Help! De Spaansche burgeroorlog WAT JjSLVi—ba HOUTEN ZATERDAG 19 DECEMBER 1936 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 TENGEVOLGE VAN MIST GEEN GEVECHTEN. In een communiqué van het ministerie van oorlog wordt medegedeeld, dat aan het centraal front ten gevolge van den dichten mist geen gevechten hebben plaats gehad. De noodzakelijkheid van evacuatie van Madrid. Het tragische bombardement van de wij ken Cuatro Caminos en Tetouan de las Victorias stelt dé noodzakelijkheid in het licht van de evacuatie uit Madrid van minstens dat deel der bevolking, welker woningen gelegen zijn in de „oorlogs zone". Sinds 21 November hebben 250.000 per sonen Madrid verlaten. Het gaat hier ech ter niet alleen om de Madrilenen, maar ook om de vluchtelingen uit de in handen der opstandelingen gevallen provincies. Het evacuatiecomité beschikt over 7200 voertuigen, waarvan minstens 3800 auto bussen en vrachtwagens. Met dit materiaal kunnen dagelijks 7000 personen vertrekken naar de verschillen de loyale provincies, terwijl 2500 personen naar het naastbijzijnde spoorwegstation gebracht kunnen worden. Er zijn gedele geerden naar de centra van uitwijkelingen, o.m. te Valencia, Alicante, Murcia, Barce lona en Tarragona gezonden om daar zorg te dragen voor onderkomen en ravitaillee ring. Er moest gezorgd worden voor wo ning en onderhoud van 250.000 personen. Eveneens heeft men schikkingen getrof fen te Madrid om de bewoners van de „oorlogszone", die de hoofdstad niet wil len verlaten, over te brengen naar min der gevaarlijke wijken. HET ANTWOORD DER SPAANSCHE REGEERING OP HET CONTROLE- VOORSTEL. In haar antwoord op het Fransch-Engel- sche voorstel betreffende bemiddeling en controle zegt de Spaansche regeering o.m.: „Er zijn geen belligerenten, maar er is al leen een regeering en opstandelingen, ver raders jegens him land. Internationale persoonlijkheid verleen en aan de „auto riteiten" van Burgos zou beteekenen af te., dalen tot het diepste punt van het inter nationale leven onzer dagen". Vervolgens brengt de Spaansche regee ring in herinnering, welke aanklachten zij geuit heeft over schendingen van het niet- inmengingsaccoord, gepleegd door Italië, Duitschland en Portugal. Zij beroept zich op haar recht tot het verkrijgen van alle middelen noodig tot bestrijding van de op standelingen. De hulp, die aan de bewape ning dezer opstandelingen gegeven wordt, is een nieuwe vorm van agressie tegen een land. Dit feit zou voldoende zijn voor een verwerpen van het controleplan door de Spaansche regeering. Desondanks aanvaardt zij het, maar wijst er tevens op, dat zich ernstige gebreken in het plan bevinden: het zou in de eerste plaats een controle moeten omvatten over de Portugeesche ha vens, waar de opstandelingen zich ravi- tailleeren. De aanvaarding van het con trole-plan wordt gegeven, zoo verklaart de regeering, opdat men zal kunnen vaststel len, wie de werkelijke schenders van het nietinmengingsaccoord zijn. De regeering behoudt zich echter het recht voor alle bij zonderheden van het ontwerp-plan te be spreken. Uw vrienden aan BUITENLAND DUITSCHLAND. Hitier en Faulhaber BESPREKINGEN VRUCHTELOOS GEBLEVEN Toestand hachelijker dan ooit Naar de K.W.P. van welingelichte zijde verneemt, hebben de besprekingen tus- schen Hitier en Kardinaal von Faulhaber jammer genoeg tot geen bevredigend resul taat geleid. In tegensteling met anderslui dende berichten kunnen wij thans mede- deelen, dat er slechts één onderhoud met Hitier heeft plaats gehad. Vooral de maat regel van de totale gelijkschakeling der Katholieke Jeugdorganisaties heeft een zeer pijnlijken indruk gemaakt. Terwijl Hitler met Kardinaal Faulbaber confe reerde wist de Führer immers reeds dat de wet tot verplicht lidmaatschap der Staatsjeugd-organisaties gereed lag en binnen enkele dagen afgekondigd zou worden. De positie der Katholieken in het Derde Bijk is hachelijker dan ooit. ENGELAND. Eden over Spanje DE NON-INTERVENTIE Toch nog lichtpunten in de donkerte ïn den loop van de Vrijdag in het La gerhuis gehouden debatten over Engelands buitenlandsche politiek, heeft de minister van buitenlandsche zaken, mr. Anthony Eden, wederom een uitvoerige verklaring afgelegd over de gebeurtenissen in Spanje Wij zijn van oordeel, zeide de minister o.a., dat het de plicht van alle naties is, buiten den strijd in Spanje te blijven en het Spaansche volk te veroorloven, zijn reeds voldoende tragische moeilijkheden op eigen wijze te regelen. Wanneer sommigen meenen, dat wij de non-interventie steunen uit sympathie voor de eene of de ander zijde, vergissen zij zich. Ik wil openhartig zijn. De niet-inmenging heeft niet aan onze verwachtingen beant woord, doch is dit een voldoende reden om de niet-inmenging op te zeggen? Ik ge loof, dat een opzegging de oorlogsgevaren dichter bij zou brengen voor Europa. Een vergunning voor de Spaansche regeering wapentuig in Groot-Brittannië te koopen, zou geen enkele uitwerking hebben op den loop van den strijd. Het alternatief zou zijn een actieve interventiemaatregel van den kant van Groot-Brittannië en niemand be pleit dat. Ik geloof, aldus Eden, dat de niet-in menging, ondanks de flagrante schendin gen, over het geheel de gevaren voor een Europeeschen oorlog heeft verminderd. Ik zou niet zeggen, dat Blum ongelijk had, toen hij als zijn meening te kennen gaf, dat in Augustus j.l. Europa op het punt stond, in oorlog te geraken en dat de non-inter ventie Europa gereed heeft. Men kan naar voren brengen, dat on danks de non-interventie wapenen geleverd zijn door Rusland, Duitschland en Italië. Wij weten dat, maar ik zou willen zeggen, dat het niet-inmengings-accoord de betee- kennis van deze schendingen verminderd heeft. De Kamer zou kunnen denken, dat de Fransche regeering de oorlogsgevaren van het najaar heeft overdreven, maar ik zou willen, dat de Kamer er aan dacht, dat het beter is, de oorlogsgevaren te overdrijven dan ze onopgemerkt te laten voorbijgaan. De steun van de niet-inmengings-politiek is niet te wijten aan zwakheid. Wij geloo- ven, dat een getrouwe uitvoering van een zoodanige politiek de meest wijze methode is voor ons zelf, en voor Europa en ook een plicht, dien wij jegens Spanje op dit oogen- blik op ons hebben rusten. Niettemin is de toestand diep onbevredi gend. Wij zoeken eenige middelen, om het niet inmengingsaccoord te verbeteren, en uiteraard zou de beste methode, om dit tot stand te brengen de een of andere con trole-methode zijn. „Wanneer de voornaamste naties van Europa het non-interventie-accoord werke lijk doeltreffend wilden maken, zou het een uiterst eenvoudig systeem zijn, om te con troleeren, maar wanneer zij dat niet wil den, zou geen enkel controlesysteem vol doende zijn. Voortgaande legde Eden er den nadruk op, dat de Fransch-Engelsche regeeringen niet verwachten, bij haar eerste poging reeds als resultaat te krijgen, dat de be middeling, hetzij in Spanje, hetzij in Euro pa, gunstig wordt ontvangen. Zij zijn ech ter voornemens, deze zaak voort te zetten en misschien zullen haar pogingen tenslot te toch beloond worden. Wat den humanitairen kant van de aan gelegenheid betreft, zeide Eden, de zeker heid te hebben, dat de Kamer zal toegeven dat de resultaten der Britsche pogingen, daarvoor een rechtvaardiging vormen. Ten aanzien van de evacuatie-faciliteiten zijn belangrijke vorderingen gemaakt en in een enkel deel van Spanje worden we kelijks sinds eenigen tijd 200 personen geëvacueerd. Het zou mij verbazen, aldus Eden, wan neer in totaal het aantal uitgewisselde ge vangenen geen getal van vijf cijfers vorm de. Na vervolgens lof te hebben toege zwaaid aan de humanitaire werkzaamhe den van de Britsche consulaire en diploma tieke ambtenaren, zeide Eden, dat een der meest vruchtbare resultaten verkregen is in het noordwesten van Spanje, waar ten gevolge van een reeks overeenkomsten aanzienlijk minder bitterheid heerscht tus- schen Burgos en de Baskische regeering dan tusschen Burgos en de Spaansche re geering. Op grond van het in dezen verrichte werk zijn verscheidene honderden burgers reeds uitgewisseld en Eden hoopt, dat bin nenkort nog weer 4000 personen op Brit sche schepen zullen kunnen worden uitge wisseld. Er is alle hoop, dat met geduld en vol harding de plaatselijke autoriteiten in de andere deelen van Spanje zullen kunnen worden overtuigd, gebruik te maken van het Engelsche aanbod, deze uitwisseling van gevangenen ten uitvoer te leggen, overal waar dat mogelijk is, zonder reke ning te houden met de politieke sympa thieën van de betrokkenen. Ten aanzien van de kwestie der Engel sche vrijwilligers verklaarde de minister, dat er geen sprake van is, dat de Brit sche regeering tracht een wetsontwerp in dezen in te dienen. Tenslotte ging Eden over op den alge- meenen toestand, zeggende, dat hij niet gaarne zou zien, dat het Huis op Kerst reces ging in een sombere stemming over den internationalen toestand, want ofschoon de toestand moeilijk is en de problemen nog scherp zijn, zijn -zy geenszins onop losbaar. Spr. is van meening, dat de Brit sche positie in Europa zeker beter is dan een jaar geleden en dat is niet zonder be lang voor het behoud van den vrede. ITALIË. HET ITALIAANSCHE-ENGELSCH GENTLEMEN-AGREEMENT Onderhandelingen in beslissend stadium gekomen De diplomatieke redacteur van het agentschap Stefani bevestigt, dat volgens inlichtingen uit goede bron de Engelsch- Italiaansche onderhandelingen omtrent een „gentleman-agreement" in een beslissend stadium zijn gekomen. De zinspelingen van enkele bladen op de mogelijkheid, dat het accoord ook tot andere staten zou worden uitgebreid, wor den niet bevestigd. Men kan als zeker aan nemen, dat het accoord tweezijdig zal zijn, hetgeen zijn precendent zal vinden in het FranschItaliaansche accoord van 7 Ja nuari 1935, dat eveneens niet tot andere Staten werd uitgebreid. In het gentlemen- agreement zullen Groot-Brittannië en Ita lië de wederzij dsche belangen in de Mid- dellandsche Zee erkennen en opnieuw hun gemeenschappelijk verlangen bevestigen, dat de algemeene toestand in deze zee niet gewijzigd zal worden. CHINA. De chaos in het Noorden TSJANG-KAI-SJEK VANDAAG IN NANKING? Een boodschap van den maarschalk De vijandelijkheden, die door de Nan- king-regeering geopend zijn tegen de op standelingen, die Tsjang-Kai-Sjek gevan gen hebben genomen, zijn opgeschort op bevel van Tsjang-Kai-Sjek zelf. De gene ralissimus heeft in een schrijven gezegd: Voorzoover ik weet, zal ik Zaterdag te Nanking komen. Dit schrijven is per vlieg- tu'g uit Sianfoe gekomen en gericht aan Ho Ying Tsjin, den commandant van de ze ventien divisies, die tegen de rebellen wor den samengetrokken. Een ooggetuige over de arrestatie van Tsjang-Kai-Sjek Generaal Tsjang Ting Wen, die tegelij kertijd met Tsjang-Kai-Sjek door de op standelingen werd gearresteerd, is van daag te Nanking aangekomen, waar hij in een interview het volgende heeft verklaard. De generalissimus en zijn metgezellen werden Zaterdag gearresteerd en afzonder lijk opgesloten. Tot vier maal toe heeft Tsjang-Kai-Sjek de door Tsjang Sjoe Liang gestelde voorwaarden verworpen. Laatst genoemde deed daarop zijn eischen in den vorm van een brief aan Tsjang-Kai-Sjek toekomen, doch deze antwoordde: „Zoo gij mij als uw meerdere erkent, moet gy mij vrij laten. Zoo niet, dood mij dan en word landverrader". Na het bombardement van Wei-man ver anderde de houding van Tsjang Sjoe Liang, daar de muiters begrepen, dat het nutteloos was een regeering te weerstaan, wier principes en politiek door het ge heel e volk gesteund worden. BUITENLANDSCHE BERICHTEN VUT DOODEN BIJ EEN BRAND IN NEW YORK. Tijdens een brand in een huis aan de 73ste straat te New York zijn vier men- schen in de vlammen omgekomen. Een vijfde kwam om het leven door uit een venster van de derde verdieping te sprin gen. DE THEEMS BUITEN HAAR OEVERS GETREDEN. Sedert gistermorgen is de storm, die eenige dagen over Engeland gewoed heeft, met hernieuwde kracht weer opgestoken. De wind stuwde het water van de Theems zoo sterk op, dat de rivier tot Windsor en Sunbury buiten haar oevers is getreden. EEN WRAAKZUCHTIGE BRAZILIAANSCHE BOER. Zestien Japanners neergeschoten. Een Braziliaansche landbouwer, wiens zoon door een Japansch kolonist een hand was afgekapt, aan welke verwonding de jonge man is overleden, heeft niet alleen den moordenaar gedood, doch bovendien nog vijftien andere Japanners van het le ven beroofd. Nader wordt vernomen, dat het 10-jarig zoontje van den Braziliaanschen boer fruit had gestolen uit den tuin van den Japan- sche kolonist. Deze sloeg met een bijl het knaapje een hand af. Het kind kon nog naar het huis van zijn ouders loopen en vertellen wat gebeurd was. Hierna over leed de jongen. .De vader gek van smart, nam zijn geweer en schoot op den weg alle Japanners, die hij zag, neer. OPENBARE GEBEDEN IN DE KATHOLIEKE KERKEN. Plechtig gezongen H. Mis met Te Deum in Bisdom Haarlem voorgeschreven. Bij de groote en gewichte gebeurtenis van het aanstaande huwelijk tusschen H. K. H. Juliana, Prinses der Nederlanden, met Z. D. H. Prins Bernhard deelen Wij van ganscher harte in het geluk van het prinselijk paar en in de vreugde, welke heel ons volk bezielt. Niet alleen willen Wij dit toonen door onze oprechte uitingen van trouw en aanhankelijkheid maar nog veel meer door ons hartelijk en vurig gebed. Met dezen aanhef wendt Z.H.Exc. Mgr. J. P. Huibers, bisschop van Haarlem, zich tot de geestelijkheid en de geloovigen van zijn diocees in een mededeeling betreffen de de kerkelijke viering van het nationale feest, welke is opgenomen in „St Bavo". Mgr. vervolgt aldus: Gaarne voldoen Wij aan het verzoek van H. M. regeering om ook door open bare gebeden Gods onmisbaren Zegen af te bidden over de vorstelijke Bruid en Brui degom, over haar geëerbiedigde Konink lijke Moeder en over geheel ons dierbaar vaderland. Daarom schrijven Wij voor, dat op Don derdag 7 Januari in alle kerken tot deze intentie een plechtig gezongen H. Mis zal worden opgedragen waarna de lofzang Te Deum zal worden gezongen met de gebe den, welke Wij gezamenlijk storten voor H. M. de Koningin. Alle geloovigen wekken Wij op om door deelname aan dit H. Misoffer en bijzonder door het godvruchtig ontvangen der H. Communie van hun daadwerkelijke liefde voor het Koninklijk Huis en het welzijn van ons Vaderlanrd te doen blijken. Daarenboven staan Wij gaarne toe, dat, waar dit verlangd wordt en gevoeglijk kan, op den vooravond onder een plechtig Lof bijzondere gebeden tot deze intentie wor den verricht. In dat geval kan de lofzang Te Deum in plaats van 7 Jan. des mor gens gezongen worden op den vooravond." De muziek bij de Huwelijksplechtigheid in de kerk. Bij de huwelijksplechtigheid in de Groo te Kerk zal het orgel bespeeld worden door den heer Adriaan Engels. De alge meene leiding van het muzikaal gedeelte van de huwelijksplechtigheid berust bij den heer dr. Johan Wagenaar. De zanghulde van Roode Kruis-zus ters zal worden begeleid door Malka Slu- sewsky. Deze naam was verminkt overge komen. HET NEDERLANDSCH GEZINSBOEK. Een exemplaar aan Prinses en Prins hedenmorgen aangeboden. Onmiddellijk na de huwelijksaangifte van H. K. H. Prinses Juliana en Z. D. H. Prins Bernhard werd hedenmorgen ten stadhuize van 's-Gravenhage in tegenwoordigheid van burgemeester mr. S. J. R. de Monchy, die als ambtenaar van den Burgerlijken Stand was opgetreden, een prachtexemplaar van het Nederlandsch Gezinsboek aan het Bruidspaar aangeboden. Deze aanbieding geschiedde door den voorzitter en secretaris van de Stichting „Het Nederlandsch Ge zinsboek", de heeren dr. J. Th. Terburgh en A. J. G. P. Septer. De Prinses en de Prins hebben met groote ingenomenheid dit ge schenk willen aanvaarden. Zooals men weet wordt dit buitenge woon interessante werk, dat door de arti kelen van talrijke deskundigen van bijzon dere waarde is voor jonge menschen, reeds in een groot aantal gemeenten van ons land verstrekt aan hen, die in ondertrouw gaan. Steeds breidt het aantal gemeenten zich uit, waar de plaatselijke autoriteiten hun medewerking verleenen, zoodat dit nuttige boek binnen afzienbaren tijd in de meeste gemeenten zal worden uitgereikt. Het fraaie exemplaar, het Vorstelijk Paar aangeboden is, geborgen in 'n oranje étui met embleem van den Nederlandschen Leeuw en titel „Nederlandsch Gezinsboek" in blauw gedrukt. (Het Nederl. Gezins boek wordt normaal in oranjeband ver strekt). Het boek zelf is gebonden in een band van grijs peau de suède, waarop in teere kleuren de wapens zijn aangebracht van Prinses en Prins tegen een achter grond van de Nederlandsche landkaart, terwijl het geheel wordt overspannen door een Oranje-band, waarbij aan de Konings kroon een passende plaats werd gegeven De bandteekening is van den heer D. Stel ling, het bindwerk van de N.V. Samsom en Zonen, Alphen aan den Rijn, de uitgave van Numa te Amsterdam. Het boek is voorzien van een oorkonde, welke onderteekend is namens het bestuur der Stichting door den voorzitter, secreta ris en penningmeester, de heeren J. Th. Terburgh, A. J. G. P. Septer en A. van der Laan en namens de Propagandacommissie door den voorzitter en secretaris, de hee ren mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen en C. J. Ströer. De opdracht luidt: „Aan Hare Konink lijke Hoogheid Prinses Juliana en Zijne Doorluchtige Hoogheid Prins Bernhard wordt dit boekwerk eerbiedig opgedragen door de Stichting „Het Nederlandsch Ge zinsboek". De Rijmprent voor de Schooljeugd „EEN NIEUWE LENTE OP HOLLANDS ERF" En mDeilijk te begrijpen gedicht. De Nederlandsche Regeering heeft be sloten om de Nederlandsche schooljeugd ter herinnering aan de Prinselijke echtverbinte nis van 7 Januari een rijmprent ten ge schenke te geven. Dr. P. C. Boutens schreef het gedicht, de houtsnijder A. van der Vossen zorgde voor de illustratie; de Algemeene Landsdruk kerij kreeg de orde om 11/2 millioen exemplaren te vervaardigen. De rijmprent komt niet in den handel, is bedoeld uitsluitend als een gift aan de schoolkinderen en zal derhalve niet op an dere wijze verkrijgbaar worden gesteld. Behalve de scholen in Nederland, zal de rijmprent worden uitgereikt aan de leer lingen van de Nederlandsche School te Brussel en in Antwerpen en aan de Ne derlandsche cursisten in Duitschland. De heer van der Vossen heeft een hout snede vervaardigd, voorstellende een koets, waarin een bruidspaar is gezeten. De wa gen wordt door twee paarden over de wol ken bij zonneschijn getrokken. Onder dr. Boutens' gedicht, getiteld: Een nieuwe len te op Hollands erf,.zijn een J en een B in gesneden. Wij geven hier de tekst van de zeven coupletten: Keek niet door 't volle zomergroen de gele pij al van den herfst, waar straks het schoone jaar in sterft daar viel weer, buiten elk seizoen, een nieuwe lente op Hollands erf. De dagen keerden licht van lust, de nachten van belofte zwoel mijn hart, door 't blinde bloed ontrust, als in een doolhof op gevoel tastte naar ongeweten doel. Daar zag het midden in den hof uw oogen, waar verlangen sliep, zich openen tot bloemen diep daar vond mijn hart zijn zingens stof, daar rees het stomme bloed en riep: „Dat hebt gij goed en vroom gedaan, want die vertrouwen haasten niet; en diep in 't hart uw volk verstaan het bloed dat kruipt, waar 't niet kan gaan, totdat het breekt in lucht en lied: „Dezelfde grond, hetzelfde veld, waar ons gemeene dooden zijn in hun verheerlijking besteld, oefent aan u zijn voet geweld van levens Mei en hoogfestijn „Hoe rijker gij beminnen moet, te minder schieten wij tekort. Een wedstrijd zal het zijn voorgoed in liefdes eerlijke' overvloed, die door geen deelen minder wordt. „Al wat van U hoort lijven we in met U bij Hollands huisgezin, nu in U zelf verweezlijkt werd de zoete zekerheid van 't hart: daar is geen Meimaand zonder min....K Geschenk van de gemeente 's-Gravenhage. B. en W. van 's-Gravenhage stellen den Raad voor aan het Prinselijk Paar dat in den echt staat vereenigd te worden na mens de gemeente 's-Gravenhage bij die gelegenheid een geschenk aan te bieden en dit te doen bestaan in de artistieke aan kleeding van de eetkamer van het paleis Soestdijk. NAAR DEN HAAG OP 7 JANUARI. Speciale dienst naar en van Leiden. Naar wij vernemen behoort onder de vele maatregelen, die de Ned. spoorwegen voor 7 Januari a.s. nemen, ook deze dat dat de Diesel-treinen dien dag niet zul len loopen op de lijnen Eindhoven-Utrecht en ArnhemUtrecht. De Dieseltreinen zullen n.l. dienen om (met drie treinstellen aaneen) te rijden tusschen Utrecht en den Haag S.S., terwijl er ook enkele zullen dienst doen tusschen Utrecht en Leiden. Tusschen Eindhoven-Utrecht en den Haag S.S. en tusschen ArnhemUtrecht en den Haag is een uursdienst ontworpen van stoomtreinen, die alle doorgaan naar den Haag, diu, zonder overstappen te Utrecht of Gouda, benevens de lijnen UtrechtLeiden en GoudaLeiden. Voor Rotterdam of Am sterdam zal men dus moeten overstappen. Deze lijnen zullen ook worden opgenomen in den specialen reisgids, die alleen dient voor 7 Januari. Voor de lijn GoudaLeiden is een spe ciale dienst ontworpen, waarbij alle treinen doorrijden naar Leiden. Werkloozen vrij van stempelen op 7 Januari. De minister van Sociale Zaken heeft be sloten, aan de werkloozen op 7 Januari, de huwelijksdag van het vorstelijk paar, vrij van stempelen te geven. ..den man,die 'n witten wandelstok draagt als hij (Want zoo'n stok wordt gedragen door menschen, die slecht kunnen zien)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 5