No. 8694
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
VRIJDAG 9 APRIL 193?
Sa £cid4efi£(3oti/ta/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt big vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regej
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Fouten verbeteren I
Dr. Colijn heeft vandaag op de deputa-
ten-vergadering der anti-rev partij een
rede gehouden, waarin hij o.m. als zijn
rotsvaste overtuiging uitsprak, dat in ons
land het Communisme nooit voet aan den
grond zal krijgen. Wij zouden dat liever
niet zoo absoluut declareeren. Ook wij
zien de mogelijkheid van een overwinning
door het Communisme in ons land niet zoo
erg groot vóór ons. Maar de mogelijkheid
bestaat, naar onze meening, w e r k e-
1 ij k. En wij moeten wel degelijk ook voor
het gevaar van het Communisme in ons
land ons krachtig weerbaar maken en hou
den.
Op de tweede plaats verklaarde dr. Co-
lijn, dat ook het nationaal-socialisme in
ons land geen voet aan den grond zal krij
gen, indien (hier sprak hij voorwaardelijk)
wij ons constitutioneel-parlementaire stel
sel van de daaraan klevende fouten zul
len weten te bevrijden. Hiermede zijn wij
het volkomen eens. Meermalen hebben wij
er op gewezen, dat wij het nationaal-socia
lisme moeten weren: door onze parlemen
taire democratie of ons democratisch par
lementarisme te zuiveren van de daarin in
gedrongen onredelijkheden en verkeerdhe
den; door ons constitutioneel parlementair
stelsel, dat krom gegroeid is, weer recht
te trekken. Wij zijn het speciaal met dit
gedeelte in de rede van dr. Colijn heele-
maal eens.
V Weerzinwekkende
strijdmethoden
Onder bovenstaanden titel schrijft het
„Nationaal Dagblad" een artikel, waarin
het de „Maasbode" verwijt, dat dit blad in
zijn uiteenzetting van het bekende geval-
Pont een weerzinwekkende strijd-methode
volgt.
In dat artikel van het N.S.B.-dagblad
lezen we:
„De Maasbode stelt haar lezers gerust, dat
deze Katholieke Burgemeester slechts (wij
drukken vet. Red. L.Crt.) een bekeer
ling is, welke eerst op lateren leeftijd (21
jaar) tot de Kerk is overgegaan".
Weerzinwekkend isinderdaad déze
strijdmethode. Het woordje „slechts" wordt
aan de mededeeling van de „Maasbode"
toegevoegd, alsof deze kwalificatie van de
„Maasbode" zelf is. Deze indruk wordt
zéker gewekt bij de niet-nadenkende lezers
van het „Nationaal Dagblad". En de „Maas
bode" heeft feitelijk alleen terloops mede
gedeeld, dat de heer Pont een bekeerling
is, zonder daarin, natuurlijk, ook maar
eenige diskwalificatie voor de katholici
teit van den heer Pont te leggen (al hadden
wij ook die mededeeling zelf liever wegge
laten).
Ziet dat is w a a r 1 ij k een weerzin
wekkende strijdmethode van het „Nationale
Dagblad".
In hetzelfde artikel wordt geconstateerd,
dat de titel Katholiek aan „deze verwaan
de Maasbode-menschen" niet toekomt.
Fraai! En nog fraaier: „Ondanks de leugens
der Maasbode is het de waarheid, dat de
N.S.B. voor Katholieken niet verboden is".
Durft men misschien ook nog schrijven,
dat een optreden als van den heer Pont
den Katholiek niet door het wettig Kerke
lijk Gezag verboden is? Och, dat er verschil
van meening is tusschen N.S.B. en ons,
weten we en begrijpen we en dat meenings-
verschil willen wij respecteeren onzerzijds,
mits men w a a r zij. En dat is de N.S.B.-
pers in een artikel als het hier geciteerde
niet, klaarblijkelijk niet. Zulk een
door partij-politiek gedemoraliseerde strijd
methode moest althans het dagblad der
N S.B. niet volgen; het heft aldus de poli
tiek niet op hooger peil!!
Duitsche „Waarheid" en
werkelijke Waarheid
„Als Duitsch Bisschop heb ik den
„plicht om in Duitschland de juis-
„te toedracht der dingen mede te
„deelen en liet de „officieele dag
blad-waarheid" maar de werke
lijke waarheid".
Door een bijzondere relatie is de
K. W. P. in staat om den letterlij
ken tekst te publiceeren van een
predicatie die de Bisschop van
Trier Mgr. Franz Rudolf Borne-
wasser in de bisschoppelijke kathe
draal gehouden heeft die tot in de
uiterste hoeken gevuld was.
Wij laten hieronder een korte sa
menvatting van de meest belang
rijke passages volgen.
„Gij hebt in de dagbladen gelezen, dat
er in het Saargebied een zoogenaamde
stemming gehouden is vóór of tegen de
neutrale school. Reeds 's Zondags brachten
de dagbladen cijfers die mij diep getrof
fen hebben. Ik vroeg mezelf af, zijn dat
nu de Katholieke Saarlanders en wat is er
van hen geworden?
En gij zult begrijpen, dat ik onmiddellijk
pogingen in het werk stelde om een dui
delijk beeld te krijgen van de situatie, die
ik niet kon begrijpen. Reeds 's Maandags
kreeg ik het eene bericht na het andere,
waardoor" mijn geloof aan de juistheid der
officieele cijfers aan het wankelen werd
gebracht. Dinsdag ben ik naar Landstuhl
in de Pfalz gereisd om daar een onder
houd te hebben met den Bisschop van
Spiers, een .bespreking waaraan ook werd
deelgenomen door de beide Vicarissen-Ge
neraal en de Deken van den Dom van
Spiers. Wat ik daar vernam vernietigde
mijn geloof aan die „officieele" cijfers to
taal. Ik ben dan van daar naar Saar-
brucken gereisd waar ik de Dekens van het
Saargebied had bijeen geroepen om van
hen zelf de berichten in ontvangst te ne
men. Toen ik dat alles vernomen had,
werd het mij duidelijk: Hier is van een vrije
stemming, hier is van een vrije verkiezing
vóór of tegen de Bijzondere School zelfs
geen sprake meer.
Ik heb daarom de regeering te Berlijn en
Neustadt aan de Haardt (residentie van
gouwleider Bürckel) niet in onzekerheid
gelaten, doch in twee zeer lange telegram
men zoowel bij den Minister als Gouwlei
der op plechtige wijze geprotesteerd tegen
een dergelijke methode van verkiezing in
een dergelijke gewichtige aangelegenheid.
Verder gaf de Bisschop verklaringen
waarom hij zware rouw had afgekondigd
voor zijn Bisdom.
Daarna vervolgt de bisschop weer let
terlijk:
Nu vraag ik om uw toestemming om en
kele korte notities voor te lezen zooals de
cijfers mij uit vele plaatsen zijn toegezon
den.
In een dorp had de burgemeester Vrij
dags, dus slechts daags tevoren medege
deeld, dat de Neutrale School zou worden
ingevoerd en dit bij bekkenslag aan het
volk bekend gemaakt: „Het ligt in het
voornemen om ook hier de Neutrale School
door te voeren. Wie daartoe iets heeft in
te brengen, kan vanavond om 7 uur in de
burgemeesterskamer op het raadhuis zijn
bezwaren kenbaar maken." Er kwam na
tuurlijk niemand. Maar in de krant kwam
te staan: 100 procent voor de neutrale
school gestemd.
In een andere plaats, ik laat namen op
zettelijk achterwege, werd des namid
dags om twee uur door de gemeentelijke
autoriteiten een mededeeling aangeplakt,
waarin vermeld stond, dat bij het begin van
het nieuwe schooljaar de Neutrale School
zou worden ingevoerd. Wie daartegen be
zwaar maakte had tot 's avonds 7 uur tijd
om deze op het gemeentehuis kenbaar te
maken. Niemand kwam: 100 procent stem
men voor de Neutrale School.
In een klein dorp waar slechts 25 pro
cent voor de Neutrale School gestemd had
werd aan de gemeenteraad mededeeling
gedaan:
„Nadat de bevolking met algemeene stem
men besloten heeft om de Neutrale School
in te voeren, in werkelijkheid bedroeg
het percentage slechts 25 procent wer
den de leden van den gemeenteraad bij
dezen uit hun ambt ontheven, omdat zij
zich tegen de Neutrale School hebben ver
klaard."
„Dat zijn slechts enkele dingen", zoo ver
volgde de Bisschop: ik heb een heel dos
sier feitenmateriaal verzameld.
De bisschop las nog een brief van een
moeder voor die schreef: „De vrouwen
schreien bijna allen van verdriet en zeg
gen: „Is dat nu de dank dat wij op 13 Ja
nuari 1935 eensgezind naar de stembus gin
gen, dat wij zooiets moeten beleven. Alles
heeft men ons beloofd en men komt het
niet na!"
Ik heb hieraan niets toe te voegen, Ge
liefde Diocesan en. Mijn verdriet kunt gij
wel begrijpen.
De Bisschop geeft verder een ontroerend
schoone beschrijving over al zijn pogingen
die hij in het werk gesteld heeft om de te
rugkeer van het Saargebied naar Duitsch
land te bewerken.
„Thans sta ik weer voor een moeilijke
taak in het Saargebied. Maar ik zal de
Katholieke Saarlanders terzijde staan zoo
lang God mij de kracht geeft. Maar ik zal
ook iets anders doen. Ik zal in de komen
de dagen al het materiaal dat ik in mijn
bezit heb naar het Rijksministerie sturen
en ook naar den Gouwleider.
Ik geloof echter niet dat het veel helpen
zal, maar het gaat hier om de waarheid en
ik heb als Duitsch bisschop den plicht om
in Duitschland de waarheid over de din
gen te verspreiden, niet de „officieele dag-
blad-waarheid", maar de werkelijke waar
heid. Dat is mijn plicht en daarvan zal
geen mensch mij kunnen weerhouden.
„Mijn geliefde toehoorders,
Op Passiezondag heeft de H. Vader een
grooten brief aan de Duitsche Bisschoppen
geschreven. Gij hebt op Palmzondag een
gedeelte uit dit ontzettend-ge wichtig schrij
ven vernomen. Ik had u allen een exem-
plaatr ter hand willen stellen.
Maar dat is mij en alle Duitsche Bisschop
pen verboden. Verboden is ook het Ker
kelijk Ambtsblad waarin ik 's Pausen
woord had laten afdrukken voor de gees
telijkheid van mijn Diocees."
Na afloop der godsdienstoefening trok
ken duizenden geloovigen naar het paleis
van den Bisschop, waar zij den kerkvorst
een hartelijke betooging bereidden en waar
op enthousiaste wijze gezongen werd: „Fest
soil mein Taufbund immer stehn". Steeds
zal ik trouw blijven aan mijn Doopbelof
ten!"
DE AFNEMENDE WERKLOOSHEID.
De jongste cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek, aangevende de
werkloosheidsdagen in procenten van de
werkloozen onder de georganiseerde ar
beiders, toonen weer een mooie verbete
ring bij een jaar terug.
Het werkloosheidspercentage bedroeg
Jan. 1937 36.8, Jan. 1936 39.7. Opvallend is
de verbetering in de diamantindustrie,
waar de percentages zijn 29,4 in 1937 en
65.1 in 1936; steenkolenmijnen (resp. 5.6
en 20,1), scheepsbouw (resp. 31,1 en 42.9).
Ook bij enkele andere bedrijven valt afne
ming van werkloosheid te constatteren, zoo
bij de bouwbedrijven, de kleedingindus-
tri, de lederidustrie en de landbouwbedrij
ven.
De wereld
in vogelvlucht
Het officieuze Italiaansche blad de
„Giornale d'Italië" valt thans Rusland aan
en beschuldigt de Sovjets van schending
van de non-interventie-overeenkomst. De
beschuldigingen zijn niet vaag, maar vrij
gedetailleerd, zoodat het vermoeden voor
de hand ligt, dat ze niet uit de lucht g<y-
grepen zijn, maar dat er wel wat van aan
zal zijn. Dit demonstreert weer eens de
afschuwelijke klacht van de non-interven
tie-huichelarij. Men zit ernstig met elkaar
te praten over het sluiten van een plech
tig verdrag, waarvan het wel en wee van
Europa heet af te hangen en niemand is
van plan, zich er ook maar een zier van
aan te trekken. En dan durft r^an elkan
der nog te beschuldigen. Met dat al wordt
de toestand in Europa er niet beter op.
De spanning tusschen Italië en Frankrijk is
reeds zoozeer toegenome|. dat men een
wedstrijd tusschen een Italiaansch en een
Fransch voetbal-elftal niet eens durft te
laten doorgaan uit angst voor ongeregeld
heden.
De gespannen politieke toestand opent
ook geen gunstige perspectieven voor de
zoo pas ingezette actie tot verruiming van
den wereldhandel. Duitschland heeft te
kennen gegeven, dat het wel mee wil doen,
mitsEn dan volgen een paar eischen,
welke Duitschland tot nu toe nog niet in
gewilligd heeft kunnen krijgen. Als
Duitschlands medewerking echter afhan
kelijk gesteld wordt van de oplossing van
het koloniale probleem, dan is er niet veel
kans op Duitsche medewerking. Nu is de
Diplomatische Korrespondenz, welke deze
eisch stelde, weliswaar een blad, dat eeni-
gen invloed heeft, maar als dr. Schacht er
anders over denkt, zegt dat voor ons
Autobusdiensten door de
Bollenstreek,
Bezwaarschriften ingediend.
DE AANGEVRAAGDE AUTOBUS
DIENSTEN ROTTERDAM-
DEN HAAG—AMSTERDAM.
Gisterochtend tien uur is ten kantore van
de rijksverkeersinspectie onder voorzitter
schap van mr. W. A. Telders de eerste
openbare zitting gehouden van de commis
sie, welke ingevolge het nieuwe „reglement
autovervoér personen" (R.A.P.) beschikt
op aanvragen om vergunning voor de uit
oefening van autobusdiensten in meer dan
een gemeente.
Nadat een aantal kleinere aanvragen wa
ren behandeld waren te elf uur aan de
orde de aanvragen van:
1. Sommelings automobielbedrijf (N.
Sommeling) te 's-Gravenhage tot het uit
oefenen van een autobusdienst van 's-Gra
venhage over Wassenaar Sassenheim
Lisse Hillegom Haarlem en Halfweg
naar Amsterdam.
2. Van Zetten's auto-onderneming (G. A.
van Zetten) te Rotterdam tot het uitoefe
nen van een autobusdienst van Rotterdam
over 's-Gravenhage naar Amsterdam.
3. Nederlandsch Autobusbedrijf „N.A.B."
(F. A. J. de Vos) te Amsterdam tot het uit
oefenen van een autobusdienst van:
a. Amsterdam naar 's-Gravenhage.
b. Amsterdam over 's-Gravenhage naar
Rotterdam.
4. Lindbergh Touringscars (firma H. J. A.
van Olffen Sr.) te Amsterdam tot het uit
oefenen van een autobusdienst van Am
sterdam over Haarlem Lisse Hille
gom Sassenheim en Wassenaar naar
's-Gravenhage.
Deze vier zaken werden voor de behan
deling samen gevoegd.
Voor den aanvrager Sommeling trad op
mr. J. E. W. Duys, die in de eerste plaats
de aandacht erop vestigde, dat de diensten
van Sommeling steeds met prima materieel
zijn onderhouden en dat uit het gebruik,
dat ervan tot nu toe is gemaakt, wel over
tuigend is gebleken, hoezeer zij in een be
hoefte voorzien.
Op grond van paralleldiensten kan de
door Sommeling gevraagde vergunning niet
worden geweigerd, daar er verschillende
paralleldiensten tusschen spoorwegen en
autobuslijnen, door de A.T.O. (dochteron
derneming van de spoorwegen) geëxploi
teerd, reeds bestaan.
Namens de Nederlandsche Spoorwegen
bestreed ir. De Bruyn de aanvrage van den
heer Sommeling c.s., waarbij hij betoogde,
dat de coördinatie reeds jarenlang volgens
een bepaald plan wordt toegepast.
Namens de H. T. M. wees de heer J. M.
H. Dolk er nog op, dat zijn maatschappij
het vervoer van personen bedient op de
lijnen Delft den Haag Leiden.
Ir. Burgersdijk, directeur van de N. Z.
H. T. M., voerde o.m. nog aan, dat zijn
tramwegmaatschappij reeds langen tijd het
systeem van goedkoope reisbiljetten toe
past.
De heer Kraak Steemann, secretaris van
den Nederlandsch en Bond van Autobus-
dienstondernemers, verzocht de commissie
er rekening mee te houden, dat de A a 1 s-
meersche autobüsdienst-onderneming
een autobusdienst in het gebied van de
Haarlemmermeer exploiteert, waar
toe zij gebruik hoopt te maken van den
nieuwen weg AmsterdamSassenheim. Hij
vertrouwde, dat, indien de aanvragen voor
doorgaand verkeer AmsterdamDen Haag
zouden worden toegestaan, daaraan de
voorwaarde zal worden verbonden, dat de
oude weg (over Haarlem) moet worden be
reden, of dat althans het opnemen en uit
laten van passagiers op het traject door
de Haarlemmermeer, dat door de Aalsmeer-
sche onderneming wordt bediend, aan Som
meling c.s. zal worden verboden.
De beslissing van de commissie volgt
later.
DE VERLIEZEN DER ITALIANEN IN
ABESSYNIë
ROME, 9 April (ANP.) Tijdens, de po
litiediensten in Abessynië gedurende de
maand Maart zijn vier officieren, twee
onderofficieren en twintig soldaten ge,-
sneuveld; zeven officieren, vier onderof
ficieren. en 32 soldaten, alsmede elf zwart-
hemden zijn overleden tengevolge van
verwondingen, ongelukken of ziekten.
Het totale aantal dooden bij de overove-
ring van Abessynië bedroeg op 31 Maart
3632, waarvan 1351 in den strijd zijn ge
vallen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Italië beschuldigt thans Rusland van
schending der non-interventie. (2de blad).
Binnenkort FranschBritsche verkla
ring over de positie van België. (2de blad).
Duitschland wil meedoen met de poging
tot verruiming van den wereldhandel, maar
onder voorwaarde. (2de blad).
Recordvlucht van de Verheven Wind".
(Luchtvaart, Me blad).
BINNENLAND.
De regeering zal ontbinding van de Ka
mers der Staten-GeneraAl tegen 17 April
bevorderen; de verkiezingen voor de Twee
de Kamer zullen op 26 Mei plaats hebben.
(2de blad).
De commissie ingevolge het Reglement
autovervoer personen heeft gisteren in
baar eerste openbare zitting aanvragen
voor autobusdiensten AmsterdamRotter
dam behandeld. (1ste blad).
Bij een grooten boerderijbrand te Alphen
aan de Maas werd voor tienduizenden gul
dens schade aangericht. (Gem. Berichten,
4e blad).
De voetbalwedstrijd West-EuropaCen
traal Europa op 20 Juni te Amsterdam. (4e
blad).
De wedstrijd FrankItalië gaat a.s. Zon
dag niet door uit vrees voor politieke de
monstraties. (4de blad).
ZEVENTIEN NEGERS UIT GEVANGENIS
ONTSNAPT.
JACKSONVILLE (Florida), 9 April. (A.
N. P.). Uit de gevangenis alhier zijn ze
ventien negers, waarvan verscheidene we
gens moord veroordeeld waren, ontsnapt,
nadat zij de tralies van een venster had
den doorgezaagd. Sommigen waren slechts
in ondergoed gekleed.
LUCHTVAART
GEVONDEN DOUGLAS WAS HET VOOR
DE K.L.M. BESTEMDE VLIEGTUIG.
Het wrak van een Douglas-vliegtuig DC
3, dat Woensdagavond is gevonden in het
bergachtige gebied van Arizona, blijkt
thans inderdaad te zijn het voor de K.L.M.
bestemde toestel.
De K.L.M. is met de Douglas-fabrieken in
onderhandeling omtrent een ander vliegtuig
in de plaats van het verongelukte toestel.
De tweede voor de K.L.M. bestemde DC 3
is te Cherbourg aangekomen en zou van
daag tusschen 11 en 3 uur op Schiphol aan
komen.
NEDERLANDS JONGSTE GEVECHTS
VLIEGTUIG.
De G. 1 maakt zijn eerste overlandvlucht.
Gisteren heeft het nieuwste Nederland
sche gevechtsvliegtuig, de G. 1, zijn eerste
groote overlandvlucht gemaakt.
Het toestel is even voor drie uur op het
vliegveld te Eindhoven opgestegen en reeds
te kwart over drie was het boven de hoofd
stad.
Ongeveer tien minuten heeft het toestel
gecirkeld boven de Nederlandsche vlieg
tuigfabriek van Fokker, waar het, zooals
bekend, werd gemaakt.
Het toestel voerde tal van manoeuvres
in de lucht uit, welke zoowel bij het per
soneel der fabriek als van de bewoners van
Amsterdam-Noord, groote belangstelling
trokken. Op de wegen benoorden het IJ
stapten personen, die per auto passeerden,
uit de wagens om het toestel gade te slaan.
Bij de Nederlandsche vliegtuigenfabriek
van Fokker vertoefde juist een officieele
marinecommissie, welke de maenouvres
van het nieuwste gevechtsvliegtuig kon
aanschouwen.
Na ongeveer tien minuten boven de fa
briek gecirkeld te hebben vertrok de G. 1
weer naar Eindhoven.
