28ste Jaargang
No. 8683
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Dl P
Een officieus antwoord aan den Paus
VRIJDAG 26 MAART 1937
S)e £cid&eli£(Soii/7a/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekj 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
AASCHNACHT
Wij kennen alleen nog een Kerstnacht,
maar wat we. tegenwoordig met Paasch-
Zaterdag in de vroegte vieren werd vroe
ger in den Paaschnacht. den nacht voor
Paaschzondag, voltrokken. Paaschzaterdag
was een dag van rust, zonder Liturgie.
Christus was gestorven en rustte in het
graf. Maar tegen middernacht stroomden
de Christenen samen, om het Mysterie der
Opstanding opnieuw te beleven. Die eerste
Christenen hielden van den nacht, het was
hun de meest geëigende tijd om de groote
geheimenissen te vieren, omdat het Myste
rie altijd een nacht is, waarin het licht naar
buiten breekt. Zij bleven den ganschen
nacht samen in jubel en gebed en de Vreug
de van den Verrezene viel als een lichten
de sluier over hen heen. Dit was de nacht,
waarin het HeLig Doopsel werd toegediend.
Moeder, de Kerk, schonk goddelijk levens
licht aan nieuwe kinderen, herboren uit
het water, dat door den Heiligen Geest was
bevrucht. Zij waren de nieuwe lammetjes,
die in het spoor traden van het Lam van
God, Dat ook hun zonden had weggeno
men; die vreugdig.den goeden Herder volg
den, welke voor Zijn kudde Zijn leven gaf.
Wat was dat voor die Christenen een
overweldigende werkelijkheid! Wat was dat
een festijn van zielen! Zielen, die gonsden
van hemelmuziek, die verzinken mochten
in de onbeschrijfelijke zoetheid eener god
delijke omhelzing, die hun oogen b^den
konden in licht en herademden in de iris-
sche klaarte .van een bovenaardsche lente.
Het leven begon opnieuw en, als zij door
de stille morgenstraten terugkeerden naar
de eigen haard, droegen zij feller en on-
verzettelijker het zalig weten met zich mee,
dat onze oudste Broeder Jezus heel de
schuld heeft betaald en dat wij in den
hemel een Vader hebben, wiens goedheid
geen grenzen kent.
En wat is Paschen voor ons? Voor velen
is het hoogstens een vacantietijd, waarin je
eindelijk weer eens op reis kunt gaan. Of
de tijd, waarop je ongeveer een nieuw pak
koopt of waarin de kachel weer terug
naar den zolder kan. Maar wat zegt ons
het Paaschgeheim zelf? Ervaren we nog
iets van de vreugdegloed der oude Chris
tengeslachten, weten we nog, wat het zeg
gen wil, vol van God te zijn, kennen we
de zoete smart van de Liefde nog, die aLes
vraagt, maar toch oneindig meer geeft?
Moeten we niet de beschamende bekentenis
doen, dat het ons eigenlijk niet interesseert?
Er zijn er onder ons, die nog enkel interes
se hebben voor den olieprijs en de kansen
hunner aandeelen en misschien, daarnaast,
voor de kansen eener noodlottige flirt. Het
is ontzettend. Er zijn er anderen, die vol
kommernis het leven aanzien en zich doods-
bedroefd afvragen, waar ze in de toekomst
het brood zullen vinden, om zooveel grage
mondjes te stillen, mondjes, die eens zoo
fleurig waren, maar die nü bleek gewor
den zijn, met dunne, fletse lippen in een
onderkomen gezichtje. Dat is om te schrei
en. En de vreugde van God? Wat heb ik
daaraan, zoo vragen ze vol bitterheid, kan
ik daar de huur van betalen en den bakker,
en den groenteboer, krijg ik er eschoentjes
voor en kleeren en ook maar het minste,
om er een kinderhand mee te vullen? Arme
broeders, ook gij zijt verdwaalden, omdat
ge de kracht van het vertrouwen niet meer
kent en niet weet, dat God de zijnen in
werkelijkheid nooit verlaat, zoolang ze het
vertrouwen niet hebben opgezegd. Werpt
al uw zorgen op God, want Hij heeft zorg
over U.
Het blijft een onomstootelijke waarheid,
dat het waarachtige geluk slechts in God
gevonden wordt. Alleen de mensch, die in
Hem verankerd is, vindt blijvende vrede
en onverwoestbaar heil Laat ons dan niet
langer moedwillig blind en doof zijn. We
moeten willen hooren, we moeten w i 1-
1 e n zien. De rijken moeten leeren beseffen,
hoe voos de vreugde is, die het bezit hun
bereidt, ze moeten zich vooral bewust wor
den van de geweldige verantwoordelijkheid,
die alle bezit van aardsche goederen met
zich mee brengt, de niet te ontkomen
Verlegenheidspraatje
Berlijn antwoordt met
verdachtmakingen
DE DÜITSCHE KATHOLIEKEN
KRUGEN DE SCHULD.
De „Deutsche diplomatisch -politische
Korrespondenz" schrijft in verband met de
uitvaardiging der pauselijke Encycliek,
waarin de Duitsche regeering wegens haar
houding inzake het Concordaat wordt be-
critiseerd:
De in de Encycliek opgezette these ziet
allereerst over het hoofd, dat het Concor
daat in den vorm, waarin het in den zo
mer 1933 werd gesloten, een schematisch
verdrag is gebleven en dat uitvoeringsbe
palingen, die reeds tusschen de gevolmach
tigden van het Duitsche Episcopaat en de
onderhandelaars van het rijk in den zomer
van 1934 voorbereid waren, tengevolge van
de afwijzende houding van het Vaticaan
niet in werking konden treden.
Het ligt in den aard der zaak, dat er
tengevolge van het ontbreken van een dui
delijke definitieve regeling tegen wil en
dank gapingen zijn ontstaan, die zich steeds
verder tot misverstanden bij de interpreta
tie en bij de uitwerking der overeengeko
men grondbeginselen verbreedden.
Het verwijt van een eenzijdige schuld
van den staat, ja van een opzettelijke ver
dragsbreuk, is dus geenszins op zijn plaats.
Wanneer van kerkelijke zijde het ver
wijt geuit wordt, dat met name op het ge
bied van het schoolwezen aan de kerke
lijke instanties niet de voor haar taak noo-
dige ruimte meer wordt gelaten, dan is daar
allereerst tegen in te brengen, dat juist op
dit gebied de naar buiten werkende mach
ten der Katholieke Kerk geheel eenzijdig
over wezenlijke mogelijkheden ter uitoefe
ning van invloed op de bevolking beschik
ten.
Deze konden in buiten den godsdienst
liggende kwesties slechts dan als niet
bedenkelijk worden opgevat, wanneer de
garantie bestond, dat het onwrikbare doel
van den nationaal-socialistischen staat: de
volksgemeenschap in alle geledingen van
het Duitsche volk te handhaven, zonder te
rughouding ook daadwerkelijk van den
kant van den clerus zou worden gesteund
en bevorderd.
Dat zulk een vertrouwen niet onvoor
waardelijk gerechtvaardigd kon en kan
zijn, maar dat deze strevingen aan Katho
lieke zijde en wel in duidelijke samen
werking met haar buitenlandsche instanties
steeds weer op actieven en passieven te
genstand stieten, behoeft geen verder be
toog.
De ervaringen uit de geschiedenis moes
ten juist wanneer het ging om de betrek
kingen der Curie tot het Duitsche volk,
die Curie voor de hand liggende bewijzen
geven, dat strevingen, welke de aaneen
geslotenheid van het volk golden, van ston
de af aan geenszins door de Kerk direct
of indirect belemmerd, of zelfs bestreden
werden.
Dat de belangstelling der Vaticaansche
diplomatie tegenover de nationale strevin
gen van het Duitsche volk echter in het
historisch verleden vaak op negatieve wijze
tot uiting gekomen is, moet de gevoelig
heid van breede Duitsche kringen op dit
plicht van sociale rechtvaardigheid, waar
mee de wereld staat of valt. De armen
moeten tot de erkenning komen, dat de
rijkdom van deze aarde niet gelukkig
maakt, omdat zij hoogstens middel, geen
doel is, maar bovendien moeten zij weten,
dat Vader in de hemelen zorgen zal, dat
ons niets ontbreekt, wanneer wij slechts
allereerst bekommerd zijn om de vestiging
van Zijn Rijk. Beiden, armen en rijken,
moeten door de onwrikbare overtuiging ge
dreven worden, dat enkel God de ware
rijkdom is.
Broeders, zoekt dan de ware rijkdom,
broeders, zoekt God alleen! Want Christus,
ons Leven en lichtend voorbeeld, is van de
dooden verrezen en leeft voor God. Och,
mocht ook dat ons Paaschfeest zijn!
Zoeterwoude, 26 Maart '37.
Pater VAN ROOIJEN,
Kruisheer.
gebied bijzonder begrijpelijk doen voorko
men.
Zij wordt zeker hierdoor niet verminderd,
wanneer van de zijde van het Vaticaan
tegenover andere staten, die zich door in
dezelfde richting gaande strevingen laten
leiden, als de Duitsche politiek, ook zelfs
niet bij benadering in dezelfde mate gerea
geerd wordt, als wanneer het om Duitsch-
land gaat.
Recente gebeurtenissen in een grooten
Europeeschen staat, waarbij het ging om
de opheffing van het godsdienstig onder
wijs in bepaalde deelen des lands, zonder
dat een scherpe reactie van leidende ker
kelijke kringen te bespeuren was, zijn in
dit verband hier niet onopgemerkt geble
ven.
Overigens moet in dit kader er op gewe
zen worden, dat het systeem der gemeen
schapsschool waarom het hier op de
eerste plaats gaat reeds lang, bijvoor
beeld in Hessen en- in Baden, bestond, zon
der dat dit in het verleden belet had, dat
de het Vaticaan bijzonder na staande partij
aan de regeering in deze landen deelnam
en daarmede met dezen toestand genoegen
nam.
De pauselijke Encycliek moet derhalve
in het Duitsche rijk een bevreemdenden in»
druk maken, daar bij haar tot bedoelingen
zou kunnen geconcludeerd worden, een
deel van het Duitsche volk wantrouwig,
of zelfs vijandig tegen zijn regeering te
maken.
Tenslotte zal zij niet kunnen nalaten, in
binnen- en buitenland den indruk te wek
ken, dat zij het doel beoogt, krachten, die
het rijk niet welwillend gezind zijn, tegen
het vaderland der Duitsche Katholieken
in de hand te werken.
Juist van den beginne af elke verden
king van dezen aard te voorkomen of haar
te vernietigen zou echter op de eerste
plaats de taak en het belang der Katholieke
Kerk geweest zijn, wanneer zij anderen
werkelijk ervan wil overtuigen, dat de
werkzaamheid harer naar buiten optreden
de machten onder geen enkele omstandig
heid en nooit met het belang van het Duit
sche rijk en volk in tegenspraak kan zijn
en louter godsdienstige en moreele doelein
den wil dienen.
Overigens zou het ook den H. Stoel tot
nadenken moeten stemmen, of de bijval,
dien Hij van vele zijden voor Zijn optreden
ontving, werkelijk uit overwegingen van
gemeenschappelijke gezindheid voortvloeit.
Dat door een doen binnendringen van
buitenlandsch-pilitieke stoornissen het uit
den weg ruimen van geschillen en moei
lijkheden van dezen aard niet vergemak
kelijkt, maar eerst werkelijk gecompliceerd
wordt, deze erkentenis juist had ook bij
de beslissingen van het Vaticaan meer ge
apprecieerd en in aanmerking genomen
moeten zijn geworden,
PROTEST VAN DEN NUNTIUS TE
BERLIJN.
Mgr. Orsenigo, de apostolische nuntius te
Berlijn, heeft zich gisteren naar de Wil-
helmstrasse begeven, waar hij een pro
test indiende tegen de van Duitsche zijde
opgeworpen beweringen, volgens welke de
pauselijke encycliek, die Zondag jJ. voor
gelezen is in de kerken, in strijd zou zijn
met het Concordaat.
De nuntius voegde hieraan toe, dat hij
I het Duitsche standpunt niet als welgefun-
deerd kon beschouwen, volgens hetwelk de
Encycliek een inmenging zou beteekenen
in de Duitsche binnenlandsche zaken.
De staatssecretaris voor buitenlandsche
zaken ad interim, Dieckhoff, handhaafde
het Duitsche standpunt.
Diplomatieke Duitsche kringen zien
voorts in de aankomst te Berlijn van von
Bergen, den Duitschen ambassadeur bij den
Heiligen Stoel, een aanwijzing voor de
spanning, die tusschen de rijksregeering en
het Vaticaan bestaat.
RUST MET PASCHEN IN JERUSALEM.
JERUZALEM, 26 Maart. (A. N. P.). De
autoriteiten hebben scherpe maatregelen
genomen om tijdens het Paaschfeest de
rust en de veiligheid te waarborgen, en
daartoe o. a. verscheidene preventieve ar
restaties verricht. In het district Jerusa
lem en in verscheidene andere plaatsen
des lands zijn in totaal 17 communisten
opgesloten, waaronder negen Arabieren en
acht Joden.
Auto tegen een boom
gebotst.
DE CHAUFFEUR GEDOOD.
Drie inzittenden licht
gewond.
Een uit Schiedam afkomstige auto is gis
termiddag op den straatweg te Lewedorp
(Zeeland), toen de bestuurder bij het uit
wijken voor een jongetje de macht over het
stuur verloor, met groote vaart tegen een
boom gereden.
De wagen werd bestuurd door den heer
Hoek, fabrikant te Schiedam. De chauffeur,
de 43-jarige T. Soudijn, zat naast den heer
Hoek. Achter in den wagen waren gezeten
mevrouw Hoek en haar tienjarig zoontje
Door de hevige botsing werd de chauf
feur zoo ernstig gewond, dat hy in het zie
kenhuis te Goes, waarheen hij was" ver
voerd, in den loop van den middag is over
leden. De verdere inzittenden werden
slechts licht gekwetst en konden, na ver
bonden te zijn, huiswaarts keeren.
De auto werd deerlyk gehavend. De fa
milie was op weg naar Walcheren.
Vliegramp in Amerika.
PASSAGIERSVLIEGTUIG OMLAAG
GESTORT.
Dertien inzittenden omgekomen.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
ii ==a
VOORNAAMSTE NIEUWS
Een toestel van den transcontinentalen
luchfcdienst, dat van New York op weg
was naar het Westen, is in de nabijheid
van Pittsburgh te pletter gevallen. De
dertien inzittenden, t. w. tien passagiers
en drie leden der bemanning, zyn omge
komen.
Volgens een ooggetuige moet deze vree-
selijke luchtramp worden toegeschreven
aan een motordefect. Het vliegtuig stortte
omlaag in een klein dal van het bergge
bied rondom Alleghany. De dertien lijken
der inzittenden werden opeengehoopt aan
getroffen in de kabine van het toestel, dat
door een bijzonder toeval niet in brand is
gevlogen.
Uit nadere ontvangen bijzonderheden
blijkt, dat het verongelukte vliegtuig
een Douglas-machine, zooals op deze
luchtroute gebruikt worden op weg was
van New York naar Chicago en te pletter
is gevallen, juist toen de bestuurder toe
bereidselen trof om een tusschenlanding
te verrichten op het vliegveld van Alle
ghany, dat even buiten de stad Pittsburgh
is gelegen. De oorzaak van het ongeluk
kon niet terstond worden vastgesteld. Alle
inzittenden van het toestel, t. w. dertien
personen, waaronder vier vrouwen, heb
ben hierby het leven verloren.
BUITENLAND.
Een officieus verlegenheidsantwoord van
Berlijn aan Z. H. den Paus. (1ste blad).
De internationale toestand is delicaat,
zegt lord Cranborne in het Lagerhuis.
(2de blad).
Verdrag gesloten tusschen Italië en
Joego-SIavië. (2de blad).
De kwestie der buitenlandsche vrijwil
ligers in Spanje. (2de blad).
Bij Pittsburg in Amerika is een vlieg
tuig neergestort, waardoor 13 personen
het leven verloren. (1ste blad).
BINNENLAND.
Bij Lewendorp (Zeeland) botste een auto
in volle vaart tegen een boom, tengevolge
waarvan een der inzittenden werd gedood
en drie personen licht gekwetst werden.
(lste blad).
Met een smokkelschip onder Nederland-
sche vlag naar Spanje. (2de blad).
De wereld
in vogelvlucht
DE STRIJD IN SPANJE.
Betrekkelijke kalmte aan het front.
SIGUENZA, 26 Maart. (A. N. P.). Niet
tegenstaande de verbetering, welke in het
weer is ingetreden, zijn geen gevechten
gevoerd aan het front van Guadalajara, al
leen op den linkervleugel is de artillerie
in actie geweest. De rechtsche vliegtuigen
hebben eenige honderden bommen gewor
pen op de concentraties van de regeerings-
troepen achter het front, alsmede op ver
dedigingswerken en op den weg van Gua
dalajara naar Madrid. Belangrijke objec
ten werden getroffen in de dorpen Callejas
en Terrejon de Ardoz tusschen Alcala de
Henaras en Madrid. Een zestigtal vliegtui
gen namen aan deze tocht deel en allen
keerden naar hun basis terug.
Gisteren hebben de regeeringstroepen
een aanval gedaan in den sector Ciudad a
Real ten Westen van Pozoblanco met het
doel deze stad te omsingelen. Te negen uur
in den ochtend begonnen zij met een voor
bereidend artillerievuur op de stellingen
van de troepen van Franco, welke op drie
kilometer van Pozoblanco aan weerszijden
van een zijriviertje van de Guadamatillas
lagen. De generale staf van de rechtsche
troepen had evenwel dezen aanval voor
zien, trok de troepen terug en ontplooide
De kwestie der vrijwilligers in Spanje
blijft een brandend vraagstuk. Lord Cran
borne heeft in het Britsche Lagerhuis ge
zegd, dat de internationale politieke situa
tie hoogst delicaat is en dat men geen
overijlde stappen moet ondernemen, welke
den Europeeschen vrede in gevaar kunnen
brengen. De heele niet inmengings-over-
eenkomst lijkt een hopeloos paskwil en
niets anders dan een scherm, waarachter
handelingen verborgen worden, welke den
Europeeschen vrede op de vlucht zou heb
ben gejaagd, wanneer zij openlijk zicht
baar zouden zijn De gedelegeerden van
de niet-inmengingscommissie en de diplo
maten doen net alsof zij niet hooren wat
er achter dat scherm gebeurt en wanneer
er zoo nu en dan iemand is die er aanmer
king op maakt, dat het lawaai al te erg
wordt, dan wordt een commissie benoemd,
die eens achter dat scherm moet kijken
om te zien of er wat is. Tot nu toe is zulk
een commissie altijd teruggekeerd met de
boodschap, dat zij niets gezien heeft. De
toestand is te „delicaat" om veel te zien.
Tusschen Rome en Belgrado is gisteren
een verdrag onderteekend, dat op de eer
ste plaats een niet-aanvalspact inhoudt
en op de tweede plaats economische afspra
ken. Dit vriendschapsverdrag beteekent
betere betrekkingen tusschen Italië en Joe
go-SIavië, welke vroeger niet bepaald
van hartelijken aard waren.
In de „Echo de Paris" schrijft Pertinax,
dat dit pact aan Joego-SIavië de verzeke
ring brengt, dat Italië zal ophouden met
zijn intriges in Kroatië en Slovenië tegen
de eenheid van den staat. Overigens be
houden beide regeeringen haar vrijheid
van beweging. Het accoord behoeft niet in
strijd te komen met de bestaande interna
tionale verplichtingen van beide landen.
Tusschen Rome en Belgrado schijnen zich
dus normale betrekkingen te gaan ontwik
kelen. Blijft over te weten, welke prijs
Joego-SIavië hiervoor betaald heeft.
ze langs beide oevers van de rivier over
een lengte van twee kilometer De regee
ringstroepen liepen onvoorzichtig in dezen
val, zij 'werden met hun trein door de na
tionalisten omsingeld en verslagen. De
rechtschen maakten een groote hoeveelheid
materieel buit. Naar schatting namen meer
dan vier internationale brigades aan dezen
aanval deel.
In den middag deden de regeeringstroe
pen een nieuwen aanval ten Oosten van
Pozoblanco, gesteund door twaalf vecht-
wagens. Het spervuur van de artillerie der
rechtsche troepen belette de regeerings-
militie evenwel den weg te overschrijden,
waarachter de loopgraven van de Franco
troepen lagen. De tanks moesten terugkee-
ren, de regeeringsinfanterie trachtte toch
den aanval door te zetten en zij wist bo-
vengenoemden weg te bereiken. Verder
kwam zij niet en met zware verliezen werd
zij teruggeslagen.
