STADS
NIEUWS
No. 8641
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Het Internationaal Eucharistisch
Congres te Manilla
28ste Jaargang
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1937
£ekt&eHe(Soii/fcci/tit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei week i 2.50 per Kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pei week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Onze eenheid 's lands kracht
Katholieken, die voorheen niet hebben
ingezien den plicht, om één te zijn óók op
het terrein van de politiek zullen dien
plicht nu wel begrijpen!
N u, in dezen allerbelangrijksten tijd
n u, in een tijd, dat het ongeloof, dat een
nieuw heidendom den felsten strijd heeft
aangebonden tegen Kerk en Godsdienst.
N u moet 't toch ook wel duidelijk zijn,
dat wij, Katholieken, schouder aan schou-.
der moeten staan tegenover dat gevaar.
Om te eischen, dat met ons, met onze
rechten worde rekening gehouden.
En in dit verband laten wij hier volgen
een citaat uit een artikel van het jongste
nummer van „De R. K. Staatspartij".
„Voordat men mag verwachten, dat an
deren onze positie erkennen en de natio
nale beteekenis van ons werk zullen moe
ten waardeeren juist nu! moeten
wij zelf eensgezind ons werk schragen en
met liefde en enthousiasme uitdragen. Wij
moeten duidelijk doen gevoelen, wat het
voor ons land beteekent, wanneer de
R. K. Staatspartij,
aan geschiedenis en traditie getrouw,
zich bewust van haar taak in het heden
en fier op de vervulling daarvan,
steunende op beginselen, 4ie den bes
ten waarborg bieden voor een positief
christelijken grondslag voor Staat en
maatschappij,
opkomend voor handhaving en ver
sterking van de fundamenten van ons
staatsbestel, opdat Nederland echt-
Nederlandsch zal blijven;
vast besloten is om de geheele kracht van
haar millioen-leger in te zetten om te be
reiken:
Beveiliging van de positief-christelijke
grondslagen onzer samenlaving;
Verdediging van het gezin;
Arbeid voor ons volk;
Ordening in het bedrijfsleven!
Dit is de geest en de richting van ons
program, waaromtrent voor niemand twij
fel kan bestaan.
Moge de Partijraad op 27 Februari het
werk door een eenstemmig besluit schra
gen, opdat duizenden werkers, daarna,
fier en verantwoord, kunnen verkondigen:
dat onze eenheid 's lands kracht b 1 ij ft!"
Onze eenheid 's lands kracht.... Voor
den afweer der van meerdere zijde drei
gende revolutie kan het land geen sterkere
kracht vinden, dan een in eenheid geslo
ten formatie van de Katholieken.
Dat is in het verleden 's lands kracht
geweest bij groote moeilijkheden.
Dat moge 's lands kracht blijven!
De wereld
in vogelvlucht
Het smeulende vuurtje in Spanje schijnt
weer wat te zijn opgelaaid. Zoowel aan het
front van Madrid als in de omgeving van
Malaga hebben de strijdende partijen tee
kenen van leven gegeven. Bij Madrid heeft
de aankomst van den minister-president
Largo Caballero blijkbaar nieuwe geest
drift gewekt in de rijen der verdedigers,
wat zich heeft omgezet h een succesvolle
uitval. Men moet zich deze „successen"
niet zoo heel groot voorstellen, want als
men een loopgraaf veroverd heeft of een
of ander gebouw, dan is men al heel tevre
den. In de buurt van Malaga zijn de natio
nalisten in den aanval gekomen en naar
verluidt, hebben zij het plaatsje Ojen be
zet. Overigens heeft het offensief nog wei
nig te bateekenen.
De Engelsche kranten maken veel ophef
van het feit, dat de Duitsche ambassadeur
te Londen von Ribbentrop bij een audiën
tie den Engelschen koning den nationaal-
socialistischen gro^f heeft gebracht. Dat is
weliswaar geen halsmisdaad, want er zijn
meer voorbeelden bekend van vreemde
diplomaten, die den groet brachten, welke
in hun land gebruikelijk is. Maar het is
een afwijking van de traditie en de En
gelschen zijn nu eenmaal erg gehecht aan
hun tradities en daarom zijn zij toch niet
erg te spreken over dit optreden van von
Ribbentrop. In de wereld van de diploma
tie zoekt men achter elke verandering in
den vorm een wijziging van politiek en
misschien heeft von Ribbentrop met dezen
BOODSCHAP VAN Z.H. DEN PAUS.
Zondag a.s. te 2 uur n.m. zal Z.H. de
Paus op golflengte 19.84 meter draadloos
zijn zegen geven aan de deelnemers van
het Eucharistisch Congres te Manilla. Bij
deze gelegenheid, zal Zijne Heiligheid een
boodschap van ongeveer 500 woorden
voorlezen.
DE DAG VAN DE VROUWEN
In de reeks indrukwekkende plechtig
heden van het 33ste Internationaal Eucha
ristisch Congres te Manilla was het gis
teren de dag der vrouwen.
Door het nachtelijk duister hadden tien
duizenden en nog eens tienduizenden vrou
wen van allen rang, van allen stand, reli-
gieusen, zoowel als leeken zich naar de
weidsche Esplanada de Luneta begeven,
waar om half zeven een Pontificaal H.
Misoffer werd gecelebreerd.
Onder de H. Mis werd door driehonderd
in de witte albe gekleede priesters de H.
Communie uitgereikt aan% de ontzaglijke
vrouwenschaar.
In den loop van den dag werden in ver
schillende kerken van Manilla in alle aan
wezige talen sectie-vergeaderingen gehou
den van de buitenlandsche congressisten.
GELOFTE VAN TROUW DER MANNEN.
Met een grootsche plechtigheid is heden
te middernacht, op de Esplanada de Luneta,
te Manilla, de viering van den eersten Vrij
dag ingezet, einde en bekroning van de
noveen van eerste Vrijdagen, waarmede de
Phihppinio's zich op de dagen van het
Eucharistisch Congres hebben voorbereid.
Onder de pontificale H. Mis, opgedragen
door den aartsbisschop van Manilla, werd
aan meer dan honderdduizend geloovigen
de H. Communie uitgereikt.
Na de H. Mis legden de aanwezige man
nen, vertegenwoordigers van veertig lan
den, een gelofte af van geloof en trouw.
Plotseling daverden over het Luneta-
plein unisono, de stemmen van duizenden
mannen uit veertig verschillende landen:
In den naam van den Vader, den Zoon en
den H. Geest; in naam van Jesus Christus
beloof ik trouw!
Trouw aan den stedehouder van Chris
tus op aarde!
Trouw aan de waarheden des geloofs,
trouw aan de neilige, katholieke Kerk!
Trouw ook aan het vaandel van mijn
land, aan het wettig gezag, wereldlijk of
geestelijk.
Met mannelijke fierheid zal ik Christus
eeren en Zijn Heiligen Naam verdedigen.
Ik bid God om sterkte, opdat ik, tot mijn
dood, aan deze belofte trouwNmoge blijven.
Amen"....
Luid en krachtig, ferm en benadrukt, als
fiere mannentaal, had ze over de Esplana
da geklonken, deze geloofsgelofte en toen
de stilte weer was ingevallen, was duidelijk
OVERLEG DER
OSLO-MOGENDHEDEN
EEN CONFERENTIE TE DEN HAAG.
Naar nauwere economische samenwerking.
De Nederlandsche regeering heeft tot de
regeeringen der Scandinavische landen,
België en Luxemburg de uitnoodiging ge
richt, experts te zenden naar eene, om
streeks het eind van deze maand te 's-Gra-
venhage te houden infonneele samenkomst,
ten einde met elkander de, mogelijkheden
te onderzoeken van een nauwere econo
mische samenwerking tusschen de dusge
naamde Oslo-staten en te overleggen, in
hoeverre in verband hiermede een pro
gramma ontworpen zou kunnen worden
voor een eventueel ter zake te houden
conferentie.
groet willen aanduiden, dat Duitschland
thans zijn plaats heeft ingenomen in de rij
der gelijkberechtigde naties.
Uit Polen komt een bericht dat, indien
het waar is, een fraai licht werp op de
toestanden in Sovjet-Rusland. In Rusland
zouden nl. niet minder dan tienduizend
Polen gearresteerd zijn. Daar op het oogen-
blik elke arrestant beschuldigd wordt van
samenzwering met Trotsky, verwondert
het ons niet, dat gemeld wordt, dat ook
die tienduizend Polen daarvan beschuldigd
worden. Wij kunnen natuurlijk niet nagaan
of het juist is, maar als het juist is, zal dit
muisje nog wel een staartje hebben.
allerwegen een diepe emotie merkbaar.
Met jubelende geestdrift, als om uiting
te geven aan de ontroering, die allen over
meesterd had, zongen de aanwezigen, ter
wijl de geestelijkheid in processie terug
keerde naar de kathedraal, het congreslied
tot besluit van deze Eerste Vrijdag-nacht
mis....
MANILLA (K. W. P.), 5 Febr.. Op het
33ste Internationaal Eucharistisch Congres
te Manilla heeft het speciaal de aandacht
getrokken, dat de geestelijkheid van China
in zoo grooten getale vertegenwoordigd is.
Niet minder dan 17 Chineesche Bisschop
pen hebben aan de uitnoodiging om bij het
Eucharistisch Congres van Manilla tegen
woordig te zijn, gevolg gegeven. Vooral de
Apostolische Prefect van Wweitehfu (Ho-
nan) Mgr. Francis Xaver Ochoh, die vroe
ger als Missionaris op de Philippijnen werk
zaam is geweest, waaruit hij naar China
werd gezonden, is door de bevolking op
buitengewoon hartelijke wijze verwelkomd.
STILLE OMGANG TE AMSTERDAM.
De algemeene intentie.
De beide nachtelijke Stille Omgangen te
Amsterdam worden dit jaar gehouden op
7 en 14 Maart a.s. De algemeene intentie,
waarvoor dit jaar bijzonder gebed wordt
gevraagd, gedurende de beide nachtelijke
bede tochten luidt* „Dat God ons vaderland
beware voor het communisme en elk ander
nieuw heidendom".
De jaarlij ksche huishoudelijke en alge
meene vergadering, van het gezelschap van
den Stillen Omgang te Amsterdam zal ge
houden worden Zondag 7 Februari a.s. in
de groote zaal van hotel Krasnapolsky,
Warmoesstraat 173185 (bij den Dam).
De huishoudelijke vergadering zal 's mor
gens om 11 uur aanvangen. In de middag
vergadering, welke om 2 uur begint, zal als
spreker optreden de weleerwaarde heer
Henri de Greeve.
Drama in logement te
T ilburg
24-JARIGE VROUW DOOR HAAR
ECHTGENOOT VERMOORD
In den afgeloopen nacht heeft zich in
een logement aan de Anna Paulownastraat
te Tilburg een drama afgespeeld, waarvan
de 24-jarige vrouw M. P. de W. het slacht
offer is geworden.
De vrouw, die vroeger met haar man, P.,
in de Anna Paulownastraat had gewoond,
had, toen haar man in Breda hechtenisstraf
onderging, alle huisraad verkocht en was
naar Eindhoven getrokken.
Toen hij uit Breda terugkwam, is de
vrouw weer naar Tilburg gekomen en heeft
zij met haar echtgenoot haar intrek geno
men in het genoemde logement, waar ook
zekere B. woonde. Met dezen heeft de
vrouw eenigen tijd relaties gehad.
In den afgeloopen nacht omstreeks half
één kwam P. dronken thuis. Hij vond zijn
vrouw niet op haar kamer, en toog naar
de kamer van B., waar hij zijn echtgenoote
aantrof. P. sleurde de vrouw naar het por
taal en bracht haar eenige messteken toe
aan den hals. Inmiddels had ook B. zich in
het geval gemengd. Hij geraakte in ge
vecht met P., die hem eenige steken aan
hoofd en beenen toebracht. Niettemin wist
B. een einde aan de worsteling te maken,
door P. bewusteloos te slaan.
De vrouw was naar beneden gestrompeld,
waar zij hevig bloedend ineenzeeg. Dade
lijk werd een geneesheer te hulp geroepen,
die de vrouw verbond en naar het Sint
Elisabethziekenhuis liet transporteeren.
Hier is de vrouw in den loop van den nacht
overleden.
P. is door de politie gearresteerd. Hij zal
naar Breda worden overgebracht en ter be
schikking worden gesteld van de justitie
aldaar.
INSTINCTEN EN ONDERVINDING BIJ
DIEREN.
Lezing voor „Geloof en Wetenschap"
De klank van het woord „instinct" heb
ben wij nooit kunnen bewonderen, maar
het verschijnsel, dat met dit onwelluidende
woord wordt aangeduid heeft van oudsher
de belangstellende en. nieuwsgierige bewon
dering van de menschen getrokken. Daar
om bevreemdde het ons, dat ofschoon
de belangstelling niet gering was toch
nog niet meer G. en W.'ers gisteravond naar
de Turksche bovenzaal waren geklommen,
om de lezing van den heer A. F. J. Por-
tielje over dit onderwerp bij te wonen.
De heer Portielje, die als inspecteur van
de levende have van „Artis" alle gelegen
heid om het misbruik der dieren in zijn
meest gevarieerde uitingen te bestudeeren,
heeft de resultaten van deze studie in zijn
lezing verwerkt. Dat de werking van het
instinct ons door deze lezing duidelijker
is geworden, kunnen wij niet zeggen, en
hadden wij ook niet mogen verwachten.
En de oorsprong van het instict, dat
redelooze dieren bekwaam maakt uiterst
vernuftige daden te stellen, liet de heer
Portielje onbesproken.
Feitelijk komt de uitvoerige beschou
wing, die de heer Portielje aan zijn studie
object wijdde, hierop neer, dat hij het in
stinct in zijn verschillende uitingen, in
aandriften en in aanleg ontleedde, en deze
driften, zooals de drift tot vluchten en ver
dedigen, tot nieuwsgierigheid, tot voedsel-
zoeken, tot voortplanting etc. nader be
schouwde. Spr. wees er daarbij op, dat de
uitingen van het instinct onmogelijk ver
klaard kunnen worden als physico-chemi-
sche reacties, doch dat deze uitingen van
psychischen aard zijn-
Van den instinctieven aanleg en van
de instinctieve driften: gaf spr. interessante
voorbeelden. Een piepjong kievitje, dat in
de broedmachine van „Artis" is geboren,
en nog nooit een weide of een wurm
heeft gezien, begint, zoodra het op een
graszode of zelfs op een natte dweil wordt
gezet, onmiddellijk inet zijn pootje op den
bodem te trillen, om de pieren aan het
schrikken te maken.
Spr. waarschuwde er voor aan dieren
menschelijk denken, toe te schrijven. Het
dier snapt den zin niet van zijn zinvol han
delen.
Evenmin is het echter juist het instinct
te beschouwen als een onveranderlijke
blinde aandrift. Associatie is ook in die-
renhersens, zij 't op zeer beperkte schaal,
mogelijk, waarbij spr. als voorbeeld aan
haalde de pinguins, die al spoedig een knal
en een knul combinerden tot een knallende
knul en de proeven met de speekselklieren
van een hond, die reageerden op het sner
pen van een viool, met welk geluid steeds
het verschijnen van een kluifje gepaard
ging.
Belangwekkend waren ook de lantaarn
plaatjes en de uitleg van het gedrag van de
roerdomp, die een volleerd tooneelspeler
en een volleerd schermer blijkt te zijn. De
gedragingen van jonge leeuwen, tijgers en
panters, wier „leeren spelen" is (maar op
een andere manier dan Hieronymus van
Alphen het wenschte!) en de hersen-wer-
king van mensch-apen, wier handelwijze,
hoewel „vrijer" dan zuiver-instinctief, toch
niet verstandelijk-overlegd kan worden
genoemd, werden door den spreker nader
geëxpliceerd.
De lezing van den heer Portielje had vele
aardige passages. Toch meenen wij, in alle
bescheidenheid te mogen opmerken, dat
als spreker zich in zijn voorliefde voor
vreemde woorden en ingewikkelde om
schrijvingen eenigszins had beperkt, zijn
voordracht aan duidelijkheid zou hebben
gewonnen.
De voorzitter, prof. Carp, heeft aan het
einde van den avond den spreker dank ge
bracht.
Begin van brand.
Gisteravond te 10.20 uur werd door
den portier van het St. Elisabethshof aan
den Oude Vest brand ontdekt in de aan de
achterzijde van de Oude Vest gelegen gara
ge van den veevoederhandel van den heer
Bonda. Het bleek, dat in een afgesloten
ruimte, waar de stookgelegenbeid is voor
de centrale verwarming, brand was ont
staan in eenig hout tengevolge van over
verhitting van de kachel. Met een slang op
de motorspuit der politie-brandweer onder
leiding van inspecteur Couzy werd het vuur
gebluscht. De commissaris van politie was
mede aanwezig.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Internationaal Eucharistisch Congres
(lste blad).
Wat Hittler bedoelde met de „neutrali
teit" van België en Nederland. (2de blad).
Tienduizend Polen in Sovjet-Rusland
gearresteerd. (2de blad).
Offensief op Malaga. (2de blad).
BINNENLAND,
De beide nachtelijke Stille Omgangen te
Amsterdam worden dit jaar gehouden op
7 en 14 Maart as (lste blad).
Ingediend is een wetsontwerp strekken
de tot betere verdeeling van den beschik
baren arbeid, (éde blad).
Verzending van bloembollen naar het
buitenland, (lste blad).
Debatten over de Grondwetsherziening in
de Tweede Kamer, (éde blad).
Te Tilburg heeft een man zijn vrouw met
messteken gedood, (lste blad).
AANBESTEDING NIEUWE WEG
AMSTERDA3ISASSENHEIM.
De hoofdingenieur-directeur van den
Rijkswaterstaat heeft heden aanbesteed het
maken van een overbrugging ten behoeve
van de kruising van den rijksweg No. 4 ge
deelte AmsterdamSassenheim met de
Hoofdvaart en de daarlangs gelegen hoofd
wegen in den Haarlemmermeerpolder, met
bijkomende werken.
Hoogste inschrijver O. J. Bosker te Wie-
ringen voor 179.U00, laagste G. Wolfs te
Eibergen voor 145.700.
Onder deur bekneld.
Gistermiddag te ongeveer half drie reed
op het terrein van het Venduhuis aan het
Utrechtsche Veer een verhuiswagen achter
uit tegen de zware roldeur, die het terrein
afsluit. De deur werd daardoor uit de rails
gelicht en kwam terecht op den 58-jarigen
venduknecht H. v. D. De man liep vermoe
delijk een ribfractuur op en werd door den
E.H.D. naar het Acad. Ziekenhuis ver
voerd.
Wielrijder aangereden.
Gistermiddag te 5.50 uur is op den Mare-
singel de 57-jarige W. J. S., aardewerkfa
brikant te Leiderdorp, toen hij ter hoogte
van het slachthuis met zijn rijwiel een
voertuig passeerde, aangereden door een
uit tegenovergestelde richting komende
vrachtauto, bestuurd door K. S. uit Wasse
naar. De vrachtautobestuurder wilde tus
schen beide door passeeren, doch week te
veel naar links uit met het gevolg, dat de
wielrijder werd gegrepen en tegen den
grond gesmakt. Deze liep een verbrijzeld
neusbeen, een kaak- en vermoedelijk een
schouderfractuur op, terwijl hij bovendien
een hersenschudding bekwam. Door den
E.H.D. werd het slachtoffer naar het Acad.
Ziekenhuis vervoerd. Zijn toestand was
heden gunstig.
Slaapwandelende jongen van de trap
gevallen.
Hedennacht omstreeks één uur is de 13-
jarige N. N, in de ouderlijke woning aan
de Javastraat bij het slaapwandelen van de
trap gevallen. In zijn val nam hij een schil
derij van den muur mede, waarvan het
glas brak. De jongen liep daardoor een
ernstige snijwonde aan het linkerbeen op.
waarbij een slagader werd geraakt. Door
den E.H.D. werd hij naar het Acad. Zie
kenhuis vervoerd.
Met de fiets geslipt.
Gistermiddag te 5.20 uur is de 13-jarige
J. W., wonend aan de Langegracht, aldaar
met zijn rijwiel geslipt, tengevolge waarvan
hem een arm uit de kom schoot. De jongen
werd door den E.H.D. voor onderzoek mee
genomen naar het Acad. Ziekenhuis.
