Begrootingsdebatten in den Leidschen Raad
EEN VROEGER EINDE DAN VOORHEEN
Ook nog het restant der agenda afgehandeld
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. S
Omtrent de Cemsto-kwestie staken de stemmen
Nadat in een wat langer dan gewoonlijk
uitgerekte avondzitting het einde van de
Algemeene Beschouwingen Donderdag
avond was geforceerd, was Vrijdagmiddag
de artikelsgewijze behandeling van de Be
grooting 1937 aan de orde.
Jaarwedden wethouders.
Bij vlgnr. 226 (Jaarwedden wethouders)
heeft de heer v. d. Laan (Vrijh. Bond)
een voorstel ingediend om Ged. Staten te
adviseeren deze jaarwedden met 10 pet. te
verminderen. De vergoeding bedraagt thans
ongeveer 3000. Het wethouderschap eischt
hier niet den geheelen mensch.
De heer v. Eek (S.D.A.P.) acht dit voor
stel onjuist van democratisch standpunt
en in strijd met het gemeentebelang. De
arbeid van een wethouder is belangrijk en
dient behoorlijk betaald te worden.
De v o o rz. deelt mede, dat de wethou
ders buiten debat en buiten stemming
wenschen te blijven. De voorz. ontraadt
het voorstel, dat daarop door den heer v.
d. Laan wordt ingetrokken.
Presentie-gelden Raadsleden.
Bij vlgnr. 229 verdedigt de heer v. d.
Laan (Vrijh. Bond) een voorstel, om de
presentiegelden van den Raad met de helft
te verminderen.
De heer Wilbrink (C.H.) verzet zich
daartegen; dat is kleinzielig geknabbel.
Schaf het heelemaal af of handhaaf het,
maar een paar gulden afknabbelen is «.be
neden de waardigheid van den Raad.
jje heer v. Eek (S.D.A.P.) verzet zich
eveneens tegen het voorstel. Het is onbil
lijk en versterkt de fascistische neigingen.
De heer v. Rosmalen (C.H.) sluit zich
bij de vorige sprekers aan.
De heer v. d. Laan (V.B.) trekt ook dit
voorstel in.
Vergoeding telefoonkosten.
Bij vlgnr. 244 (telefoonkosten) verde
digt de heer v. d. Laan (Vrijh. Bond)
twee voorstellen, n.l. om de telefoonver
goeding voor raadsleden (thans 10 per
jaar), tot op de helft te verminderen, en ten
tweede om de vergoeding voor locale te
lefoongesprekken alleen toe te kennen aan
B. en W. en aan eenige hoofdambtenaren.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.) stelt
voor een maximum-vergoeding aan tele
foongesprekken vast te stellen:
a. Voor de gemeentelijke woning-aan
sluiting van de leden van het College van
Burgemeester en Wethouders (de gemeen
tesecretaris inbegrepen) op ten hoogste
ƒ20 per jaar.
b. Voor alle overige gemeentelijke wo
ningaansluitingen op ten hoogste 10
per jaar.
Hij verzet zich legen het voorstel-v. d.
Laan om de telefoonvergoeding van de
raadsleden te verminderen.
De heer Wilbrink (C.H.) zou wel een
voorstel willen steunen cfrn de vergoeding
af te schaffen voor die raadsleden, die toch
een telefoon houden. liet voorstel-Groene-
veld vindt spr. aan den kleinen kant.
De heer Lombert (R.K.) 'heeft wel
aanmerking op de hooge telefoonkosten,
maar hoofdzakelijk als gevolg van de z.i.
te vele dienstaansluitingen. Met de inge
diende voorstellen gaat spr. niet mee, be
halve met het voorstel-Groeneveld sub b.
De heer Bergers (R.K.) verklaart
zich eveneens tegen de voorstellen.
De voorz. ontraadt de voorstellen. Ver
schillende personen zijn in 't geheel niet
gecharmeerd op een woningaansluiting en
deze personen zou men nog geen dwingen
daar zelf voor te betalen. Het voorstel-
Groeneveld zou groote onbillijkheden in
het leven roepen. Spr. wil het voorstel-
Groeneveld" wel in praeadvies nemen om
de zaak nog eens te bekijken, waarbij dan
tegelijkertijd het voorstel-van der Laan
bezien kan worden.
De heer v. d. Laan (V.B.) trekt daarop
zijn voorsteller/ in.
Bij vlgnr. 248 (kosten stembureaux)
merkt de heer Coster (R.K.) op, dat men
niet te veel moet willen bezuinigen op dit
luttele bedrag.
Bij vlgnr. 283 (openbare veiligheid)
dringt mevr. de Cl er (S.D.A.P.) aan op
beschikbaarstelling van meer politieperso
neel bij brand en meer politietoezicht in
de buitenwijken.
De voorz: Als ik maar meer agenten
had! Overigens meent spr. dat van te wei
nig politie-personeel in de gemeente niet
gesproken kan worden. De baldadigheid is
hier zoodanig, dat het politie-personeel
dat niet aan kan. De burgerij zal zelf de
helpende hand moeten bieden.
De heer Lombert (R.K.) meent, dat
er betere controle mogelijk is, speciaal in
de avonduren en als de scholen uitgaan.
De heer Manders (R.K.) acht in het
algemeen het politie-toezicht wel vol
doende.
Bij vlgnr. 286 maakt de heer T o b
(R.K.) een opmerking over de electrische
klokken. Men kan beter eigen klokken
koopen dan ze zóó duur te huren. Waarte
genover de heer G o s 1 i n g a A.R.-) het
nut van den klokkendienst belicht.
Bij vlgnr. 293 (brandbluschmiddelen)
acht de heer Lombert (R.K.) de post,
uitgetrokken voor het hakken van bijten,
overbodig.
De voorz.: Dat is noodig voor een
overzichtelijke administratie.
Bij vlgnr. 322 (subsidie drankbestrijding)
verlangt de heer Coster (R.K.) stem
ming.
De post wordt aangenomen met alleen
de stem van den heer Coster tegen.
Bij vlgnr. 323 (subsidie Zuigelingenzorg)
spreekt mevr. Braggaa rd e Does
(S.D.A.P.) haar teleurstelling uit over de
voorgestelde subsidieverlaging. Zij' ver
wacht daarvan een verhoogde zuigelingen
sterfte.
Wethouder V e r w e ij (S.D.A.P.) wijst
erop, dat deze vereeniging nog een reser
ve van ƒ3000 heeft.
Bij vlgnr. 346 (kosten bouwpolitie) wordt
door de heeren Lombert (R.K.) en
Groeneveld (S.D.A.P.) de aandacht
gevestigd op de molens.
De voorz. antwoordt dat de molen de
„Valk" niet in verval is. Onderhandelin
gen zijn aan den gang, om den molen de
Valk weer in bedrijf te zetten. Overwogen
kan worden om de resten van de molen
de „Stier" weg te breken. Op een vraag
van den heer Wilmer (R.K.) om ook
dezen molen te herstellen, antwoordt de
voorzit te r, dat zulks veel te veel zou
kosten.
Bij vlgnr. 356 dringt de heer Lombert
(R.K.) aan op betere bestrating tweede
gedeelte Papengracht, wat de voorzit
ter in overweging wil nemen. De heer
Coster (R.K.) brengt hulde voor ver
betering Steenstraat.
De heer Lombert (R.K.) vraagt bij
post 394, waarom M. Hulpbetoon wel en de
Markt- en Havendienst bijv. geen huur be
taalt. Is dat hier niet vereischt voor een
overzichtelijke administratie?
Wethouder Verweij (S.D.A.P.): Maat
schappelijk Hulpbetoon is een afzonderlijk
lichaam; de andere diensten niet.
deelt mede, dat er binnenkort een betere
regeling getroffen zal worden.
Bij vlgnr. 635 wil de heer v. d. Voort
(S.D.A.P.) de inning van de hondenbelas
ting en de controle op de vermakelijk
heidsbelasting laten geschieden door een
apart aan te stellen ambenaar, waartegen
wethouder Verweij (S.D.A.P.) en de
heer Gosling a (A.R.) zich verzetten.
De sinds jaren bestaande regeling is goed
en goedkoop.
Bij vlgnr. 644 (Gasfabriek) vraagt de
heer Manders (R.K.) meer rekening te
houden met de groote gezinnen. De voor
zitter zegt, deze zaak in de Commissie
te willen bespreken.
Bij vlgnr. 653 vraagt de heer T o b
(R.K.) verslag „Toonkamer" der Lichtfa
brieken aan alle Raadsleden toe te zen
den, wat de voorzitter overwegen wil.
Bij vlgnr. 702 (Gem. Waschbureau)
meent de heer Lombert (R.K.) dat het
Waschbureau geen reden van bestaan
meer heeft. De begrooting van dat bureau
acht spr. vrij optimistisch.
Daartegenover meent mevr. Brag-
gaarde Does (S.D.A.P.) dat het
Waschbureau juist in dezen tijd reden van
bestaan heeft, terwijl wethouder V e r w e ij
(S.D.A.P.) opmerkt, dat de heer Lombert
bij zijn critiek is uitgegaan van verkeerd
gelezen cijfers.
Inkomsten.
Bij de Inkomsten geeft de heer Man
ders (R.K.) in overweging, om nog een
anderen waterweg beschikbaar te stellen
voor schippers dan die genoemd wordt in
de verordening.
De begrooting voor den gewonen dienst
wordt tenslotte in ontvangsten en uitgaven
vastgesteld op 9.382.628.
De kapitaaldienst wordt vastgesteld op
f 13.628.068, terwijl de post onvoorzien
wordt vastgesteld op 24.228.
De begrootingsdebatten zijn hiermede
ten einde. Het is ongeveer 5.15 uur.
Vervolg agenda.
Daarna wordt de agenda vervolgd.
8o. Voorstel tot het beschikbaar stellen
van gelden ten behoeve van den aanleg van
nieuwe rioolleiding op het terrein van
„Rhijngeest".
Z. h. st. aangenomen.
De Cemsto.
VAN ONZE ADVERTEERDERS.
De Nieuwe Ford V 8
voor 1937
De reclame-campagne
60 85 ten einde
Gisteravond is de ontknooping gekomen
van de geheimzinnige reclame-campagne
in onze courant, welke sinds weken de
nieuwsgierigheid van velen wist op te wek
ken en levendig te houden. Via radio-
Luxemburg werd gisteravond n.l. bekend
gemaakt, dat de getallen 65 en 80 het aan
tal rempaardekrachten van de beide moto
ren voorstelden, welke Henry Ford in zijn
nieuwe modellen 1937 bouwt. a
In de showroom van de N.V. „Het Motor
huis", aan den Rijnsburgersingel hadden
de heeren J. G. en G. K. Boon gisteravond
te 9 uur verschillende belangstellenden ver-
eenigd om hen getuige te doen zijn van de
oplossing van het cijfer-raadsel. Toen dit
geschied was werd het omhulsel van een
der nieuwe modellen weggetrokken en kon
men den prachtig blauwen Tudor Sedan
de luxe bewonderen. In den showroom hoek
Stationsweg waren nog enkele andere mo
dellen van het nieuwe Ford-product, dat
zoowel twee- als vierpersoons wagens om
vat, tentoongesteld en ieder zal het er over
eens zijn, dat dit juweeltjes van koetsbouw
werk zjjn.
Maar een belangrijk feit is ook, dat men
thans de keus heeft uit twee V 8-motoren.
De verbeterde 85 rempk motor geeft de
groote en snelle acceleratie, waardoor de
Ford-automobiel terecht beroemd is ge
worden.
De nieuwe 60 rempk V8-motor, die in 5
verschillende carosserie-typen leverbaar
is, heeft het mogelijk gemaakt een lichtere
automobiel te leveren, die lager in prijs
is en waarvan de bedrijfskosten eveneens
lager zijn door grootere zuinigheid in
brandstofverbruik.
der betaald. Spr. heeft ernstige bezwaren
tegen openbare aanbesteding, nu, uit billijk
heidsoverwegingen ten opzichte van de
Cemsto.
De heer Wilmer (R.K.) meent, dat het
nu niet het juiste oogenblik is om tot een
loonsverlaging over te gaan, zeker niet
voor een categorie als hier bedoeld. Spr.
gaat mee met het voorstel-van Weizen,
dat hij concreter vindt dan het andere
voorstel.
De heer Lombert (R.K.) vraagt of
de besparing voor de Cemsto niet grooter
is dan de 5000, waarvoor de Mij. het min
der wil doen. Voorts vindt spr. het wel
jammer, dat een firma, die reeds jaren op
dat werk is ingesteld thans van verde
diging is uitgesloten. Spr. verklaart zich
voor aanbesteding.
De heer Bergers (R.K.) is over het
algemeen voor aanbesteding, maar in dit
geval vindt hij het niet fair.
De heer Goslinga (A.R.) trekt zijn
voorstel in.
Mevr. de Cl erde Bruin (S.D.A.P.)
erkent bij nader inzien de bezwaren van
openbare aanbesteding.
Na eenige discussie wordt besloten, eerst
het voorstel-de Clerde Bruijn in stem
ming te brengen en daarna het voorstel-v.
Weizen.
Het voorstel van mevr. de Clerde
Bruijn (S.D.A.P.) wordt in stemming
gebracht en het blijkt dat de stemmen sta
ken (1616). Voor: de S.D.A.P., en de
heeren v. Weizen en Lombert.
De beslissing wordt aangehouden. In-
tusschen zal een voorloopige regeling met
de Cemsto worden getroffen.
lOo. Voorstel tot het wijzigen van den
naam van de le Binnenvestgracht, voor-
zoover gelegen tusschen de Nieuwe Bees
tenmarkt en de Steenstraat, en van dien
van de Kort Koppenhinksteeg.
Goedgekeurd.
llo. Voorstel om, met wijziging van het
raadsbesluit van 9 Mei 1932 te bepalen, dat
het terrein gelegen op den hoek van de
Kernstraat en de Verdamstraat, achter de
De Ford V-8, die thans haar intrede in
Nederland doet, is nog fraaier dan haar
voorgangsters. Het nieuwe stroomlij nont-
werp van radiateurscherm, motorkap, spat-
schermen en van de geheele carosserie
geeft den wagen een forschen en gedistin-
geerden aanblik. Het geheel stalen dak loopt
in één ononderbroken lijn van voor naar
achteren. De koplampen zijn in de fraai
gebogen spatschermen ingelaten. De V-vor-
mige voorruit kan bij alle gesloten model
len worden geopend.
Niet één splinter hout is gebruikt bij de
constructie van de Ford V-8 carosserieën.
Het carosseriegeraamte is geheel van
6taal, en daartegen zijn de stalen paneelen
gelascht, het dak, de zijwanden en de vloer.
Dit geheel is electrisch tot een stalen bol
werk van groote sterkte en veiligheid sa-
mengelascht.
Nieuwe remmen.
De nieuwe Ford V-8 is ontworpen «n
vervaardigd om volkomen geruischloosheid
te geven. De nieuwe ontworpen veeren zijn
voorzien van druksmering, teneinde ze ge-
ruischloos te doen werken. Een nieuwe wij
ze van carosseriemontage op het chassis,
geluidisolatie van de carosserie, een nieu
we methode van uitlaat- en knaldemper-
montage en verbeteringen in de achterbrug
en drijfas, dragen bij die geruischloosheid
te verzekeren.
Door zijn door en door modern ontwerp
is de Ford V-8 voor 1937 een groote, uiterst
ruime automobiel, die extra ruimte biedt
voor passagiers en bagage. Dit komt, om
dat de compacte 8-cyl. motor in V-vorm
weinig ruimte inneemt. De inzittenden zijn
allen tusschen de assen, zoo dicht mogelijk
bij het midden van den wagen geplaatst.
Het interieur in den nieuwen Ford V-8
voor 1937 is van geheel nieuw ontwerp. Van
de keurige bekleeding gaat juist die voor
name rust uit, waaraan men de automo
biel van distinctie herkent. Het nieuwe
instrumentenbord is vlot en practisch te
vens. Alle instrumenten zijn zóó geplaatst,
dat men ze gemakkelijk af kan lezen. De
startknop is op het instrumentenbord aan
gebracht. De handremhefboom bevindt zich
links onder het dashboard. De verstelbare
bestuurdersplaats rijst tegelijk als zjj meer
naar voren wordt gebracht.
Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cur
sus, wordt gereserveerd voor den eventuee-
len bouw van een openbare opleidings
school voor Gymnasium en H.B.S.
Goedgekeurd.
De interpellatie-Schüller wordt uitge
steld.
Van een avondziting wordt afgezien.
De heer Schoneveld (A.R.) dankt
naar aanleidng van zijn bedanken als
raadslid den voorzitter, den secretaris en
alle medeleden voor hun medewerking en
samenwerking. Hij kan als gemeente
ambtenaar niet langer raadslid zijn.
Den voorzitter verheugt het, dat
zijn heengaan niet een verbreking van de
banden met de gemeente, doch integendeel
een nauwer toehalen beteekent. Hij
wenscht den heer Schoneveld veel succes
in zijn nieuwe betrekking.
Daarna sluiting te 6.15 uur.
De laatste jaren waren de begrootings
debatten geëindigd Vrijdagavond heel laat
of zelfs een eind in den nacht. Nu had de
Raad den Vrijdagavond niet meer noodig.
Dit is een vooruitgang!
Daarvoor zijn meerdere oorzaken aan te
wijzen.
Een dier oorzaken is, ongetwijfeld, gele
gen in de stuurmans-wijsheid van den
voorzitter. De taak, die de burgemeester
onder de huidige politieke omstandig
heden heeft èn bij de voorbereiding der
begrootings-behandeling èn bij de behan
deling zelf in den Raad is een niet ge
makkelijke. Hij heeft deze uitstekend ver
vuld, in alle opzichten, tegenover iedere
partij en ieder lid individueel volkomen
objectief. En de zeer bevredigende gang
van zaken bij de afgeloopen begrootings
debatten, is voor een zeer groot deel te
danken aan de leiding van den voorzitter
van den Raad en van het College van
B. en W.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.)
dringt aan op verbetering van de Stads
gehoorzaal, o.a. door een luidspreker-in
stallatie.
De vo°rz: De zaak wordt nog onder
zocht, met name wegneembare verhooging
in de zaal en verhooging podium. Luid
spreker-installatie is te kostbaar.
3ij vlgnr. 525 (Schoolkindervoeding)
vraagt de heer Goslinga (A.R.) of het
juist is, dat er vaak zoo veel kostelijk eten
overschiet, hetgeen de heer Bergers
(R.K.) ontkent. Wethouder Tepe (R.K.)
zegt een onderzoek toe.
Bij vlgnr. 566 (Volksfeesten) vraagt de
hear Goslinga (A.R.) stemming. „De
heer v. Eek heeft dat zoovele jaren gedaan,
nu doe ik het".
Alle raadsleden blijken thans vóór dezen
post te zijn, behalve dé heer van Weizen
(C.P.).
Bij vlgnr. 586 (bijdrage ziekenhuisverple-
gingsvereenigingen) verwondert «de heer
Lombert (R.K.) zich over het uitblijven
van het rapport van den deskundige over
den financieelen opzet dezer vereenigin-
gen. Heeft de gemeente geen dwangmid
del? De zaak blijkt evenwel nogal inge
wikkeld, hetgeen blijkt uit de uiteenzettin
gen van den heer Goslinga (A.R.) en
wethouder v. Stralen (S.D.A.P.), waar
om heen zich nog een uitgebreide discus
sie ontspint.
Bij vlgnr. 593 (Maatsch. Hulpbetoon)' er
kent mevr. Braggaa rd e Does, dat
er na de reorganisatie een ernstig streven
naar verbetering geconstateerd kan wor
den. Spr. vraagt echter een betere rege
ling t.a.v. de kooplieden en venters.
Wethouder v. Stralen (S.D.A.P.)
zegt, dat dit een zeer moeilijke kwestie is;
zij is in onderzoek. Spr. acht het verkeerd,
dat de politie krachtens een Raadsbesluit
niet minder dan 1196 ventvergunningen in
het afgeloopen jaar heeft moeten verstrek
ken, waarvan 510 aan niet- stadgenooten.
Bij vlgnr. 596 (Ver. tot verzorging van
kleine kinderen) verwondert mevr. Brag
gaa rd e D o e s zich over het betrekke
lijk gering aantal kinderen, dat er gemid
deld verzorgd wordt.
De heer Wilmer (R.K. wijst erop, dat
er nog een crèche is, n.l. de St. Ger. Ma-
jella-stichting, die veel meer kinderen ver
zorgt.
Wethouder v. Stralen (S.D.A.P.)
9o. Voorstel om het in- en uitwending
schoonmaken van gemeentegebouwen, met
toebehooren, het bedienen van kachels en
centrale verwarmingen, het vegen van
schoorsteenen en rookkanalen enz., onders
hands op te dragen aan de N.V. Chemische
en Mechanische Stofbestrijdings-Onderne-
ming, te Amsterdam.
Hierbij komen 3 voorstellen aan de orde.
Mevrouw de Clerde Bruijn (S.D.
A.P.) stelt voor de arbeidsvoorwaarden,
vastgelegd in het Bestek inzake de over-
reenkomst tusschen de Gemeente en de
N.V. „Cemsto", te handhaven.
Wordt dit voorstel aanvaard, dan zal dit
de gemeente ƒ5000 duurder komen, welk
bedrag spr. er weer af wil trachten te
krijgen door een openbare aanbesteding.
Spr. vreest bij aanvaarding van het voor
stel van B. en W. uitbuiting van de werk
sters. Zij kan aan geen enkele loonsverla
ging medewerken.
De heer van Weizen (C.P.) heeft een
amenement ingediend om bij het verlen
gen van de overeenkomst met de N.V.
C.E.M.S.T.O. geen verlaging van de uur-
loonen te doen plaats vinden.
Spr.'s voorstel heeft een iets minder wij
de strekking, daar het zich wat betreft de
arbeidsvoorwaarden alleen bepaalt tot de
loonen.
De heer Goslinga (A.R.) heeft heel
andere bezwaren tegen het voorstel van
B. en W. Hij stelt voor, het voorstel van
B. en W. aan te houden en het College te
verzoeken:
a. Perceel 1 zoodanig te splitsen, dat uit
de overeenkomst duidelijk blijkt hoeveel
moet worden betaald voor:
1. de openbare scholen voor g. L o.; 2.
de openbare scholen voor u. 1. .o., 3. de
bewaarscholen, 4. de overige in dit perceel
genoemde schoolgebouwen.
b. Den Raad in te lichten met welk be
drag de aanneemsom moet worden ver
hoogd wanneer de schoolschoonmaaksters
en de stokers van de centrale verwarming
in de lagere scholen gedurende de herfst-
en Kerstvacantie worden doorbetaald.
De voorz. antwoordt den heer Goslin
ga, dat de Cemsto niet bereid is om deze
splitsing bekend te maken, Wel na de gun
ning. Voor de vacantie is een regeling ge
troffen. Aan mevr. de Cler merkt spr. op,
dat de belooning der werksters nogal aan den
hoogen kant is geweest. Elders wordt min-
