WEE
DOUWE
EGBERTS
HET PASCHEN DER DUITSCHERS
Felle aanklacht der bisschoppen tegen
de ontkerstening der scholen
de ötarri!
<t>
0ft3 jumtm
■éèhek!
BIOSCOPEN
DINSDAG 30 M4ART 1937
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. Z
HOE WORDT HET WEER
WEINIG VERANDERING.
DE BILT SEINT:
Zwakke tot matige wind uit Oostelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, kans op nachtvorst,
overdag weinig verandering in tempera
tuur.
Hoogste barometerst.: 772.5 te Karlstad.
Laagste barometerst.: 750.6 te Vestmanoer.
Over onze omgeving ontwikkelt zich een
gestrekt gebied van hooge drukking. De
depressie, welke Zaterdag nog over het
Zuidelijk gedeelte van de Oostzee lag vult
op. Een kern van standen beneden 770
m.m. ligt nog over Denemarken in het
hooge drukgebied. In het Westen op den
Oceaan ligt een uitgestrekt gebied van
lagen luchtdruk, ook in het Noord-Oosten
en Zuid-Oosten van het waarnemingsge
bied ligt een depressie. Onder invloed van
deze luchtdruk verdeeling waaien in Noord-
Scandinavië krachtige tot stormachtige
Noord-Westen winden met sneeuw en ha
gelbuien, in het Zuiden van het waarne
mingsgebied waaien Noord-Oosten winden
evenens met sneeuw. In het hooge druk
gebied zelf. dat zich uitstrekt over de Brit-
sche Eilanden, onze omgeving, Noord-
Frankrijk, Duitschland en Zuid-Scandina-
vië is de wind meest zW«k, de lucht is half
tot zwaar bewolkt, terwijl de neerslag hier
van weinig of geen beteekeiJs is. De
Duitsche en Zwitsersche bergstations mel
den over het algemeen droog helder weer,
met temperaturen 5 a 10 graden onder
het vriespunt. Voor ons land is voorloopig
aanhouding van de thans bestaande weers-
toestand te verwachten.
LUCHTTEMPERATUUR.
6.5 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e. a.
Van Dinsdagnamiddag 6.55 uur tot
Woensdagmorgen 5.16 uur.
De wereld
in vogelvlucht
Tijdens het eind van de Goede Week is
het aan de Spaansche fronten rustig ge
weest, doch na Paaschmorgen is de actie
aan beiden zijden weer opgevlamd. Belang
rijke strategische successen worden nóch
door wit, nóch door rood gemeld. Van bei
de zijden wordt beweerd, dat de troepen
deserteeren. Dat duurt nu reeds maanden
zoo; men zou den indruk kunnen krijgen,
dat alle rooden uitgeweken zijn naar wit
en, omgekeerd, alle witten overgelooDen
zijn naar rood. Wij verdenken echter de
telegram-opstellers van „eenzijdige voor
lichting", zooals men de afzienbare reeks
van leugens, van beide zijden verkondigd,
overeenkomstig zou "kunnen noemen.
In Rome is het tijdens en na de groote
Paaschplechtigheden in de St. Pieter ge
komen tot een geestdriftige betuiging van
aanhankelijkheid aan den Paus De H.
Vader, ofschoon eenigszins hersteld, toch
geknakt na zijn ernstige ziekte, was zijn
ontroering niet meer meester, toen Z. H.
gedragen op de Sedia gestatoria, de Sint
Pieter verliet. De Paus zal zich vroeger
dan andere jaren terugtrekken in zijn
buitenverblijf op de Albaansche bergen,
waar de lucht droger en gezonder is dan
ir. Rome. Was het de laatste maal. vroeg
ieder zich af, dat wij Pius XI zagen in
de volle luister van Christi Stadhouders
schap?
Er was Paaschvreugde in Rome, doch
doch deze werd getemperd door een ledi
ge stoel bij het Corps Diplomatique. De
Duitsche gezant was niet aanwezig. In
Duiischland is het tot ontroerende demon
straties gekomen tijdens ie toespraken,
die de bisschoppen van Berlijn en Trier en
de karnaal-aartsbisschop van Mün-
chen hebben gehouden, waarin zij opnieuw
geprotesteerd hebben tegen de ontkerste
ning van de jeugd. Ook de protestantsche
kerk heeft een felle aanklacht doen hoo-
ren. Ds. Niemöller van de Belijdenis-Kerk
heeft het zelfs gewaago een lijst voor te
lezen van alle predikanten en leeken, die,
om wille van hun overtuiging, veroordeeld
werden tot het concentratiekamp.
Verheugende berichten bereiken ons
uit Addis Abeba en uit Moskou. Het blijkt,
dat het onmenschelijke bloedbad, aange
richt onder de Abessijnen, allerminst de
gcedkeurng wegdraagt van dc Regeering.
Fn uit Moskou wordt een nieuwe godloo-
zen-actie aangekondigd, omdatde vo
rige sleohts matig succes heeft gehad. Het
Christendom, gemarteld en vervolgd, is
in Rusland nog lang met. gestorven: dat is
het bericht over de Christenen uit Rus
land op den dag der Verrijzenis.
Groote verontwaar
diging onder de
Katholieken
Onder buitengewone omstandigheden
heeft het katholieke volksdeel van Duitsch
land het Paaschfeest gevierd. De spanning
die tusschen de katholieke en christelijke
kerken eenerzijds en net nationaal-socialis-
me anderzijds bestaat, is daarbij wel heel
duidelijk tot uiting gekomen.
Deze spanning was daarom nog
des te grooter, wijl verwacht wordt,
dat op 1 April a.s. de Rijksschool
wet zal worden afgekondigd, waar
bij met eén slag een einde zal wor
den gemaakt aan de bijzondere
school.
Volle kerken.
In grooteren getale dan anders waren de
katholieken ter kerke getogen daar alge
meen verwacht werd, dat van den kansel
af nog nadfere bijzonderheden over den
kerkstrijd zouden worden medegedeeld, het
geen dan ook is geschied.
In alle kerken van Duitschland heeft men
de geloovigen aangemaand om standvastig
te blijven, en te volharden in het geloof.
MGR. PREYSING AAN HET WOORD.
In de St. Hedwigskathedraal -te Berlijn
heeft Mgr. Preysing, bisschop van Berlijn,
in een toespraak tijdens de Hoogmis, de
katholieke ouders uitgtnoodigd schriftelijk
te protesteeren tegen de pogingen van de
nationaal-socialistische overheden om de
katholieke scholen af te schaffen. In dit
verband kan worden medegedeeld, dat in
de districten Essen en Keulen ongeveer 80
procent der katholieken schriftelijk om het
behoud van de bijzondere school heeft ge
vraagd.
Mgr. Preysing heeft, in zijn toespraak de
beschuldigingen herhaald, vervat in de en
cycliek naar aanleiding van de schending
van het Concordaat. De bisschop voegde er
aan toe, dat de Duitsche regeering prak
tisch gedaan heeft alsof de boodschap van
den Paus niet bestond en aan de Kerk het
recht weigert aan de opvoeding van de kin
deren deel te nemen. Tot nu toe zijn de pro-
testen van de katholieke kerk vruchteloos
gebleken en is er zelfs niet op geantwoord.
„Als christenen, zoowei als Duitschers kun
nen wij niet begrijpen, dat het recht, het
welk gewaarborgd wordt door een plechtig
gesloten verdrag, op deze wijze wordt ge
schonden".
Dit is de eerste maal tijdens het geschil
tusschen de nazi's en de Kerk, dat de Kerk
een openlijke oproep tot protesten tot de
geloovigen heeft gericht. „De ernst van den
toestand en de tallooze verzoeken van ka
tholieke ouders dwingen mij ertoe", aldus
de bisschop volgens de „Daily Heraic",
mijn diepe droefheid uit te spreken, op
deze blijde Paaschdag, over het lot van
onze katholieke scholen. De autoriteiten
van de staat hebben hen tot geleidelijke
verdwijning gedoemd. Volgens deze auto
riteiten is er geen behoefte aan onze scho
len. Daartegenover moet het feit worden
gesteld, dat deze Paaschdagen de aanmel
dingen voor ons onderwijs hooger zijn dan
ooit tevoren".
Totdusver is alles vergeefs geweest. Onze
scholen zijn opgetreden, de Duitsche bis
schoppen, met name dt bisschop van Saar-
brücken, eveneens en tenslotte ook de Hei
lige Stoel, alles zonder succes en, wat som
mige van deze stappen betreft, zelfs zonder
dat men hun een antwoord heeft waardig
gekeurd.
Toen de bisschop van Berlijn, mgr. Prey
sing, gisteren uit het portaal van de St.
Hed wigkathedraal te Berlijn trad, werd hij
door honderden katholieken, die zich aan
den ingang van de kathedraal hadden op
gesteld, met luid geroep van het „Heil Prey
sing" begroet.
KARDINAAL FAULHABER GEEFT
NIET OP.
Te Munchen heeft kardinaal Faul-
haber te midden van een geestdrif
tige menigte in de kathedraal ver
klaard, dat de Katholieke Kerk den
strijd voor de christenheid niet zal
opgeven.
KRACHTIGE TAAL VAN DEN
BISSCHOP VAN TRIER.
In de Paaschboodschap van Mgr. dr. Rud.
Bornewasser, bisschop van Trier, aan de
geloovigen van zijn diocees, wijst de kerk
vorst op den zwaren kruisgang, die de Kerk
in onze dagen moet gaan. „Hoe vaak moest
zij, in den loop van haai bijna twee duizend
jarige geschiedenis een moeilijken kruisweg
gaan, diep gebukt en toch innerlijk onge
schokt onder den last van miskenning, be
schimping, laster en bespotting. En toch is
zij steeds weer haar weg gegaan, en dat zal
zij blijven doen tot aan het einde der tijden,
in den geest en door de kracht van Chris
tus, van den berg der kruisiging tot den
olijfberg der glorievolle verrijzenis. Telkens
opnieuw zond zij weer haar droevig lied
terwijl haar vijanden ter aarde vielen, zoo
als de wachters bij 's Heeren graf.
Algemecne verontwaardiging.
Algemeen is de verontwaardiging over de
wijze waarop het bericht van het D. N. B.
over deze encycliek in het buitenland is
SPAANSCHE VLUCHTE
LINGEN IN ONS LAND
verspreid en waarover in de Duitsche bla
den niet gerept werd.
De Duitsche katholieken zijn weer met
nieuwen moed bezield, nu het machtige
woord van Rome weerklonken heeft, dat in
heel het Derde Rijk een diepen indruk heeft
gemaakt.
De buitenlandsche bladen, waarin het her
derlijk schrijven van den Paus over den
toestand der Katholieke Kerk in het Derde
Rijk was opgenomen, werden als 't ware
verslonden.
Encycliek in beslag genomen.
Voorts bericht men uit Aken, dat de ge
heime staatspolitie aldaar in een drukkerij
eenige duizenden exemplaren heeft in be
slag genomen van de Zondag j.l. in de ka
tholieke kerken voorgelezen pauselijke
encycliek over het nationaal-socialisme.
Protest van Luthersche
predikanten
De bijzondere correspondent van de
„Daily Telegraph" deelde aan zijn blad
mede, dat de leiders van de Belijdende
Kerk in Duitschland een Paaschboodschap
hebben gericht tot de geloovigen, waarin
zij spreken over het voortdurend gevangen
zetten van Evangelische predikanten in
concentratiekampen.
De politie heeft een inval gedaan in de
kantoren van de beweging in het Westen
van Berlijn en heeft hierbij een aantal
exemplaren van den boodschap in beslag
genomen. Als reden werd opgegeven, dat
het geschrift niet den naam van den druk
ker droeg, zooals door de wet werd ge-
eischt, doch men vermoedt, dat de autori
teiten niet wenschten dat de toespelingen
zouden worden gemaakt op het arresteeren
van geestelijken.
In de boodschap werd o.a. gezegd:
„De geloovigen moeten weten,
dat niet valt te twijfelen aan de.
overwinning van de kerk. We ge
denken onze vervolgde en gevan
gen genomen leden in gebed, dank
baar dat God ons de overwinning
heeft gegeven. We bevelen onze
broeders en zusters in concentra
tiekampen en gevangenissen aan
God, die de Overwinnaar is, aan.
We bidden God, dat Hij door hen
Zijn naam zal verheerlijken.
We herinneren aan de predikanten en ge
loovigen die uit hun parochies zijn verdre
ven en de gemeenten waar tengevolge van
deze actie het Woord van God niet langer
kan worden gepredikt. We weten niet, wie
de volgende zal zijn, die wordt geroepen
om zijn eer, vrijheid en aardsch bestaan op
te offeren voor den naam van Christus. Ge
hoorzaamheid aan Gods Woord gebiedt ons
de aandacht van de geloovigen er op te
vestigen dat allen die in Christus gelooven,
in deze wereld moeten lijden. Wij zullen
niet in staat zijn hen te redden, noch kun
nen wij ons zelf beschermen, doch we ge
looven, dat alle vervolging voor de zaak
van Christus een bewijs is voor zijn over
winning.
In dezen tijd van verdrukking
rust de plicht van het verkondigen
van Gods Woord op de leeken, zij
moeten niet bevreesd zijn, hoewel
zij bedreigd worden met vervolging,
welke ook den heer Bunke, den
voorzitter van den broederraad van
de Belijdende Kerk in Glosgau in
Silezië, in het concentratiekamp
heeft gebracht".
De boodschap besluit, doelende op de
Duitsche Christenen, met de woorden:
„Laat geen twijfel bestaan dat wij niet
behooren tot dezelfde kerk als zij, die een
aardsche zaligmaking stellen boven een
hemelsche en die bloed en bodem, ge
schiedkundige gebeurtenissen en een poli
tieke philosophie beschouwen ais krachten,
welke leiden ter zaligheid. Draagt zorg, dat
geen valsche broeders in onze rijen binnen
dringen en onze kerk brengen onder de
slavernij van vreemde machten".
Zij, die zuchten in dc concen
tratiekampen.
Dominé Niemöller van de Belijdende
Kerk heeft gisteren een lijst voorgelezen
met de namen van vooraanstaande pro
testanten, die in concentratiekampen zijn
geïnterneerd.
Hij noodigde de geloovigen uit hen niet
in hun gebeden te vergeten.
'n Rijdende tram moet men al
tijd rechts Inhalen, alléén wanneer
rechts niet voldoende weg breedte
Is, mag men de trom links
voorbijrijden.
AGENDA
LEIDEN.
„Holland is een goed land. De menschen
die er wonen hebben het goed en met open
armen wachten zij degenen op, die de el
lende van hun in bloed gedrenkte en door
granaten omwoelde geboortegrond ont
vluchten".
Dat was de verzuchting van één van de
vier Spaansche vrouwen, die met het con-
vooi der Madrileensche vluchtelingen, die
in Holland zullen worden ondergebracht,
mee waren gekomen. Nog kunnen de be
woners van het grensgebied langs den weg
EsschenRoosendaal verhalen doen van de
deerniswekkende karavanen Belgische
vluchtelingen, die in het oorlogsjaar 1914
het gastvrije Holland binnentrokken; nog
leeft in menig Oostenrijksch en Hon-
gaarsch hart de warme herinnering aan
het Hollandsche familieleven, dat zonder
terughoudendheid voor de arme oorlogs
hongerlijders openstond En nu, nu zijn het
de slachtoffers van het zelf moordende
Spanje, die met open armen in ons land
ontvangen worden.
Inderdaad: ook deze menschen, die na
weken van angst en spanning de ver
schrikkingen van den burgeroorlog konden
ontvluchten en een uiterst moeilijke reis
door geheel zuidwest-Europa maakten, sla
ken de verzuchting: „Holland is een goed
land; en de menschen, die er wonen, heb
ben het goed".
En, wanneer wij dan zien, hoe er de vol
gepropte trein, die door den nacht van
Marseille naar Parijs en van Parijs naar
Roosendaal voortraasde friet tientallen dood
vermoeide menschen stopte met bleeke,
ongeschoren gezichten, zouden wij, die in
een goed land leven en het goed hebben,
dan niet iets van onzen overvloed afstaan
en deze vaderlandloozen in hun moeilijk
heden helpen?
Dit was de gedachtengang van het R.K.
Huisvestingscomité, dat zijn fondsen dan
ook benutte voor het verleenen van hulp
aan uitgeweken buitenlanders en zoo dacht
ook het Utrechtsche comité-Schmutzer,
dat zich speciaal belast met de zorg voor in
nood verkeerende katholieke uitgeweke
nen. En uit de nauwe samenwerking van
deze twee organisaties op dit punt, met
goedvinden der regeering, die asylrecht
verleende, is de mogelijkheid geschapen om
een groot aantal katholieke Spaansche
vluchtelingen in het zuiden van ons land
onderdak te brengen en van de noodzake
lijke levensbehoeften te voorzien.
Het lag voor de hand, dat het centrum
van het katholieke Brabant, Eindhoven,
daarvoor werd uitgekozen. In het R.-K. Ge-
zellenhuis aan de Don Boscostraat aldaar
is een veertigtal kamers gereserveerd en
men heeft in allerijl bedengoed voor een
twintigtal menschen laten komen, om op
alle eventualiteiten voorbereid te zijn.
Maar ook in het huis der Zusters Ursuli-
nen te "iergeyk, is het liefdegesticht te
Aalst (N.-B.) en zelfs in Culemborg en
Nijmegen heeft men met de mogelijkheid
rekening gehouden, dat aan een aantal ré
fugiés onderdak verschaft zal moeten wor
den.
Een van de hoofddoeleinden van het
plan, voor zoover dit van tevoren beraamd
kon worden, was echter, dat de uitgewe
ken Spanjaarden zooveed mogelijk in el
kanders nabijheid zouden blijven, opdat
hun isolement hen niet al te zwaar zal
drukken. De sympathieke geste om de
Spanoaarden in Roosendaal met autobus
sen af te halen, werd natuurlijk op hoogen
prijs gesteld, maar het bleek bovenal, dat
zij even practisch als aangenaam was.
LUCHTVAART
Dinsdag, De Hanze, ledenvergadering „In
den Vergulden Turk", 8.30 uur.
Woensdag: Bridge-drive voor de leden en
invite's der Ned. Reisvereeniging
voor Katholieken in de zalen van
Restaurant „Zomerzorg", 8.15 uur.
De avond-, nacht en Zondagdienst der
apotheken wordt van Dinsdag 30
Maart a.s. tot en met Zondaag' 4
April waargenomen door de apotheken:
C. B. Duyster, N. Rijn 18, Tel. 523 en J.
tel. 274.
Doedens, Wilhelminapark 8,
SNELLE VLUCHT VAN EEN
JAPANSCH TOESTEL.
De eendekker „Kamikaze" heeft op een
proefvlucht van Tokio naar Foekoeoka
(Kioesjioe) een nieuw snelheidsrecord ge
maakt door den afstand van 940 km. in
slechts 122 minuten af te leggen (dus met
eer. snelheid van 462 km. per uur).
Het lag" in de bedoeling een retour
vlucht TokioFormosa, een afstand van
4460 km., in één dag te maken, doch die
poging moest te Foekoeoka worden opge
geven, daar er boven de Gele Zee een
storm woedde.
VLIEGTUIG IN CHILI VERMIST.
Sinds gisteravond heeft men alle hoop
opgegeven een toestel van den geregeldcn
luchtdienst terug te vinden, dat Zaterdag
van Iquique naar Arica (Chili) was ver
trekken, maar waarvan men d-arna niets
meer vernomen heeft. Aan boord bevinden
zich buiten den bestuurder drie passa
giers.
GEEN WRAKSTUK VAN HET
VLIEGTUIG DER „VLIEGENDE
HERTOGIN".
In tegenspraak met gisteren verspreide
geruchten, wordt heden medegedeeld, dal
een nauwkeurig onderzoek van het op hel
strand van Tichwell aangespoelde stuk hou!
heeft uitgewezen, dat hier geen sprake kan
zijn van een wrakstuk van het vliegtuig der
Hertogin van Bedford.
DE AMERICAN CLIPPER TE
AUCKLAND AANGEKOMEN.
De American Clipper is hier aangeko
men en heeft hiermede het laatste traject
van zijn tocht van Californië naar Austra
lië volbracht. De afstand van Pagopage
op Samoa naar Auckland werd binnen
twaalf uur
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Casino:
Broadway Gondelier
(Dick Powell, Joan
Blondell)
Revue-genre
le en 2e Paaschdag
4—7, 8—11; dag. 8—
11; Zaterdag, Dins
Volwassenen.
Duivels van het ver
Sensatie
dag, Woensdag, Don
keer (James Cag-
derdag matinee 2.30
ney).
uur.
Lido:
Ship Ahoy (Shirley
Temple).
Komisch
le en 2e Paaschdag
2—7, 8.15—11.15 u.;
Goedgekeurd.
Het lied van de
Romantisch
dag. 3.15—11.15 u.
Jeugd (Bobby Breen
Zaterdag, Dinsdag,
Henry Armetta).
Woensdag, Donder
dag matinee 2.30 u.
Lr-or:
Leve de Vloot (Dick
Marine-film
le en 2e Paaschdag
G oedgekeurd.
Powell, Ruby Kee-
2_7. 8—11 u.; dag.
ler).
811 u.; Zaterdag,
Trans Atlantic
Fantastisch
Woensdag en Don
(Rich. Dix, Madge
derdag matinée 2.30
Evans).
uur.
Trianon:
De Getemde Draak
(Adèle Sandrock).
Komisch
le en 2e Paaschdag
2—7, 8—11 u.; dag.
Goedgekeurd.
De Trots van de Ma
Romantisch
811 u.; Zaterdag
rine (Ch. Bickford,
en Woensdag mati
Billv Buvind).
née 2.30 u.
