STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HET ORANJE-FEEST VAN HEDEN,
28ste Jaargang
MAANDAG 4 JANUARI 1937
No. 8613
ÏF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling:
V oor Leiden 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waana ac-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V De Duitsche vlag
Het feit, dat in de Duitsche pens een of
andere kwajongensstreek natuurlijk:
afkeurenswaardige kwajongensstreek is
opgeblazen tot een vlag-incident, is aan
leiding geworden tot beschouwingen in de
Nederlandsche pers, die niet alle juist zijn!
Bedoelde beschouwingen zijn dat kan,
objectief, worden geconstateerd niet
grievend of beleedigend voor Duitschland,
in geen enkel opzicht, maar ze zijn onjuist.
En ze moeten dus worden rechtgezet.
Zoo is dezer dagen de bewering geJan
ceerd, dat de vlag van het land, waaruit
prins Bernhard afkomstig is, is de vlag van
Lippe-Detmond, en n i e t de Duitsche vlag,
de hakenkruis vlag.
Dat „en niet" is onjuist. De prins is een
prins van Lippe-Detmond, maar óók een
Duitsche prins. Natuurlijk. Een Zuid-Hol
lander is een Zuid-Hollander, maar óók een
Nederlander! Genoemde, geconstateerde, be
wering moet dus worden gerectificeerd.
Er is ook in de pers beweerd, da.t de
hakenkruis vlag niet alleen is de nationale'
vlag van Duitschland, maar ook een sym
bool van een staatkundig streven, waar
tegenover het overgroote deel van het Ne-
dierlandsche volk antipathiek en afkeerig
staat.
Wij ontkennen de juistheid dezer bewe
ring niet. Maar er kan eén onjuiste con
clusie uit getrokken worden. En daarvoor
willen wij waarschuwen en ernstig waar
schuwen. Al zijn er die in de hakenkruis
vlag een symbool zien als genoemd deze
vlag is de nationale vlag van Duitschland
en moet d u s als zoodanig worden geres
pecteerd. Als dus hier te land iemand
b.v. een Duitscher, die in Nederland ver
toeft als uiting van zijn feestvreugde
de hakenkruisvlag uithangt, dan moet
wij herhalen het deze vlag het respect
ontvangen, dat aan iedere nationale vlag
toekomt.
Waarschijnlijk is 't deels overbodig, maar
't scheen ons toch niet ondienstig, deze uit
eenzetting te geven.
Een misgreep
Wij hebben al in onze courant met in
stemming eenige persstemmen laten horen
over het gedicht van den dichter dr. P. C.
Boutens, dat de schooljeugd zal worden
uitgereikt naar aanleiding van het vorste
lijk huwelijk.
't Is een zeker voor kinderen onbegrij
pelijk en zelfs zeer weinig passend vers.
Een Christelijke gedachte, een verwij
zing naar God.... wordt teneenenmale
daarin gemist.
Wij kunnen het volkomen begrijpen en
billijken, als velen dit gedicht liever niet
op school uitreiken of laten uitreiken.
Dat men op het departement van onder
wijs, kunsten en wetenschappen, deze toch
niet zoo héél moeilijke taak hét schrij
ven van een gedicht voor een rijmprent
niet beter, niet op een meer bevredigende
wijze heeft kunnen oplossen, is bedroevend.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
ONWARE BERICHTEN.
De Avondpost van Zondag schrijft:
Een deel der Duitsche pers heeft een
zware verantwoordelijkheid op zich gela
den.
Zij heeft namelijk totaal-onjuiste berich
ten verspreid over gebeurtenissen, die zich
hier zouden hebben voorgedaan met be
trekking tot de Duitsche vlag en het Duit
sche volkslied.
Onze lezers weten reeds, dat deze mede
deelingen uit den duim zijn gezogen. Een
enkel onschuldig en direct opgehelderd
De wereld
in vogelvlucht
De burgeroorlog in Spanje blijft de aan
dacht vragen. Niet zoozeer om de krijgs
verrichtingen, die ondanks het feit, dat er
gisteren weer een offensief op Madrid werd
gemeld, van weinig belang blijven, maar
wegens de gevaarlijke operaties van de
Duitsche oorlogsschepen in de Spaansche
wateren. Heu Duitsche stoomschip „Palos"
is, zooals men weet, eenige dagen geleden
door Spaansche regeeringsschepen opge
bracht en eerst vrij gegeven nadat een ge
deelte van dt lading in beslag was genomen
en een passagier in arrest was gesteld. De
Duitschers eischen nu vrijlating van passa
gier en geheele lading. Als represaille
heeft de Duitsche kruiser „Königsberg"
een Spaansch schip,, de „Aragon" aange
houden een ander Spaansch schip de „So-
ton" getracht aan te houden. De Spaansche
regeering weigert aan de Duitsche eischen
te voldoen en de situatie is dermate gela
den, dat er niet veel meer, behoeft te ge
beuren of het wordt een openlijke zeeslag.
De gevolgen daarvan zijn onoverzienbaar^
Er zijn ook Engelsche, Fransche en Belgi
sche schepen aangehouden door schepen
van de. nationalisten, maar de regeeringen
van deze landen behandelen dergelijke in
cidenten met de noodige kalmte,' in tegën-'
stelling met de opvliegendheid der Duit
schers. Hoe de Duitschers van een mug èeiï'.
olifant kunnen maken, ondervinden wij
zelf, nu, een paar kleinigheden met-, de
Duitsche vlag in Duitschland worden op
geblazen tot een omvang, welke alle per
ken te-buiten gaat. Bij eén dergelijke men
taliteit van Duitsche zijde is alles te ver
wachten en daarom dragen de incidenten
in de Spaansche wateren zoo'n gevaarlijk
karakter.
Wanneer wij vernemen, dat Italië een 5 of
6 000 soldaten naar Sevilla heeft gestuurd,
vraagt men zich onwillekeurig af, of
Duitschland en- Italië soms hebben afge
sproken om een conflict te forceeren.
Het Duitsche episcopaat heeft gisteren
wederom een herderlijk schrijven doen
voorlezen in de kerken.
„Wij zien met bezorgdheid, zeggen de
bisschoppen, hoe de eerbied voor den
christelijken godsdienst vernietigd wordt,
hoe het volk stelselmatig aangespoord
wordt, de Kerk te verlaten en hoe pogin
gen worden aangewend om tot de bewe
ging behoorende ambtenaren en werkne
mers ertoe te bewegen, de Kerk den rug
toe te keeren. Wij moeten eischen, dat de
jeugd en het volk, niet langer verteld
wordt, dat na de overwinning van het
.bolsjewisme als staatsvijand no. 1 het de
beurt zal zijn van de Katholieke Kerk als
staatsvijand no. 2" aldus de Duitsche
Bisschop.
De gezondheidstoestand van den Paus
gaat langzaam, maar zeker achteruit. De
algemeene toestand is stationair, zeggen de
telegrammen, wat beteekent, dat de alge
meene toestand onveranderd slecht blijft.
Men heeft thans alle hoop op herstel op
gegeven. Het kan nog een tijd duren, nie
mand kan zeggen hoe lang het hart van
den patiënt het uithoudt, maar met de mo
gelijkheid van een plotseling overlijden
moet ernstig rekening worden gehouden.
feitje heeft zich bij den voetbalwedstrijd
tegen een elftal uit Lippe voorgedaan, maar
wat de Duitsche pers er van maakt, is on
waar, en nu drukken wij ons nog zeer
zacht uit.
Veel erger is echter, dat de Duitsche
autoriteiten zich door de gefantaseerde me
dedeelingen hebben laten verleiden tot een
beslissing, die, al is zij dan thans herroe
pen, als een z^er grove onkieschheid tegen
over ons Vorstenhuis moest worden be
schouwd. Zij hebben namelijk de passen
van de drie Duitsche prinsessen, die
bruidsmeisjes bij het huwelijk zullen zijn,
ingetrokken. Blijkbaar een rancune-maat
regel. De drie dames, die Vrijdag-avond in
de residentie hadden moeten aankomen,
konden daardoor niet vertrekken. De pas
sen zijn eerst gisteren teruggegeven, vol
gens de berichten na een persoonlijk in
grijpen van Prins Bernhard zelf bij rijks
kanselier Hitier. Het is ten eenenjnale on
begrijpelijk, dat men zich tot een dergelijke
daad heeft laten verleiden.
Het is 'in hooge mate te betreuren, dat
Duitsche autoriteiten zich van de, wijs la
ten brengen door totaal-onware en onge
controleerde berichten. Het spreekt, van
zelf, dat het dagblad van de N.S.B., het
Nationaal. Dagblad, de zijde van
Duitschland kiest, maar overal elders in
ons land zal dit optreden van gindsche
autoriteiten met groot leedwezen worden
ontvangen.
Kranslegging bij Vader Willem Defiié van
het garnizoen - Optochten van den midden
stand en van de jeugd
KRANSLEGGING AAN DE JAN VAN HOUTKADE.
De band tusschen Leiden en Oranje is.
hechter dan van eenige andere stad in ons
vaderland. Oranje heeft veel aan Leiden
-te danken en Leiden v iiel aan Oranje.
Van dezen bizonderen band tusschen
stad en vorstenhuis is herhaaldelijk blijk
gegeven en ook in dezen blijden bruidstijd
van onze Kroonprinses mocht en kón Lei
den niet achterblijven om van zijn ver
knochtheid en. aanhankelijkheid aan het
Oranje-huis te getuigen.
Dit getuigenis is heden gegeven: 's mor
gens door een officieele huldiging van den
Vader des Vaderlands en militair vertoon,
's middags door eenige optochten en van
avond door een openbare fuif en een knal
lend vuurwerk.
Wat de traditioneele Oranje-zon betreft,
beleefden wij vandaag een stadhouderloos
tijdperk. Doch ondanks de grauwe, saaie
lucht maakte de stad een recht-vroolijke
en gezellige indruk. Het vele groen van de
straat- en huisversieringen, de zonnige
Oranje-kleuren en de vaderlandsche vlag
gen maakten, dat de straten allerminst een
saai beeld vertoonden. Een zonnetje ware
te prefereeren, doch ook zonder zonneschijn
is het voor ieder Hollander, die het hart
op de juiste plaats heeft, heden een dag
van licht en warmte.
De feestelijkheden, georganiseerd door de
nationale con tact-commissie, begonnen zeer
plechtig en plechtstatig.
Rond half 10 kwamen in de Stadsgehoor
zaal de besturen bijeen van alle vereeni-
gingen, die aan deze feestviering spontaan
hun medewerking hadden toegezegd, te we
ten de Vereeniging Koninginnedag, Christe
lijke Oranje-vereeniging, Vereeniging „de
Princevlag", Nationaal Jongeren-Verbond,
Oranjegarde, 3 October-Vereeniging, Leid-
sche Burgerwacht, Algem. Vereen, van Ne-
derl. Resei-ve-Officieren, Plaatselijke Land
storm-Commissie, Algemeen Nederlandsch
Verbond, Vereeniging „Het Mobilisatie-
kruis", Vrouwelijke Jeugdbeweging „De
Graal", de Katholieke Jongens-Centrale",
Koninklijke Vereeniging „Litteris Sacrum",
Leidsch Studentencorps, Vereeniging van
Vrouwelijke Studenten, Leiden, R.K. Stu-
dentenvereeniging „St. Augustinus", Unitas
studiosorum, Indologen-vereeniging, Neder-
landsche Padvinders, en nog eenige andere
vereenigingen.
Zij werden ontvangen door de leden der
Contact-Commissie. Eveneens waren tegen
woordig de burgemeester, mr. A. van de
Sande Bankhuyzen, rector-magnificus der
Universiteit prof. A. van der Hoeve en de
garnizoens-commandant, overste Konings
veld.
Krans-legging bij den grooten
„Zwijger".
Voorafgegaan door de Christelijke Har-
monievereeniging, die fiksche en vroolijke
marsch-muziek in de grauwe lucht strooide,
begaf het illustere gezelschap zich naar het
monumentje van Leiden's Ontzet op den
hoek van Plantsoen en Korevaarstraat.
Door verschillende vereenigingen werden
banieren medegedragen, van weljser aantal
de Graal met haar fiere vlaggen het groot
ste deel voor haar rekening nam.
Bij het in „natuurlijk-groen" uitgedoste
monumentje heeft de voorzitter, dar Con
tact-commissie, mr. G. H. E. Nord Thomson
de volgende toespraak gehouden:
Een huldigings-toespraak.
De Contact-Commissie van Organisaties
op Naitionalen Grondslag te Leiden, heeft
gemeend de feestelijkheden ter gelegen
heid van het huwelijk van H.K.H. Prinses
Juliana en Z.D.H. Prins Bernhard, te moe
ten beginnen met een plechtigheid bij het
monument van Prins Willem van Oranje.
Hiervoor zijn drie redenen:
le. Omdat wij goed doen op ieder en
feestdag van Oranje te herdenken, wat wij
te danken hebben aan den man, die met
volkomen onbaatzuchtigheid Nederland
heeft aangevuurd tot en geleid in den strijd
om de onafhankelijkheid tegen het toen
zoo machtige Spanje!
Het is wèl een ironie van de historie dat,
terwijl wij, na 350 jaaï, den man eeren, in
wiens nagedachtenis gekristalliseerd ligt
de Nederlandsche onafhankelijkheidsge
dachte, het Spaansche wereldrijk van toen
thans gewikkeld is in een burgeroorlog,
welke de toch reeds zoo getaande grootheid
geheel absorbeert in een strijd, die in menig
doch niet in ieder opzicht overeenkomst
vertoont met den strijd van Nederland
tegen Spanje!
2e. Omdat Oranje en Leiden door de
eeuwen heen nauw verbonden zijn geweest
zooals U mijnheer de burgemeester in Uw
bijdrage voor het Feestprogramma zoo juist
heeft uiteengezet. Spr herdacht de stich
ting van de Universiteit door den grooten
Willem en de belangstelling, die de stad
houders en de Oranje-vorst en steeds voor
de Universiteit hadden getoond.
3e. Omdat Willem van Oranje be
schouwd wordt als de stamvader van het
Huis van Oranje! In ieder geval was hij de
zoon van Juliana van Stolberg, de stam-
vrouwe, naar wie onze Prinses is genoemd,
en hij dient door ons steeds weer te worden
geëerd en gehuldigd!
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In vaticaansche kringen heeft men alle
hoop op beterschap van den Paus opgege
ven. (2de blad).
Aartsbisschop van Freiburg protesteert
vergeefs tegen schending van kruisbeelden.
(2de blad).
De overeenkomst tusschen Engeland en
Italië. (2de blad).
Gevaarlijke actie van Duitsche kruisers
in de Spaansche wateren. (2de blad).
BINNENLAND.
Een nota van de Nederlandsche aan de
Duitsche regeering. (1ste blad).
Passen van bruidsmeisjes voor het Vor
stelijk Huwelijk zijn in Duitschland in be
slag genomen en weer teruggegeven. (2de
blad).
Aankomst van familie van wijlen Prins
Hendrik. (2de blad).
De uitvoering van Deterding's plan. (2de
blad).
Plotselinge dood van den directeur der
Alg. Ver. voor Vreemdelingenverkeer W.
van Deventer. (2de blad).
Hulp aan kleine boeren en tuinders door
werkverschaffing in eigen bedrijf. (3de
blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 3de blad).
LEIDEN.
Vandaag hebben in Leiden de Oranje
feesten plaats gehad. (1ste blad).
OMGEVING.
Ernstige auto-ongelukken onder Alphen,
Bodegraven (3de blad) en Oegstgeest (1ste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Voor den I.V.C.B. boekten
S.J.C. en Lisse gisteren overwinningen.
In den D.H.V.B. werden vele velden afge
keurd. Voor de K.N.V.B.-competitie her
nam Feyenoord de leiding op D.W.S., Al
phen won opnieuw van U.V.S., de Leidsche
derde klassers waren goed in vorm. (2de
blad).
Het is daarom, dat ik namens alle Ver
eenigingen op Nationalen grondslag, te Lei
den, de eer heb hier een krans te zijner
eere neer te leggen! Spr. uitte daarbij den
wensch, dat het gemeentebestuur er toe
moge overgaan een schooner en waardiger
monument voor Prins Willem I te stichten.
Na deze toespraak werd één van hart en
één van zin het Wilhelmus gezongen. Ver
volgens werden door deputaties van een
zevental vereenigingen kransen aan de
voet van het monument neergelegd. Een
„Leve het vorstelijk bruidspaar!", driemaal
herhaald, besloot deze korte plechtigheid
rond de figuur van Prins Willem een
DEFILé DER MILITAIREN LANGS DE STADSGEHOORZAAL „PRO
PATRIA" TREKT VOORBIJ.
