DE NOODKREET DER
DUITSCHE BISSCHOPPEN
28ste Jaargang
DINSDAG 2 FEBRUARI 1937
No. 8638
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitzetting:
v/oor Leiden i9 cent pei week J 2.50 per Kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: S 0.50
V De toestand in Duitschland
Nu er in Duitschland met man en
macht gestreefd wordt naar een betere ver
houding tusschen Kerk en Staat". Dit
stond in het ingezonden stuk van het
Hoofd van den Pers-Dienst der N.S.B., in
ons nummer van Vrijdag j.L
't Is ongelooflijk wij wezen er reeds op
in ons naschrift bij bedoeld stuk dat
men een dergelijke bewering durft neer
schrijven!
't Is wel héél erg .brutaal.
Helaas moet het diep betreurenswaardige
en bedroevende feit worden geconstateerd,
dat eer het tegendeel waar is dat de fei
ten er op schijnen te wijzen, dat vele a to-
riteiten Ln den nationaai-socialistischen
Staat in Duitschland aansturen op een ver
slee» tering van de verhouding tusschen
Kerk en Staat'
Men leze op deze pagina de al wéér her
haalde klachten van Duitsche Bisschop
pen....
ieder k-i'hoüek, ieder christen, die objec
tief de werkelijkheid in het Duitsche Rijk
kan zien, die den toestand in Duitschland
waar kan beoordeelen, moet daar met
oprechte droefheid en ergernis constatee-
ren een angstwekkende bestrijding van
Kerk en Godsdienst,
V De Contemplatieve Orden
Een eenvoudig kranten-bericht:
Contempla'ieve Orde in Indië.
Op 10 Februari a.s. zal vanuit het
klooster der Clarissen te Ammerzoden
een der Zusters, Zr. Dominica, vertrek
ken om tezamen met een der Zusters
van de Clarissen van Megen naar Java
te gaan naar het twee jaar geleden ge
stichte slotkooster te Tjitjoeroeg.
Zij zullen de reis maken met de
„Dempo" van de Rotterdamsche Lloyd.
In de hier meegedeelde en in de herin-
nering gebrachte feiten wordt de wereld
voorgehouden een katholieke waarheid,
die ook den Katholieken zelf niet altijd diep
en levendig in het bewustzijn ligt. De
waarheid, dat bij en vóór allen arbeid ter
eere Gods moet staan het gebed; dat God
ons heeft geleerd: bidt en werkt (eerst:
bidt!); dat het gebed noodzakelijke voor
waarde en bevruchtende dauw is voor een
verdienstelijken en zegenrijken arbeid.
Aan deze waarheid herinneren ons leven
dig de contemplatieve, de beschouwende
Orden.
Ook in de Missie wordt door de contem
platieve Orden deze waarheid gepredikt en
beleefd!
SCHEEPSBOTSING OP DE
WESTERSCHELDE.
Uit Terneuzen wordt gemeK..
Vanochtend heeft nabij Terneuzen een
aanvaring plaats gehad tusschen een
Fransch en een Zweedsch stoomschip. Bei
de schepen zyn waarschijnlijk op weg van
Antwerpen naar Zee.
Het Fransche stoomschip schijnt water te
maken Sleepbooten zijn ter assistentie uit
gevaren.
Het Fransche stoomschip in
zinkenden toestand.
Nader wordt gemeld:
Het aangevaren Fransche stoomschip
blijkt te zyn het uitgaande stoomschip
„Condé" van de reederij Nouvelle Com
pagnie Havraise Peninsulaire de Naviga
tion te Parijs, gebouwd in 1915, groot 7200
bruto en 4537 netto registerton. Het schip
bevindt zich in zinkenden toestand. Sleep
booten zijn aanwezig.
Het met de „Condé" in aanvaring geweest
zijnde schip is de „Bullaren" gebouwd in
1918, groot 5722 bruto en 3428 netto reg.s-
terton van de reederij Transatlantic in
Gothenburg.
De „Bullaren" ligt nabij Terneuzen met
een groot gat boven de waterlijn. De
„Cóndé" is in zinkenden toestand op een
zandplaats gezet Ruim twee is vol water
en het voorschip is diep voorover gezon
ken met ten schroef en het achterschip
naar boven gekeerd. De sleepbooten zijn
steeds in de nabijheid.
EEN OPROEP VAN DEN BISSCHOP
VAN ERMLAND.
„Noch het Concordaat, noch de
plechtige belofte van den Führer,
betreffende net Positieve Chris
tendom, is in staat om ons be
scherming te verleenen tegen het
fanatisme van de vijanden van
Gods Kerk".
De Bisschop van het Oost-Pruisische Bis
dom Ermland, Mgr. Di. Maximilian Kaller
heeft thans een beroep gedaan op de open
bare meening, nadat zijn talrijke verzoek
schriften aan de regeling en de Nationaal-
Socialistische Partij tevergeefs waren ge
bleken. Dit belangrijn schrijven, dat op
Zoqdag 31 Januari vanaf den kansel in alle
Kerken van het Bisd>m werd voorgelezen,
is een bewijs voor de groote nood waarin
het Katholicisme zich thans in het Derde
Rijk bevindt. Wij ontieenen aan bedoeld
Herderlijk Schrijven, dat een belangrijk
document zal blijven ui de geschiedenis van
de Kerkvervolging die Duitschland thans
beleeft, de volgende passages, die voor ons
een duidelijke en waarschuwende taal spre
ken:
Beminde Diocesan en!
Het is niet de eerste maal in den loop
der bijna tweeduizendjarige geschiedenis
van het Christendom, dat onze met haat
vervulde tegenstanders den ondergang van
het Katholicisme verKondigen. Doch ons
Duitsch Vaderland is nog nooit zooals thans
fcet tooneel geweest van een verbitterden
strijd der geesten om het behoud van het
Christelijk Geloof. De strijdleuze die wordt
aangeheven luidt:
„Het Christendom heeft twééduizend jaar
Lang zijn rol gespeeld en is een mislukkig
gebleven; het moest iekort schieten. Want
nooit heeft het de Duitsche volksziel kun
nen begrijpen. De godsdienst moest in over
eenstemming zijn met den volksaard, die
alle Duitschers tot een gesloten volksche
eenheid moest samenbinden. Daarom weg
met alle 'eer en met iedere invloed die
vreemd staat tegenover ons ras. weg met
den Godsdienst, die haar heil en verlos
sing verwacht van Christus den Gekrui
sigde".
Dit is de oorlogsverklaring aan het Chris
tendom maar vooral aan de Katholieke
Kerk.
Ja, wij staan temiddag in den strijd, en
noch het Concordaat, noch de plechtige be
kentenis van den Führer betreffende het
positieve Christendom is in staat om ons
bescherming te verleer.en tegen het fana
tisme van de vijanden van Gods Kerk, die
geheel in strijd met wet en verdrag hun
aanvallen richten tegen de Kerk, de pries
ters en het Katholiek volk, waarbij men
niet terugschrikt voor dwaze laster en ver
dachtmaking, en die, en dat is juist het
meest tragische in dezen strijd, zelfs mee-
r.en, dat zij een Godgevallig werk verrich
ten, wanneer zij ons vervolgen.
„Los van Rome".
Het zou dwaas zijn om oogen en ooren
voor deze feiten te sluiten. Wij hebben toch
een Concordaat, „dat de bestaande betrek
kingen tusschen den H Stoel en het Duit
sche Rijk wil handhaven en bevorderen".
Het Duitsche volk en de Duitsche jeugd
echter worden in kampen en vormingscur
sussen onderwezen ,dat het Pausdom als
een internationale macht op één lijn staat
met het internationale Jodendom en de
Vrijmetselarij, en dat derhalve een vrij en
eensgezind Duitschland een kerk moet steu
nen die „los van Rome' staat Men kan
geen tijoschrift van die richting openslaan,
of alles is gericht en ingesteld op den strijd
tegen Christendom en Kerk. allen streven
naar de ontkerstening van ons land, en de
ondergang van de Katholieke Kerk in
Duitschland.
Nog een ander punt: Het Concordaat be
looft aan de Bisschoppen en de Diocesane
autoriteiten volledige vrijheid tegenover
hun geloovigen in alle aangelegenheden de
zielzorg betreffende. De Herderlijke Br.e-
ven echter, waarin de Bisschoppen spreken
over hun zorgen betreffende het behoud
van de Bijzondere School en de godsdiens
tige vereenigingen, mogen in de kerkelijke
diocesane bladen niet worden opgenomen.
Terwijl de anti-christelijke beweging van
het Duitsche geloof in voordrach'en, strooi
biljetten en brochures onbelemmerd een
vloedgolf van smaad en laster over den
H. Vader, over Bisschoppen en Priesters
der Kerk mag uitstortten, is het ons ver
boden zoowel m de pers als in vergader
zaal, ons teweer te stellen tegen deze las
terlijke aantijgingen.
Bovendien het Concordaat waarborgt de
Bijzondere School. Gij weet zelf geliefde
Diocesanen, hoe de confessioneele school
in ons Bisdom onmogelijk wordt gemaakt,
gij zelt weet, met welke dwangmaatregelen
de vrijheid der ouderlijke oeslissing wordt
beïnvloed, en te schande maakt
De feiten zijn zoo tairyk en algemeen be
kend, dat wij,'na al ae vergeefsche pogin
gen en onze protesten bij de autoriteiten,
om de gewetensnood onzer geloovigen te
hulp te snellen, thans een beroep moeten
doen op de openbare meening Wij vragen
allen die op de ontwikkeling van de ver
houdingen in ons vaderland invloed kun
nen uitoefenen:
„Moet dat zoo blijven voortgaan? Moet
aan ons Duitsche volk ook het meest ver
schrikkelijke niet bespaard blijven? Moe
ten ook de zielen van de Duitsche Katho
lieken overweldigd worden?
Hebben wij dit alles verdiend? Heeft het
Christendom werkelijk tekort geschoten?
En heeft het. zijn be teekenis verloren?
De oprechte Katholiek, die tot in merg
en been Katholiek is. moet reeds bij het
vernemen van deze vr^ag door een heilige
verontwaardiging worden aangegrepen.
Ziet naar Rusland! Daar heeft men Rus
sische boeren machines gegeven maar hun
het geloof ontnomen. De eene hongersnood
volgt na de andere. Moeten de Russische
toestanden voor de vijanden Gods in ons
eigen Vaderland geen waarscnuwing zijn?
Toonen zij niet zonneklaar aan. dat een be
schaving dïe slechts steunt op materieele
kracht en technische ontwikkeling, ten
slotte verwoesting en vernietiging tenge
volge heeft.
De Bisschop van Ermland besluit zijn
vermanend woord met een citaat van den
groeten bekeerling en hervormer van het
Geestelijk Leven in Engeland Kardinaal
Newman:
„De tijd is van groote nood vervuld
Christus' werk ligt als in doodstrijd. En
toch nooit schreed Christus machtiger
dooi de aardsche tijden, nooit was Zijn
komst duidelijker, nooit was Zijn nabijheid
meer tastbaar, nooit Zijn dienst kostbaar
der als tegenwoordig. Laat ons daarom in
deze oogen blikken, in de storm der tijden
tot Hem bidden: „O God. Gij kunt licht
brengen in de duisternis, dat kunt Gij al
leen!"
VASTENBRIEF VAN DEN BISSCHOP
VAN AKEN.
Da Duitsche Bisschoppen en de Duitsche
Katholieken hebben thans reeds 4 jaar lang
vertrouwd op de piechtige belofte van
Adolf Hitler, „dat het positief Christen-
dam de grondslag zou voren voor den op
bouw van den nieuwen staat" De Katho
lieke Kerk heeft echter moeten ervaren dat
deze erkenning van het positieve Christen
dom niets anders is geweest dan een schijn
beweging. De Bisschop van Aken - schrijft
in zijn vastenbrief van dit jaar, die op den
lsten Zondag van de Vasten in alle kerken
moet worden voorgelezen: „Wanneer men
heden ten dage zoo vaak hoort spreken
over positief Christendom, dat de grond
slag moet vormen voor het openbare leven,
dan zou men vanzelfsprekend geneigd zijn,
ie gelooven, dat er mee bedoeld is: het aan
vaarden van alle positief vaststaande feiten
uit het leven van Jezus- Christus, en dat
men Christus als de Zoon Gods, als den
Leeraar en Verlosser der menschheid zou
erkennen Bij nader inzien komt men tot
de bevinding, dat daarmee van Nationaal-
Socialistische zijde in net Derde Rijk slechts
oedoeld is het beoefenen van bepaalde po
sitieve deugden, die men zich denkt als
tegenstelling tegenover negatieve deugden,
zooals deemoedige onderwerping en bereid
willige aanvaarding "an het lijden. Naast
de krachtige daad en de bereidwillige in
zet van den strijd tegen de vijanden des
volks, wordt vooral als positief christen
dom bedoeld de bereidvaardigheid jegens
de medemenschen, speciaal jegens de volks-
genooten. In dit christendom is niets te
bespeuren van datgene wat het geloof in
Christus, Zijn persoon en Zijn werk ons
leert. Al het wonderaadige en Goddelijke
wordt naar het Rijk der fabels verwezen,
vooral de Verlossing is voor hen een steen
des aanstoots".
NOTA VAN DEN H. STOEL AAN DE
DUITSCHE RIJKSREGEERING.
De Berlijnsche Correspondent van de
,Neue Züncher Zeitung" seint aan zijn
olad, dat het Vaticaan een uitvoerig Memo
randum aan de Duitsche Rijksregeering
heeft doen toekomen, waarin onder ver
wijzing naar het nog geldende Concordaat
ernstige bedenkingen worden geopperd
tegen de oprichting van de Rijksjeugdorga-
iiisaties en tegen de maatregelen betref
fende het bijzonder onderwijs.
Duitsche regeeringsbeambten zouden
reeds bezig zijn aan het voorbereiden van
het ontwerp voor een antwoord-nota op het
Memorandum van het Vaticaan, waarin de
bezwaren die door de Duitsche Kerkvorsten
in Rome naar voren werden gebracht zyn
samengevat.
DE STRIJD TEGEN DE BIJZONDERE
SCHOOL IN HET DERDE RIJK,
In Wurtembergs Hoofdstad is het Bijzonder
Onderwijs verdwenen.
Volgens een bericht in de „Frankfurter
Zeitung" (Nr. 56) van 31 Januari 1937 is
het aantal leerlingen voor de Katholieke
Bijzondere School, die in het voorjaar van
1936 op grond van het resultaat van de
stemming onder de ouders te Stuttgart wa
ren overgebleven, in den loop van dit jaar
steeds kleiner geworden, zoodat de stad
Stuttgart met de voorsteden slechts 57 leer
lingen telden, wier oudei's voor hun kinde
ren de Katholieke Bijzondere School
wenschten.
Daar dit aantal niet voldoende is om een
Bijzondere School in stand te houden, zal
bij den aanvang van net nieuwe schooljaar
in de stad Stuttgart met haar voorsteden
de Bijzondere School volledig worden op
geheven. De opheffing van de Bijzondere
School te Stuttgart wordt door de autori
teiten als volgt gemotiveerd:
„Daar de noodzakelijke voorwaarde voor
het instandhouden van de Katholieke Bij
zondere School, ook na het Concordaat, een
geordend schoolbedrijf is, dat onder toe
zicht staat van de ter plaatse geldende voor
schriften betreffende tiet onderwijs, moest
deze eenklassige school opgeheven worden".
Thans bestaat in de hoofdstad van Wur-
temberg nog slechts de neutrale Duitsche
gemeenschapsschool.
De wereld
in vogelvlucht
Vandaag valt er weinig treffend nieuws
te vermelden uit het buitenland. In de in
ternationale politiek rommelt de rede van
Hitier nog wat na, doch men vindt er geen
houvast in. In Nederland heeft men zich
vooral geïnteresseerd voor de verklaring,
dat Duitschland de neutraliteit van België
en Nederland wil garandeeren en dat
Duitschland geen koloniale eischen stelt
aan landen, welke geen vroegere Duitsche
kolonies in hun bezit hebben. Daarmee
heeft Hitier nietalleen de onafhankelijk
heid van het moederland, maar ook van
ons koloniaal bezit in Indië gegarandeerd.
Deze verklaring is natuurlijk heel prettig,
maar in Brussel wijst men er op (en dat
zelfde geldt voor Nederland ook) dat Bel
gië en Nederland lid van den Volkenbond
zijn en dat een volkomen neutraliteit, zoo
als België voor 1914 bezat, onvereenigbaar
is met de internationale verplichtingen,
voortspruitend uit dat lidmaatschap. Wij
zullen dus maar afwachten wat er terecht
komt van deze verklaringen van Hitier.
In Japan is een nieuwe regeering ge
vormd. Men schijnt daar tot een compromis
tusschen de uiterste tegenstanders te zijn
gekomen, maar naar men meent, zal aan
dit compromis-kabinet wel geen lang leven
beschoren zijn. Waarom men dit in Japan
meent, is niet duidelijk; dergelijke regee
ringen, geboren uit de noodzaak, hebben
dikwijls een zeer taai leven, omdat zij de
eenig mogelijke oplossing zijn.
Voorts wordt de executie van de ter dood
veroordeelden in het Moskousche proces be-
bevestigd, en tevens wordt bevestigd, dat
er een ernstig conflict is ontstaan tusschen
Stalin en Worosjilof. Stalin is thans duch
tig bezig zich van zijn tegenstander te ont
doen, maar wanneer hij het te kwaad krijgt
met den opperbevelhebber van het leger,
dan wordt de situatie gevaarlijk voor hem.
Hoe lang nog zal dit rijk, dat m zichzelf
verdeeld is, kunnen blijven bestaan?
DE AFFAIRE-DE BORCHGRAVE
BRUSSEL, 2 Februari (Belga). Het
blad „Peuple" meldt uit goede bron te ver
nemen, dat de Spaansche regeering bereid
is België een schadeloosstelling te betalen
voor den dood van baron de Borchgrave,
ten bedrage van een millioen francs, zoo
als zij geëischt had, op voorwaarde, dat de
Belgische rege.ering er in beginsel mede
óccoord gaat, dat het geschil wordt
voorgelegd aan het Permanente Hof vóór
Internationale Justitie in den Haag.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De toestand van Z. H. den Paus. (2de
blad).
Het conflict tusschen Stalin en Worosji
lof bevestigd. (2de blad).
Stakingsonlusten te Flint in de Chevro-
letfabrieken. (2de blad).
Het Eucharistisch Congres te iHanilla
(2de blad).
BINNENLAND.
Minister Gelissen over de invoering van
een vergunningsstelsel voor het bakkers
bedrijf (2e blad).
Oprichting van een centrale werkplaats
voor jeugdige werkloozen (2de blad).
Op de Westerschelde heeft een botsing
plaats gehad tusschen een Fransch en een
Zweedsch schip, waarbij het eerste zonk.
(lste blad).
Het IJsselmeer en de Waddeneilanden
ondervinden nog veel last van het ijs. (3de
en lste blad).
DE ZEEREERW. HEER F. J. W. HANSEN,
benoemd tot pastoor der H. Hart-parochie
te De Zilk.
HET ISOLEMENT VAN AMELAND.
Hoewel de dooi is ingevallen zijn de
Amelanders toch al weer drie dagen zon
der post gebleven en het zal vermoedelijk
nog wel even duren, voor de postboot weer
zonder vertraging den dienst kan onder
houden. De reserve postboot „Ameland"
is vanmiddag te Nes op Ameland vlot ge
komen en thans met post en passagiers, op
weg naar den vasten wal. Tengevolge van
dei Westenwind is de. waterstand op de
wadden thans belangrijk hooger.
Of het water zoo ver open is. dat de
postboot den vasten wal zal kunnen berei
ken, wordt evenwel betwijfeld.
De scheepjes van Hofker en Teerling,
welke de vorige week tengevolge van het
ijs op de Wadden werden ingesloten, zit
ten nog steeds vast. Wanneer de dooi kalm
doorzet is er voor deze scheepjes geen ge
vaar te duchten. Het ziet er evenwel ge
vaarlijk uit wanneer het ijs door storm
achtig weer zou gaan breken.
VISSCHERSVAARTUIG GESTRAND.
De motorbotter „B. R. 29", een visschers-
vaartuig thuisbehoorende te Breskens, is
vanmiddag op den dijk voor West Kapelle
gestrand, en lek geslagen.
De bemanning slaagde er in aan den wal
te komen. De wind is W.Z.W. Het is heiig
