A
A
M
STADS
NIEUWS
1523
AA
«ft,
ANTHRACIET
N00RDEINDE34
28ste Jaargang
WOENSDAG 16 DECEMBER 1936
No. 8600
S)e £cid^dre0oii^<Mit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitzetting:
Voor Leiden 19 cent pei week S 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post S 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Minderheidsrecht.
„Consideratie voor minderheden is een
eisoh van rechtvaardigheid en billijkheid,
ook in het vereenigingsleven". Deze slot
zin van een artikeltje in het „Handelsblad"
over „Minderheidsrecht" willen wij graag
ook tot onze meening maken.
Te veel heerscht onder ons het stelsel*
dat de macht is aan de helft plus één. Dat
is natuurlijk ook zoo; 't kan niet anders.
Een stelsel, hetwelk de macht aan de helft
minus één zou geven, zou door geen enkel
redelijk mensch kunnen worden aanvaard.
Maar wij moeten dat in zioh niet onre
delijk stelsel van de meerderheids-macht
redelijk toepassen. Dat wil zeggen, dat de
meerderheid zooveel mogelijk bij
haar beslssing met de meening van een
minderheid vóóral met die van een
groote minderheid moet rekening hou
den. Dat is niet alleen eisch van tactiek;
maar ook eisch van rechtvaardigheid en
billijkheid.
Vanzelfsprekend voegen wij er de be
perking aan toe: „zooveel mogelijk". Tegen
het geweten in mag de meerderheid niet
een minderheid, al is deze nog zoo groot, ifï
het gevlei willen komen.
't Schijnt ons noodzakelijk, dat over deze
belichting van het „minderheids-recht" wat
meer wordt nagedacht! Eén van de schadu
wen der democratie is het botte, plom-
p e meerderheids-recht. Nogmaals: natuur
lijk niet het meerderheids-recht zelf. Maar
de onbillijke.... dictatoriale uitoefening
ervan, hier en daar!
Een beschaafd volk kent geen machts
wéllust van meerdêrheid over minderheid,
in welken vorm dan ook. Uiting van be
schaving is, de rechten van de minderheid
hoe gering deze minderheid ook moge
zijn te eerbiedigen; aan de minderheid
zooveel mogelijk tegemoet te komen!
Geen tentoonstelling te
Amsterdam.
DE REGEERING HANDHAAFT HAAR
STANDPUNT. OM GEEN SUBSIDIE
TE GEVEN.
De commissie, die onder voorzitterschap
van den heer Gottfr. H. Crone de mogelijk
heid van het houden van een tentoonstel
ling van groot formaat te Amsterdam in
een der eerstvolgende jaren heeft onder
zocht, doet ons een mededeeling toekomen,
blijkens welke de commissie heeft moeten
besluiten de plannen op te geven.
De commissie heeft zich er van verge
wist, of de Regeering, na de bekende motie
in de Tweede Kamer, bereid is tot het ver-
leenen van een subsidie om de reeds ont
worpen plannen, aan welke het gemeente
bestuur van Amsterdam krachtigen steun
toezegde,, tot verwezenlijking te brengen.
Naar de commissie bleek, kan de Minis
terraad echter geen vrijheid vinden aan
het verlangen van de meerderheid der
Tweede Kamer tegemoet te komen. Wel
heeft de Minister van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart, die zich persoonlijk moeite
heeft gegeven, wegen te vinden, teneinde
de plannen tot uitvoeiing te brengen, op de
mogelijkheid gewezen, langs particulieren
weg middelen bijeen te brengen, maar de
commissie acht het uitgesloten, om van
uitsluitend particuliere zijde de daarvoor
vereischte gelden te verkrijgen.
Intusschen is aan de commissie duidelijk
geworden, dat thans, wat een internationale
tentoonstelling aangaat, in verband met de
bepalingen van het Internationale Tentoon
stellingsverdrag Parijs 1928 de tijd voorbij
is, om nog met kans op succes aan te drin
gen op toelating van Nederland tot het
houden van een internationale tentoonstel
ling binnen de eerste acht jaren. Mitsdien
heeft de commissie, tot haar leedwezen,
moeten besluiten de plannen op te geven.
NIEUWS VAN DEN BURGERSTRUD IN
SPANJE.
TENERIFFE, 16 December. (A.N.P.) De
radioclub heeft een nieuwen oproep gericht
tot de bevolking van Madrid, om den stryd
op te geven. Hetzelfde station deelde mede,
dat de nationalisten gisteren aan het Ma-
drileensche fronte een driemotorig bombar
dementsvliegtuig der regeering hebben
De wereld
in vogelvlucht
Het is vandaag een kalme dag.
In Spanje zitten de strijdende partijen,
diep in de kragen van hun jassen gedoken,
te bibberen van de kou en zij voelen zich
heelemaal niet heldhaftig noch geneigd tot
groote daden op het slagveld. Vandaar stil
te aan alle fronten. Alleen in de verwarm
de kamers der roode heersehers te Barcelo
na wordt gekrakeeld.
Uit Duitschland komt het loopt tegen
Kerstmis een schuchter teeken van eeni-
ge kentering in den godsdienststrijd. Hitier
heeft in Oldenburg bevolen dat de anti
godsdienstige propaganda van S.A. en
Hitier-Jugend gestaakt moet worden. Daar
had men bevolen, dat de kruisbeelden ver
wijderd moesten worden. Dat bevel is on
gedaan gemaakt. Wij zitten evenwel nog
midden in den winter, één zwaluw maakt
nog geen lente.
In Engelsche kringen is eenige ontstem
ming gewekt door de gisteren door ons
vermelde radio-rede van den Anglicaan-
schen aartsbisschop van Canterbury over
de vrienden van den ex-koning. De aarts
bisschop is het hoofd der Anglicaansche
kerk en zijn woorden hebben derhalve
eenige invloed. De zaak is zelfs in het La
gerhuis ter sprake gebracht. Waar men in
het Lagerhuis al niet over spreekt, blijkt uit
een vraag, door een der leden gesteld, over
de onbeleefdheid van Nederlandsche z -lui.
De minister antwoordde, dat men den zee
lui wat beleefdheid betreft een wat bree-
deren „vaargeul" moet toestaan dan den
landrotten!
Nationaal-socialisme in
Oostenrijk
BISSCHOPPELIJKE VEROORDEELING
BLIJFT GEHANDHAAFD.
De Bisschop van Linz heeft in alle ker
ken van zijn diocees de volgende verkla
ring laten voorlezen:
„Ik zie mij genoodzaakt, om voor alle
Katholieken van mijn bisdom de volgende
publicatie bekend te maken, opdat er in
godsdienstig opzicht geen verwarring
heersche:
In den laatsten tijd zijn herhaaldelijk in
het openbaar stemmen opgegaan, waardoor
de schijn gewekt kon worden, alsof thans
van kerkelijke zijde ir. Oostenrijk een
nieuw standpunt wordt ingenomen tegen
over het nationaal-socialisme of dat het
vroegere standpunt weldra gewijzigd zou
worden.
Deze valsche en verkeerde opvatting
moeten wij beslist afwijzen. Hetgeen de
Oostenrijksche bisschoppen drie jaar gele
den in hun gemeenschappfelijk herderlijk
schrijven van 21 December 1933 over de
kerkelijk-godsdienstige zijde van het na
tionaal-socialisme verklaard hebben, is ook
thans nog volkomen van kracht en er be
staat geen enkele aanleiding om van deze
officieele kerkelijke stellingname en pro
clamatie" iets te veranderen, weg te laten
of aan toe te voegen.
Derhalve verzoek ik allen trouwen Ka
tholieken, de vermaning, die destijds door
de kerkelijke overheid tot u zijn gericht,
ook thans nog welwillend te aanvaarden
en gewetensvol op te volgen.
De H. Geest heeft de Bisschoppen aan
gesteld om de Kerk Gods te besturen. Dit
woord van den H. Paulus (Handelingen
der Apostelen 20.28) is ook thans nog in
den vollen zin en in zijn totalen omvang
geldend. Het is vooral van toepassing op
het kerkelijk leeramt en herdersambt, dat
uitsluitend aan den Paus en de regeerende
bisschoppen toekomt, en dat voor alle Ka
tholieken den verplichten maatstaf aan
geeft in godsdienstige en kerkelijke vraag
stukken. Luistert daarom altijd, wanneer
het dergelijke vraagstukken betreft naar
uwe overheden en geeft daardoor blijk van
uw trouwe gezindheid jegens de Kerk,
door, zooals iedere goede Katholiek, mede
te voelen met de Kerk."
neergeschoten, waarvan de bemanning be
stond uit een Franschman, een Engelsch-
man, een Rus en een Spanjaard.
Tevens wordt verzekerd, dat de vloot der
nationalisten bij de Balearen een onderzee
boot der regeering tot zinken heeft, ge
bracht. Een officieele bevestiging heeft men
hiervan op het oogenblik echter niet.
Afscheid van missionarissen
Dinsdag .29 December zal in de Harte-
brug-kerk de kerkelijke plechtigheid plaats
hebben van afscheid van missionarissen,
die naar Nieuw-Guinea vertrekken.
De namen der vertrekkende Francis-
caansche Missionarissen zijn:
Paters: Dr. S. van Egmond O.F.M., ge
boortig uit Leimuiden, vroeger Professor in
de Theologie (Schriftuur) en later Secre
taris van de Nederl. Provincie der Paters
Franciscanen, benoemd als Superior van
de nieuwe Missie op Nieuw Guinea.
Pater Nerius Louter, geboortig uit
Schoorl, vroeger Gardiaan van het kloos
ter te Nieuwe-Niedorp.
Pater Zeno Moors geb. uit Weert.
Pater Fulco Vugts geb. uit Bokhoven.
Pater Philippus Tetteroo geb. uit Hof v.
Delft.
Alle drie in 1936 priester gewijd.
Broeder Sebastian us Rijnierse, geb. uit
Sloten.
De plechtigheid zal 's morgens om 9.30
uur beginnen. De plechtige Hoogmis zal
worden opgedragen door den Hoogeerw.
Pater Superior Dr. S. van Egmond O.F.M.
met assistentie der overige Paters Missio
narissen.
Na de Hoogmis, zal met het aloude plech
tige ceremonieel de uitreiking der Missie-
kruisen plaats vinden, waarna het vertrek
naar de Missie.
Gezien de overgroote belangstelling, die
deze plechtigheid altijd geniet, moeten wij
nu reeds er op attèftt maken, dat tijdige
aanwezigheid vereischt zal zijn, om teleur
stelling te "oorkomen.
Het nieuwe Missiegebied, dat onlangs
door de Congregatie „ae Propaganda Fide"
aan de Nederlandsche Paters Franciscanen
werd toevertrouwd, is een gedeelte-van het
Apostolisch Vicariaat van Nieuw-Guinea,
waar de Paters Missionarissen van het
H Hart reeds ruim 50 jaren werkzaam
zijn.
Naast China, Brazilië, Java, Noorwegen,
Britsch-Indië en het H. Land is nu ook het
Noordelijk gedeelte van Nieuw-Guinea, met
de bekende Vogelkop, alsmede de eilanden
groep rond Ternate, aan de Nederlandsche
Paters Franciscanen toegewezen.
Gezien de zeer eigenaardige verhoudin
gen in dit nieuwe Missiegebied, hopen wij
te gelegener tijd eenigt bijzonderheden hier
over mede te deelen.
De feesten op 4 Januari
Maandag 4 Januari wordt in Leiden feest
gevierd naar aanleiding van het Vorstelijk
Huwelijk op 7 Januari.
Wat is er dan eigenlijk te doen? is
ons van meer dan één zijde gevraagd. Wij
hebben het programma reeds gepubliceerd
in ons nummer van 18 November. Maar wij
willen er hier nog even aan herinneren,
blijkbaar ten gerieve van meerdere lezers,
die het vergeten zijn.
's Morgens tusschen 10 en 12 uur zal een
militaire wandeling worden gehouden van
6e R. V. A. en 4e Reg. Infanterie begeleid
door het muziekkorps van het 6e Reg.
Veld-Artillerie.
Tusschen 9 en 12 uur zijn er Cineac-voor
stellingen vor alle leerlingen van lagere
scholen in de Stadsgehoorzaal en in een
bioscoop-theater .(Voor ongeveer 10.000
kinderen). Duur van elke voorsteling pl.m.
drie kwartier. Hieraan is verbonden een
bruissuikërtractatie.
Tusschen 2 en 3.30 uur wordt een op
tocht gehouden van versierde rijwielen
met muziek, waaraan prijzen verbonden
zullen zijn.
In de Stadsgehoorzaal zal een gevarieerd
programma worden gegeven in de avond
uren, verzorgd door diverse Leidsche or
ganisaties.
In den Schouwburg wordt door de Kon.
Vereen. „Litteris Sacrum" een Leidsche
Oranje revue opgevoerd.
PROF. MR. B. M. TELDERS.
Thans benoemd tot gewoon hoogleeraar.
Naar de „Staatscourant" meldt, is prof.
mr. B. M. Telders, thans buitengewoon
hoogleeraar in de faculteit der rechtswe
tenschap aan de universiteit te Leiden, in
deze faculteit benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de volkenkunde en inleiding tot
j de rechtswetenschap.
Mr. B. M. Telders werd in Maart 1903
geboren. Hij volbracht zijn rechtskundige
studie aan de Leidsche Universiteit, en
promoveerde in 1927 op een dissertatie
over Staats- en Volkenrecht. Als student
had hij reeds een bekroning verkregen op
een prijsvraag op volkenrechtelijk gebied.
Daarna trad hij in de practijk van het ad
vocatenkantoor van mrs. W. A. Telders
STADGENOOTEN.
Het mooie Kerstfeest staat weer voor de
deur. Reeds lang is daar naar uitgezien,
naar dit bij uitstek huiselijke feest, met
kerststal en kerstboom; met zijn vele ver
rassingen.
Het ontbijt uit de Nachtmis, waar moe
der altijd bijzonder veel werk van maakt
en dan het zingen der kerstliederen. Is er
mooier feest in een gezin te bedenken?
Maarzouden wij dit feest met een
onverdeeld genot kunnen vieren bij de ge
dachte dat er nog vele minderbedeelden
zijn, waarvoor deze dagen geen feestdagen
zijn, waar de moeders geen fleurig ontbijt
of de noodige verrassingen gereed hebben,
waar slechts zorgen rondwaren? Neen im
mers.
Welnu, ook u kunt een steentje bijdra
gen om Kerstmis ook voor hen tot een
Kerstfeest te maken.
Zaterdag a.s. houdt de St. Vincentius-
Vereeniging een Pondjesdag. Deze bestaat
hierin, dat van u allen een of meer ponden
levensmiddelen zal worden gevraagd, of
een bon daarvoor.
Met een 20-tal auto's zullen een 200 jon
ge menschen de stad intrekken. Huis aan
huis zal worden aangebeld en wij twijfe
len er niet aan of u zult ons niet teleurstel
len.
Zeer velen zijn er die in nood verkee-
ren, zorgt u dat wij velen een genoeglijk
Kerstfeest bereiden kunnen.
Alles is welkom, zooals suiker, rijst, boo-
nen, erwten, bonnen voor vleesch en spek,
enz., enz.
Wij wenschen u een Zalig .Kerstfeest toe,
een feest, door u meer gewaardeerd bij
de gedachte van het goede, gedaan aan uw
evennaaste.
Namens onze armen brengen wij reeds
nu onzen besten dank, in de hoop, dat God
uwe gave loone!
De St. Vincentis.-Ver.
(zijn vader), L. A. Nypels en F. M. Wes
terouwen van Meeteren. In 1931 werd hij
benoemd tot buitengewoon hoogleeraar aan
de Leidsche Universiteit.
Van de hand van mr. B. M. Telders zyn
verschillende bijdragen en artikelen ver
sohenen o.a. een serie over het verband
tusschen onrechtmatigheid en schade bij
art. 1401 B.W. en op civielrechtelijk en
rechtshistorisch gebied. Mr. Telders is lid
van de redactie van „De Idee" van het Bol
land-Genootschap en behandelde vele phi-
losophische boekenrecensies. In het Week
blad voor het Privaatrecht, het Notaris
ambt en de Registratie publiceert hij gere
geld besprekingen over het Tijdschrift
„Themis".
Eerste-luitenant J. Heins van het regi
ment motorartillerie, gedetacheerd te Ber
gen op Zoom tot 1 Mei a.s. tot het volgen
van een opleidingscursus voor luitenants
der bereden artillerie, is overgeplaatst bij
het 6e regiment veldartillerie en komt dan
hier ter stede in garnizoen.
voor Centrale Verwarming
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hitier grijpt in en verbiedt anti-gods
dienstige propaganda in Oldenburg. (2de
blad).
Ontstemming in Engeland over radio-rede
van aartsbisschop van Canterbury. (2de
blad).
De chaos in Noord-China. (2de blad).
BINNENLAND.
Gistermiddag is ten paleize Noordeindo
het huwelijksgeschenk van de vroegere
Belgische vluchtelingen aan Prinses Juliana
en Prins Bemhard aangeboden. (4de blad).
De commissie, welke de mogelijkheid van
het houden van een wereldtentoonstelling
te Amsterdam had te onderzoeken, heeft
nu de regeering geen subsidie wil verlee-
nen, besloten haar plannen op te geven,
(lste blad).
De Tweede Kamer heeft gisteren de al-
gemeene beschouwingen over de begrooting
van defensie voortgezet. (2de blad).
Einde van de contingenteering van bo
ter. (2de blad).
Pensioenen voor niet ingekochten dienst
tijd. (4de blad).
Vechtpartij met doodelijken afloop te
Amsterdam. (Gem. Ber. 3de blad).
De dijkval bij Kapelle; het gevaar nog
niet geweken. (Gem. Ber. 3de blad en lste
blad.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Wij publiceeren het rooster der dam-
wedstrijden om het kampioenschap van Ne
derland tusschen Keiler en Springer. De
laatste partij wordt door de Leidsche Cou
rant georganiseerd. (3de blad).
HAASTIGE SPOED
Ons is herhaaldelijk de vraag gesteld:
hoe staat 't nu toch met de schadevergoe
dingskwestie van het Stadhuis? Wie moet
betalen de schade, die de eigenaars van de
ingestorte panden (Feld en Zand.voort)
hebben geleden?
Als wij wel zijn ingelicht, wordt deze
kwestie nog steeds bestudeerd. De drie ar
biters, die zijn aangesteld, hebben den aan
nemer van het hei-werk zes maanden ge
geven, om een rapport op te stellen, ten
bewijze, dat hy niet behoeft te betalen, en
dat rapport is op den gestelden termyn ver
schenen. Maar dat moet nu worden beant
woord door het Gemeentebestuur. En met
de samenstelling van dit laatste rapport is
men nu bezig.
Haastige spoedis wel zelden goed,
maar 't komt ons voor, dat de betrokkenen
toch wel graag wat spoediger zouden wil
len weten, waar zij aan toe zyn!
In de gisteravond onder voorzitterschap
van prof. mr. J. M. van Bemmelen alhier
gehouden vergadering van de afd. Leiden
van den Vrijheidsbond werd o.m. een
nieuw reglement voor de afdeeling vast
gesteld.
De bestuursverkiezing ter voorziening
in de vacature van mr. A. J. Romijn, die
tot burgemeester van Winschoten werd
benoemd, had tot resultaat, dat tot afdee-
lingsvoorzitter werd gekozen de heer J.
Heringa.
