STADS
NIEUWS
VRIJDAG 12 MAART 1937
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
FRANCO'S GREEP OM MADRID
De hulp der Italianen
28ste Jaargang
No. 8671
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
De Jeugd-werkloosheid
Wij plaatsten dezer dagen enkele ons toe
gezonden artikelen over katholiek kamp
werk voor jongeren in breede kringen
moet er inderdaad belangstelling zijn voor
dezen vorm en zorg voor de jeugdige werk-
loozen.
Als wy, katholieken, geen zorg, echte
zorg, zouden voelen voor de jeugdige werk-
loozen, zou dat een schande zijn!
Gelukkig is er óók op dit terrein velerlei
activiteit ten onzent. Al zou het meer en
beter kunnen, indien die activiteit niet
werd overgelaten aan een zoo beperkt
aantal priesters en leeken.
Wij allen moeten alles doen, wat
mogelijk is, om de jeugd aan werk te hel
pen.
Wij allen moeten ook alles doen, wat
mogelijk is, om de jeugd de leege uren
en dagen en weken en maanden zóó te doen
vullen, dat hun moreel niet naar beneden
zakt; dat hun geestelijk, hun godsdienstig
leven op peil olijft.
Werkloosheid is erg, héél erg. Maar 't is
lang niet het ergste; de gevolgen kunnen
zeer veel erger zijn. En wij moeten alles
doen, om die bedoelde gevolgen te voor
komen.
Groote waardeering voor wat er onder
ons voor de werkloozen in het algemeen
en voor de jeugdige werkloozen in 't bijzon
der wordt gedaan! Groote waardeering
die allen, daartoe in staat, moeten toon en
door mede-werking, d a a d w e r ke 1 ij k.
Wij willen hier attent maken op het tri
duüm voor Leidische jeugdige werkloozen,
dat Donderdag 18 Maart aanvangt. Dat
niemand dergenen, die er voor in aan
merking komen, verzuime, dit triduum mee
te maken. Nogmaals: men bedenke, dat er
een erger, een droever, een somberder toe
stand in het /even kan ontstaan, dan de
erge, droeve, de sombere werkloosheid
Wie geen werk heeft is beroofd van heel
veel, maar er zijn er, die nog van véél meer
beroofd zijn....
De wereld
in vogelvlucht
Het offensief .van Franco's troepen, ge
holpen door de Italianen, blijkt nog niet
vastgeloopen te zijn. Men trachit uit twee
richtingen Madrid te omsingelen. Zooals
men weet, is alleen aan de Oostkant de weg
nog vry en deze laatste opening wordt nu
vanuit het Noorden in de richting Guada
lajara en vanuit het Zuiden aan de Jarama
bedreigd.
Aan het Jarama-front bieden de regee-
ringstroepen evenwel weerstand, maar in
het Noorden bij Guadalajara worden zij
teruggeworpen.
Om wat lucht te krijgen in het Oosten
wordt er zoo nu en dan ook eenige activi
teit ontketend in het Westen, zooals in de
universiteitswij k en bij El Escorial. Mis
schien, dat zich uit het bombardement op
Madrid, hedenmiddag in een telegram ge
seind, een krachtige aanval ontwikkelt, ge
combineerd met offensieven aan de Jarama
en bij Guadalajara. Wie weet?
Bij dezen stand van zaken spreekt het van
zelf, dat de Spaansche regeering volkom er.
bereid is, om de vreemdelingen, die aai
haar zijde vechten, te debobiliseeren ai:
dat aan de andere zijde ook gebeurt. Daa.
zal echter wel niet veel van komen.
In den Belgischen Senaat is het gistere
heet toegegaan. Daar werd de bekende we
welke het onmogelijk zal maken om, doo
niet-toevallige vacatures tusschentijdsch
verkiezingen uit te lokken, behandeld ei
een Rexistische Senator wond zich daarb.
zóó op, dat hij een collega een oorvijg ga
Op dit sein ontstond een ware vechtparii
wat een hartverheffend schouwspel moe
zijn geweest. De wet is inmiddels ook dcc
ien Senaat aangenomen.
Steeds verdere opmarsch naar Guadalajara
AAN HET GUADALAJARA FRONT
Het officieele communiqué van het recht-
sche hoofdkwartier te Salamanca, deelt
o.m. mede:
Na een schitterende actie aan het front
van Guadalajara hebben wij den tegen
stand van den vijand gebroken, ondanks
de in dezen sector opgestapelde strijdmid
delen. Wij zijn doorgedrongen tot Trice-
que, waar de regeeringstroepen een groote
hoeveelheid oorlogsmateriaal hadden ach
tergelaten. Wij hebben tal van krijgsge
vangenen gemaakt, onder wie zich twee
communistische Italiaansche officieren be
vinden, die deel uitmaakten van het ba-
taillon „Garibaldi".
In de Noordelijke divisie van Madrid:
Wij hebben een aanval op de universiteits-
wijk afgeslagen en den vijand zware ver
liezen toegebracht. Een sneeuwstorm
woedt op het oogenblik in Andalusië en
bijgevolg heeft geen enkele krijgsverrich
ting plaats gehad aan het front der Zui
delijke legers.
De Madrileensche verdedigingsraad heeft
gistermiddag medegedeeld, dat het offen
sief der rechtschen aan het front bij Gua-
alajara voortduurde. De vijand richtte zijn
aanvallen voornamelijk tegen het front
ten Noorden-.yan den grooten weg van
Madrid naar de Fransche grens.
Tengevolge van den aanhoudenden re
gen wassen de Tajuna, Jarama en Manza-
nares. Niettegenstaande deze moeilijkhe
den verdubbelen de nationalisten hun
aanvallen in de richting van Guadalajara
in het Noorden en van Alcala de Henares
in het Zuiden. De regeeringstroepen bie
den tegenstand aan de Jarama, doch wer
den bij Guadalajara teruggedreven.
Ook bedrijvigheid bij het escoriaal
Gistermiddag heeft het zware geschut
der rechtschen het vuur geopend op de
stellingen der regeeringstroepen op de
heuvels bij het Escoriaal. Men heeft kun
nen waarnemen, dat het vuur een groote
uitwerking had.
Van het Noordelijk front
Volgens een officieel communiqué van
de voorloopige Baskische regeering, dat
hedennacht om één uur is uitgegeven, heb
ben de regeeringsbatterijen aan het front
van Avala het'vijandelijke hoofdkwartier
gelegen te Salinas, vernield.
DE ITALIAANSCHE INMENGING
Communiqué gepubliceerd na afloop
van den ministerraad
Na afloop van den ministerraad te Va
lencia die gistermiddag van vier uur tot
ivwart over elf heeft geduurd, werd het
volgende communiqué gepubliceerd:
De ministerraad heeft beraadslaagd over
de ernstige schending van de niet-inmen-
ging, die gevormd wordt door de aanwe
zigheid van verschillende divisies van het
Italiaansche leger aan het front van Gua
dalajara.
De regeering keurde de door den minis
ter van buitenlandsche zaken getroffen
oeschikkingen goed om deze feiten ter
tennis te brengen van het Volkenbonds-
oomité te Londen en van de openbare mee-
iing der wereld.
Tegenover de journalisten heeft generaal
vliaja gistermiddag verklaard: „Het feit,
iat wij Italiaansche krijgsgevangenen in
mze macht hebben, toont duidelijk aan,
lat de Italiaansche troepen in Spanje in-
ervenieeren. Wij voeren geen burgeroor-
og meer: er woedt een oorlog tusschen
talië en Duitschland, geholpen door eeni-
e Spaansche elementen, eenerzijds en
Ipanje anderzijds". Van de krijgsgevange
en zeide Miaja, dat het geharde soldaten
ijn, die den veldtocht in Abessynië heb-
en medegemaakt.
Overeenkomst tusschen Franco en
Duitschland?
Te New-York zijn agenten van de Spaan-
•he regeering gearriveerd. Zij verklaar-
en, dat generaal Franco met Duitschland
?n overeenkomst zou hebben ondertee-
en, waarbij bepaald wordt, dat aan
uitschland 300.000 ton ijzer per jaar ge-
verd zal worden gedurende 35 jaar, in
ail voor leveringen van oorlogsmateriaal.
Het vrijwilligersvraagstuk
In officieele kringen te Londen wordt
verklaard, dat de Britsche regeering geen
bevestiging heeft van berichten, als zou
den uit een of anderen staat vrijwilligers
naar Spanje zijn vertrokken na 20 Febru
ari, den dag waarop de overeenkomst met
betrekking tot de vrijwilligers van kracht
werd.
Spaansche regeering wil buitenlandsche
vrijwilligers demobiliseeren
Op het congres van het internationaal
vakverbond, dat dezer dagen te Lenden
bijeen is, zou de Spaansche delegatie gis
terochtend hebben medegedeeld, bereid te
zijn de buitenlandsche vrijwilligers, die in
de rijen der regeeringstroepen strijden, te
rug'te trekken op voorwaarde, dat een
overeenkomst tot stand Lome, welke we
derzijds zou moeten worden ten uitvoer
gelegd.
De veil'gheid van
Nederlandsche schepen
HULP VAN DE „HERTOG HENDRIK"
Vanaf 17 Maart a.s.
Reeds ongeveer een week geleden heeft
de directie van de Stoomvaart Maatschap
pij Nederland aan haar gezagvoerders in
structie gegeven, op het traject Algiers
Genua en komende van Marseille dertig
mijl beoosten de Balearen te varen, ten
einde het mijnengebied in de Spaansche
wateren op veiligen afstand te ontwijken.
De maatregel, welke overeenkomstig de
beslissing van de regeering is genomen, dat
Nerderlandsche koopvaardijschepen, welke
zich in de buurt van de Spaansche wateren
bevinden, draadloos of anderszins de hulp
van een Nederlandsch oorlogsschip kun
nen inroepen, als zij zich in moeilijkheden
bevinden, of geconvoyeerd wenschen te
worden, zal op 17 Maart van kracht wor
den, wanneer de „Hertog Hendrik" zich
aldaar bevinden zal.
„TRITON" WORDT PRIJSGEGEVEN
Maar de lading niet
De stappen, die de Nederlandsche gezant
te Tanger, de heer F. Gerth van Wijk, in
opdracht van de Nederlandsche regeering,
bij de autoriteiten te Ceuta in verband
met de aanhouding .van de „Triton" er
K.N.S.M. heeft gedaan,, hebben ten deele
succes gehad, meldt de „Tel.". Het staat
thans vast, dat het schip over enkele da
gen door de nationalisten zal worden
vrijgegeven.
Hetzelfde kan niet gezegd worden van de
lading, die, zooals men weet, voornamelijk
uit sinaasappelen bestaat. Ondanks de
krachtige pogingen, die onze gezant daar
toe heeft aangewend,is het hem niet ge
lukt, de gezaghebbende instanties te Ceuta
er toe te brengen, bevel te geven ook het
beslag op de lading op te heffen en de kis
ten met sinaasappelen, die intusschen ge
lost zijn, weer in te laden. Aangenomen
moet dan cok worden, dat de lading ver
loren is.
Wel zijn de pogingen, om in dit opzicht
een gunstiger resultaat te verkrijgen, nop
niet opgegeven, maar het kan uitgesloten
geacht worden, dat hierin nog veranderinp
komt.
VOORNAAMSTE NIEUWS
TUSSCHEN TWEE BUFFERS BEKNELD
GERAAKT.
Besteller ernstig gewond.
Bij de vrachtgoederenloods van het sta
tion H. M. S. te 's Gravenhage, geraakt,
hedenmorgen om half. elf een bestelle
van Van Gend en Loos tusschen de buf
fers van twee treinstellen bekneld. Dc
man, de 44-jarige K. J. van V., werd ern
stig gewond opgenomen. De geneeskundi
ge dienst constateerde een gebroke
schouderblad en inwendige kneuzinger
Het slachtoffer werd naar het gemeente
lijk ziekenhuis aan den Zuid wal overgc
bracht.
BUITENLAND.
De H. Vader heeft gisteren een belang
rijke bijeenkomst van kardinalen gepresi
deerd. (2de blad).
In de richting van Guadalajara blijven
de rechtschen oprukken. (2de blad).
Ernstige vechtpartij in den Belgischen
Senaat. (2de blad).
De Nederlandsche gezant bij den Führer.
(2de blad.).
BINNENLAND.
Koninklijk bezoek aan de Jaarbeurs te
Utrecht. (1ste blad).
Luchtbeschermingsoefeningen in Gel
derland. (4de blad).
De Tweede Kamer heeft gisteren het
wetsontwerp inzake nietigverklaring van
goudclausules in bepaalde overeenkom
sten behandeld. (2de blad).
Minister Slingenberg aan het woord bij
de behandeling van de begrooting van
sociale zaken; invoering van de 40-urige
arbeidsweek acht de minister onmogelijk;
een kans voor het versche kadetje? (2de
blad).
Auto te de Bildt op onbewaakten over
weg door trein gegrepen, bestuurder kwam
er goed af. (Gem. Ber., 3de blad).
Het bestuur van den Ned. Studenten
Roeibond overweegt verandering van het
Varsity-hoofdnummer. (3de blad).
DE WORDING VAN DE
GRIEKSCHE KUNST
Dr. C. W. Lunsingh Scheurleer, die be
noemd is tot bijzonder hoogleeraar aan de
rijksuniversiteit ^lhier, heeft vandaag zijn
ambt aanvaard met het uitspreken van een
rede: „Een en ander over de wording van
de Grieksche Kunst".
Dr. Lunsingh Scheurleer zeide, dat men,
alle persoonlijke gevoelens van waardee
ring voor een bepaald tijdvak der Griek
sche kunst op zij zet, slechts de periode
tusschen de jaren 480 en 430 vóór Christus
kan beschouwen als die, waarin de Griek
sche natie voor haar artistiek en geestelijk
leven de hoogste uitdrukking vond. Aan
geen schepping van dien tijd op het gebied
der beeldende kunst zijn de meest karak
teristieke eigenschappen zoo gemakkelijk
te demonstreeren als aan den Dorischen
tempel, in welke gevels het structuurbe
grip ligt uitgedrukt. Dit element achtte
spr. bij uitstek kenmerkend voor de
Grieksche kunst in het alkemeen.
Bij een onderzoek naar de monumenten
van den Griekschen bodem, waarin het
structuurbegrip voor het eerst optreedt,
kunnen die van de Kretensisch-Minoische
kunst dadelijk terzijde gesteld worden. De
overblijfselen uit den tijd van den z.g.
Geometrischen stijl, de cultuurperiode,
volgende op de Kretensisch-Minoische en
de door haar beinvloede Mykeensche, ver-
toonen wel het structuurbegrip en moeten
dus naar sprekers meening als de eerste
voorbeelden van Grieksche kunst be
schouwd worden.
De Geometische stijl niet door een
vreemd volk meegebracht. De door de
vondsten bewezen continuiteit in de ont
wikkeling geeft steun aan de Attische tra
die, dat het land vrij gebleven was van de
in de elfde eeuw te dateeren Dorische
volksverhuizing. Spreker stipte ook de
ontwikkeling op Kreta aan, waar de Geo
metrische stijl niet het beeld van een
autochthone ontwikkeling vertoont, maar
volledig ingevoerd is. Op het Idaeische
tijdvak volgt hier volgens de indeeling van
Rumpf tegen het midden der zevende
eeuw vóór Christus een reactie. Het is als
of de kern van het Grieksche wezen, dat
naar klaarheid streeft, weer naar boven
komt.
De Egyptische invloed in de Grieksche
kunst blijkt in de eerste plaats uit het
plotseling optreden van een monumentale
beeldhouwkunst terwijl verder de Griek
sche kunstenaar bepaalde vaste typen van
houding, dezlfde als de Egyptische, ge
bruikt. De Grieksche geest is versterkt uit
de aanraking met de Oostersche culturen
.e voorschijnt gekomen.
Terugkeerende tot de ontwikkeling der
kunst op het Grieksche vasteland, zeide
spr., dat sedert het laatste kwart der ze-
rende eeuw de ceramiek van Karinthe de
neest verbreide in de Grieksche wereld
vvordt. Hand in hand met de geestelijke
vorsteling gaat die om de beheersching
an de technische middelen. De Griek der
.esde eeuw is de schepper van de Wester-
che kunst geworden, die op zijn wijze van
ien berust. Sedert het midden der zesde
auw verplaatst zich het zwaartepunt der
unstontwikkeling meer en meer naar
Vthene en sommige steden in den Pelo-
onnesus. Spr. stipte den invloed aan, die
enige Peloponnesische steden, in het bij-
Dnder Sparta, op de ontwikkeling gehad
ebben. Naast Sparta waren Argos en
ikyon belangrijke productiecentra, die
ooral sedert het midden der zesde eeuw
riortreffelijk werk leverden.
Omstreeks 480 vóór Christus is de Ar-
givisch-Sikyonische beeldhouwersschool
sterk cp den voorgrond gekomen. Met haar
kwam in het Athene van 480 de verheven
kunst van den grooten Polygnotos uit Tha-
sas samen. Phidias, de echte Athener, leer
ling van de Argivisch-Sikyonische school,
heeft de leiding gehad bij de kunstwerken,
die ten tijde van Perikles te Athene zijn
ontstaan. Op hem volgen Praxiteles en
Skopas, terwijl in de vierde eeuw Lysip-
pos het tijdvak van het Hellenisme opent.
„Telkens aldus besloot spr. drin
gen Oostersche elementen in de kunst van
het Grieksche vclk binnen, maar altijd
komt na een periode van bijzonder nauwe
aanraking met den machtigen nabuur haar
eigen karakter weer te voorschijn en dat
treedt opnieuw het element, dat reeds
voor de Geometrische ceramiek typeerend
was, bijzonder sterk aan den dag: het
structuurbegrip".
HOOFDAGENT M. VAN SCHAIK.
Hedenmiddag heeft in de theoriezaal van
het politiebureau de huldiging plaats ge
had van den heer M. van Schaik, hoofd
agent van politie alhier, die heden voor 25
jaar in dienst der gemeente-politie trad.
Op deze huldiging komen we morgen na
der terug.
