gezon
den.
De bond stelt zich ten doel de bestrijding
van geluidshinder in Nederland.
Uit den aard der zaak zal veel van het
geen noodig is ter bestrijding van geluids
hinder bereikt moeten worden langs den
weg van Rijks- en gemeente-voorschriften,
gesteund door den rechter, doch daarnaast
ligt een groot terrein te ontginnen, om door
opvoeding en voorlichting het publiek te
leiden tot voor de gansche burgerij bevre
digende woongelegenheid, waarbij nutte
loos hinderlijke geluiden worden verme
den.
Reeds meermalen werden inlichtingen
gevraagd omtrent de landelijke organisatie
van de lawaaibestrijding. Thans kunnen
diegenen, die zich geroepen voelen om
steun te verleenen aan deze beweging zich
wenden tot den secretaris mr. H. J. Schöl
vinck adres Van Diepenburchstraat 122,
's Gravenhage.
BONIFICATIE TARWEBLOEM B
VERLAAGD.
Tot 1.10 per honderd kilogram.
Naar ons van bevoegde zijde wordt mede
gedeeld, is met ingang van heden de boni
ficatie op tarwebloem b. verlaagd van 1.60
tot 1.10 per 100 Kg.
HEFFING OP BOTER.
De heffing op boter is voor de week van
18 tot en met 24 April, behoudens tusschen-
tijdsche wijziging, vastgesteld op 0.80
per Kg.
STEUN VOOR PROEVEN MAISVERBOUW
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
hebben de proefnemingen aangaande den
verbouw van mais hier te lande een der
mate bevredigend resultaat opgeleverd, dat
de minister van Landbouw en Visscherij
besloten heeft er toe mede te werken, dat
op eenigszins grootere schaal dan tot dusver
het geval is geweest, proeven ter hand kun
nen worden genomen.
Daarom licht het in het voornemen een
bedrag beschikbaar te stellen om aan
ernstige proefnemers, die ten minste 1/2
H.A. mais willen verbouwen, een tegemoet
koming te geven ter bestrijding van de on
kosten welke aan het opzetten van de proef
zijn verbonden.
De proefnemingen dienen te geschieden
onder leiding van den landbouwvoorlich-
tingsdienst.
Zij die een ernstige proef van ten minste
1/2 H.A. onder leiding van den voorlich
tingsdienst willen nemen, kunnen zich wen
den tot het Rijkslandbouwproefstation voor
den akker- en weidebouw te Groningen,
waar nadere inlichtingen worden verstrekt.
„PYGMALION" TE LONDEN VERTOOND.
Voor Bernard Shaw.
Vrijdagmiddag heeft in besloten kring een
vertooning plaats gehad van de film „Pyg
malion" met het doel het oordeel te ver
nemen van Bernard Shaw" zelf en te on
derzoeken of de film in haar huidigen vorm
geschikt is om in Engeland te worden ver
toond. Tevens waren enkele leden van de
Hollandsche kolonie in de gelegenheid ge
steld de opvoering bij te wonen.
Verder waren aanwezig Bernard Shaw,
de heer Berger (regisseur) en de producent,
de heer Meyer, Johan de Meester, die de rol
van professor Higgens zoo meesterlijk ver
vuld heeft en de film kwam introduceeren
bevond zich in goed gezelschap van Char
les Laughton en zijn echtgenoote Elsie
Lanchaster, die beide een levendige belang
stelling voor deze Hollandsche film aan
den dag legden.
De geheele vertooning droeg een intiem
en persoonlijk karakter, waarbij echter
zeer duidelijk tot uiting kwam hoezeer deze
film ook bij de Nederlandsche kolonie te
Londen terstond groote belangstelling wek
te en weardeering, welke tot uiting kwam
in enthousiaste complimenten aan het
adres van Johan de Meester.
Bernard Shaw bleef zijn reputatie
trouw door zich na afloop niet in
alle opzichten vleiend over de film
uit te laten.
Doch in dit verband mag niet worden
vergeten, dat Lily Bouwmeester, die de
film draagt door de humor, die in het ge
sproken woord tot uiting wordt gebracht
bij de verbetering van haar „eigen" taal,
niet door haar spel alleen kan geven, wat
de film wil zijn, zoodat, waar het plat Am-
sterdamsch de Engelsche toeschouwers
noodzakelijkerwijze moest ontgaan, de film
zelfs voor een criticus als Shaw een groot
deel van haar waarde moest verliezen, om
dat het gesproken woord hier essentieel is.
De impressies welke Shaw ten beste gaf,
maakten wel den indruk, dat de film eerst
dan in Engeland hetzelfde succes, dat zij in
Nederland oogstte, mag verwachten, indien
het geheel in de Engelsche taal wordt over
gedaan.
DE VERMINDERING VAN DE
HANDELSBELEMMERINGEN.
Besprekingen van de Oslo-groep.
Tijdens de bijeenkomst in den Haag van
deskundigen van de landen van de Oslo-
groep in het begin van Maart 1.1. werden
zekere mogelijkheden van verruiming van
den internationalen handel onderzocht.
Van het resultaat der besprekingen werd
een verslag uitgebracht aan de verschillen
de regeeringen. Na onderzoek van dit rap
port door de betreffende autoriteiten zijn
de deskundigen van België, Denemarken,
Finland, Luxemburg, Nederland, Noorwe
gen en Zweden te Brussel bijeengekomen
onder voorzitterschap van dr. H. M. Hirsch-
feld, directeur-generaal van Handel en
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Collectes voor de „Caritas" te Berlijn
moeten voortaan in de kerken worden ge
houden. (2de blad).
Rede van Delbos over de toenadering»
(2de blad).
Staking in het amusementsbedrijf te
Parijs. (2de blad).
Moorddadig bombardement van Madrid.
(2de blad).
BINNENLAND.
De bonificatie op tarwebloem B te ver
laagd. (1ste blad).
De regeering heeft weer 'ns een commis
sie ingesteld inzake het spell in gsvraagstuk.
(lste blad).
Branden te Den Haag en Wychen. (Ge
mengde Berichten, 3e blad.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: H. B. C. verliest voor de
kampioenscompetitie I. V. C. B.; Meerburg
kampioen 3e klasse D. H. V. B. Ajax
en Be Quick winnen voor de kampioens
competitie K. N. V. B.; R. F. C. eerste
klasser, Enschedesche Boys degradeert;
België met 21 door Zwitserland geklopt.
(2de blad).
HOCKEY: Het Ned. B-elftal wint met
50 van de Belgische reserven. (2de blad).
Dc wereld
in vogelvlucht
Het blijft kwakkelen in Spanje. Welis
waar wordt er hier en daar verwoed ge
vochten, doch dorslaggevende overwin
ningen blijven uit. Madrid, de Spaansche
hoofdstad, heeft gisteren weer eens een
bombardement meegemaakt, dat een van
de ergste moet zijn geweest sedert het uit
breken van den burgeroorlog. Verschei
dene menschen hebben het leven er bjj
verloren. Overigens schijnt slecht weer
het vechten weer te belemmeren.
In Parijs is staking uitgebroken onder
die vroolijke lieden, die er hun werk van
maken om andere minder bevoorrechte
schepselen op te vroolijken. Het personeel
van de amusementsbedrijven is in staking
gegaan. Eigenaardig woord „amusements
bedrijf". Je denkt dat je eens gezellig uit
bent te midden van een vroolijk troepje
artisten, maar ongemerkt ben je het lij
dend voorwerp van het bedrijf". Maar
waarom zou het personeel in dit verma
kelijke bedrijf niet staken? Iedereen
staakt in Frankrijk en de werknemer
stoort zich aan geen contract, in dit geval
zelfs niet aan de nieuwe wet op de ver
plichte arbitrage. Men staakt en tracht de
situatie uit te buiten, zoolang het Volks
front nog regeert en Blum machteloos zijn
volgelingen smeekt om zich toch netjes te
laten regeeren. De „directe actie" van
Moskou is echter aan 't werk en, als het
zoo doorgaat, is het duidelijk waar de so
ciale evolutie van Frankrijk eindigen
moet.
Nijverheid te 's-Gravenhage. Deze bespre
kingen die gekenmerkt werden door een
geest van vriendschap en goede verstand
houding, zijn Zaterdag beëindigd. De des
kundigen hebben den tekst van een voor
ontwerp voor een plurilaterale overeen
komst tusschen de landen van de Oslo-
groep vastgesteld, welke de strekking heeft
bij te dragen tot de verruiming van het
handelsverkeer en een eersten stap te doen
in de richting van een vermindering van
de handelsbelemmeringen. De deskundigen
zullen dit voorontwerp met bijbehoorend
rapport ter beoordeeling hunnen regeerin
gen voorleggen. De ontworpen gedragslijn
zal eventueel worden besproken in een bin
nenkort te houden bijeenkomst van regee-
r ingsaf ge vaard igd en
