28ste Jaargang
No. 8664
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DONDERDAG 4 MAART 1937
S)zQeid&Qhc(3oufuM\t
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling;
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkooo: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
ii" 1 1 1
De uitersten vermijden!
Er kan onder ons, Katholieken, ontstaan
een verwarring van waarden betreffende
de bovennatuurlijke en de natuurlijke mid
delen, die ons gegeven zijn, om het Ko
ninkrijk Gods te verkrijgen en uit te brei
den in ons zelf en in de maatschappij.
Beide soort van middelen moet worden
gebruikt, om tot het ééne doel te leiden.
De een kan meer geroepen zijn tot de eene
dan tot de andere soort, maar hij mag
daarom niet de middelen van de andere
soort met een zekere geringschatting be
schouwen!
De voorzitter van de R.-K. Staatspartij,
mr. Goseling, schrijft in het jongste num
mer van de R.-K. Staatspartij over den
aanstaanden politieken strijd eenige behar-
tenswaardige woorden:
„Men moet de uitersten vermijden
van eenzijdig supra-naturalisme en van
alléén-zaligmakende staatkundige
machtsformatie.
Ook onder ons zit men blijkbaar wei
eens met die moeilijkheden. Die komen
vooral tot uiting, wanneer degenen,
die meer him levensroeping zien op het
gebied van het cultureele leven, ook
him belangstelling gaan wijden aan
het staatkundige werk. Ook de politie
ke leiders weten, dat het staatkundige
werk niet het hoogste, niet het laatste
doel is; dat men zich bij alle werkda-
digheid moet laten leiden door de lief
de van Christus; dat het in laatste in
stantie gaat om Z ij n eer. Maar zij heb
ben hun levenstaak gevonden in het
staatkundige werk. Dit kan mits het
met goede intentie geschiedt ook een
roeping zijn. Want hoe goed men de
harmonie der waarden ook in het oog
houdt, het staatkundige werk kan een
machtig middel zijn tot het hoogere
doel, en het is anno 1937 voor
de Katholieke Nederlanders zeker een
onontbeerlijk middel.
Daarmede is tevens aangegeven onze
positie in den strijd van de komende"
maanden Wij maken de woorden van
de christelijk-historische „Nederlan
der" tot de onze: „de strijd gaat voor
ons niet om de regeermacht, maar om
de goede beginselen, die onder welk be
wind ook, in het parlement moeten
verkondigd en beleden worden".
De gedachten, in deze woorden neerge
legd, stemmen overeen met wat wij hierbo
ven opmerken.
Degenen, wier actie gericht is op b.v.
meer liturgisch leven, uitbreiding van con
gregaties, enz. zij doen een werk, dat,
natuurlijk, voortreffelijk is. Maar zij mo
gen niet vallen in het uiterste, dat n.l. al
léén een dergelijke actie voor ons kan ver
werven, wat verworven móet worden.
Degenen, wier activiteit ligt op politiek
óf sociaal terrein, kunnen aldus 'n Chris
telijke roeping vervullen in liet openbare
leven en zij zullen, als zij hun taak goed
begrijpen en goed volvoeren, inderdaad
apostolisch werk verrichten. Maar zij ver
vallen in over-schatting van hun arbeid,
als zij zouden beweren, dat de politieke of
sociale actie alles is. Dat zou een dwaze
kortzichtigheid zijn. Naast en boven!
de politieke actie staat de hier boven-ge-
noemde zoo voorname direct-godsdienstige
actie. Naast de politieke actie staat, in meer
algemeenen zin, de actie op charitatief ter
rein, de cultureele actie, welke verschei
dene vormen kan aannemen.
Wij moeten de waarden van verschillen
den arbeid, van de verschilende acties la
ten harmonieeren. Harmonieeren in het to
taal van onzen gemeenschappelijken arbeid,
onze gemeenschappelijke actie; harmoniee
ren in onze persoonlijke waardeering.
Dan zullen wij als vanzelf de uitersten
vermijden.
De wereld
in vogelvlucht
Wij hebben er reeds op gewezen, dat
Mussolini in de kwestie der restauratie van
de Habsburgers éen afwijzende hou
ding heeft aangenomen. Dat is een wijziging
van zijn vroeger ingenomen standpunt en
deze ommezwaai heeft in Oostenrijk heel
wat teleurstelling gewekt. Het is een be
wijs te meer, dat Mussolini's politiek volko
men opportunistisch is en dat men geen
staat kan maken op zijn vriendschap. Mus
solini omhelst vandaag iedereen, wiens
vriendschap hij gébruiken kan, om hem
morgen een trap te geven, wanneer dat
in zijn kraam te pas komt. Toen het hem
in zijn politiek gelegen kwam om koel te
doen tegenover Duitschland liet Mussolini
doorschemeren, dat hij zich niet verzetten
zou tegen een terugkeer van keizer Otto
en was hij de beste maatjes met Schusch-
nigg, thans wenscht hij blijkbaar Duitsch-
lands medewerking en krijgt Schuschnigg
weer de kous op z'n kop. Naar de „Daily
Herald" meldt, wil Schuschnigg nu met
Mussolini breken. Zijn reeds vastgestelde
reis naar Rome is afgelast en de Oosten-
rijksche bladen toonen hun misnoegen door
critiek te leveren op de bewapeningspoli
tiek van Italië. Volgens het blad zou
Schuschnigg zelfs overwegen om de restau
ratie van de Habsburgsche dynastie toch
door te zetten ondanks de waarschuwin
gen van Berlijn en Rome. Het spreekt van
zelf, dat dit een gevaarlijk spel is. Maar
gevaarlijke spelletjes zijn wel meer ge
speeld in de laatste jaren, terwijl aan den
anderen kant Schuschnigg een te voor
zichtig politicus is om niet te veel te lis-
keer en.
Uit Spanje worden weer successen van
de regeeringstroepen gemeld, met name te
Toledo eii Oviedo. Beide steden zijn in han
den der rechtschen, doch worden hevig
aangevallen door de roode militie. In de
eerstgenoemde stad bevindt zich het beken
de Alcazar, dat zoo lang heeft stand ge
houden, toen Toledo zich geheel in de
macht der rooden bevond. Oviedo is een
vooruitgeschoven rechtsche stelling in het
Noorden. Volgens de jongste berichten zou
deze stad thans afgesneden zijn van elke
verbinding. De eerste dagen der doorge
voerde niet-inmenging zijn niet bijster
gunstig voor de nationalisten.
Gruwelijke roofmoord
te Vlissingen.
Twee oude menschen gister
avond beestachtig vermoord.
Hedenmorgen werden hun
lijken gevonden,
Toen vanmorgen te ongeveer 7 uur
de melkboer als gewoonlijk zijn waren
kwam brengen aan het café van den
heer J. Lauwereins, gevestigd aan den
Koningsweg 47 nabij de keersluis te
Vlissingen, vond hij de deur van het
café open. De melkboer, die op andere
ochtenden het perceel gesloten vindt,
vond dit zeer vreemd en keek naar
binnen. Tot zijn grootc ontsteltenis zag
hij toen de lichamen van den bejaar
den caféhouder en diens echtgenootc
op den vloer van het café voor het buf
fet liggen.
De man begaf zich onmiddellijk naar
de politie, welke hij van de ontdekking
in kennis stelde.
Uit het voorloopig door de politie
ingestelde onderzoek is komen vast te
staan, dat de beide oudjes, die om
streeks 70 jaar waren, gisteren laat in
den avond zijn vermoord. Roof moet
aanleiding tot den moord zijn ge
weest-
De café's te Vlissingen kunnen tot mid
dernacht geopend blijven, doch het café
„De Keersluis" van den heer Lauwereins,
dat hoewel aan den grooten weg toch een
zaam gelegen is, sluit steeds tusschen 10
uur en half elf. Het is zeer waarschijnlijk,
dat omstreeks het sluitingsuur of kort daar
na de dader of daders van het misdrijf
in het café zijn gekomen. De vrouw, wier
lijk in het café werd gevonden, bevond
zich namelijk in nachtgewaad en men ver
moedt, dat zij, toen zij zich boven in de
slaapkamer bevond, beneden in het café
iets verdachts heeft gehoord en zich toen
naar beneden heeft begeven.
De beide slachtoffers zijn met messte
ken afgemaakt. Vooral de vrouw was vree-
selijk toegetakeld.
Onder leiding van commissaris A. O. F.
W. C. Gasinjet, werd hedenochtend in het
perceel een onderzoek ingesteld. Het is ge
bleken, dat het geheele huis is doorzocht
en dat alle kasten, enz. zijn opengebroken.
Zelfs de bedden zijn uit elkaar gehaald en
de kussens opengesneden met het doel om
ook daarin nog geld te vinden. Achter het
buffet in het café werd op den grond geld
gevonden, zoodat men aanneemt, dat de
bedrijvers van den roofmoord zich moesten
haasten en geld hebben laten vallen.
De commissaris van politie h.eeft zich he
denochtend onmiddellijk in verbinding ge
steld met den politiescheikundige, den heer
van Ledden Hulsebosch te. Amsterdam, die
zich zoo spoedig mogelijk naar Vlissingen
heeft begeven om ter plaatse een onder
zoek in te stellen.
Van de daders ontbreekt tot dusver elk
spoor.
Nader wordt gemeld:
Een melkboer uit Souburg telde onder
zijn klanten het bejaarde echtpaar Lau
wereins, dat aan den Koningsweg 47 te
Vlissingen het café „Keersluis" exploi
teerde. Hij had de gewoonte daar iederen
ochtend melk af te leveren en deed dit
ook vanochtend. Toen hij de deur van het
café opende, bemerkte hij tot zijn schrik
dat er iets vreeselijks moest zijn gebeurd,
daar hij de 75-jarige Lauwereins links in
het café op den grond zag liggen, terwijl
geheel rechts het lichaam van zijn 63-ja
rige echtgenoote lag. De man was zoo
verstandig niet naar binnen te gaan, maar
onmiddellijk hulp te halen, waartoe hij
zich tot den brugwachter De Jong wendde,
die zich even verder op het land bevond.
De mannen zijn samen terug gegaan, maar
toen De Jong zag wat er aan de hand was,
heeft hij niet geaarzeld de politie te waar
schuwen, die korten tijd later ter plaatse
was om onder leiding van den comm., den
heer A. O. F. W. C. Gasinjet, een onder
zoek in te stellen, waaraan ook werd deel
genomen door hoofdiiïspectèur Q. van
Vugt, inspecteur A. A. van Damme en
eenige rechercheurs.
Toen wij even nadien bij café „Keer
sluis" kwamen, was de commissaris zoo
welwillend om toe te staan de plaats van
het misdrijf te betreden, waarbij natuur
lijk de noodige voorzichtigheid moest wor
den betracht om geen sporen te vernieti
gen. Geheel links in het café lag de hoog
bejaarde Lauwerins. Het was opmerkelijk
dat dit slachtoffer geheel gekleed was, het
geen er op schijnt te wijzen, dat de moord
gisteravond heeft plaats gevonden.
De man maakt namelijk ab
soluut niet den indruk van
iemand die door onraad opge
schrikt, haastig een paar klee-
dingstukken heeft aangeschoten
en toen overvallen werd, maar
was geheel gekleed, zooals dit
overdag het geval pleegt te zijn.
Links in de borst in de hart
streek was een diepe snede in
de kleeding, welke wel door een
messteek zal zijn veroorzaakt.
Een feit, dat sterk de aandacht
trok, was, dat zich om den
rechterenkel een breede grof
linnen band bevond, welke
niet tot de kleeding schijnt te
behooren, ^zoodat men zich af
vraagt of getracht, is het slacht
offer te binden.
Aan de rechterzijde van het café lag het
lichaam van de 63-jarige echtgenoote van
den vermoorden caféhouder. Natuurlijk
staat nog niet definitief vast, maar men
neemt aan, dat zij zich reeds ter ruste
had begeven, naar beneden kwam omdat
zij onraad bemerkte en toen op haar beurt
door den dader of de daders werd aange
vallen. Hierop wijst het feit, dat de vrouw
in nachtgewaad was en slechts enkele,
blijkbaar inderhaast aangetrokken, klee-
dingstukken droeg.
Vooral dit slachtoffer was op
vreeselijke wijze toegetakeld.
Het gelaat zag er uit op een
wijze waarvan wij de beschrij
ving den lezers willen bespa
ren, terwijl groate bloedplas
sen op den vloer van. het café
werden aangetroffen. Dat roof
de aanleiding tot de daad is
.kan niet in twijfel worden ge
trokken.
De geldlade in het buffet is geopend en
de dader of daders is; of zijn blijkbaar zeer
overhaast te werk moeten gaan, daar op
den grond, achter het buffet, vele geld
stukken verspreid liggen. Op de bovenver
dieping is alles overhoop gehaald. Alle
kasten zijn geopend en de inhoud door
snuffeld. Zelfs zijn .matrassen en kussens
opengesneden om te zien of daarin iets
waardevols verborgem was. Het is niet uit
gesloten, dat de daad - door een bezoeker
van het café is gejiteegd, daar op een ta
feltje midden in het .café twee ledige, glaas
jes staan, hetgeen;en: op zou kunnen wij
zen, dat de caféhoudermet een klant heeft
Eerste Kamer
Justitie
De vergadering werd gisteren te 1.40 her
opend.
De heer HERMANS (S.D.) constateert,
dat er den laatsten tijd gelukkig minder
slap wordt opgetreden tegen nat. socialisti
sche uitwassen.
Spr. vestigt de aandacht op verschillen
de daden der N.S.B., waartegen streng
moet worden opgetreden.
Spr. geeft eenige staaltjes van optreden
van de N.S.B. in Arnhem, waar ramen en
muren van sociaal-democraten werden be
plakt of met koolteer besmeurd, met goed
vinden en zelf op bevel van den plaatselij
ken leider, zooals later bleek.
Ook de liefde voor het Oranjehuis wordt
door deze heeren misbruikt, die tijdens den
huldigings-optocht ter gelegenheid van de
vorstelijke verloving, toen een ieder zich
van politieke uitingen onthield den fascis-
tengroet brachten en het Duitsche volks
lied zongen.
Het Hilversumsche raadhuis werd zooda
nig besmeurd, dat de tegels vervangen
moesten worden, omdat ze niet meer te
reinigen waren.
Spr. wijst op een geval te Zelhem, waar
een N.S.B.-er op ergerlijke wijze den auto
van een socialistisch tooneelgezelschap be
smeurde. De politierechter te Arnhem
noemde dat een smerige streek. Spr. leest
het verslag van deze rechtzaak voor.
De VOORZITTER onderbreekt den spr.
en zegt: Alles wat gedrukt staat is nog
niet voor deze Kamer geschikt-
De heer HERMANS wijst op het over
brengen van gevangenen, voor kleine ver
grijpen. Spr. dringt er op aan, dat deze
menschen zich vrijwillig kunnen aanmel
den en onder leiding van een politieman
in burger naar hun bestemming worden ge
bracht.
De heer VAN SASSE VAN IJSSELT
(R.K.) is voldaan door de toezeggingèn in
zake de marechaussée, die aangevoerd zal
blijven door officieren. Hij bepleit, dat de
zen zich niet zullen hebben te mengen in
justitieele aangelegenheden.
De heer KNOTTENBELT (Lib.) wil nog
iets zeggen over de zaak van den ontsla
gen thesaurier-generaal. Het komt spr. nog
steeds voor, dat de justitie in deze zaak is
tekort geschoten en dat de waarborgen
tegen willekeurig optreden niet voldoende
in acht zijn genomen. De rechter-commis-
saris heeft lichtvaardig en niet met de noo
dige voorzichtigheid gehandeld.
Met groote belangstelling ziet spr. het
resultaat tegemoet van het onderzoek naar
den gang van zaken in het proces-Ries.
De heer WERKER (V.-D.) bepleit invoe
ring van het droit de réponse. In het alge
meen heerscht in onze pers een goede toon,
met uitzondering in den laatsten tijd van
een beperkt deel. Beperking van de pers
vrijheid acht spr.- ongewenscht. Daarom wil
spr., dat iemand, die aangevallen wordt,
terzelfden plaatse gelegenheid krijgt om
zich te verweren.
De heer JANSSEN (R.-K.) brengt den
minister hulde voor zijn krachtige gezags-
handhaving. Spr. zijn geruchten ter oore
gekomen, dat de verboden Deutsche Ge-
meinschaft für die Niederlande in de
grensstreken npg politieke en propagan
distische actie voert. Indien dit zoo is,
moeten daartegen krachtige maatregelen
genomen worden. Ook spr. behandelt de
zaak van de jongens uit Broek op Langen-
dijk, die afstand van hooger beroep heb
ben gedaan.
De heer MOLTMAKER (S.-D.) consta
teert, dat de minister krachtig optreedt te
gen N.S.B.-terreur, maar toezicht op poli
tie en justitie is noodig om te zorgen, dat
ook deze ambtenaren in den geest van den
minister optreden.
Te ruim 4 uur wordt de vergadering
verdaagd tot hedenmorgen 11 uur.
zitten praten en toen overvallen en ver
moord werd.
Men stelt een onderzoek in om een in
een grijze jas gekleeden man op te sporen,
dien men gisteravond het café heeft zien
betreden.
De politiescheikundige, de heer van Led
den Hulsebosch, met wien de commissaris
hedenochtend telefonisch gesproken heeft,
zal zoo snel mogelijk naar Vlissingen ko
men om een onderzoek ter plaatse in te
stellen.
In de omgeving van café „Keersluis",
dat recht tegenover de gelijknamige brug
over het kanaal dóór Walcheren is gelegen,
stonden hedenochtend zeer veel belang
stellenden, die met deernis en verontwaar
diging het gebeurde bespraken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Volgens een Engelsche medeüeeling zou
de Oostenrijksche bondskanselier Schusch
nigg zich van Mussolini afwenden. (2de
blad).
Regeeringssuccessen bij Toledo en Oviedo
gemeld. (2de blad).
Een aardverschuiving bij Malabar. (Ne<L
O. Indië 2de blad).
BINNENLAND.
Een roofmoord te Vlissingen. (1ste blad).
De aanbouw van het prinselijk jacht.
(2de blad).
Een Toorop-herdenking. (2de blad).
Loonsverhooging in de miju-industrie.
(2de blad).
Vergadering van heden.
Voorgezet wordt de behandeling van
hoofdstuk IV der rijksbegrooting 1937.
De heer JANSSEN DE LIMPENS (R.K).
bepleit wettelijke regeling van de zaak-
waarnemerij, welke in het belang zal zijn
van het publiek en van de bona-fide prac-
tizijns.
De heer VAN VESSEM (N.S.B.), herin
nert aan vroegere revolutionaire sociaal
democraten, aan de dagen der „dappere
ongehoorzaamheid." Thans wordt de N.S.
B. als revolutionair voorgesteld, hoewel
iéder die den leider Mussert en zijn mede
werkers kent, weet, dat daarvan niets
waar is. Alle dwaasheden, tegen de N.S.B.
aangevoerd, zijn niet te weerleggen.
De Minister schijnt te denken, dat er
geen leden der rechterlijke macht sympa
thie mogen hebben voor een beweging,
welke den mmister voor zijn departement
en zijn ambtenaren niet welgevallig is
Doch de ieden der rechterlijke macht zijn
immers onafhankelijk. De opmerking van
den heer ."an Rappard, ciat Nat. socalis-
tische rechters niet bevorderd mogen wor
den, had „pi. van e-n oud-lid cier rëenter-
lijke maent niet verwacht.
Zij het niet wettelijk, er is toch een al
gemeen geldend recht van toejuiching en
afkeuring ir. openbare vergadering en uit
voeringen.
Spr. betoogt dat werkloozen te zeer in
hun vrijheid belemmerd worden. Voorts
dat de zgn. Pinda-Chineezen naar hun ge
boorteland teruggezonden moeten worden.
Het verbod van politieke actie voor vreem
delingen wordt nog al eenzijdig toegepast.
Het Nederlanderschap is een groot goed;
De nationalisatie behoort niet te gemak
kelijk te worden verleend.
De Minister van Justitie, de heer VAN.
SCHAIK, is een voorstander van het in
stituut der bewaring.
Herziening van 't kinderrecht is in voor
bereiding en kan de volgende maand bij
de Staten-Generaal inkomen. Verplichte
verzekering van autohouders tegen de ge
volgen van wettelijke aansprakelijkheid is
een ingewikkelde materie. Een desbetref
fende wet is inderdaad urgent; spr. zal de
indiening van een wetsontwerp zooveel
mogelijk bevorderen.
Het instituut der zaakwaarnemers kan
door de kantonrechters reeds u^tgeshakeld.
Het „droit de réponse" schijnt mooi, maar
zal in de practijk op moeilijkheden stuiten.
Wat de handhaving vain het gezag betreft,
er moet naar worden gestreefd dat de ver
schillende bevolkingsgroepen zoo goedi
mogelijk naast elkaar leven.
De heer Van Vessem bedenke, dat de
N.S.B. zich heeft te onthouden van revo
lutionaire actie. Normale betoogingen ook
van de N.S.B. genieten de vereischte be
scherming.
Het aantal Chineezen hier te lande ver
mindert steeds. Het getal is minder dan
duizend, terwijl er vroeger duizenden
waren.
Uitbreiding der rechterlijke macht is ge-
wenscht, doch men moet ook niet overdrij
ven.
Spr. zou waren de rechters niet onaf-
zetbaar hun zeker verboden hebben, lid
te zijn van de N.S.B. Het gaat niet om
sympathieën of antipathieën, doch om ge
lijke maatregelen jegens de ambtenaren.
Spr. zal overwegen, wat er te doen is om
deze controverse onzer staatsregeling-weg
te nemen. Het vertrouwen in. de justitie
moet boven alles staan.
De vergadering wordt te 1.05 uur een
half uur geschorst.