ZATERDAG 3 APRIL 1937
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ZONDAGSBLAD
28ste Jaargang
No. 8689
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededèelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
*s* Een onaanvaardbare stelling
Wij hebben vóór ons een circulaire van
de N.S.B., Kring 13, waarbij een ieder de
gelegenheid wordt geboden, den wensch
uit te spreken, een praatavond in besloten
kring bij te wonen of een onderhoud te
hebben ten huize van een door hem te noe
men nationaal-socialist.Ook wordt het
denkbeeld gelanceerd van een openlijke
gedachtenwisseling, maar danuitgaan
de van de plaatselijke kiesvereenigingen.
Gevraagd wordt, hoe „De Leidsche Cou
rant" er over denkt.
Dat is heel vriendelijk!
Hoe wij over openbare debat-avonden
denken, mag bekend worden veronder
steld. In enkele, door de omstandigheden
opgedrongen gevallen achten wij zulke
avonden gewenscht; over het alge
meen echter niet.
Een praatavond als bedoeld zou goed
kunnen zijn, als 't niet te doen was, om
daar te krijgen lieden, die b e praat of o in
gepraat moeten worden, hoe dan ook. Bo
vendien, kunnen Katholieken toch moeie-
lijk vinden meer gezaghebbende beoor
deelaars over gevaren en feitelijke gevol
gen van het nationaal-socialisme, dan hun
eigen Bisschoppen en dan de Paus in zijn
encycliek over de toestanden in Duitsch-
land. Als zij wijs willen handelen,
zullen zij naast deze voorlichting niet
als evenwaardig stellen een voorlichting
van een willekeurigen, al dan niet ontwik
kelden, N.S.B.'er!
En de Bisschoppen zoowel als de Paus
hebben hun woord gesproken in de
kerk!
Dit laatste merken wij op, naar aanlei
ding van een pas verschenen nummer van
het „strijdblad" der N.S.B.: „Het Arbeiders
front". Daarin lezen wij:
Het nationaal-socialisme is van oor
deel, dat de bedienaren des geloofs hun
taak vinden uitsluitend in de kerk.
Dat wil dus de N.S.B. in Nederland!
Een winkelier mag buiten zijn winkel
spreken en leiding geven in alles wat het
maatschappelijke leven betreft. Een
priester moet in het kerkgebouw blijven!
Dat is een stelling, die voor de Katho
lieken principieel onaanvaardbaar is!
Principieel onaanvaardbaar, omdat de
prediking van Christus niet omsloten mag
zijn door de muren van het kerkgebouw!
Oók buiten het kerkgebouw, in het maat
schappelijke leven, moet de leer van Chris
tus worden gepredikt. Dat is toch wel
voor geen tegenspraak vatbaar! En van
die prediking mogen de priesters niet wor
den.... uitgesloten! Dat laatste te eischen,
is een zoo grove misvatting van de taak
van den priester, een zoo grievende onder
schatting van de priesterlijk roeping, dat
een Katholiek daarom alleen al principieel
afwijzend moet staan tegenover de N.S.B.
Dit zou ter overweging kunnen worden
gegeven aan mr. Pont, burgemeester van
Hillegom, die aan een „Handelsblad"-redac-
teur heeft verklaard, dat zijn aansluiting
bij de N.S.B. vereenigbaar is met zijn
overtuiging als Roomsch-Katholiek.
De voornaamste overweging is echter,
of een Katholiek verantwoord is, als hij
zich onttrekt aan de eenstemmige leiding,
en aan de gegeven voorschriften van de
Gezagsdragers in de Kerk.... Voor ons
bestaat hier niet de minste twijfel! Wij wil
len hierop nu niet dieper ingaan.
Genoemde heer Pont gaf aan dien „Han-
delsbl."-redacteur tenslotte de verzekering,
dat hij door zich aan te sluiten bij de N.S.
B. zijn zelfstandig oordeel niet prijs geeft.
Indien zijn opneming in de beweging dit
zou blijken te moeten insluiten, zal hij niet
aarzelen zijn zelfstandigheid te hernemen,
aldus besloot hij.
Als de heer Pont zich hieraan houdt, zal
ongetwijfeld zijn lidmaatschap van de
N.S.B. wel niet van heel langen duur zijn!
Eendracht
Woorden van den H. Vader
Uit de prachtige Encycliek tegen het
godlooze communisme citeeren we den vol
genden oproep van Paus Pius XI:
Ten slotte zouden Wij tot al onze dier
bare kinderen van iedere sociale klasse,
van alle nationaliteit, van elke religieuse
of ieekengroepeering in de Kerk een nieu
wen en nog dringender oproep tot een
dracht willen richten. Meermalen werd ons
Vaderhart bedroefd om de verdeeldheid,
dikwijls futiel in haar oorzaken, maar al
tijd tragisch in haar gevolgen, welke de
kinderen van een en dezelfde moeder, de
Kerk, met elkaar in conflict brengt. Men
ziet dan, dat de revolutionnairen, die niet
zoo erg talrijk zijn, van die tweedracht
gebruik maken, ze toespitsen en er ten
slotte in slagen deze Katholieken tegen el
kaar op te zetten. Na de gebeurtenissen
van de laatste maanden zou onze waar
schuwing overbodig móeten schijnen. Maar
wij herhalen haar nog eens voor hen, die
haar r.iet hebben begrepen of misschien
niet hebben willen begrijpen. Zij, die wer
ken aan de vermeerdering van de twee
dracht onder de Katholieken, laden een
verschrikkelijke verantwoordelijkheid op
zich tegenover God en tegenover de Kerk.
Nederland en de non
interventie in Spanje
Ontleend is aan de Memorie van Ant
woord aan de Eerste Kamer met betrek
king to het wetsontwerp tot 't nemen van
maatregelen met het oog op de vijandelijk
heden in Spanje.
De bezwaren tegen uitgebreidheid van
de gevraagde algemeene machtiging zon
der voorbehoud erkennende, geeft de re
geering gaarne nogmaals de verzekering,
dat de wet, indien het in behandeling zijnd
ontwerp wordt aanvaard, met voorzichtig
heid zal worden gehanteerd en dat de bij
net ontwerp gevraagde machtiging inder
daad niet anders beoogt, dan de regeering
in staat te stellen op elk oogenblik met
den vereischten spoed die maatregelen te
nemen, die noodig zijn, om ons land in het
belang van den vrede in Europa het zijne
te doen bijdragen ter verwezenlijking van
het met de non-interventie beoogde doel.
Geen verdrag met vreemde
mogendheden.
De regeering kan niet toegeven, dat door
deelneming aan de non-interventie-com
missie een verdrag of overeenkomst met
vreemde mogendheden werd aangegaan als
bedoeld bij art. 58 der grondwet. Door deel
te nemen aan de non-interventie-commis
sie heeft de regeering blijk gegeven het
beginsel van non-interventie te aanvaar
den, doch geen andere verplichting op zich
genomen dan die van overleg te plegen
over de in de commissie ter sprake komen
de onderwerpen. De internationale com
missie bereidt maatregelen voor, doet aan
bevelingen, néémt resoluties aan, die aan
de goedkeuring der regeeringen worden
onderworpen. De uitvoering der aanbeve
lingen geschiedt voor zoover daarmede
wordt ingestemd en voor zoover de in elk
land geldende wetten daartoe de mogelijk
heid bieden.
De Nederlanders, die bij de internatio
nale controle worden aangesteld, treden
daarmede evenmin als b.v. Nederlanders,
die een functie bij den Volkenbond aan
vaarden, in vreemden staatsdienst.
Nog daargelaten of de commandant van
Hr. Ms. Hertog Hendrik" zich verdiept
heeft in de vraag, welke technisch-juridi
sche qualificatie, van ons stardpunt be
schouwt, past op de ten aanzien van de
„Triton" door een Spaansch oorlogsschip
genomen maatregelen zou in ieder geval
het onbeantwoord laten van de aan even
genoemd Nederlandsch oorlogsschip door
een schip van de strijdkrachten van Fran
co betoonde eerbewijzen in de gegeven
omstandigheden niet van tact van de zijde
van den commandant van Hr. Mr. „Hertog
Hendrik" hebben getuigd.
Dat Nederland door mede te werken aan
de non-interventie in Spanje de partij van
generaal Franco als belligerent zou erken
nen, kan geenszins worden toegegeven.
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herinnerd,
dat dit vanaf heden ad 50 cent betaald
moet worden.
DE ONDERDRUKKING VAN DE
KATHOLIEKE PERS IN DE
„VRIJE" STAD DANZIG..
Ook in de vrije stad Danzig is de Ka
tholieke Pers evenals in het Nationaal-
Socialistische Duitschland een prooi ge
worden van de volledige onderdrukking
door de Nationaal-Socialistische machtheb
bers.
Nadat het vroegere Centrumsorgaan
van Danzig, dat altijd zeer hoog stond aan
geschreven, was gelijkgeschakeld, en de
drukkerij, waar het blad werd uitgege
ven, jyas gefailleerd, werd door de Katho
lieken van Danzig een nieuw blad ge
sticht: „De Danziger Volkszeitung" dat in
het begin driemaal per week verscheen.
Ook dit blad werd herhaaldelijk verbo
den, in Augustus 1936 zelfs voor den duur
van 6 maanden. Toen deze termijn ver
streken was, verscheen de Danziger Volks
zeitung opnieuw en thans zelfs als dag
blad. Dit eenige onafhankelijke orgaan in
Danzig vond weldra een buitengewoon
groote lezerskring. Ofschoon het blad met
een pijnlijke nauwgezetheid zich onthield
van iedere politiek betreffende godsdien
stige of politieke onderwerpen en meer
op een algemeen dagblad dan wel op een
katholieke krant geleek, moest ook dit
katholiek orgaan van het tooneel ver
dwijnen. Op 25 Maart j.l. werd het blad
door de Commissaris van Politie wegens
het „in gevaar brengen van de veiligheid
en de belangen van den Staat" opnieuw
voor den duur van 6 maanden verboden.
Voor dit verbod kan geen enkele geldige
reden of zakelijk motief worden aange
haald. Het betreft hier zuiver een daad
van willekeur.
Ongeveer tegelijkertijd is ook een an
der Katholiek orgaan onmogelijk gemaakt.
Toen het Danziger Volkszeitung voor den
duur van 6 maanden verboden was, werd
door de Katholieken een eigen Katholiek
weekblad uitgegeven „Das Kleine Blatt"
teneinde de niet-Nationaal-Socialistische
Katholieken van goede lectuur te voor
zien. De politie zag daarin een poging om
het verbod van de „Volkszeitung" te om
zeilen en de uitgevers waaronder ook de
geestelijke leidsman Dr. Stachnik werden
voor de-rechtbank gedaagd. Dr. Stachnik
werd tot zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld. In hooger beroep werd het
vonnis bevestigd en werd slechts het
voorarrest van de straf afgetrokken.
Het vonnis van zes maanden gevange
nisstraf voor dezen Katholieken priester
dat thans in kracht van gewijsde is ge
gaan, is op geen enkele rechtvaardige
grondslag gebaseerd, doch steunt slechts
op de onbewezen veronderstelling dat
„das Kleine Blatt" een illegaal blad was,
om de verboden Volkszeitung te vervan
gen.
JAROSLAWSKI TEGEN 's PAUSEN
ENCYCLIEK.
„Wij zullen slechts antwoorden, door het
Katholicisme in Rusland met alle
middelen, die ons ten dienst
staan, te vernietigen".
De Russische bladen hebben met geen
enkel woord melding gemaakt van 's Pau
sen Encycliek tegen het Communisme. Aan
de bladen was een instructie verschaft om
over deze Encycliek niets te schrijven en
het Officieele Sovjet-Russische Agentschap
Tass heeft geweigerd van de tekst van de
Encycliek, die haar door buitenlandsche
Persbureaux, waarmee het relaties onder
houdt, werd verstrekt, kennis te nemen.
Alleen Jaroslawski heeft over 's Pausen
boodschap in de Partij-cel van het Volks
commissariaat voor Buitenlandsche Zaken
tijdens een zitting in de Worowski-club
o.m. het volgende gezegd:
„Het Vaticaan heeft tegen ons weer een
dwaze aanval gedaan. Dat is niets nieuws.
De Paus en zijn trawanten kunnen zich
maar niet verzoenen met het bestaan der
Sovjetmacht. Wij zouden het Vaticaan vol
gens de oude Bolsjewistische methoden van
antwoord kunnen dienen, maar wat voor
nut heeft het om den Paus en zijn hand
langers te overtuigen? Neen wij stellen be
lang is de massa Katholieken, die tot vrij
denkers moeten worden gemaakt. Vandaag
richt de Paus zijn aanvallen tegen ons en
morgen tegen de Vrijdenkers van Mexico.
Wij zullen slechts antwoorden door het
katholicisme in Rusland met alle middelen,
die ons ten dienste staan te vernietigen. De
nieuwe' grondwet is geen grondwet waar
mee men propaganda kan maken voor den
godsdienst. Zij is de beste waarborg voor
het Atheïsme, zooals het door Staat en
Partij gepredikt wordt. Wij zullen onzen
strijd voortzetten om de massa der katho
lieken te winnen.
De wereld
in vogelvlucht
Wanneer wij het nieuws van den dag
overzien, treft ons niets, dat van buiten
gewoon groote beteekenis is.
In Spanje wordt de strijd om het Bas
kenland, welke dezer dagen is ingezet, nog
steeds voortgezet maar sensationeel is het
verloop van dit offensief der Franco-man
nen niet. Er wordt toch wel flink gevoch
ten, maar uit een bericht omtrent een bom
bardement der rechtsche luchtstrijdkrach
ten op de stad Durango blijkt, dat er niet
minder dan 200 slachtoffers gevallen zijn.
Ook Jean is gebombardeerd door de recht-
schen met 80 dooden als resultaat. Dat
wijst er op, dat de aanvallen der nationa
listen wel raak zijn geweest.
Overigens is er van de Spaansche fron
ten weinig te melden, behalve misschien
van het front bij Pozo Blanca, waar de re-
geeringstroepen nog van eenige kleine suc
cessen gewag maken.
In Amerika voltrekt zich de opheffing
van het volk uit de inzinking van de crisis
met eenige verhooging van temperatuur,
wat merkbaar is uit de stakingskoorts, wel
ke nog steeds niet gezakt is. Thans is Ford
aan de beurt, maar naar het schijnt heeft
deze „zit-staking" niet de instemming van
de vakvereeniging der Automobile Wor
kers.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Schipbreuk op de Britsche
kust
VERMOEDELIJK EEN NEDERLANDSCH
SCHIP.
Geen onmiddellijk gevaar.
In den afgeloopen nacht is een schip in
dichten mist op de rotsen nabij Danesdyke
tusschen Flamborough en Bridlington ge-
loopen.
Volgens aan de kust opgevangen signalen
zou het het Nederlandse he motor
schip „Reja" zijn.
De reddingboot van Flamborough is ter
assistentie uitgevaren.
Men zal trachten het schip, dat niet in
onmiddellijk gevaar verkeerte vlot te slee
pen.
Indien de naam juist is, behoort het in
moeilijkheden verkeerend schip thuis te
Groningen. Het zou dan de vroegere „Rei-
na 2" zijn, schipper-eigenaar J. Buining.
Dagretourtje in Europa
Als de zomerdienst van de K.L.M. is
ingegaan, zal het mogelijk zijn van Schip
hol uit naar onderstaande Europeesche sle
den op één dag heen en weer te vliegen en
daarbij nog het achter de namen vermelde
aantal uren in de betreffende steden te
verblijven:
Londen 10uur
Berlijn 4 yx
Parijs 9
Brussel 12
Praag 7
Hamburg 6Yi
Frankfort 6
Weenen 4
Boedapest l'A
Kopenhagen 3 H
Malmö 2
DE INTERNATIONALE SUIKER
CONFERENTIE TE LONDEN.
Dr. Colijn en mr. dr. Deckers hedenochtend
naar Londen vertrokken.
Met den boottrein van hedenmorgen naar
Vlissingen zijn minister-president dr. H.
Colijn, die als minister van Koloniën leider
is van de Nederlandsche delegatie, naar de
internationale suikerconferentie te Lon
den, en mr. dr. L. N. Deckers, minister van
Landbouw en Visscherij, uit 's-Gravenhage
vertrokken om zich via Vlissingen naar
Londen te begeven.
De conferentie wordt Maandag a.s. ge
opend.
BUITENLAND.
De strijd in het Baskenland duurt voort
(2de blad).
Het gebrek aan ijzer in Duitschland leidt
tot contingenteering der industrieën (2de
blad).
Textielconferentie te Washington (3de
blad).
Spoorwegramp te Londen heeft 8 dooden
geëischt (Buiten!. Ber. 2e blad).
INSTALLATIE VAN PRINS BERNHARD
IN DEN RAAD VAN STATE.
Naar wij vernemen, zal op Donderdag 8
dezer de Raad van State bijeenkomen in
buitengewone vergadering, waarin Prins
Bernhard, wien, zooals men zich zal her
inneren, in het College zitting is verleend,
als zoodanig zal worden geinstalleerd
Volgens dit bericht zou dus Prins Bern-
hard zou hij persoonlijk bij zijn installa
tie aanwezig zijn op dien datum in het
land moeten zijn teruggekeerd of daar
voor zijn huwelijksreis moeten onderbre
ken. Bij nadere informatie konden ons
hierover geen mededeelingen worden ge
daan.
KERKNIEUWS
Z.H.EXC. MGR. D. J. THEELEN,
ZESTIG JAAR.
Mgr. D. J. Theelen, de bekende Neder
landsche Missiebisschop in Bulgarije, werd
op 4 April 1877 te Beesel bij Roermond ge
boren; morgen bereikt Z.H.Exc. dus zijn
zestigsten verjaardag. Op jeugdigen leef
tijd bij de Passionisten ingetreden, werd
hij op 21 Mei 1915 tot Bisschop benoemd
van Nicopolis in Noord-Bulgarije, waar de
Passionisten al sedert 1782 werkzaam zijn.
Reeds ongeveer 22 jaar werkt hij in deze
Missie. Het zijn jaren geweest van veel
zorgen en schaarschen troost.
De Orthodoxe, niet-Katholieke Kerk in
Bulgarijé is zooveel als een Staatsinstelling
Wanneer de regeering het niet uit efgen
beweging doet, weten de Orthodoxe Bis
schoppen wel voldoenden druk op haar uit
te oefenen, om door allerhande bestuurs
maatregelen den invloed van het Katholie
ke geloof tot een minimum te beperken.
Het Katholicisme wordt gaarne geduld, als
een godsdienst van buitenlanders, maar
het mag zijn hand niet uitstrekken naar de
eigen landskinderen: die behooren de Bul-
gaarsche kerk toe. en moeten het Nationale
geloof belijden, althans uiterlijk; om de in
nerlijke beleving bekommert men zich min
der. Vooral het katholiek onderwijs, voor
alsnog het voornaamste middel wellicht, om
vat te krijgen op de zielen, heeft het den
laatsten tijd zwaar moeten ontgelden.
Toch mag Mgr. Theelen met voldoening
terugzien op wat gedurende zijn bestuur
bereikt werd. En niet zonder ontroering
zal hij op zijn 60sten verjaardag terugden
ken aan de vrienden en weldoeners uit het
Vaderland, die hem immer krachtdadig ge
steund hebben. Zij mogen hem ook verder
terzijde staan, niet het minst ook door hun
vurig offergebed.
KLOOSTER VAN PASSIONISTEN
TE SITTARD.
Z.H.Exc. Mgr. Dr. G. Lemmens, heeft zijn
goedkeuring geschonken voor de stichting
van een klooster van de Slotzusters-Passio-
nistinnen te Sittard. Op 18 Maart 1.1. voor
avond van het feest van Sint Joseph, is de
grond daarvoor aangekocht. De stichting
zal geschieden vanuit het klooster te Thielt
in België, waar bereids verscheidene Ne
derlandsche meisjes zijn ingetreden. In ons
land zijn deze Zusters nog weinig bekend.
Het is een streng contemplatieve Congrega
tie gesticht door den H. Paulus van het
Kruis.