S)e £eidAcli4(3oti/ïci/iit
STADS
NIEUWS
28ste Jaargang
No. 8650
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
ÜINSÜAÜ 16 FEBRUARI 1937
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 11» cent pei week J 2.50 per Kwartaal
By onze Agenten 20 cent pei week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
r 1
Wat is een gedicht?
Wij gaan geen letterkundige beschouwing
houden.
De definitie, wat een gedicht is, laten wij
gaarne geven door anderen op een andere
plaats.
Wij willen op de hierboven gestelde
vraag het volgende antwoord geven:
Een gedicht kan voor ons open-slaan,
zoo breed en wijd als de horizon, een, door
het klaarste zonne-licht overstraalde, diep
te van gedachten.
Een gedicht kan ons ontroeren, met één
slag, zóó hevig, als geen breed betoog het
vermag te doen.
Gedichten kunnen voor ons zijn als ju
weel en, die flonkeren en flikkeren zelfs
door een dikken nevel, die om ons heen
hangt.
Gedichten kunnen zijn als lichtende ster
ren, die den geest omhoog trekken, hooger
en hoogerin aanbidding voor God, Die
zoo goed en zoo schoon is......
Een gedicht is: muziek in woorden, in
uitgesproken gedachten.
Maar wij willen geen definitie geven
van een gedicht; wij willen alleen onze le
zers, wier smaak de muziek van een ge
dicht kan proeven, of wier smaak ontwik
keld kan worden, om de schoonheid van
een gedicht te gaan genieten wij willen
dien lezers aanraden, zichzelf nu en dan in
stille oogenblikken het genot te schenken
van een mooi gedicht.
Hoe wij er toe zijn gekomen, om van
daag deze vluchtige gedachten over de
poëzie neer te pennen?
Wij willen 't eerlijk bekennen.
't Was toen wij gisteravond lazen een ge
dicht, door Annie Salomons geschreven in
de „Gids" een gedicht, dat „Martha" tot
titel heeft en waarvan de twee laatste stro
fen luiden:
O God, die zelfs een moordnaar hebt
vergeven
En uitverkoren een publieke vrouw,
Erbarm U over mijn verkillend leven
En neig U tot mijn hulpeloos berouw.
Die nooit een arme zondaar woudt
bedroeven,
Stel ook mijn poovre lauwheid niet te
leur.
God van verraders, tollenaars en boeven,
Ontferm U over wie U 't meest behoeven:
Mevrouwen met een keurig intérieur.
Lees deze regels nog 'ns over.
Kan in een lang betoog feller worden
belicht de werkelijkheid, dat óók in deftige
huizen de diepste geestelijke ellende
heerscht.
Kan de waarheid, dat geen maatschap
pelijke stand, hoe voornaam ook, een waar
borg biedt voor waarachtig geluk, scherper
omlijnd vóór ons staan?....
Niet ieder kan een mooi gedicht genieten.
Maar een cultureele, een waarlijk bescha
vende invloed zal er van uitgaan, als men
leert, gedichten te lezen.
Het gedicht, dat wij hier afdrukken, is
niet een voorbeeld van het all er-mooiste,
wat wij voor 't grijpen hebben. Met die
bedoeling is het niet door ons hier afge
drukt.
Het trof ons toevallig en het is ook
inzooverre actueel, als vandaag mis
schien meer dan ooit de mensch behoefte
heeft zich te verdiepen in zich-zelf, om zijn
eigen-waarde te bepalen, zoo veel mogelijk
los van al het uiterlijke....
DE DONAU BUITEN ZUN OEVERS
GETREDEN.
BOEKAREST, 16 Febr. (A. N. P.). In de
buurt van Oltenitza is de Donau buiten
zijn oevers getreden, waardoor eenige
plaatsen overstroomd zijn. Het ijs in de ri
vier wordt thans door een aantal vliegtui-
gen gebombardeerd.
HET VEROVEREN
VAN EEN NIEUWE
PROVINCIE.
ZONDER OORLOG EN BLOED
VERGIETEN!
Binnenkort, in ieder geval vóór het ein
de van deze maand, zal er op het Ministe
rie van Waterstaat wederom een belang
rijke aanbesteding plaats hebben inzake
de indijking en droogmaking van de Wie-
ringermeer.
In April van het vorige jaar werd een
aanvang gemaakt met de voorbereiding
van de uitvoering van den Noordoostelijken
Polder. Na goedkeuring door den Minister
van Waterstaat werd een bestek opgemaakt
en aanbesteed en in Mei 1936 kon het voor
bereidend werk begonnen worden: het
graven van een werkhaven, het inrichten
van opslagterreinen en het maken van een
fundeeringsput met omringdam.
Veel te weinig nog leeft het Nederland-
sche volk mee met het grootsche werk, dat
daar wordt tot stand gebr acht. Zonder bloor
dige krijg, maar door nieste arbeid is Ne
derland bezig zich een provincie bij te ver
overen, daarmede leefmogelijkheid schep
pend voor duizenden en duizenden en dui
zenden. De strijd tegen onzen ouden erf
vijand het water duurt voort, maar thans
is het land in den aanval en staan den
mensch en machtige nieuwe methoden ter
beschikking.
Het strekt de regeering tot eer, dat zij
zich door haar bezuinigings- en aanpas-
sings-streven niet er toe heeft laten ver
leiden, dit grootsche nationale werk stop
te zetten. Van juist inzicht gaf zij blijk,
toen zij bij monde van den Minister van
Waterstaat in de Memorie van Antwoord
op de ontwerp-begrooting voor het Zuider-
zeefonds in 1936 verklaarde, dat „de uit
voering van een nationaal werk van zeer
bijzondere beteekenis als de verdere droog
making van de Zuiderzee, ook met het
oog op de economische weerkracht van
ons land in een verderaf liggende toekomst,
te prefereeren is boven werken, die welis
waar stuk voor stuk beter in hun finan-
cieele gevolgen te overzien zijn, maar an
derszij ds veelal minder blijvende beteeke
nis hebben".
Om eenigen indruk te krijgen van de be
teekenis meer in het bijzonder van den
Noordoostelijken polder, welke bij de bo
venvermelde aanbesteding betrokken is, is
het belangwekkend het oordeel te verne
men van den directeur van het Bodemkun-
dig Instituut te Groningen, dr. D. J. His-
sink, omtrent de gronden, welke hier ver
worven worden.
„De gronden van den toekomstigen
Noord-oostelijken polder maken een zeer
gelijkmatigen indruk. Het is lang niet on
mogelijk, dat zij tot de homogeenste gron
den van Nederland zullen behooren: deze
gelijkmatigheid is een groot voordeel voor
de cultuur".
„De groote middenmoot van dezen pol
der, bijna 60 pet., wordt gevormd door een
vrij gelijkmatig gebied van rond 28000 H.A.
van niet al te zware kleigronden, rijk aan
koolzure kalk en met voldoende humus,
phosphorzuur en kali, om een langen tijd
groote oogsten op te leveren. De rest van
de polder bestaat uit rond 10.000 H.A. lich
te zavelgronden en rond 8000 H.A. goede
zandige gronden, alle eveneens rijk aan
koolzure kalk.
Het bijgaande vergelijkingskaartje geeft
een duidelijk beeld van de oppervlakte
grond, welke gemoeid is met de droogma
king van dezen Noord-oostelijken Polder,
waarvan de eigenlijke werkzaamheden: het
aanleggen van de meerdijken in aanslui
ting op het eiland Urk en op het vorige
bestek, na de eerstdaags plaats hebben
de aanbesteding zullen kunnen aanvangen.
Met te meer geestdrift kunnen wij deze
voortzetting van de Zuiderzeewerken toe
juichen, waar de risico's aan dit gedeelte
verbonden, zeer gering zijn. Moesten de ra
mingen voor de afsluiting en de Wieringer-
meer worden opgemaakt zonder practische
ervaring van de uitvoering van dergelijke
werken in open zee, thans is die ervaring
er wèl.
Aan het einde van zijn rede in de Twee
de Kamer heeft de Minister herinnerd aan
het wijze gezegde: „Een volk dat
leeft, bouwt aan zijn toekomst".
Behalve de heeren Sneevliet en de Visser
stemden alle leden voor het ontwerp.
Moge ook in het Nederlandsche volk,
meer dan tot heden, het geval was, belang
stelling voor en medeleven met dit reu
zenwerk ontstaan, dat de oogen der wereld
op ons gericht heeft!
DE STRIJD AAN HET MADRILEENSCHE
FRONT.
Toestand ongewijzigd.
TALAVERA DE LA REINA, 16 Febr.
(A. N. P.). Een speciale correspondent
meldt: Ondanks het prachtige weer valt
er slechts weinig bedrijvigheid van het
Madrileensche front te melden. De toe
stand ten Zuid-Oosten van de hoofdstad is
ongewijzigd gebleven sedert gisteren. De
troepen staan nog steeds voor Arganda.
De weg naar Valencia blijft afgesneden op
dezelfde plaats als drie dagen geleden. De
rechtsche artillerie en luchtstrijdkrachten
hebben hevig regeeringstroepenconcentra-
ties ten Noorden en Zuiden van dezen sec
tor bestookt.
De wereld
in vogelvlucht
Te Londen schijnt men gisteren werke
lijk tot een acoord te zijn gekomen inzake
de kwestie der vrijwilligers. Vanaf Zater
dag a.s. zal het verboden zijn, dat vrij
willigers zich naar Spanje begeven om
daar dienst te nemen in de gelederen van
een van beide kampen. De diverse regee
ringen hebben zich verbonden, zulk een
verbod voor hun onderdanen uit te vaar
digen en daaraan de hand te houden.
Tegelijkertijd is besloten, de Spaansche
grenzen te controleeren ten einde te ver
hinderen, dat dit verbod toch nog op de
een of andere wijze wordt ontdoken. Het
laatste verzet van Portugal schijnt dus
gebroken te zijn.
Dit succes van de non-interventie-com
missie is wel een verrassing. Hiermede is
eindelijk het lek gestopt, waardoor het
niet-inmengings-accoord een tijdlang een
volkomen bespotting is geweest en het
traineeren van Duitschland, Italië en Por
tugal gaf niet veel hoop op een spoedige
bevredigende oplossing van het probleem.
Meent men, dat thans de troepen van ge
neraal Franco voldoende versterkt zijn
om den strijd te winnen?
De krijgsbedrijven van de laatste da
gen geven vooralsnog weinig aanleiding
tot die veronderstelling, want het of
fensief bij Madrid en de omsingeling van
de hoofdstad verloopen weer vrij stroef.
In Duitschland is de strijd tusschen Kerk
en Staat voor wat de Protestantsche Evan
gelische Kerk betreft weer in een nieuw
stadium gekomen. Tot nu toe hebben alle
bemoeienissen en interventies van den
Staat schipbreuk geleden. Hitler- heeft het
thans over een andere boeg gegooid en
nieuwe verkiezingen voor de synode uit
geschreven, wellicht in de hoop, dat er
eenige verandering komt in de samenstel
ling der kerkelijke besturen. De verhou
ding van de Evangelische Kerk ten op
zichte van den Staat is een geheel an
dere dan die van de Katholieke Kerk,
maar hierin komen beide Kerken overeen,
dat zij zich verzetten tegen het binnen
dringen van het van staatswege bescherm
de nieuwe heidendom.
VOORNAAMSTE NIEUWS
NED. R. K. HUISVESTIGINGSCOMITé
AFD. LEIDEN.
UITZENDING VAN SPAANSCHE
KINDEREN.
Naar aanleiding van meerdere inlich
tingen, die ons gevraagd worden over
plaatsing van Spaansche kinderen in ons
land, kunnen wij het volgende ter kennis
brengen aangaande de Katholieke kinderen.
Door het Doorluchtig Episcopaat is het
Nederl. R. K. Huisvestingscomité aange
wezen als de instantie, die belast is met de
zorg voor plaatsing van buitenlandsche kin
deren in Katholieke Nederlandsche gezin
nen.
Nu heeft het Centraal Bureau van het
Ned. R. K. Huisvestingscomité te 's-Her-
togenbosch zich gewend tot het Centrale
Huisvestigingscomité te Amsterdam, dat de
kinderen via Parijs uit Spanje krijgt, om
de Katholieke kinderen geheel en al aan
dit Katholieke comité over te dragen. Hier
in is gisteren een overeenkomst getroffen,
zoodat alle Katholieke Spaansche kinderen
door middel van het Centraal Bureau van
het Ned. R. K. Huisvestingscomité te 's-Her
togenbosch verzorgd worden.
Door middel van de afdeelingen zal dit
Centraal Bureau van het Ned R. K. Huis
vestingscomité de Katholieke kinderen in
de Katholieke gezinnen onderbrengen.
De Katholieken, die eventueel bereid
zouden zijn, een Spaansch Katholiek kind
in huis op te nemen, voor minstens 6
maanden, kunnen zich hiertoe schriftelijk
wenden tot de afd. Leiden van het R. K.
Huisvestingscomité en wel aan één van on
derstaande adressen.
Het zich bereid verklaren sluit nog niet
in een toegewezen krijgen, omdat nog niet
bekend is hoeveel kinderen er komen.
Tot den kring Leiden van het R. K. Huis
vestingscomité behooren: Oegstgeest, Lisse,
Noord wijk, Katwijk, Roelof arendsveen,
Rijp-Wetering, Warmond, Sassenheim,
Noord wij kerhout, Voorhout, Zoeterwoude,
Hazerswoude, Voorschoten, Stomp wijk,
Rijnsaterwoude, Oude-Wetering en Was
senaar.
De afdeeling Leiden zal dus uitsluitend
de zorg op zich nemen voor kinderen, voor
wie door het R K. Centraal Bureau te
's-Hertogenbosch onze bemiddeling ge
vraagd wordt.
De adressen van de bestuursleden van de
Afd. Leiden van R. K. Kinderuitzending,
waartoe men zich scnriftelijk kan richten
zijn:
J. J. v. d. Poel, Prins Hendriklaan 5,
Oegstgeest.
H. Simonis, Haarlemmerstr. 138, Leiden
Mevr. Wilmer, Apothekersdijk 5. Leiden.
Mej. S. v. Deene, Breestraat 12, Leiden.
Mej. N. Raaphorst, Kamerlingh Onnes-
laan 9, Leiden.
Namens het Bestuur,
K a p. W. H e s s i n g,
voorzitter.
COMITé TOT HUISVESTING VAN
SPAANSCHE KINDEREN.
Naar men ons mededeelt heeft zich te
Leiden een Comité gevormd voor Huis
vesting van Spaansche kinderen.
Het betreft hier kinderen uit alle deelen
van Spanje, die verlaten zijn aangetroffen.
Een groot deel dezer kinderen zjjn naar
Frankrijk overgebracht en wachten daar
om over verschillende landen te worden
verdeeld.
De bedoeling is, dat de kinderen gedu
rende 6 maanden, uiterlijk een jaar in ge
zinsverband worden opgenomen en ver
zorgd.
Het Landelijk Comité is gevestigd te Am
sterdam, terwijl zich reeds in de meeste
plaatsen van Nederland sub-comité's heb
ben gevormd.
Het comité te Leiden bestaande uit:
Mevrouw S. van de Sande Bakhuyzen-
Gericke, eere-Voorzitster,
Mevrouw A. H. Bosman-van der Sluis
Mevrouw L. Burgersdijk-Eerdmans
Mejuffrouw D. Coebergh
Mevrouw C. van Eysinga-bsse van Hogen-
dorp
Mevrouw E. L Heskes-van Bergen
Mevrouw H. M. A. van Hees-Land
Mevrouw C. Idema-van Gaasbeek
Mevrouw S. W. P. Kern-Salomons
Mevrouw J. Kristensen-Heldring
Mevrouw A. J. Kroon-Blomhert
Mevrouw T. Meijers-Godschalk
Mejuffrouw Mr. C. L. B. W. van Overeem
BUITENLAND.
Een accoord bereikt inzake de vrijwil-
ligerskwestie. Vanaf Zaterdag mogen geen
vrijwilligers meer naar Spanje vertrek
ken (2de blad).
Een nienw decreet van Hitlqr inzake
het conflict in de Evangelische Kerk (2de
blad).
De kwestie der teruggave der Duitsche
koloniën in het Lagerhuis (2de blad).
Verzoeningsgezinde woorden van de
nieuwe Japansche regeering t.o.v. Rus
land (2de blad).
Een sneeuwstorm in Japan eischt vele
slachtoffers (Buitenl. Bed. 2de blad).
BINNENLAND.
Te Den Haag werd een vrouw in haar
woning overvallen: een klein bedrag aan
geld werd ontvreemd. (Gem. Ber., 3de
blad).
Weer een ingezetene van Venlo over de
grens gelokt. (Gem. Ber., 3de blad).
Mevrouw M. C. van Oven-van Doorn
Mevrouw H. van Traa-van der Burg
Mevrouw M. J. Wijntjes-Boekee,
verzoekt dringend hulp en medewerking
van alle inwoners van Leiden en omstre
ken.
Inlichtingen zullen gaarne verstrekken:
Mevrouw M. F. Wijntjes-Boekee, Plant
soen no. 5, Leiden, telephoon 385;
Mevrouw E. L. Heskes-van Bergen, Ra
penburg no. 11, Leiden, telephoon 1362.
BLOEMEN OP HET GOUDEN FEEST.
De gebeurtenissen ter gelegenheid van
het gouden feest der Leidsche Gezellen-
vereeniging vangen a.s Vrijdag aan met
een grootsch opgezette Bloemen-, Huis
vlijt en Vaktentoonstelling.
Weken en maanden hebben velen ge
werkt om deze expositie zoo goed moge
lijk te doen slagen en het zal wat de bloe
menpracht en inzendingen op de huis
vlijt- en vaktentoonstelling betreft aan
hooge verwachtingen beantwoorden.
Vrijdagavond komt Centraal Praeses
Drost de tentoonstelling openen, welke be
halve Vrijdagavond. Zaterdag en Zondag
den geheelen dag voor het publiek toegan
kelijk zal zijn.
Alle Leidenaars en omwonenden van de
Sleutelstad worden hierbij uitgenoodigd
een kijkje te komen nemen in de zalen van
Den Burcht.
Men zal er veel genoegen van beleven.
En geen enkel gezel uit het District Lei
den verzuimt met zijn familie naar de ten
toonstelling te komen om tevens zoo spoe
dig mogelijk „acte de présence" te geven
op het Gouden Feest der Leidsche Gezellen-
vereeniging, die tiental1 en van jaren de
Kolpingsidee heeft bewaard alvorens de
vele nieuwe vereenigingen in de omge
ving konden worden opgericht.
P. N. BROUWER,
Oud-Senior.
ZILVEREN JUBILEUM.
De oud-brandweerman, thans agent van
politie C. Wijnobel, die hedenmiddag ge
huldigd is op het politiebureau in verband
met zijn 25-jarig jubileum in somoonte.
dienst.
