De gemeenten en de ziekenfondsen
Overstroomings-
ramp in
Mozambique.
28ste Jaargang
WOENSDAG 17 FEBRUARI 1937
No. 8651
S)e £eidóehc(2oii/fc<Mtt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
oor Leiden li» cent pej week i 2u>0 per Kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pei week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Als wij over ziekenfondsen gaan spre
ken, is het wellicht dienstig een korte de
finitie te geven van hetgeen onder zieken-
fonas wordt verstaan. Onder ziekenfonds
begrijpen wij een fonds, waaraan een we-
keiijksche premie wordt betaald, aan wel
ke betaling men het recht ontleent van
gratis behandeling met bijlevering van
medicamenten door een huisarts. Vandaar
dat men ook veelvuldig spreekt van dok
tersfonds als men ziekenfonds bedoelt.
Men kan twee soorten van ziekenfond
sen onderscheiden. Ten plattelande komt
het nog veelvuldig voor, dat een bepaalde
dokter dikwijls de eenige in het dorp
een eigen fonds heeft, waarbij uiter
aard de dokter zelf de contributie vast
stelt en bepaalt wie lid van het fonds kan
worden en ook uitmaakt wat wel en wat
niet onder het fonds valt. Men zou zoo'n
fonds kunnen noemen een persoonlijk
fonds, daar het aan den persoon van een
bepaalden arts is gebonden.
In de stad en meer en meer ook ten plat
telande bestaan ziekenfondsen, waarbij
men tegen betaling van de premie recht
heeft op vrije artsenkeuze, m.a.w! men is
niet aan een bepaalden dokter gebonden,
doch neemt bij elke ziekte den dokter, die
men wenscht, daar vrijwel alle plaatselijke
doktoren bij het ziekenfonds zijn aangeslo
ten. In zoo'n geval spreekt men van een
centraal ziekenfonds. De centrale' zieken
fondsen geven in den regel niet alleen
recht op vrije geneeskundige behandeling
met geneesmiddelen, maar geven ook nog
andere voordeelen. Zoo geeft het Centraal
Ziekenfonds voor Haarlemmermeer, Rijn
land en aangrenzende gebieden van de
Maatschappij tot bevordering der Genees
kunst naast de gewone geneeskundige hulp
geheel of gedeeltelijke vergoeding voor
gemaakte kosten van specialistenhulp, gra
tis consult met specialist, indien de huis
arts dit noodig oordeelt, gratis behande
ling door hoogtezon, indien de huisartsdit
voorschrijft, tegemoetkoming in de kosten
van tandheelkundige hulp en in de aan
schaffing van breukbanden en soortgelijke
artikelen, gratis brillen en een uitkeering
bij geboorte van 15. Bovendien geeft het
Centraal Ziekenfonds onder bepaalde voor
waarden aan crisisgesteunden 15 pet. re
ductie op de premie.
Het behoeft geen verwondering te wek
ken, dat ook de ziekenfondsen den weer
slag voelen van de ongunst der tijden. Ge
zien de algemeene verarming valt het
velen thans moeilijk te betalen, wat vroe
ger gemakkelijk werd opgebracht. En de
premie bij de ziekenfondsen is vaak alles
behalve gering. Er zijn fondsen, waarbij
de premie nog hetzelfde is als in de tij
den van hoogconjunctuur, alsof er sinds
dien niets in de wereld is veranderd. De
vraag mag worden gesteld of ook hier
niet iets valt aan te passen.
Het dreigend verloop bij de ziekenfond
sen heeft ook vele gemeentebesturen met
zorg vervuld. Immers de geneeskundige
armenverzorging wordt, indien daarin niet
voldoende op andere andere wijze wordt
voorzien door de Armenwet speciaal aan
de gemeentebesturen opgedragen. Een da
lend cijfer bij de verzekerden bij zieken
fondsen brengt daarom als regel mede
verhooging van de kosten, die de gemeen
ten voor geneeskundige armenverzorging
besteden.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat
in verschillende gemeenten maatregelen
zijn genomen, om het verloop bij de zie-
kenfondscen tegen te gaan. In verschil
lende gemeenten in de bloembollenstreek
o.a. in Lisse, Hillegom en Sassenheim wordt
een bepaald bedrag op den steun gekort
of liever krijgt men een verlaagd bedrag
aan steun qitgekeerd, indien men verzuimt
lid te zijn van een ziekenfonds. Daarbij
wordt dan uitgegaan van de veronderstel
ling, dat iemand, die aangesloten is bij
een ziekenfonds aan een hoogeren steun
behoefte heeft dan iemand, bij wien dit
niet het geval is.
Verschillende speciaal stedelijke ge
meenten nemen een bepaald gedeelte van
de wekelijks te betalen ziekenfondspremie
voor rekening der gemeente, of wat het
zelfde is ten laste van het burgerlijk arm
bestuur. Zoo is in Dordrecht de volgende
regeling tusschen den Dienst voor Maat
schappelijk Hulpbetoon en de Ziekenfond
sen getroffen:
a. Voor de vastbedeelden betaalt Maat
schappelijk Hulpbetoon de helft der pre
mie;
b. voor de ongeorganiseerde noodbedeel-
den betaalt Maatschappelijk Hulpbetoon
37Yt pet. der premie en wordt 12^ pet.
door de Ziekenfondsen zelf gedragen;
c. voor de georganiseerde noodbedeel-
den en de krachtens de steunregeling ge-
steunden betaalt Maatschappelijk Hulp
betoon 25 pet. der premie en wordt 25 pet.
voor rekening van de Ziekenfondsen ge
nomen.
In alle deze gevallen komt dus slechts
50 pet. of de helft der premie ten laste
van de verzekerden, terwijl hier wordt
uitgegaan van de gedachte, dat ten aan
zien van de crisis-slachtoffers dat zjjn
de onder b en c vermelde categoriën
ook de Ziekenfondsen een offer hebben te
brengen, door een gedeelte der premie te
laten vervallen.
In Oisterwijk (N.B.) is de volgende re
geling mgevoerd:
De gemeente neemt van de premie, door
een werklooze aan een Ziekenfonds ver
schuldigd. voor haar rekening:
a. drievierde deel voor zoover betreft
een gezin met zes of meer inwonende kin
deren, welke zelf geen inkomsten hebben;
b. de helft voor zoover betreft een ge
zin met drie of meer doch minder dan zes
inwonende kinderen, welke zelf geen in
komsten hebben.
c. éénvierde deel voor zoover betreft de
overige werkloozen.
Op de steunuitkeeringen van een werk
looze wordt wekelijks ingehouden ten
aanzien van categorie a nihil, ten aanzien
van categorie b éénvierde en ten aanzien
van categorie c de helft der verschuldigde
premie.
Het aandeel, dat ten laste der gemeente
komt, wordt tegelijk met hetgeen de ge
meente van den steun heeft afgehouden
aan de Ziekenfondsen afgedragen. Hieruit
blijkt, dat ook in Oisterwijk de Zieken
fondsen een offer hebben te brengen; im
mers van alle bovenvermelde categorieën
van werkloozen komt slechts 75 pet. van
de premie binnen.
Uit de gegeven voorbeelden blijkt, dat
er in Dordrecht een regeling is, die van
toepassing is op steuntrekkenden en arm
lastigen, terwijl in Oisterwijk de rege
ling zich beperkt tot de steuntrekkenden.
Niet alleen in Dordrecht en Oisterwijk,
maar ook in vele andere gemeenten zijn
soortgelijke regelingen ingevoerd. Ook in
gesaneerde gemeenten dat zijn nood
lijdende gemeenten, wier financiën onder
toezicht van het Rijk staan komen re
gelingen voor. Van Rijkswege wordt daar
mede accoord gegaan, mits een redelijk
deel der te betalen premie ten laste van
de gesteunden blijft en ook de ziekenfond
sen een offer weten te brengen.
(De geachte schrijver had ook de te Lei
den bestaande regeling als model kunnen
aanvoeren. (Red. L. Crt.).
Naast de zieken- of doktersfondsen be
staan ook ziekenhuisverplegingsfondsen.
Zij, die daarvan lid zijn, hebben recht op
vrije ziekenhuisverpleging gedurende een
bepaald aantal weken. Uiteraard is het
ook hier van belang voor de gemeenten,
dat regelmatig de premie wordt voldaan.
Het gemeentebestuur van Voorst in Gel
derland heeft daarom als voorwaarde ge
steld, dat men lid moet zijn van een zie
kenhuisfonds om werkloozensteun te kun
nen trekken, terwijl, indien gedurende vier
of meer weken geen contributie is be
taald, de achterstallige contributie door
de gemeente aan het ziekenhuisfonds wordt
betaald met inhouding daarvan in termij
nen op de steunuitkeering.
De minister van Sociale Zaken, deswege
in de Tweede Kamer geinterpelleerd, ver
klaarde, dat het gemeentebestuur van
Voorst van meenirig is, dat de genomen
maatregel in het welbegrepen belang is
van de werkloozen en hun gezinnen. Aan
gezien aldus de minister het den be
trokkenen mogelijk is gemaakt met ge
ringe kosten lid te zijn van een zieken-
verplegingsfonds, waarvoor de gemeente
zich belangrijke offers getroost, kan ik
geen aanleiding vinden om terzake tus
schen beide te komen.
Ook te Noordwijkerhout en Sassenheim
wordt een gedeelte op den steun gekort
als men niet bij een ziekenhuisverplegings-
fonds is aangesloten.
Zijn voor zoover wij kunnen nagaan
de gemeenten, die op een of andere
wijze daadwerkelijken steun verleenen in
de betaling der premie aan de zieken- of
doktersfondsen vele, van slechts ééne en
kele gemeente n.l. Oisterwijk is ons be
kend, dat de gemeente een gedeelte van
de te betalen premie aan een ziekenhuis-
verplegingsfonds te haren laste neemt, al
is het lang niet uitgesloten, dat nog an
dere gemeenten zich op hetzelfde stand
punt als Oisterwijk plaatsen. Oisterwijk
betaalt dezelfde bijdrage in de premie aan
het ziekenhuisverplegingsfonds, als deze
gemeente zooals boven is vermeld
aan het ziekenfonds betaalt.
Alvorens de gemeenten bijdragen geven
in de premiën der ziekenfondsen, mogen
zij zich wel eens afvragen of de tarieven
dezer fondsen zich voldoende hebben aan
gepast aan de tijdsomstandigheden opdat
worde voorkomen dat door en met mede
werking van de gemeente de noodzake
lijke aanpassing dier tarieven achterwege
blijft.
Noordwijkerhout. VAN IERSEL.
Over een bloedraad
„De Bloedraad der R. K. Staatspartij!"
Die zal worden ingesteld! De heer Mus-
sert heeft het geschreven. En hij vindt
zijn ontdekking zoo belangrijk, dat vol
gens „Volk en Vaderland" het artikel,
waarin de leider deze ijzingwekkende me-
dedeeling doet, in een millioen exempla
ren onder het Nederlandsche volk zal
worden verspreid, 't Is toch ook inderdaad
noodig, dat de goede burgers weten, wat
hun boven het hoofd hangt! Een Bloed
raad! Een Bloedraad der R. K. Staatspar
tij! Wat bedoelt de heer Mussert daarmee?
Wat is die Bloedraad?
De Bloedraad is nu komt het! de
commissie, die, op voorstel van den Chris
telijk Hist, heer De Geer, misschien ooit
door de Kroon, op voordracht van de Ka
mer, zal worden benoemd voor het we
ren van revolutionairen, van beroepsop
ruiers, uit de Volksvertegenwoordiging.
U begrijpt niet dat die commissie beti
teld wordt als de bloedraad der R. K.
Staatspartij?....
Wij ook niet!
Intusschen begrijpen wij wèl, dat de
N.S.B., die letterlijk aan iedereen de
grootst mogelijke vrijheid wil toestaan
zooals dat in Duitschland plaats vindt
tegen een dergelijke, in 't uitzicht gestelde,
vrijheidsbeknotting principieele bezwaren
heeft. De N.S.B., de partij, die iedere po
litiek naast de hare duldt en toelaat en
volle bewegingsvrijheid schenkt, wil ook
zelfs klaarblijkelijk beroepsopruiers in de
Volksvertegenwoordiging beschermen., 't
Is bovenmate verdraagzaam! Daartegen
over staat de R. K. Staatspartij, die een
Bloedraad wil oprichten voor politieke te
genstanders! Zal die nieuwe hetze, in de
fantasie des heeren Mussert uitgebroeid,
eenig succes voor de N.S.B. hebben? Wij
gelooven niet, dat ons volk zich zóó ge
makkelijk laat meesleepen.
HET
PRINSELIJK
IN TIROL
PAAR
HARTELIJK ONTMOETING MET
DE KONINGIN.
Prinses Juliana en Prins Bernhard zijn
gisteravond om zes uur uit Weenen te
Zeil am See aangekomen, waar H. M. de
Koningin Wilhelmina in Hotel „Excelsior"
verblijft. Het weerzien tiisschen het jonge
prinselijke echtpaar en de Koningin was
zeer hartelijk.
In intiemen kring gebruikten de hooge
gasten het souper in de kamers van H.M.
de Koningin.
Om half negen zette het jonge paar
hartelijk nagewuifd door de Koningin
de reis voort naar Mittersill, dat een uur
rijdens ten Westen van Zeil am See ligt.
Hier staat een oud kastee', dat tegenwoor
dig is ingericht als pension voor voorname
buitenlandsche gasten. Seder eenige da
gen zijn hier kamers voor de vorstelijke
jonggehuwden in gereedheid gehouden.
Dit pension staat onder leiding van frau
Toni Ott, een bekende figuur in de Oosten-
rij ksche hotel wereld. In haar jeugd was
zij een speelgenoote van den lateren Kei
zer Karei I van Oostenrijk. Samen speel
den zij in het park van het paleis „Augar-
ten" te Weenen, dat aan de moeder van
den jongen Aartshertog toebehoorde. In
latere jaren is dit paleis bewoond door
mr. A. R. Zimmermann, toen hij Volken
bondscommissaris voor Oostenrijk was.
Bij hun aankomst werd het Prinselijk
Paar verwelkomd door graaf Cernin, ver
tegenwoordiger van het bestuur der
Sport- en Jachtclub, welke het oude kas
teel anderhalf jaar geleden tot haar club
tehuis maakte.
Het bestuur van de club telt dragers van
groote namen onder zijn leden, o.a. de her
tog van Alva. de Due de Gramont. prins
Kinsky, en prins Fürstenberg, die er in
geslaagd zijn het kasteel tot een middel
punt van aristocratisch jacht- en sportle
ven te maken.
De Prinses en de Prins, die hier eenigen
tijd zullen blijven, vinden in het kasteel
een talrijk internationaal gezelschap. Er
bevinden zich o.m. prins Leutpold van
Beieren, de prinsen Schwarzenberg en
Windischgratz, prins en prinses Auers-
perg, barón Rothschild en enkele Engel-
sche aristocraten en voorname Amerika
nen.
H. K. H. heeft reeds het voornemen te
kennen gegeven, zich hier gedurende haar
verblijf weer aan de wintersport te wijden.
Mittersill ligt in een paradijs voor ja
gers, forellenvisschers en natuurliefheb
bers, dicht bij het beroemde „Naturschutz-
park" in de Alpen bij Ammertal, dat niet
minder dan 14 vierkante km. beslaat. Ja
gers vinden overal in de gereserveerde
jachtgebieden kleine, comfortabel inge
richte hutten, zoodat ze dagen lang in de
bergen kunnen jagen, zonder gedwongen
te zijn des avonds naar het slot terug te
keeren.
In den winter, wanneer de jacht op gem
zen en reeën is gesloten, en voor paardrij
den, tennisspelen en zwemmen niet veel
mogelijkheid bestaat, is het vooral als een
ski-centrum bedoeld. De weg naar den 1300
m. hoogen Thurmpas wordt den geheelen
winter opengehouden, zoodat men vandaar
steeds naar Kitzbühel kaj. rijden. De auto
weg in het Stubachtal biedt gelegenheid
tot 1800 m. te stijgen en vandaar naar be
neden te skiën. De naaste kabelbanen zijn
Hahnekambahn te Kitzbühel en de Smit-
tenhöhe te Zeil am See.
Terugkeer van de Koningin
uitgesteld.
Wat de plannen van Prinses Juliana en
Prins Bernhard betreft, is vanmorgen me
degedeeld, dat de dag van vandaag ge
heel besteed zal worden aan uitrusten van
de vermoeienissen der laatste dagen.
De broeder van Prins Bernhard, Prins
Aschwin, wordt in den loop van deze week
op het kasteel verwacht.
Omtrent de plannen van H. M. de Ko
ningin werd ons medegedeeld, dat zij het
voornemen heeft morgen naar Mittersill
te komen en een zoodanig wijziging in
haar reisplan te brengen, dat zij niet, zoo
als oorspronkelijk vastgesteld was, reeds
Donderdag naar Nederland zal terugkee-
ren, maar nog ongeveer vijf of zes dagen
in Oostenrijk zal blijven, in gezelschap
van H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H.
Prins Bernhard.
Tweeduizend inboor
lingen verdronken.
De hoofdstad geïsoleerd.
Mozambique (Z.O. Afrika) is door een
ontzaglijke ramp geteisterd. Tengevolge
van den geweldigen regenval zijn de rivie
ren Incomati en Umbeluzi in korten tijd
zoodanig gezwollen, dat zij met groote
kracht buiten haar oevers traden en over
stroomingen veroorzaakten, waarbij naar
schatting niet minder dan tweeduizend in
boorlingen om het leven zijn gekomen.
Ononderbroken stroomden gedurende vijf
volle dagen de watermassa's in eindelooze
hoeveelheden neer. Lourenco Marquez, de
hoofdstad van Mozambique, is volkomen
geïsoleerd. De spoorwegverbindingen zijn
verbroken en de telegi-aafverbindingen zijn
onbruikbaar geworden. Alleen langs draad-
loozen weg heeft men enkele korte berich
ten omtrent de catastrophe naar de buiten
wereld kunnen seinen. Vliegtuigen, die het
noodweer getrotseerd hebben en over het
zwaar getroffen gebied een vlucht hebben
ondernomen, zijn te Kaapstad teruggekeerd.
De inzittenden vertellen, dat de schade
enorm groot is en dat talrijke dooden te
betreuren zijn.
Volgens de tot dusverre beschikbare ge
gevens raamt men de schade op ongeveer
een millioen pond sterling.
Onvoorzichtigheid
VAN RIJDENDE VRACHTAUTO
GESPRONGEN.
Overreden en gedood.
Hedenmorgen half elf is een arbeider,
werkzaam bij den aanleg van het rijwielpad
tusschen Alkmaar en den Helder langs den
rijksweg te 't Zand (N.-H.), de 31-jarige
D. Spaans uit Sint Maartensdijk, van een
rijdende vrachtauto gesprongen en door
de gladheid van den weg eronder terecht
gekomen. Het slachtoffer kreeg den zwaar
geladen wagen over het lichaam en is kort
daarop aan de gevolgen overleden. Hij laat
een vrouw met drie kinderen achter. Den
chauffeur van de vrachtauto treft geener
lei schuld.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Z. H. de Paus heeft zich gistereq te voet
naar zijn particuliere kapel begeven. (2de
blad).
Dreigt er een nieuwe crisis in Japan?
(2de blad).
Groote overstroomingsramp in Mozam
bique. (1ste blad).
Een kalme dag te Madrid. (2de blad).
BINNENLAND.
Te Den Haag is bij den bouw van het
Bosbad een steiger met zes arbeiders in
het zwembassin gevallen, waarbij een hun
ner aan de verwondingen overleed. (Gem.
Ber. 3de blad).
Tal van verkeersslachtoffers op onbe-
waakten spcor- en tramoverwegen alsipede
op den weg. (Gem. Ber. 3de blad en 1ste
blad).
Een wervelwind richtte gisteravond in
de omgeving van Zeddam schade aan. (1ste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De bekende Oostenrijksche voetballeider
Hugo Meisl plotseling Overleden. (1ste
blad).
OP EEN RIJDENDE AUTO GEKLOMMEN
Dertien-jarige knaap zeer ernstig gewond.
Een dertien-jarige jongen is vanmorgen
te Amsterdam het slachtoffer geworden
van eigen onvoorzichtigheid. De knaap was
achter op een rijdenden personenauto ge
klommen, welke op den hoek van de Jan
Evertsenstraat en de Witte de Withstraat
zoo'n vaart had, dat de jongen zich niet
meer kon vasthouden en zich liet vallen.
Daarbij kwam hij zoo ernstig terecht, dat
hij bewusteloos bleef liggen. De G.G. en
G.D. heeft hem naar het Wilhelmina-gast-
huis vervoerd, waar hij in zeer ernstigen
toestand hij had o.a. een schedelbreuk
opgeloopen is opgenomen.
De wereld
in vogelvlucht
Het was gisteren een kalme dag voor
Madrid. Aldus wordt uit de Spaansche
hoofdstad geseind. En daar er van de ove
rige Spaansche punten niets bijzonders
gemeld wordt, mogen wij aannemen, dat
er ook elders rust geheerscht heeft. Inzake
het accoord dat in de vrijwilligerskwestie
in de non-interventie commissie te Lon
den is verkregen, heeft de Duitsche am
bassadeur te Londen von Ribbentrop gis
teren beweerd, dat hij eigenlijk de gees
telijke vader is geweest van dit accoord,
omdat hij namens de Duitsche regeering
steeds heeft aangedrongen op een werke
lijk doeltreffende niet-inmengings rege
ling. Straks hooren wij hem nog beweren,
dat Duitschland altijd getracht heeft het
vertrek van zijn eigen onderdanen «Is vrij
willigers naar Spanje te beletten en dan
is het nog maar een kleinigheid om te
verzekeren, dat er geen enkele Duilscher
in Spanje meevecht. Hoe dit ook zij, het
accoord is er, en dat is de hoofdzaak. Als
het nu maar bevredigend ten uitvoer
wordt gelegd, kan het ons koud laten, wie
tenslotte de geestelijke vader van het ac
coord is geweest.
Uit Mozambique, in het Zuid-Oosten van
Afrika, komen ontstellende berichten over
geweldige overstroomingen, die onder de
inboorlingen tallooze slarhtoffers hebben
gemaakt. Men spreekt van niet minder
dan 2000 dooden. Het hooge water teistert
de wereld thans aan alle kanten, het lijkt
wel een moderne zondvloed. Tot nog toe
ontbreken nadere gegevens. Hopen wij dat
de eerste cijfers overdreven zullen blijken
te zijn.
