D Nederlandsche Franciscanen naar Sn<Pverkouden? Nieuw-Guinea De Spaansche burgeroorlog DONDERDAG 24 DECEMBER 1936 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Zooals reeds vroeger vermeld is zullen de Nederlandsche Franciscanen een nieu we missie-gebied gaan verzorgen in Neder- landsch Nieuw-Guinea. In de vorige opgave is een fout binnen geslopen; daarom geven wij hier nogmaals de namen weer. (zie foto): van links naar rechts: staande: Paters Fulco Vugts, Zeno Moors, Philippus Tetteroo en Broeder Se- bastiaan Vendrik uit Woerden. Zittende: P. Dr. S. van Egmond, Superior, uit Lei- muiden en P. Nerius Louter, Gardiaan van het klooster te Nieuwe Niedorp. Het vertrek zal plaats hebben vanuit de Hartebrugskerk, Dinsdag 29 December; de plechtige H. Mis zal worden opgedragen door de Superior van de nieuwe missie P. fr Dr. S. van Egmond, geassisteerd door Paters missionarissen. Na de Hoogmis plechtige uitreiking der missie-kruisen. Wij spreken uit ervaring, wanneer wij 't o zoo „Christelijke" Hollandsche bestuur piekfijn klaar gemaakt, 't Is een kwestie van voorkeur geweest: 't geweld van de kromsabel óf eerst de missionarissen er uit gooien en dan een paar jaartjes „zachte drang uitoefenen"; de laatste manier is de beste geweest, want er zijn nu Protestan ten, Mohammedanen en heidenen; en 't Katholicisme is totaal verdwenen. 't Zal een zware missie worden, ook hier op Halmaheira. Dit uit 4 grillig gevormde schiereilanden bestaande eiland is overal zwaar beboscht; de meeste inwoners het geheele aantal bedraagt ongeveer 30 a 40.000 menschen wonen aan de kuststre ken maar de menschen meer binnen in, zitten ook te wachten, dat het Licht kome; en dan zal er ontzettend veel gevraagd worden van 't uithoudingsvermogen der missionarissen. De H. Franciscus Xaverius heeft hier eenigen tijd gewerkt; moge zijn voorspraak de nieuwe Nederlandsche mis sionarissen steunen. zeggen, dat de belangstelling van iaet Ka tholieke volk voor deze plechtigheid altijd zeer groot is. Men zorge dus tijdig aan wezig te zijn. Ja mijnheer gelooft u mij gerust. Wat zegt u? Dat ze hier uit Leiden zoo vaak naar Indië vertrekken en dat 't dus niets ongewoons is? Ik zou u willen vragen: zeg gen de afgestudeerde heeren en dames dan ook als zij vertrekken: „Het zij verre van mij te roemen, tenzij in het Kruis van onzen Heer Jezus Christus: door wien de wereld voor mij en ik voor de wereld gekruisigd ben. Amen."? En hebben die toekomstige ambtenaren ook een laatste groeten is klaar voor de Sterre der Zee? En vangen zij hun tocht ook aan met het: „La ten wij voortgaan in vrede. In den naam des Heeren. Amen"? Ik ben 't met u eens, mijnheer, een af scheid aan een boot kan je ook wel eens pakken; maar ten slotte denk ;e toch: die menschen gaan hun leven maken; ze zijn jong en kunnen nog heel wat bereiken; la ter krijgen ze hierdoor een goed leven. En daarom ben ik toch altijd nog meer onder den indruk geweest van zoo'n afscheid in de kerk, als Roomsch-Katholieke priesters, Broeders en Zusters naar 't verre land trekken, waarachtig niet om zoo gauw mo gelijk hun schaapjes op 't droge te bren gen; en dan toch nog zingen kunnen, dat lied der hoogste menschelijke triomf, het lied van Maria, toen zij God wilde dan ken voor haar uitverkiezing: Magnificat: Mijn ziel love God. Zoo zouden wij nog heel wat tegen dezen mijnheer kunnen zeggen. Maar wij zullen 't niet doen, wijl wij weten, dat ons ka tholieke volk toch' reeds heel zuiver dit verschil aanvoelt tusschen iemand die naar Indië gaat om te verdienen en een mis sionaris. Bij den laatste, daar hebben we nog een weerklank, een echo van dat ma jestueuze woord Christi: Gaat en onder wijst alle volkeren. En 't is de dankbaar heid voor zijn bevel, de dank voor zijn genade, die ons doet zingen bij dit afscheid, dat voor ons ook wel degelijk moeilijk en verdrietig is: Magnificat. Mijn ziel love God. Wij verwachten dat veel Katholieke Leidenaars deze schoone plechtigheid zul len willen bijwonen. En om hen een beetje op de hoogte te brengen van 't nieuwe missiegebied zullen we een en ander ver tellen over Halmaheira, Montai en Nieuw- Guinea. Er was eens een tijd.... Ja, 't is werkelijk als een sprookje; dit verschil alleen is er: het loopt niet goed af èn.... 't is werkelijk gebeurd. Dus: er was eens een tijd, dat allerwe gen de torenklokken der katholieke kerk jes te Halmarheira omstreeks dezen tijd door de maanlichte tropennacht dat aloude Kerstgebeuren inluidden, met klanken, die zweefden over de groote, zware bosschen, lieflijk en goed als weleer het Vrede op aarde aan de menschen van goede 'wil, bo ven de stal te Bethlehem. Er was eens een tijd 't is bijna niet te gelooven zoo mooi, dat in de Kerst nacht op Halmaheira allerwege het hoog heilig mystrie onzer altaren gevierd werd en het Kindeke van Bethlehem wederom kwam te midden van-heel eenvoudige, heel onwetende menschen, die Hem echter goed kenden en Hem liefhadden, misschien wel beter dan wij, beschavelingen. Doch nu is er geen katholicisme meer, geen priesters, geen geloovigen, geen ker ken. Wat de door ons zoo vaak genoemde „fanatieke" Mohammedanen niet klaar ge kregen hebben mfet vervolgingen, dat is door de „nijvere" Holandsche koopman, en Met 't eilandje dat ten Westen ligt van Halmaheira en genoemd wordt naar het vroeger zoo aanzienlijke stadje Ter- nate betreden wij een gebied dat grooten- deels door heidenen en moskins bewoond wordt; daarnaast heeft de zending succes sen weten te behalen. Er zijn pl.m. 9000 inwoners. Het prijzenswaardige streven een compromis te vinden tusschen chris telijke leer en de inheemsche adat heeft hier, volgens opgave van professor van Vollenhoven, een nog iet bevredigend re sultaat gehad. Ternate is een wat men noemt „zelfbesturend" rijk; de sultan van Ternate heeft nog zeggingsmacht over 't Noordelijk deel van Halmarheira, terwijl 't even lager liggende Tidore de rest van Halmaheira onder zijn vleugelen houdt. Als herinnering aan de oude glorie tijd heeft men nu nog het Arabisch schrift, waar mede de Ternataansche taal geschreven wordt. Wij zullen rru op de boot gaan naar Nieuw-Guinea en ontschepen daar na Kerstmis, om dat vreemde land een beetje van dichtbij te bezien. Zalig Kerstmis. P. G. HB Steunzolen naar maat BI Orthopaedisch Eflaatschoeisel KI HBS Pijnloos pedicure HB J. A. SCHRAMA, Specialist in Voetverzorging MAURITSSTRAAT 59 - TELEFOON 1509 Levert aan Ziekeninrichtingen en H H. Doktoren mm bezoek aan huis mmam Dampo in beide neusgaten en de ge neeskrachtige dampen diep inademen. Pot 50. Doos 30 ct. Bij Apotb. en Drogisten. ampOda.rlucMJ.«a„ opt BUITENLAND BUfTENLANDSCHE BERICHTEN VIER EN VEERTIG DOODEN BIJ DE ONTPLOFFING VAN NUEVA ROSITA Het aantal dooden der ontploffing vai Nueva Rostia bedraagt 44. Gisteren zijn nog een tiental lijken van mijnwerkers aan de oppervlakte gebracht, die men nog had gehoopt te reden. De toestand van 23 ge wonden scheen minder ernstig. TWAALF GEWONDEN BIJ AUTO ONGELUK IN BELGIE Een vrachtauto, die een dertigtal werk lieden vervoerde, is bij Brussel geslipt en in een sloot gereden. Twaalf der mede lij denden werden zoo ernstig gewond, dat zij in een ziekenhuis moesten worden op genomen. VOORBARIGE POLITIE-AGENTEN Een café in de nabijheid van het Mexi- caansche parlementsgebouw is het tooneel geweest van een bloedige schietpartij. Een santal politieagenten drong de gelegenheid binnen, roepende dat zij de moordenaars zochten van zekere kolonel Hermandez, Zij losten onmiddelijk een aantal schoten, waarbij drie personen werden gedood, die hoegenaamd* niets met de affaire-Her- mandez hadden uit te staan. Het waren: een der leiders van de agrarische partij, Mayrga geheeten, een zekere Camerino Perez en zijn vriend Simitri Cruz. Een der agenten werd eveneens gedood, een twee de gewond. KALMTE AAN HET MADRILEENSCHE FRONT Aan het front van Madrid is het rustig. In de wijk Usera hebben de militietroe pen stellingen der tegenstanders bezet. Zij maakten verscheidene Mooren gevangen, op wie oude Marken-biljetten gevonden werden, die hun als betaling gegeven wa ren. Bombardementen Negen vliegtuigen der nationalististen hebben gistermorgen de regeeringsstellin- gen van Pozuelo bestookt. Zij werden op de vlucht gedreven door regeerings-toe- stellen. De artillerie van Franco blijft het tele foonkantoor van Madrid bombardeeren. Twee granaten troffen het gebouw zonder iemand te verwonden. Andere granaten vielen op de Gran Via en de straten bij het telefoonkantoor. Belangrijke schade leed de St. Maar tenskerk. Lid van den verdedigingsraad van Madrid ernstig gewond Pablo Yague, li van den verdedigings raad van Madrid, werd op den weg naar Aragon ernstig gewond. Men vermoedt, dat hier sprake is van een aanslag. CENTRAAL COMITé TOT HUMANISEE- SEERING VAN DEN BURGEROORLOG Te Londen is gisteren een centraal co mité gevormd tot coördinatie van de po- gingen tot humaniseering van den burger- I oorlog in Spanje. Het comité staat onder leiding van de hertoging van Atholl, ter wijl miss Eleanor Rathborne en lord Listo- wel als vice-voorzitters zullen optreden. Drie parlementsleden, die onlangs in Span je een bezoek brachten aan de regeerings- troepen, zijn tot secretarissen benoemd. DE BESPREKINGEN OVER DE UITWISSELING VAN GIJZELAARS De besprekingen, die door bemiddeling van Junod, den gedelegeerde van het Roode Kruis, gevoerd worden over de uit wisseling van gijzelaars door Bilbao en Burgos, zijn niet met succes bekroond. Men zou bezwaren hebben geopperd tegen het vrijlaten van gijzelaars onder de 60 jaar. Het was aanvankelijk de bedoeling, dat de uitwisseling op eersten Kerstdag zou ge schieden, vandaag zouden zich 200 gevan genen te Bilbao hebben ingescheept aan boord van een Britsche torpedoboot. Zoo dra echter bekend was geworden, dat de besprekingen afgebroken waren, is dit schip naar St. Jean de Luz vertrokken. BRITSCHE WAARSCHUWING AAN DUITSCHLAND? Het zenden van vrijwilligers naar Spanje Reuter meent te weten, dat Eden den Duitschen ambassadeur von Ribbentrop bij de laatste besprekingen gewaarschuwd heeft, dat de Britsche regeering het zen den van vnjwiligers naar Spanje door Duitschland als een ernstige zaak be schouwt. Men gelooft, dat von Ribbentrop tijdens zijn verblijf in Duitschland Hitier daarvan persoonlijk in kennis zal stellen. DE SPAANSCHE ZILVERMIJNEN Verbreking cartelovereenkomst met Italië? Volgens den specialen corespondent van de „Daily Herald" zal Spanje zijn kwik overeenkomst met Italië opzeggen en zal de productie der beroemde Almaden-mijnen voortaan in Londen op de markt worden gebracht. Dit is van meer dan economische betee- kenis, want kwik is een van de essentieele bestanddeelen bij de vervaardiging van ontplofbare stoffen. Italië en Spanje leveren tezamen twee derde deel van de totale wereldproductie van kwikzilver en gedurende tien jaar is de SpaanschItaliaansche kwikproductie op de markt gebracht door een gemeen schappelijk syndicaat, de „Mercuria Euro- peo". Deze cartelovereenkomst loopt op 31 De cember a.s. af en de Spaansche regeering heeft medegedeeld, haar niet te willen ver lengen. Inplaats hiervan zal de productie der Spaansche kwikzilvermijnen verkocht worden door een agent te Londen, waar schijnlijk de firma Alexander Pickering en Co., die haar bemiddeling eenige jaren ge leden verleenden, voor het kwikkartel tot stand kwam. De productie van de Alma den-mijnen, welke krachtens de kartel- regelir.g was beperkt, zal verhoogd wor- len en men verwacht dat per maand min- tens 100 ton ter beschikking zal komen. Een en ander hangt er uiteraard echter an af, of de Spaansche regeering de over- vinning behaalt. Wint generaal Franco, dan zal de nieuwe overeenkomst ongetwijfeld worden gean nuleerd, eri zal, naar men verwacht, de marktcontrole geheel in handen van Italië komen. BELGIE. DE BUITENLANDSCHE POLITIEK. Het rapport van Carton de Wiart over de begrooting van buitenlandsche zaken be paalt op bijzonder duidelijke wijze de nieuwe principes der Belgische buiten landsche politiek: België wil strikt trouw blijven aan de aangegane verplichtingen, met name die, welke binnen het kader van den Volkenbond vallen. Het vervallen van het Locarno-pact ontlastte België van zijn verplichtingen jegens Duitschland, maar werd vervangen door de overeenkomst van Londen van 19 Maart en behoudt zijn waar de jegens de andere mogendheden. België streeft er thans naar ontheven te worden van de verplichtingen tot waarborging van de Oostelijke grens van Frankrijk. De waak zaamheid voor eigen verdediging vormt een belangrijke bijdrage tot de handhaving van den vrede in Europa, daar zij ten doel heeft te verhinderen, dat het land een door gang of operatiebasis wordt, gericht tegen een der naburen. Dit rechtvaardigt den nieuwen toestand, waarin België in ruil voor toegezegde hulp zich niet zou behoe ven te binden tot wederkeerige hulp. TEGENSPRAAK VAN GERUCHTEN. Het agentschap Belga verklaart, dat de berichten in een Brusselsch dagblad over een a.s. verloving van koning Leopold met een "Deensche prinses, waarschijnlijk prin ses Feodora Louise, de nicht van den Deen- schen koning Christiaan, „volkomen onjuist en belachelijk" zijn. DUITSGHLANO. Het koloniale probleem WAT IS FRANKRIJKS HOUDING? Koloniën in ruil voor vrede. De voortdurende herhaling door Duitsch land van zijn koloniale eischen en de wijze, waarop van Engelsche zijde hierop gerea geerd wordt, zijn thans ook voor de Fran- sche regeering aanleiding, het koloniale probleem zorgvuldig te bestudeeren, aldus de Parijsche correspondent van de „Times". In groote trekken is Frankrijks houding, vervolgt de correspondent, dat men Duitschland koloniën moet geven, indien het bereid is den prijs daarvoor te betalen, bestaande in een afdoende en allen om vattende regeling in Europa. Heeft men daarentegen slechts te doen met een nationaal-socialistisch prestige- gechicaneer, met een motief in verband met de eerzucht der nationaal-socialisten, dan is Frankrijk vastbesloten zich geen en kel offer te getroosten, aangezien het in dat geval, in plaats van een goeden buur te helpen, slechts een voor Frankrijk gevaar lijken buurman zou versterken. Evenals het vraagstuk eener regeling voor West- Europa, vormt ook de koloniale kwestie slechts een deel der problemen, welke op het oogenblik den Europeeschen horizon verduisteren. Alvorens ook maar één centimeter door Frankrijk beheerd grondgebied onder Duitsch gezag wordt geplaatst, zal, aldus de Times-correspondent, van Fransch stand punt gezien, in de oriëntatie der Duitsche politiek een algeheele verandering moeten intreden. De dreigementen zullen plaats moeten maken voor waarborgen. Duitschlands kolossale herbewapening zal plaats moeten maken voor een verminde ring of althans een begrenzing van en con trole op de bewapeningen. In plaats van een koortsachtige en oorlogszuchtige mo bilisatie der Duitsche industrie moet het bewijs komen, dat Duitschlands streven op vrede gericht is. De Duitsche leiders hebben verklaard, dat Duitschland koloniën zoekt, omdat het grondstoffen noodig heeft, zonder welke een explosie onvermijdelijk zou zijn. Frank rijk wil hierop niet antwoorden, dat Duitschland door minder kanonnen te gie ten meer boter en andere grondstoffen zou kunnen koopen, doch is bereid de Duitsche stelling te aanvaarden en er over van ge- dach'en te wisselen. Indien Frankrijk de vaste overtuiging had, dat Berlijn door nieuwe koloniale be zittingen tot een waarachtige verandering in zijn houding gebracht zou worden, dan zou het vervolgt de correspondent van de „Times" bereid zijn op edelmoedige wijze concessies te doen, op voorwaarde dat ook andere landen tot offers bereid zou den zijn. Maar hoe dan ook, alvorens het kolo niale probleem eenigerlei beteekenis voor de huidige Fransche regeering kan hebben, is het noodzakelijk, dat Duitschland een constructieve politiek met betrekking tot Spanje aanvaardt. Zelfs voor het geval Duitschland van de wereld niets te eischen had, zou de Duitsche inmenging in den Spaanschen burgeroorlog meer dan iets an ders het gevaar in zich bergen voor de ex plosie, welke Hitier steeds verklaard heeft te willen voorkomen. Inderdaad is de laatste dagen in de hou ding van Fransche officieele kringen een verstrakking ingetreden. Minister Delbos heeft aldus de „Times"-correspondent langs diplo- matieken weg de Duitsche regeering er van in kennis gesteld, dat zij, als de steun, welken zij den Spaanschen nationalisten verleent, omvangrijker zou worden, niet op handhaving der non-kiterventie-politiek door Frank rijk zou mogen rekenen. Er bestaat voorts alle reden te gelooven, dat Delbos den Franschen ambassadeur te Londen, Corbin, instructie heeft gegeven, de Britsche regeering in overweging te geven er Berlijn gezamenlijk en met be slistheid op te wijzen, dat Frankrijk en Groot-Brittannië geen feitelijke Duitsche invasie in Spanje zullen dulden. Duitschlands klaarblijkelijke wensch de strategische kaart van Europa en het Mid- dellandsche Zeegebied te wijzigen, schijnt weinig geschikt om steun te geven aan Duitschlands verlangen naar koloniën, die wellicht nieuwe voorposten zouden vormen. Tot zoover het artikel in de „Times" in de „Tel.". HET DUITSCHE LEVENSMIDDELEN PROBLEEM. Op de effectenbeurs te Londen daalden gisteren de Duitsche staatsfondsen en de Youngleening. De daling wordt toegeschre ven aan de toenemende moeilijkheden van Duitschland om zich levensmiddelen te ver schaffen. Verder acht men de steun, welke aan Franco wordt verleend, zoo gevaarlijk, dat, indien de toestand verergert, Duitschland hierin een rechtvaardiging zou kunnen zoe ken om over te gaan tot de „ontploffing" waarvan Schacht kort geleden sprak. Uitvoer van leerafval verboden. De uitvoer van leerafval is verboden. Deze maatregel heeft ten doel de inheem sche industrie de stoffen te verschaffen, die noodig zijn bij de bereiding van kunst mest en lijm. DE TOESTAND IN DANTZIG. Twintig leden der nationaal-socialistische partij gearresteerd. Onder beschuldiging van voor de partij schadelijk optreden zijn gisteren en eer gisteren een twintigtal leden der nationaal- socialistische partij te Dantzig gearresteerd. Onder de gearresteerden bevindt zich dr. Waller, medewerker van het nationaal-so cialistische Dantziger blad „Vorposten" en. twee assessoren van het gerechtshof. De juiste oorzaak dezer arrestatie is nog niet bekend. ZWITSERLAND. ZWITSERLAND ERKENT DE ITALIAAN SCHE SOUVEREINITEIT OVER ABESSINIë. Het Zwitsersche TelegraaLagentschap meldt: „Het Zwitsersche gezantschap te Rome heeft opdracht gekregen, de Italiaan sche regeering mede te deelen, dat de bondsraad, de Italiaaiische souvereiniteit over Abessinië erkennende, dit gebied be schouwt aLs deel uitmakende van het con sulaire gebied, dat direct onder dit gezant schap ressorteert. De Zwitsersche gezant Rueger, heeft Ciano gisteravond deze mededeeling ge daan". OOSTENRIJK. GEEN POLITIEKE AMNESTIE. De groote politieke amnestie, die door Oostenrijksche nationaal-socialistische kringen ter gelegenheid van het einde des jaars verlangd werd, zal niet worden ver leend. De regeering zal zich er toe bepa len den bondspresident voor te stellen een honderdtal gedetineerden gratie te verleenen, waaronder 40 nationaal-socia listen, die na de Putsch van Juli 1934 in het kamp van Woellerdorf werden ge ïnterneerd. PORTUGAL. PORTUGAL KOOPT TIEN DUITSCHE BOMMENWERPERS. Gistermiddag zijn tien Duitsche drie— motorige bombardementsvliegtuigen, welke door de Portugeesche regeering zijn ge kocht, op het vliegveld Cintra aangeko men. De toestellen maakten eerst een vlucht boven de hoofdstad, waar zij dp.ór een escadrille vliegtuigen van de Portu geesche luchtmacht werden begroet. RUSLAND VERONTWAARDIGING OVER HET TORPEDEEREN VAN DE „KOMSOMOL." Met diepe verontwaardiging spreken de arbeiders van de Sovjet-unie over het in den grond boren van het Sovjet-Russischè motorschip „Komsomol" door de .Spaansche opstandelingen. In vele vergaderingen zijn resoluties aangenomen, waarin de regee ring wordt verzocht maatregelen te ne men om een einde te maken aan de aan vallen op Sovjet-Russische schepen. DE GEARRESTEERDE DUITSCHERS ZULLEN BINNENKORT TERECHTSTAAN. De 34 Duitschers, die in de Sovjet-unie zijn gearresteerd, zullen vermoedelijk bin nenkort terechtstaan, beschuldigd van spionnage en fascistische actie. CHINA. DE TOESTAND IN NOORD-CHINA. Tsjang Sjoe Liang zou willen uitwijken. De Nanking-regeering verwacht, dat de onderhandelingen over de vrijlating van Tsjang-Kai-Sjek nog verscheidene dagen zullen duren. De Maarschalk en zijn vrouw zullen dan ook, naar men gelooft, niet tijdens de Kerst dagen te Nanking terugkeeren. Volgens geruchten houdt Tsjang Sjoe Liang zich gereed vooi een vertrek naar het buitenland; hij zou dan echter eischen, dat zijn veiligheid tot zijn aankomst te Hongkong door Tsjang Kai Sjek persoon lijk gewaarborgd zou worden. De regeeringstroepen hebben Weinan aan den spoorweg Toengkwan Sianfoe ingeno men. Herhaaldelijk vliegen regeeringstoe- stellen boven Sianfoe om te voorkomen, dat Tsjang Sjoe Liang zich uit de voeten maakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 5