NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Het ijs vraagt telkenjare offers
28ste Jaargang
MAANDAG 1 FEBRUARI 1937
No. 8637
Sk £eid&eHeSoii/&Mit
IF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ?oornitbeta!iog:
V oor Leider 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Hei Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijg Laar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
GEEN VERRASSINGEN
MEER
Hitlers rede in den Rijksdag
Geen perspectieven geopend
Hitier heeft gesproken.
Zijn rede in den Rijksdag op den 30sten
Januari was tegemoet gezien als een ge
beurtenis van den eersten rang en men
wachtte op een verlossend woord in de
haast ondraaglijke spanningen van onzen,
aan problemen zoo rijken tijd.
Op enkele kleinere uitzonderingen na
zijn verrassingen echter uitgebleven, het
verlossende woord is niet gesproken.
Het tijdperk der verrassingen is voorbij,
zeide de Führer.
Wij kunnen thans terugzien op Hitiers
rede en den inhoud ervan wegen op onze
hand. En dan moet geconstateerd worden,
dat de inhoud niet zoo zwaar weegt als
was verwacht.
Hitier heeft na vier jaren bewind met
onbeperkte volmachten, met een volkomen
gelijkgeschakeld bestuursapparaat, zonder
eenige oppositie-mogelijkheid, voor het
Duitsche volk rekenschap afgelegd van de
resultaten. Het was van zijn standpunt uit
bekeken, begrijpelijk, dat hij alles wg,t in
die jaren bereikt is op de eerste plaats
het slaken van de boeien van het Vredes
verdrag van Versailles en de onderdruk
king van het bolsjewistische gevaar
naar voren schoof. Het zou de vraag ge
weest zijn, of een ander regiem niet soort
gelijke of misschien nog betere resultaten
(bijv. betere economische resultaten) be
reikt zou hebben, maar daarover valt nu
eenmaal niet te twisten. Het nationaal-
socialisme heeft voor het Duitsche volk
successen weten te boeken en het is Hitier
niet euvel te duiden, dat hij deze op zijn
creditzijde schrijft. Maar rekenschap ge
ven, is niet alleen vermelden, wat op de
creditzijde staat, maar ook wat prijkt op
de debet-zijde. Hierover werd met geen
woord gerept. Toen de Führer zijn over
zicht gaf van de afgeloopen jaren, herken
den wij den volksredenaar, wiens methode
steeds geweest is, het werk van zijn voor
gangers en tegenstanders zoo zwart moge
lijk af te schilderen en van eigen werk al
leen de lichtzijden te laten zien. Daarin
was niets nieuws.
Wij hoorden Hitier oude thema's bespe
len, zooals de rassentheorie, de theorie van
„Blut und Boden", die feitelijk niets an
ders is dan het felste anti-semietisme en
welke theorie hij tot grondslag procla
meerde van het nationaal-socialisme. Maar
wij luisterden tevergeefs naar een nieuw
geluid inzake het probleem van Kerk en
Staat. „Blut und Boden" is de nieuwe
godsdienst van het Duitsche volk; over
den strijd van de Katholieke en Protes-
tantsche Kerken geen woord.
Het tijdperk van verrassingen, ook der
blijde verrassingen, is afgesloten; wij be
hoeven ons geen illusies meer te maken.
Overigens zijn ook andere verwachtin
gen onvervuld gebleven. De rijksdag is
niet afgeschaft, zooals men dacht, noch is
aan Hitier een onbeperkte volmacht voor
het leven gegeven, slechts zijn de laatste
resten van het Vredesverdrag van Ver
sailles overboord gegooid, n.l. de bepalin
gen omtrent de Rijksspoorwegen en de
Rijksbank. Wij zijn nimmer bewonderaars
van dat Vredesverdrag geweest en als Hit-
Ier thans de erkenning van Duitschlands
schuld aan den oorlog (de grondslag van
het vredesverdrag) plechtig intrekt en de
laatste nog geldende bepalingen in de
prullenmand deponeert, deert ons dat
weinig. Duitschland is een gelijkberechtig
de mogendheid geworden en het is goed,
dat dit zoo is, al hadden wij een minder
provoceerenden weg om tot dit doel te
geraken, verkieslijker geacht. Wij moeten
ons evenwel bij de realiteit neerleggen.
Thans wil Duitschland zijn plaats als
Europeesche mogendheid innemen. Wat
beteekent deze passage? Wenscht Duitsch
land thans met de andere leidende mo
gendheden samen te werken tot het be
vestigen van den vrede in Europa? On
danks alle vredelievende verzekeringen
kunnen wij nog weinig perspectief ontdek
ken in Hitiers rede. Hij heeft Zaterdag
verzekerd, bereid te zijn de neutraliteit
van Nederland en België te garandeeren
Over deze bereidwilligheid kunnen wij
niet anders doen dan ons van harte ver
heugen, maar wij hadden zoo gaarne meer
gehoord, n.l. eenig perspectief in de sa
menwerking met Engeland en Frankrijk
om te geraken tot een oplossing van de
groote problemen.
Duitschland wil echter zijn eigen weg
gaan en wijst elk systeem van collectieve
veiligheid, waarbij ook Rusland betrokken
is, van de hand. Hiermede handhaaft Hitier
de tegenstelling speciaal met Frankrijk.
Voorts heeft de Führer te verstaan ge-
VHoe het „Leids Arbeidersblad"
voorlicht
„De dictatuur voert ons terug tot de
barbaarsheid der middeleeuwen" aldus
constateert een schrijver in het „Leids Ar
beidersblad"! Deze socialistische schrijver
veroorlooft zich aldus een stempel te zet
ten op de middeleeuwen, welk tijdperk hij
waarschijnlijk heeft leeren kennen uit een
of ander brochuurtje.
Wie de middeleeuwen kent, wie de ge
schiedenis der middeleeuwen eenigermate
heeft bestudeerd, zal dat tijdperk der ge
schiedenis niet beschouwen als een perio
de zonder verkeerde en zeer verkeerde
toestanden. Die waren er.... óók toen!
Maar hij zal er geen oogenblik over den
ken, om de middeleeuwen aldus te betite
len, om te spreken over: de barbaarsch-
heid der middeleeuwen integendeel. Wie
objectief en eerlijk wil zijn, zal móeten
erkennen, dat er in onzen tijd, in onze be
schaving veel en véél meer barbaarsch-
heden geschieden, dan in den tijd der
middeleeuwen.
De middeleeuwen zullen zich zelfs niet
hebben kunnen voorstellen bafbaarsch-
heen, waaraanons geslacht schijnt ge
wend geraakt te zijn!
Maar.... door de middeleeuwen te be
schimpen, meent men de Katholieken, de
Katholieke Kerk te kunnen treffenIs
dat de bedoeling van den schrijver? Wij
zouden gaarne willen aannemen, dat zulks
niet het geval is. Maar dat wordt ons te
moeilijk gemaakt, als wij in hetzelfde
nummer in genoemd blad (van den zelfden
schrijver?) in een artikel, getiteld „Ver
draagzaamheid!" (het uitroepteeken is van
den schrijver) uitdrukkingen lezen als:
„wraakgevoelens bij de volgelingen der
Katholieke Kerk", „de verderfelijke half
slachtigheid van Kerk en Staatspartij"
als in dat artikelgewaarschuwd wordt
voor „de kath. winkelstand"!!
Om deze waarschuwing, die onver
draagzaamheid moet kweeken, te motivee-
ren, kan de schrijver geen enkel geen
enkel feit aanhalen, geen enkele
daad van onverdraagzaamheid van onzen
katholiek georganiseerden middenstand.
Deze katholieke middenstand is princi
pieel; maar onzê katholieke princiepen lei
den geenszins tot een, in onze gemeng
de samenleving hatelijke, onverdraagzaam
heid!
Nu wy toch een en ander opmerken naar
aanleiding van den inhoud van het „Leids
Arbeidersblad", willen wij gaarne nog een
vraag stellen.
In dat artikel „Verdraagzaamheid!" le
zen we: wij willen „verdraagzaamheid je
gens alle politieke partijen, jegens elke
godsdienstige richting, jegens alle men-
schen. Uitgezonderd hiervan is natuurlijk
de richting van het fascisme".
Uitgezonderd is het fascisme. En
niet het communisme? Wij houden
ons aanbevolen voor een antwoord op
deze vraag.
geven, dat Duitschland zal blijven aan
dringen op teruggave zijner koloniën. Het
wil zijn eigen koloniën terug en niet die
van andere landen, die nimmer Duitsche
koloniën hebben ingepikt. Dit is een steen
in de tuin van Engeland, dat daarop reeds
heeft gereageerd met een weigering om
(thans) Engelsch grondgebied af te staan.
Aldus heeft Hitier de tegenstellingen
tusschen Duitschland eenerzijds en Frank
rijk en Engeland anderzijds nog eens aan
gedikt en daartegenover staat geen enkele
aanduiding van eenige tegemoetkoming.
Evenals alle Europeesche staatslieden
heeft Hitler* zijn vredeswil betuigd en
daarop doelend zeide de Fransche minis
ter Delbos gisteren, dat het doel van het
Duitsche staatsbeleid dus hetzelfde is als
van het staatsbeleid van Frankrijk en En
geland, maar dat de middelen om tot dat
doel te geraken verschillend waren. Del-
bos meende, dat het niet onmogelijk moest
zijn om op dit punt tot overeenstemming
te komen. Laten wij het hopen; maar een
aanknoopingspunt, waaraan wij deze hoop
kunnen vasthaken, vinden wij in Hitiers
rede van Zaterdag" niet.
De algemeene indruk van de rede in het
buitenland is teleurstelling; wij zijn even
wijs gebleven als wij vóór dien tijd waren.
Het tijdperk der verrassingen is voorbij.
NEGEN KINDEREN VONDEN EEN VREESE-
LIJKEN DOOD.
Het ijs vraagt telken jare slachtoffers,
gewoonlijk reeds wanneer het nog niet
sterk genoeg is, maar meermalen ook wan
neer de dooi is ingetreden en het bevroren
wateroppervlak niet sterk genoeg meer is
om menschenlast te dragen.
Zoo vielen Zaterdag en gisteren weer
verschillende levens het ijs ten slachtoffer,
allemaal kinderen, waaronder zeven uit
drie gezinnen.
DRIE BROERTJES VERDRONKEN.
In de buurtschap Herculo der gemeente
Zwollekerspel zijn gistermorgen omstreeks
elf uur drie zoontjes van de familie Cuper
aldaar, resp. elf, negen en acht jaar, door-
het ijs gezakt en verdronken.
De kinderen hadden zich op een der kol
ken achter den IJsseldijk gewaagd. Ten
gevolge van den dooi was het ijs daar ech
ter reeds te broos geworden om hun ge
wicht te dragen, met het gevolg, dat zij er
door zijn gezakt en alle drie om het leven
zijn gekomen.
Nader vernemen wij de volgende bijzon
derheden:
De drie kinderen bevonden zich op het
ys van de kolk, waar des zomers het
kristal-bad is gevestigd. Zij vermaakten
zich met het vangeü van waterhoentjes.
Plotseling brak het ijs* op de plek, waar de
elfjarige Johan en de-negenjarige Hendrik
stonden. Toen de achtjarige Marinus zag
wat er gebeurde, schoot hij zyn broertjes
te hulp, doch dezen trokken in hun angst
Marinus het water in. Op den walkant
stond een vierde broertje en een jongetje
van zes jaar, dat onmiddellijk hulp ging
halen. Hy liep naar buren, die er na drie
kwartier in slaagden de kinderen op te
halen. De levensgeesten waren op dat mo
ment evenwel reeds geweken. Niettemin
heeft een ontboden geneesheer nog gerui-
men tijd kunstmatige ademhaling toege
past.
De slachtoffertjes zijn de drie oudste
kinderen van den jachtopziener Cuper. De
deelneming met het diepgetroffen gezin,
dat nog slechts drie kinderen heeft mogen
behouden, is vanzelfsprekend zeer groot.
BROERTJE EN ZUSJE TE
PRINCENHAGE VERDRONKEN.
Op een toegevroren poel nabij Beek on
der Princenhage, waren gistermiddag te
half vijf vier kinderen aan het schaatsen
rijden, toen het ijs plotseling bezweek en
twee kinderen, een zoontje en een dochter
tje van den heer A. Peemen, resp. elf en
tien jaar oud, onder water verdwenen. De
twee andere kinderen zijn onmiddellijk
hulp gaan halen. Met behulp van een lad
der hebben omwonenden de twee kinderen
na ongeveer tien minuten op het droge
gebracht. De levensgeesten waren toen ge
weken. Kunstmatige ademhaling mocht
niet meer baten. Het stoffelijk overschot
der kinderen is naar de ouderlijke woning
overgebracht.
OOK TE OYEN VERDRONKEN EEN
BROER EN ZUSJE.
Een derde noodlottig ongeluk gebeurde
gisteren te Oyen aan de Maas, alwaar de
familie van Orsouw in rouw gedompeld
werd.
Hoe het ongeluk hier precies geschied
is valt nog niet te zeggen.
In den middag kwam een zoontje van de
familie van Orsouw mededeelen, dat zijn
14-jarig briertje Martien en zijn 9-jarig
zusje Carolien op een ouden zijarm van de
Maas door het ijs waren gezakt en verdron
ken.
Men toog onmiddellijk op onderzoek uit
en ontdekte inderdaad de sporen, waarheen
de kinderen geloopen waren. Tenslotte
wees een gat in het ijs de plek aan, waar
de kinderen er vermoedelijk zijn doorge
zakt en verdronken.
maakt met dreggen en na korten tijd wer
den de lijkjes der kinderen opgehaald. Zij
hadden de schaatsen nog onder.
NOG TWEE SLACHTOFFERS.
Zaterdagmiddag om twee uur is de 12-
jarige zoon van den heer O. te Millingen
bij het schaatsenrijden door het ijs gezakt
en verdronken. Na een half uur dreggen is
het lijk opgehaald.
Zaterdagmiddag te kwart voor vijf
zijn twee meisjes en een jongen, die op
een dichtgevroren ven nabij Boxtel aan
het schaatsen waren, door het ijs gezakt.
Een der meisjes en de jongen konden door
handreiking worden gered. Het andere
meisje, de zestien-jarige S. S., werd eerst
na tien minuten boven water gebracht.
Kunstmatige ademhaling mocht niet meer
baten. Het lijk is naar de ouderlijke wo
ning vervoerd.
STADS
EERW. ZUSTER APOLLONIA. t
In den ouderdom van 78 jaar is in het
St. Elisabeth-Ziekenhuis alhier overleden
de eerw. Zuster Apoilonia, die gedurende
meer dan dertig jaar alhier verbleef.
De eerw. Zuster Apoilonia (in de wereld
mej. Johanna van Giersbergen) werd den
8sten Maart 1858 te Drunen geboren.
Den 2en Februari 1885 trad zij in het
klooster, waarop zij den 8sten Mei 1887
haar plechtige kloostergelofte deed, zoo
dat zij op 8 Mei a.s. haar gouden professie-
feest zou hebben herdacht. Meer dan
dertig jaar geleden kwam zij werkzaam
in de ziekenverpleging in het St. Elisabeth-
Ziekenhuis, doch reeds ongeveer twintig
jaar geleden werd zij ziekelijk en de laatste
vijftien jaar was zij bedlegerig, waarbij zij
nagenoeg blind was.
Met volle overgave aan Gods H. Wil
heeft zij haar lijden gedragen en tot op
haar stervensdag, die nog betrekkelijk on
verwacht kwam zij was een week te
voren van de laatste H.H. Sacramenten
voorzien bleef zij voor allen, die haar
omringden, een voorbeeld.
Heden heeft opvoudige wijze de teraarde
bestelling van het stoffelijk overschot
plaats gehad.
De H. Mis van Requiem werd opgedragen
door den rector van het gesticht, den wel-
eerw. heer R. J. J. Reynen, terwijl be
halve de zusters en tal van inwonenden
van het gesticht mede aanwezig waren de
hoogeerw. heer deken A. H. J. M. Ho-
mulle, pastoor Th. Beukers en pastoor Ign.
Smeets.
Bij de begrafenis waren behalve genoem
de eerw. heeren geestelijken ook verschil
lende doktoren wederom tegenwoordig.
GEVAARLIJK IJS EN GLADDE
STRATEN.
Drie broertjes door het ijs gezakt,
doch gered.
De gladde straten na den Zaterdag plot
seling ingevallen dooi en het in verband
daarmee nog onbetrouwbaarder geworden
ijs hebben hier ter stede gelukkig geen
doodelijke ongelukken veroorzaakt, doch
eenige ernstige gevallen deden zich toch
voor.
Gistermiddag n.l. omstreeks 4 uur waag
den zich de drie broretjes W. P., P. P. en
G. P., resp. 10, 9 en 8 jaar oud, woonachtig
in de Joubertstraat, op het gevaarlijke ijs
van de breede sloot tusschen de Trans-
vaalkade en de Gevangenlaan. Zij zakten
er alle drie door.
Hun angstgeschreeuw werd gehoord door
den seinhuiswachter der Ned. Spoorwegen
Arie Twigt, wonend in de Da Costastraat,
die het seinhuis aan de Gevangenlaan be
diende. Hij ijlde naar de plek des onheils
en slaagde er in twee der drie jongens
te grijpen en op den wal te brengen. In
middels had zekere Joh. Rodenburg uit
Den Haag, die bij familie op de Transvaal-
kade op bezoek was, zich eveneens der
waarts gespoed en deze slaagde er in het
derde slachtoffer, den jongste der drie
broertjes uit het ijs te bevrijden. De jon
gen was toen bewusteloos, doch kwam
spoedig bij.
De E. H. D. werd onmiddellijk gewaar
schuwd, doch de dokter kon bij de knapen
geen letsel constateeren, zoodat het ongeluk
nog goed is afgeloopen.
De gladde straten eischten Zaterdagmid
dag een slachtoffer. De 64-jarige mej. G. S.
is omstreeks kwart voor vijf op het Rapen-
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Minister Delbos antwoordt Hitier. (2de
blad).
Doodvonnissen voltrokken in Rusland.
(2de blad).
De Japansche regeeringscrisis opgelost.
(2de blad).
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 2de blad).
In de afgeloopen twee dagen zijn negen
kinderen door het ijs gezakt en verdron
ken. (1ste blad).
Van de „Jonge Jacobus" is niets meer
vernomen, zoodat aangenomen wordt, dat
het schip vergaan is. (Gem. Ber., 2de bl.).
De ijzel veroorzaakte Zaterdagavond
gladde wegen, waardoor het verkeer in
het geheele land stagnatie ondervond.
(Gem. Ber., 2de blad).
Onde vrouw te Brandwijk verbrand.
(lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Het Ned. elftal speelde gis
teren met drie invallers te Düsseldorf te
gen Duitschland en slaagde erin een gelijk
spel (22) te behalen, waardoor het on
geslagen record in buitenlandsche wed
strijden op 12 werd gebracht. (2de blad).
AUTOMOBILISME: De rallye naar Mon
te Carlo: Het équipe Jacobs—de Boer op
de derde plaats. (2de en lste blad).
WINTERSPORT: De schaatskampioen
schappen te Davos en de Ned. Ski-kam
pioenschappen te Arosa. (2de blad).
OUDE VROUW VERBRAND.
De 80-jarige echtgenoote van den heer
O. Vonk te Brandwijk kwam Zaterdag
middag met haar kleeren te dicht bij de
kachel waardoor deze vlam vatten. Zelf
heeft ze nog getracht met dekens de vlam
men te dooven. Haar huisgenooten von
den haar even later met ernstige brand
wonden. Geneeskundige hulp mocht niet
meer baten, in den nacht van Zaterdag op
Zondag is zij aan de bekomen verwondin
gen overleden.
burg uitgegleden en zoodanig terecht gefco-
men, dat zij den rechterpols brak. Door den
E. H. D. werd zij naar het Acad. Zieken
huis vervoerd.
K. R. O.-TOURNEE.
Blijkens een advertentie in dit nummer
worden de lezers van de Leidsche Courant
in de gelegenheid gesteld tegen sterk ver
minderde prijzen zich een toegangsbewijs
aan te schaffen voor den K.R.O.-avond,
morgen in de Stadsgehoorzaal te houden.
Wij hopen, dat velen onzer lezers van dit
aanbod zullen profiteeren. Mochten er zijn,
die reeds kaarten gekocht hebben, dan
kunnen zij desgewenscht voor het meer
dere geld kaarten bijkoopen. Restitutie
van geld kan echter niet plaats hebben.
Nu het winterweer voorbij is hopen we,
dat ook vele lezers uit onze omgeving, die
door de radio zoo gaarne de K.R.O. beluis
teren, van dit mooie Vastenavond-aanbod
gebruik zullen maken om een recht geze'
ligen K.R.O.-avond in de Stadsgehoor-
bij te wonen.
