A
A
M
1523
28ste Jaargang
MAANDAG 21 DECEMBER 1936
No. 8604
Sfe- £eid6ehe(2oi!/Ya/ttt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toomitbetafmj:
Voor Leiden 19 cent pel week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 0
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeüngen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Een ideale vorm van
feestvieren.
Er zijn in den Haag vanwege de gemeen
te tribunes opgericht en verhuurd voor het
feest van het vorstelijk huwelijk op 7 Ja
nuari.
Van de mensohen, die geld uitgeven om
een plaatsje op die tribunes te bemachtigen,
mag worden verondersteld, dat ze dat geld
afnemen van wat ze over hebben, van wat
zij vrijelijk te hunner beschikking hebben.
Men kan het zien van den koninklijken
stoet hoe indrukwekkend dat ook moge
zijn kwalijk beschouwen aLs een behoef
te, welke men niet straffeloos onbevredigd
kan laten!
Dat geld dus, dat de gemeente heeft ont
vangen, is (in de veronderstelling, dat er
geen „stroppen" in zitten voor de tusschen-
personen bij de verhuring!) gekomen uit
zakken, waaruit het gehaald kan worden,
en waaruit het misschien voor een gedeelte
anders niet gehaald zou zijn.
Dat geld rolt nu. Best! En dat is het
ideale het gemeentebestuur van 's Gra-
venhage laat het zóó rollen, dat het uit de
zakken van de meer welgestelden rolt in de
zakken van de behoeftigen. De ruim 70.000
gld., die het gemeentebestuur er mee heeft
verdiend, besteedt het onmiddellijk voor
liefdadige doeleinden.
Ziet, dat is een ideale vorm van feest
vieren. Zóó moeéten er in deze dagen
méér uitgedacht zijnDe liefde, die vin
dingrijk is, heeft echter niet véle zulke
vormen uitgedacht. Men blameere daarom
niet de vindingrijkheid van de lief
de, maar trekke er liever een andere con
clusie uit!
Bij een feestviering moet altijd speciaal
gedacht worden aan hen, die óók bij die
feestviering betrokken zijn, doch om rede
nen van persoonlijken aard er niet aan
kunnen deelnemen, tenzij de andere feest
vierenden hen ter hulp komen.
Deze Christelijke gedachte is verwerke
lijkt in die tribunes-verhuring door het
Haagsche gemeentebestuur!
V Anti-papisme
De Vrijheidsbond heeft vergaderd over
zijn program. En het is er, op die te
Utrecht gehouden algemeene vergadering,
zoo rumoerig aan toe gegaan rumoerig
iij den Vrijheidsbond! dat het hoofdbe
stuurslid mej. v. Dorp is weggeloopen en
voor haar functie heeft bedankt!
Tenslotte is het concept beginselpro
gram, zooals het door den partijraad van
den Vrijheidsbond was opgesteld, aangeno
men met.... 89 tegen 85 stemmen.
Geen groote eenstemmigheid!
Waar er in den Vrijheidsbond blijkbaar
bedroevend weinig eenstemmigheid bestaat
omtrent het positieve, zijn er ook
daar, die de kracht „kracht"! der
partij gaan zoeken in het negatieve.
En is er in ons vaderland dankbaarder ob
ject voor een negatieve actie, die ten
slotte lieden met verschillende opvattingen
moet trekken dan het 't anti-papisme?
Wij lezen in een der verslagen van be
doelde vergadering:
Een amendement, om in het urgen
tie-programma op te nemen de afschaf
fing van rijksbezoldiging van klooster
lingen-onderwijzers, werd verworpen,
hoewel verschillende sprekers onder in
stemming der vergadering naar voren
brachten, dat in ons land niet zoozeer
gevaar voor een dictatuur van Moskou
en Berlijn als voor een dictatuur van
Rome bestaat.
Wat 'n geestes-armoe spreekt er uit de
mentaliteit van die „verschillende spre
kers". Een dictatuur van Rome wat ver
staan die menschen toch daaronder? En
weten zij zelfs in dezen tijd niets beters te
doen, dan een anti-papisme op te wekken,
dat tenslotte allén leege ïersens zal kun
nen bevredigen?
De wereld
in vogelvlucht
Het blijft kwakkelen met den Spaan-
schen burgeroorlog. Het is een smeulend
vuur, dat plotseling kan uitschieten en veel
rook ontwikkelt. Daardoor is het gevaar
groot, dat het vuur ergens ondergronds
voortkruipt en onverwacht oplaait waar
men het niet vermoedt. Wij bedoelen, dat
zich allerlei incidenter kunnen voordoen,
welke de brandweer der non-interventie
commissie te Londen plotseling voor een
moeilijk probleem kunnen zetten. Zulk een
incident is bijv. het geval met het Russi
sche schip „Komsomol'dat door een krui
ser der Spaansche nationalisten in brand
is geschoten. Dergelijke incidenten kunnen
gevaarlijk worden, vooral wanneer Rus
land bijv. oorlogsschepen naar de Middel-
landsche Zee zou gaan zenden om zijn
koopvaardijvloot te beschermen. Dan kon
den Italië en Duitschland ook wel eens een
paar kruisers meer gaan sturen om toe
zicht te houden en geen mensch kan voor
spellen, wat uit dat toezicht kan voort
komen. Het is evenwei nog niet zoover en
het beste is, zich niet al te ongerust te
maken, want in dezen aan conflicten en
spanningen zoo rijken tijd beteekent een
incident meer of minder niet zoo heel veel.
Wat vroeger onvermijdelijk tot een oorlog
geleid zou hebben, laat men thans rustig
over z'n kant gaan.
Duitschland stelt weliswaar een levendig
belang in de Spaansche affaire, maar heeft
het op het oogenblik te druk met zijn vier
jarenplan om een oorlog te beginnen. Dat
vierjarenplan wordt op de eerste plaats in
dienst gesteld van de legerversterking, maar
zoolang die uitrusting niet voldoende ge
vorderd is, zal Hitier geen openlijk con
flict riskeeren.
Over de rede van Eden is men in Duitsch
land niet erg te spreken en ook in Italië
niet, maar die boosheid zal wel overgaan,
want beide landen hebben Engeland teveel
noodig.
In China is de toestand nog allerminst
opgehelderd. Ondanks alle verzekeringen
is Tsjiang Kai Sjek nog altijd niet in vrij
heid gesteld en begint men eraan te
twijfelen of de verzekeringen, dat de maar
schalk ongedeerd is, wel op waarheid be
rusten. Een Chinees maakt zich om een
leugentje om bestwil niet erg druk.
De toestand van den Paus
EEN INZINKING?
De „Echo de Paris" publiceert het vol
gende telegram: Volgens een bericht uit
Rome aan de „Daily Telegraph" vertoonde
de toestand van den Paus gisteren een in
zinking en heeft hij het bewustzijn ver
loren. Nadat de artsen consult hadden ge
houden, werd de specialist senator dr. Pen
de, bij het ziekbed geroepen. Er is geen
bulletin gepubliceerd.
Aardbeving in San Salvador
SAN VINCENTE VERWOEST.
Waarschijnlijk ruim 300 personen
omgekomen.
De Midden-Amerikaansche staat San Sal
vador is Zaterdagavond door een aardschok
geteisterd. Aanvankelijk meende men dat
het vooral de gelijknamige hoofdstad van
San Salvador was, welke het meest te
lijden had gehad, doch later bleek, dat het
de stad San Vincente was, die verwoest
was. San Vincente ligt 24 mijl ten Oosten
van San Salvador en is een stad van 27.000
inwoners.
De stations van de Radio Corporation of
America deelden Zondagavond mede, dat
bij de verwoesting van San Vincente in San
Salvador Zaterdagavond minstens 220 men
schen om het leven zijn gekomen, terwijl
het aantal gewonden enkele honderden be
draagt.
Nader wordt gemeld:
Generaal Martinez, de president van de
republiek San Salvador, is uit de hoofdstad
vertrokken om persoonlijk de leiding te
geven bij de reddingswerkzaamheden te
San Vincente, welke stad door de aard
beving te verwoest.
In den loop van den namiddag werden
nog nieuwe schokken waargenomen.
Een vulkaan ligt in de nabijheid van San
Vincente. Hij i§ nog steeds in werking-
Er zouden reeds meer dan 300 dooden te
betreuren zijn.
Ook andere plaatsen geteisterd.
De steden en dorpen Verapas, Guadelupe,
Apastaquete, petitan, San Sebastian, San
Vreugde-vuur ontstoken
't Is Zaterdag den geheelen dag nog feest
in de Residentie geweest.
Tegen vier uur Zaterdagmiddag zijn
Prinses Juliana en Prins Bernhard geve
den naar het Juliana-monument op het
plein, naar de stammoeder der Oranjes ge
noemd, waar een vreugdevuur zou worden
ontstoken. Dit monument is opgericht in
1909 ter gelegenheid van de geboorte van
Prinses Juliana.
Het Bruidspaar werd toegesproken door
den voorzitter van het Bezuidenhout-comi-
té ir. M. C. E. Bongaerts.
Na het uitspreken zijner rede reikte ir.
Bongaerts Prins Bernhard, die naar voren
was getreden, een brandenden fakkel over,
die bevestigd was aan een langen, met
groen omwikkelden staaf, in het midden
waarvan met rood-wit-blauw en oranje-lint
een bouquet witte bloemen was bevestigd.
Terwijl de muziek uit Valerius' Ge-
denckklanck het oude „Wilt heden nu tre
den" inzette, plofte de vlam in den licht
bak boven het monument aan en verlichtte
de hoog oplaaiende gloed de omgeving, die
reeds in de schemering, van den vallenden
avond was gehuld.
Een luid gejubel klonk uit de menigte
en met enkele woorden dankte Prins Bern
hard den heer Bongaerts voor de uitgespro
ken gelukwenschen. Nadat van de leden
van het comité afscheid was genomen reed
het Bruidspaar onder luide toejuichingen
naar het Paleis terug.
Voor het paleis Noordeinde was het in
het begin van den avond een dusdanig ge
drang, dat de politie genoorzaakt was, met
behulp vhn touwen een afzetting te maken
ter voorkoming van ongevallen. Dank zij
dezen maatregel in het belang van de open
bare orde zijn er voor zoover onze infor
maties strekken geen ongelukken van
eenig belang voorgekomen. Wel viel er af
en toe iemand flauw of werd onder den
voet geloopen, maar de eerste hulp kon
steeds door plaatselijke behandeling het
euvel herstellen.
Deze afzetting was ook noodig om een
200-tal leden der vrouwelijke studentenver -
eeniging uit Leiden door te laten voor het
brengen van een serenade aan de Prinses,
oud-lid dezer vereeniging.
Deze hulde vond tegen half elf op het
voorplein van het paleis plaats. Voorafge
gaan door het Leidsch harmoniegezelschap
„De Post" onder het spelen van de Lippe-
Detmoldmarsch, marscheerden de leden van
de V.V.S.L., die met autobussen uit Leiden
waren gekomen, uit de Oranjestraat naar
het paleis. Het Wilhelmus en het Lippesche
volkslied werden gespeeld en de meisjes
zongen het jonge paar, dat voor een der
vensters van de linkervleugel verscheen,
het „Io Vivat" en het clublied toe.
Op het bordes ontvingen mr. J. C. Baron
Baud, Kamerheer van de Prinses en jhr. ir.
Roëll, 's Prinsen waarnemend secretaris, het
bestuur der vereeniging bestaande uit de
dames: De Broekert, praeses, S. J. Hiemstra,
ab-actis, N. H. Schokking, quaestrix, J. B.
Nauta Pieter, assessor I, M. N. Ekker, as
sessor II.
Deze dames hebben geruimen tijd ten
paleize vertoefd en zijn door de Prinses en
de Prins ontvangen.
Het Leidsche Studentencorps nam we
gens den corpsrouw, aangenomen in ver
band met het overlijden van een der corps
leden, geen deel aan de serenade.
Hartelijk wuivend met haar fakkels ver
trokken de meisjes tegen elven.
Vroeger in den avond was er een sere
nade gebracht door de Postfanafre, waarbij
het Bruidsjaar ook voor een der ramen
van het paleis was verschenen.
Lorenzo en Peculna zouden eveneens
ernstig geteisterd zijn.
Te San Vincente zijn reeds 200 lijken uit
het puin geborgen. De eerste vluchtelingen
die in de 'hoofdstad zijn aangekomen, heb
ben verklaard, dat San Vincente een ruïne
is en dat nog slechts de groote toren over
eind staat. De torenklok is om 9 uur 50, het
oogenblik, waarop de eerste aardschok
werd waargenomen, blijven stilstaan.
UIT HET LEVEN DER ORANJE'S.
Zaterdagavond Iiad in den Haagschen Ko
ninklijken Schouwburg de première plaats
van - het tooneelwerk „Uit het leven der
Oranjes" van Ben van Eijsselstijn, onder de
auspiciën van het Nationaal Jongeren Ver
bond, door het Hofstad-Tooneel vertoond.
De zaal was feestelijk versierd met vlag-
gedoek van oranje-blanje-bleu in guirlan
des. Verschillende autoriteiten woonden de
voorstelling bij, van wie wij noemen de mi
nisters Deckers en Slingenberg, den burge
meester der residentie, den wethouder voor
Kunstzaken, den gouverneur der residen
ce, jhr. Röell, den chef van den generaien
staf en vele gezanten. De voorstelling vond
bij volle zaal een geestdriftige ontvangst.
„IN HOLLAND STAAT EEN HUIS
Het spel ter gelegenheid van het eerst
daags te voltrekken vorstelijk huwelijk, „In
Holland staat een huis", is te Rotterdam
in den Grooten Schouwburg voor het eerst
opgevoerd. Van Rotterdam is dan ook het
initiatief uitgegaan en daar is de opdracht
aan de Amsterdamsche Tooneelvereeniging
gegeven. M. Nyhoff en Antoon van Duin
kerken hebben het geschreven en Pyke
Koch heeft de decors gemaakt. Het spel
oogstte bij het talrijke publiek heel veel
succes.
DE KONINGIN IN DE KERK.
Na den f eestelij ken onder trouwdag van
het Vorstelijk Paar, welke de geheele Re
sidentie tot laat in den avond in een vreug
devolle stemming heeft gehouden, was het
Zondag opvallend rustig aldus „De Cou
rant".
Wel bestond er groote belangstelling,
vooral van buiten, voor het versierde Ko
ninklijk Paleis en de feesttooi der binnen
stad, maar het geheel had een kalm verloop.
De honderden, die gisterochtend voor het
Kon. Paleis aan het Noordeinde stonden, in
de hoop H. M. de Koningin met het Jonge
Paar ter kerke te zien uitrijden, mochten
slechts het genoegen smaken het vertrek
van Hare Majesteit te zien omstreeks tien
uur.
De Koningin begaf zich met klein gevolg
per auto naar de Nieuwe Kerk aan het
Spui, terwijl de Prins en de Prinses in het
Paleis bleven, naar wij hoorden, omdat Z.
D. H. zich nog wat in acht moet nemen in
verband met een lichte verkoudheid, waar
van hij nagenoeg geheel hersteld moet zijn.
In de Nieuwe Kerk, welke geheel gevuld
was, ging ds. A. K. Straatsma voor, nadat
de voorganger geopend had met votum en
zegegroet. Na de voorlezing der zaligspre-
gingen antwoordde de gemeente met het
zingen van Gez. 203 9. Ds. Straatsma las
vervolgens Jes. 62 19 en koos als tekst
voor zijn adventsprediking Jes. 62 1012.
De predikant zeide het merkwaardig te
vinden, dat, toen hij zich zette aan de voor
bereiding van zijn predikatie, buiten de
klokken begonnen te beieren, de vlaggen
werden uitgestoken en de herauten de stad
introkken om te melden, dat er een vorste
lijk bruidsjaar in ons midden is.
Wanneer men spr. gevraagd zou hebben
naar zijn tekst, zou hij hebben geantwoord:
„Ziet hoe het volk den weg van het Kon.
Bruidspaar bereidt".
De dienst werd besloten met het gemeen
schappelijk zingen van Gez. 44 1 en de ze
genbede. Na den dienst verzamelde de ge
meente zich bij den kerkuitgang om het
vertrek van H. M. de Koningin met Haar
gevolg bij te wonen. Ook buiten de Nieuwe
Kerk op het Spui hadden zich vele toe
schouwers opgesteld om het vertrek van
de Koningin te zien. Eei'biedig van alle
zijden gegroet, reed Hare Majesteit naar het
Kon. Paleis terug, waar eveneens een groo
te menigte de aankomst van de Koningin
gadesloeg.
Prinses Juliana schenkt bruidsuikers.
Prinses Juliana heeft hedenmorgen bij
Raden Atjeng Siti, dochter van den Mang-
koe Negoro, een zakje bruidsuikers laten
bezorgen, gebonden met een oranje lint
met bijvoeging van een kaartje van Prinses
Juliana.
Aanbieding van een zeekijker aan
Prins Bernhard.
Zaterdag j.l. heeft de commandant der
marine te Willemsoord vice-admiraal T. L.
Kruijs vergezeld van zijn adjudant luit.
ter zee le klasse I. N. Reijniersen ten pa-,
leize Noordeinde namens de Koninklijke
Marine een zeekijker met inscriptie aan
geboden aan Prins Bernhard ter gelegen
heid van zijn intreding in het officiers
corps der marine.
Speciale gelukstelegrammen voor liet
Koninklijk Huis.
De gelegenheid tot verzending van spe
ciale gelukstelegrammen, in verband met
i het a.s. huwelijk van de Prinses, zal reeds
Neem Domaniale
't is de beste
N00RDEINDE34
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Spaansche nationalisten hebben een Rus
sisch schip in den grond geboord. (2de
blad).
Zal het vier-jaren|ilan in Duitschland
een godsvrede in den Kerkenstrijd met
zich meebrengen? (2de blad).
Edens rede in het Lagerhuis heeft een
slechte ontvangst in Duitschland en Italië.
(2de blad).
Tsjiang Kai Sjek nog niet in vrijheid
gesteld. De opstandige maarschalk stelt 6
eischen. (2de blad).
De Midden-AmeriKaansche staat San
Salvador door een aardbeving geteisterd.
(Buitenl. Ber., 1ste blad).
BINNENLAND.
De feesten ter eere van het Vorstelijk
Paar. (1ste blad).
Teeltregeling voor de pluimveehouderij.
(lste blad).
Benoeming in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 4de blad).
Bezoek van den Bisschop van Haarlem
aan de Nijverheidsschool te Voorhout ter ge
legenheid van het vertrek van Missiona
rissen. (Kerkn., 4de blad).
Wijziging in den tarwesteun. (lste blad).
Vergadering van „Bloembollencultuur".
(3de blad).
Vier uitgewezen Duitschers keeren in
Nederland terug, (lste blad).
In De Krim is gisteravond een man met
verbrijzelden schedel langs den weg ge
vonden. Men weet niet of men te doen
heeft met een misdaad of een ongeluk.
(Gem. Ber., éde blad).
De fraude te Gemert nogal aanzienlijk.
(Gem. Ber.,, 4e blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Ir Hopster tot voorzitter
der R. K. Federatie gekozen. In den I.
V. C. B. wonnen gisteren Lisse en Blauw
Zwart, S. J. C. speelde gelijk, V. V. L. ver
loor. In den K. N. V. B. werden de lei
ders Ajax, Feijenoord en P. S. V. geklopt;
ook U. V. S. en Alphen verloren, A. S. C.
speelde gelijk. Geen wedstrijd in In-
dië; NederlandZwitserland op 7 Maart
te Amsterdam. (2de blad).
MOTORSPORT. De terreinkampioen
schappen der K. N. M. V. Zuid-Holland.
(2de blad).
WATERSPORT: Jaarvergaderingen Ned.
Roeibond en Kon. Verbonden Ned. Water
sportver. (2de blad).
ZWEMMEN: Successen der Ned. Zwem
sters in Antwerpen. (2de blad).
DEN HAAG - FEESTVERLICHTING
met een DRIE TAX. f 2 00 per uur
GARAGE DE GROOT - TEL 3300
op 2 Januari a.s. worden opengesteld. Deze
telegrammen kan men dus aanbieden van 2
tot en met 6 Januari, terwijl de aflevering
uitsluitend op 7 Januari plaats vindt.
Indien de afzenders van deze telegram
men tien cent extra betalen, ontvangen zij
na 7 Januari een afschrift van het tele
gram op eenzelfde speciale formulier als
gebruikt wordt voor de aflevering aan het
Koninklijk Huis.
