Vlieg tuig-ongeluk in Frankrijk 28ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Dit nummer bestaat uit vier bladen. WOENSDAG 20 JANUARI 1937 No. 8627 S)e &F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling: v oor Lrtüdeü 19 cent pei week 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 1 0.50 Het plan Deterding. Waarheen rollen de Deterding -guldens Er bestaan tallooze plannen om de crisis te overwinnen of althans te verzachten en te verminderen, maar zij ontkomen niet aan het stadium van bespreking en van uitvoering is geen sprake. Temidden van deze plannen verschijnt opeens het plan-Deterding ter tafel; er wordt weinig over beraadslaagd, het wordt uitgevoerd en met voortvarendheid uitge voerd. Dat is een mooi ding. De bedachtzame iNederlander knippert met de oogen bij zooveel voortvarendheid; hij snuffelt naar onraad en blijft gereser veerd. Tien millioen guldens beschikbaar stel len om Nederland af te helpen van zijn Surplus aan landbouwproducten; het is haast te mooi om 'vaar te zijn. Wat steekt daar achter? Dat vele Nederlanders wat achterdoch tig zijn geworden jegens de bedoelingen van dr. Deterding, ien pas afgetreden di recteur-generaal van de Koninklijke Shell, vindt voor een groot deel zijn oorzaak in de toelichting, welke sir Henry Deter- ting zelf op zijn plan heeft gegeven en wel ke laten we zeggen niet erg geluk kig was. Naast eenige economische phrasen, waartegen wel het eenen ander zou zijn in te brengen, heeft Deterding ook gemeend het bolsjewisme er aan zijn warrigen haar bos bij te moeten sleepen en men vraagt zich ietwat verbijsterd af, wat de bols jewiek er mee te maken heeft. In socialistische kringen beschouwt men de 10 millioen Hollandsche guldens als de losprijs, waarmeee de millionnair zijn groo- tendeels in buitenlandsche waarden be legd vermogen heeft vrij gekocht uit de lianden van dr. Schacht zooals men weet, woont dr. Deterding thans in Duitsch- land. Anderen zien in het plan-Deterding louter een bevoordeeling van het nationaal- socialistische Duitschland, omdat de voor die 10 millioen gekochte Hollandsche pro ducten in Duitschland tegen Marken wor den verkocht en de opbrengst gestort wordt in de kas van de Winterhilfe. Niet dat men den behoeftige Duitschers geen extra-tje gunt in dezen winter, maar men zegt: wan neer Deterding voor een waarde van 10 milioen gulden de Winterhilfe helpt, ver licht hij daarmee voor een aanzienlijk deel den Duitschen staat, die door die verlich ting in de gelegenheid wordt gesteld, zoo veel meer uit te geven aan zijn bewape ning. Gezien de mentaliteit van de huidige leiding in Duitschland, die gekarakteriseerd wordt door het bekende gezegde: „liever kanonnen dan boter",-begrijpt men immers wel, dat de Deterding-millioenen geen extra versterking van de Winterhilfe-kas zullen vormen, maar in de plaats komen van de subsidie, welke het Rijk anders gegeven zou hebben. Weer anderen keken de kat eens uit den boom, zij wachtten af, hoe die 10 millioen besteed zouden worden en oefenen critiek op de aankoopen. Zoodoende zien velen, de een om, deze de ander om die reden, met een zekere reserve toe. Het lijkt ons evenwel het beste, om de vraag naar eventueele politieke en andere bijbedoelingen eenvoudig ter zijde, te stel len. Waarom kunnen wij de zaak niet op zich beschouwen? Volgens ir. Dijt heeft het plan-Deterding voor Duitschland het karakter van een philantropische daad, van een gift uit milddadigheid, omdat de opbrengst onzer producten in Duitschland de Winterhilfe ten goede komt en op de tweede plaats om dat in Nederland die landbouwproducten gekocht worden, waaraan Duitschland ge brek heeft. Het belang van Duitschland staat dus op den voorgrond. Voor Nederland heeft het plan-Deterding het karakter van een groote order. Nu moge men het in Nederland betreu ren, dat de Nederlander Deterding geen dergelijke gift aan de Nederlandsche be- hoeftigen heeft geschonken ook deze op merking is inderdaad gemaakt maar het staat toch werkelijk niet aan ons om uit te maken jegens wie de heer Deterding milddadig mag zijn. Op de tweede plaats mag' men het be treuren, dat Deterding indirect een re geering steunt, die zich met man en macht ten oorlog uitrust. Doch hiermee zij men toch voorzichtig. Zal men het in een Katholiek of een priester in Duitschland afkeuren, als hij een arme steunt ofschoon li ij ook daarmee den staat voor een klein gedeelte ontlast en zoo de gelegenheid geeft om meer geld voor kanonnen uit te geven? Zeker, de gevallen staan niet ge lijk, niet in beteekenis en grootte en ook niet wat betreft de oorsprong van het geld. Een Duitsche Katholiek geeft geld uit, wat tot de circulatie van zijn eigen land be hoort; Deterding brengt geld van buiten in Maar dan zou het ieüeren buitenland der, die in Duitschland milddadig is, in mindere of meerdere mate moeten verwij ten, dat hij zich medeplichtig baakt aan de versterking van de Duitsche bewapening. Wij gelooven, dat men een dergelijke daad, objectief, op zichzelf beschouwd, niet aldus mag veroordeeler en omtrent de b e- doeling (het subjectieve element in de daad) het wil ons voorkomen, dat men zonder nader bewijs niet mag begin nen met een dergelijke bedoeling te veron derstellen, al kan men er op wijzen, dat iemand, die een dergelijke gift wegschenkt toch wel aan de consequentie zal hebben gedacht. Doch, afgezien van eventueele bedoelin gen en afgezien van eén voor velen min der aangename consequentie van de daad op zich, kan men zich in Nederland toch verheugen over de goede zijde, welke er speciaal voor ons land aan vast zit. Onze landbouw en straks ook onze tuin bouw krijgen een bestelling van niet min der dan 10 millioen en dat is wat waard. In der grond is het plan-Deterding kern gezond. Aan de eene zijde van de grens is er gebrek en aan de andere zijde zit men met onverkoopbare voorraden. Gebrek aan geld is oorzaak dat vraag en aanbod el kander niet kunnen ontmoeten op die denkbeeldige scheidingslijn. Welnu,^lier zijn 10 millioen en beide par tijen, zijn geholpen. Dat is de kern van het heele plan. Het idee is vbor een groot deel reeds uitgevoerd, zooaig men weet. Niet minder dan 6 jnillióen is reeds besteeg aan eenige millioenen kilo's aardappelmeel, aan een paar m.ilioen K.G. spek, aan boter, kaas en eieren in kwantums welke eveneens met 6 nullen geschreven' worden; koeien en var kens zijn opgekocht en, als straks in het voorjaar groenten beschikbaar zijn, zal eeri voor aankoop van diverse groenten ge reserveerd gedeelte van de resteerende mil- lienen worden besteed. Het spreekt van zelf, dat wij van die leveranties, al loo- pen ze dan in de millioenen, niet het einde van de crisis moeten verwachten, maar dat het zeer belangrijke transacties zijn, is builen eiken twijfel. Wij raken op die manier in een niet onaanzienlijke mate heen door eenige opgestapelde voorraden, welke wij anders nog niet zoo spoedig kwijt zouden zijn geweest. Of wij daarmee, al is het slechts voor enkele producten, over het doode punt heen komen, zal nog moeten worden afge- 'wacht. Met name voor de boter- en kaas markt verwacht men een flinke verlich ting, welke ook op den duur goede gevol gen zal hebben, en wij hopen van harte, dat dit geen illusie zal blijken. Er valt in het uiterst ingewikkeld sa menstel van economische factoren zoo bit ter weinig te voorspellen aangaande het resultaat van maatregelen en transacties, welke van jigrijpende beteekenis zijn. En in verband daarmee zullen wij ons ook niet wagen aan het uitspreken van verwachtin gen over den invloed, welke de Deterding- aankoopen zullen hebben op de veeiparkt en de andere markten. Het is toch al zoo buitengewoon moeilijk om de bestaande situatie te overzien, hoeveel bezwaarlijker is dan niet een inzicht- in de toekomstige situatie. Over de vee-aankoopen bijv. zijn de meeningen stérk .verdeeld, De vee-hou ders beweren, dat,er. nog een teveel aan koeien is, teiwijl'de vleèschhandelaren het tegendee? beweren. Wie van beide partijen gelijk heéfi, zilllen wij niet uitmaken; maar het is een feit, dat de markt oploopt en datwijst niet in de richting van een teveel. Dat oploopen der prijzen is op zijn beurt ook weer een probléem op zich. Men heeft in onze krant kunnen lezen, dat volgens het Nederlsndsch Weekblad voor Kruide nierswaren de Deterding-eieren zelfs aan leiding zouden zijn voor een terugloopen van de eierenprijzen. Een wel onverwacht gevolg! Elders hebben wij echter weer ge lezen, dat de eierenprijzen op de Neder landsche markten aantrokken, mede dank zij een groote levering aan Spanje. Bovendien kan men de vraag stellen of een voor den handel gewenschte prijsver- hooging ook weer geen ongewenschte ge volgen heeft? Wanneer in het binnenland de prijzen stijgen, kinmpt de vraag in. Of zal die prijs stijging opwegen tegen de vermeerderde koopkracht, welke de invoering van 10 millioen aan leveranties ons verschaffen zal? Zonder al te diep op deze kwesties in te gaan, is het wel duidelijk, dat de conse quenties van de Deterding-aankoopèn nog n,iet te overzien zijn. Nu moge het waar zijn, dat de één van die aankoopen direct zal profiteeren, de ander niet of niet direct; dat het resultaat voor deze branche niet hetzelfde zal zijn als voor die branche één ding lijkt ons toch wel vast te -.taan, n.d. dat wij in het plan-Deterdng een zeer welkome uitbrei ding vaj onzen export mogen zien, waar van de voorceelen ons volk in zijn geheel ten goede zullen komen. Tot hoever zich dat zal uitstrekken, is niet na te gaan; waarheen de Deterding-guldens ten slotte zullen rollen, ontsnapt aan onze waarne ming; maar dat Deterding een klant op onze markt is, zooals wij er meer zouden mogen wenschen liefst zonder kanonnen- bijsmaak'! geen koopman, die ons dat te er. zai spreken. Mr. H. F. A. GEISE. De schrijver van bovenstaande~~artikel geeft aan de argumenten contra en pro het plan-Deterding. Voor hem wegen de argu menten pro het zwaarste. Wij kunnen ons echter levendig voorstellen, dat bij anderen de argumenten contra overhellen en zelfs sterk overhellen. Het artikel van onzen redacteur geeft in ieder geval den lezers in de actueele „kwestie-Deterding;" een kijk aan vele zijden. Wij onderstreepen gaarne wat In den laatsten zin gezégd wordt, n.l. dat wij meer klanten als "Deterding op onze markt wenschen maar: „liefst zonder kanonnen- bijsmaak!"... Prauw omgeslagen DRIE EN TWINTIG DOODEN. Rampspoedig ongeluk op Timor. Aneta seint uit Buitenzorg: De resident van Timor en onderhoorigheden zond een telegram aan de regeering, waarin hij me dedeelt, dat een inlandsche prauw, met een bemanning van vijf koppen en 22 passa giers aan boord, op 11 Januari j.l. bij dag licht ter hoogte van de Noordpunt van het eiland Rotti door een rukwind is omge slagen. Onmiddellijk werden van de kust uit pogingen in het werk gesteld tot redding van de opvarenden, welke pogingen echter door de hevige branding, die daar ter plaatse staat, mislukten. Van de 27 zich aan boord bevindenden, wisten vier personen zwemmende de kust te bereiken. Thans worden nog vermist, en vermoedelijk zijn deze allen verdron ken, drie leden van de bemanning, 14 mannelijke passagiers en 6 vrouwelijke passagiers. Tot dusver is nog geen enkel lijk van de 23 vermisten aangespoeld. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nederlandsch Waco-toestel bij Senlis in Frankrijk neergestort. Vier Nederlanders omgekomen. (2de blad). Groote rede van Eden in het Lagerhuis. (2de blad). Successen der regeeringstroepen bij Ma drid. (2de blad). De besprekingen, van Goering in Italië. (2de blad). Praauw omgeslagen op Timor. 23 doo- den. (Ned. O.-Indië 1ste blad). BINNENLAND, Ernstige auto-ongelukken. Eén doode. \3de blad). Moordaanslag te Beugen. (3de blad). In Frankrijk heeft een vliegtuig-ongeluk plaats gehad, waarbij vier personen om het teven zijn gekomen Voor alle bijzonder- verwijzen wij naar pag. 5. Wij geven hier de portretten van drie der vier slachtoffers, van links naar rechts de heeren Somer, Tissot, Hoeven, en een photo van de plek, waar de ramp plaats had. Op pag. 8 geven wij een photo van het vliegtuig voor dat het vernield werd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1