DE TROONSAFSTAND VAN
DEN ENGELSCHEN KONING
Baldwin geeft rekenschap van zijn beleid»
DE ACTE VAN ABDICATIE
Het volk acht deze oplossing de beste
VRIJDAG 11 DECEMBER 1936
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. S
De nieuwe koning en de koningin van Engeland arriveeren met de beide prin
sesjes aan het Old Door Park te Richmond tijdens een bezoek aan de groote paarden-
tentoonstelling welke aldaar werd gehouden.
onderhoud met den koning heb gehad.
Baldwin herinnerde er vervolgens aan,
hoe hem in Augustus en September een
tijdlang rust was voorgeschreven en hoe
hem half October, toen hy terugkeerde,
twee dingen verontrustten.
Er kwamen brieven op zijn bureau van
Britsche onderdanen, burgers der Vereenig-
de Staten van Noord-Amerika en eenige
uit de Dominions, welke alle uitdrukking
gaven aan verontrusting ten aanzien van
hetgeen in de Amerikaansche bladen gepu
bliceerd werd. Ook wist hij, dat de schei
dingskwestie in de onmiddellijke toekomst
te verwachten was. De resultaten hiervan
deden hem er zich rekenschap van geven,
dat zich daarna een moeilijke toestand wel
licht zou kunnen voordoen.
Hij vatte toen de meening op, dat het
noodzakelijk was, dat iemand zich tot den
koning wendde en hem waarschuwde voor
den moeilijken toestand, die zich later zou
kunnen voordoen, wanneer men toestond,
dat deze soort van gepraat en critiek voort
ging. Onder deze omstandigheden was er
slechts één man, die deze kwestie met den
koning kon bespreken, n.L de eerste mi
nister. Ik raadpleegde toen mijn collega's,
en stelde er den koning van in kennis, dat
ik hem op fort Belvedere volstrekt parti
culier wenschte te spreken en wij ontmoet
ten elkaar op fort Belvedere den 20 en
October.
Een raadsman van den kroon kan van
geen enkel nut zijn voor zijn meester, ten
zij hij hem altijd de waarheid, zooals hij
die ziet, zegt, (Applaus) of deze waarheid
welkom is, of niet. De houding van den ko
ning is voortdurend zoodanig geweest, dat
Als hertog van York woonde de nieuwe
koning George VI den voetbalwedstrijd
EngelandSchotland te Londen bij, en
liet voor den aanvang der match de spelers
aan zich voorstellen.
hij nooit eenig teeken heeft gegeven van
beleedigd of gekwetst zijn door wat ook,
dat ik hem gezegd heb. Al onze besprekin
gen voltrokken zich met zoo mogelijk nog
een toenemen van den wederzijdschen eer
bied en de égards, die tusschen ons hebben
bestaan.
Ik zeide den koning, dat ik twee groote
redenen voor ongerustheid had:
Ten eerste de gevolgen van een voort
gang van dit soort dingen in de Amerikaan
sche dagbladen en de indruk, die gewekt
zou worden in de Dominions, in het bijzon
der in Canada, waar deze bladen veel ge
lezen worden, en in dit land. Ten tweede
bracht ik den koning in herinnering, wat
ik vaak tegen hem en zijn broeders gezegd
heb in de voorbije jaren, nJ. dat de kroon
in dit land in den loop der eeuwen beroofd
is van tal van prerogatieven, maar dat, of
schoon dit juist was, de kroon toch heden
veel meer vertegenwoordigt dan ooit in de
geschiedenis (Applaus).
Het belang van integriteit van de kroon
is boven iederen twijfel verheven, want
deze vormt niet alleen den laatsten schakel
van het Imperium, welke gebleven is, maar
bovendien een waarborg in dit land, zoo
lang zjj bestaan zal in deze integriteit, té
gen talrijke euvels, die andere landen heb
ben getroffen of aangetast.
Hieraan voegde spr. toe, dat dit gevoel
grootendeels een uitvloeisel is van den eer
bied, die gegroeid is onder de drie laatste
generaties ten opzichte van de monarchie.
Het zou mogelijk zijn, dat dit gevoel niet
zoo langen tijd stand zou houden tegenover
den critieken toestand, waaraan de monar
chie werd blootgesteld, zoodat zij veel vlug
ger deze macht zou verliezen, dan zij was
opgebouwd. Wanneer de eerbied eenmaal
verloren is gegaan, betwijfel ik, of, wat het
ook zij, hem weer zou kunnen herstellen.
Deze overwegingen vormden de basis
van mijn gesprek over dezen kant van de
aangelegenheid en ik gaf uiting aan mijn
ongerustheid en vervolgens aan mijn ver
langen, dat dergelijke critiek geen enkele
oorzaak mocht hebben.
Ik zeide tegen den koning, dat ik zelf zijn
Koningin Mary met de hertogin van York thans koningin Elizabeth, tijdens een
wandeling in een der parken te Londen met de beide prinsesjes Elizabeth en
Margarth Rose.
(Dit document was onderteekend door
Eduard, rex, imperator, en mede ondertee
kend door de hertogen van York, Glouces
ter en Kent).
Vervolgens gaat de koninklijke boodschap
woordelijk verder:
„Ik stel grooten prijs op de verschil
lende beroepen, die op mij gedaan zijn
een andere beslissing te nemen, maar
mijn besluit is genomen. Bovendien
zou een verder uitstel slechts schade
kunnen veroorzaken voor de volkeren,
die ik getracht heb te dienen als prins
van Wales en als koning. Ik verlaat
mijn volkeren in de vaste hoop, dat de
weg, dien ik gekozen heb, de beste zal
zijn voor de stabiliteit van den troon en
het geluk van mijn volkeren".
De boodschap besluit met de woor
den:
„Ik wensch zeer levendig, dat er gee
nerlei vertraging zal zijn in het ten uit
voer leggen van het document, dat ik
geteekend heb en dat alle noodige
maatregelen onmiddellijk genomen zul
len worden om mijn wettigen opvolger,
mijn broeder, den hertog van York, de
troonsbestijging te verzekeren".
UITEENZETTING VAN BALDWIN.
Onmiddellijk nadat de speaker de ko
ninklijke boodschap had teneinde gelezen,
stond Baldwin op en stelde voor terstond
de boodschap van den koning in behande
ling te nemen. Baldwin zeide: „Geen ern
stiger boodschap is ooit door het parlement
ontvangen en geen zwaarder taak is ooit
op de schouders van den eersten minister
gelegd. Ik moet u zeggen, wat ik naar
waarheid oprecht en volledig zonder eenige
poging tot opsmukken of versieren heb me
de te deelen. Ik zal weinig of niets te zeg
gen hebben als commentaar, critiek, lof
spraak of blaam. Mijn beste handelwijze
thans is de kamer zoo uitvoerig mogelijk
te vertellen wat geschied is tusschen de
koning en mijzelve en wat geleid heeft tot
den tegenwoordigen toestand. Ik zou willen
aanvangen met te zeggen dat de koning,
toen hij nog prins van Wales was, mij tal
rijke jaren vereerd heeft met een vriend
schap, die ik op prijs stel. Het was niet al
leen een vriendschap tusschen twee man
nen, maar een vriendschap van diepe aan
hankelijkheid. Ik zou de Kamer ook wil
len mededeelen, dat, toen wij Dinsdagavond
op fort Belvedere afscheid van elkander
namen, wij beiden wisten en voelden, dat
wij tegen elkander gezegd hebben, dat onze
vriendschap, verre van te zijn aangetast
door de besprekingen van deze afgeloopen
weken, ons nauwer bindt en ons leven
lang zal duren (applaus). De Kamer zal
willen weten op welke wijze ik mijn eerste
regeering onder oogen had gezien als een
groote periode in een nieuwen tijd.
Hij beschikte over zoovele der noodzake
lijke eigenschappen, Ik zeide hem, dat ik
met hem over dit onderwerp wilde spre
ken als vriend, ja zelfs, wanneer ik kon,
hem in deze kwestie wilde helpen. In de
vele, vele uren, die wij tezamen hebben
doorgebracht en vooral tegen het einde
heeft de «koning mij niet eenmaal, maar
vele malen gezegd:
„Wij moeten samen deze kwestie regelen,
ik zal niet dulden, dat wie ook zich hierin
mengt. Ik wees den koning op de gevaren
van echtscheiding en op het feit, dat de
periode van afwachten vernietigend zou
kunnen zijn".
Toen spr. den koning 16 November ont
moette, toen de echtscheiding uitgespro
ken was, geloofde spr., dat het zijn plicht
was met den koning te spreken over de
mogelijke huwelijkskwestie. Hij zeide tot
den koning, dat hij geloofde, dat dit bij
zondere huwelijk niet de godekeuring van
het land zou wegdragen. Tevens stelde hij
in het licht, dat de positie van echtgenoo-
te van den koning afwijkt van die van elk
ander burger en dat bij de keuze van een
koningin de stem des volks gehoord moest
worden.
De koning antwoordde toen, dat hij iets
wilde zeggen, dat hij reeds lang tot uiting
had willen brengen, n.l. dat hij met mrs.
Simpson in het huwelijk ging treden, en
dat hij bereid was heen te gaan. Dit was,
aldus Baldwin, een zeer smartelijk bericht
en het was spr. onmogelijk daar dien dag
nog commentaar op te leveren. De koning
stelde dien avond nog de koningin in ken
nis en later ook zijn broers. Vervolgens
ontbood de koning spr. op 25 November en
vroeg hem, of hem een voorstel tot het
sluiten van een morganatisch huwelijk was
gedaan en wat hij daarvan dacht. Baldwin
was toen niet in staat een overwogen ant
woord te geven, maar zijn eerste reactie
was, dat het parlement nooit een dergelijke
wetgevende maatregel zou aanvaarden.
(Applaus).
Toen spr. daarop vroeg, of de koning
wenschte, dat hij deze kwestie zou bestu-
deeren, antwoordde de koning bevestigend.
De koning ging er tevens mee accoord, dat
deze kwestie voorgelegd werd aan het kabi
net en de eerste ministers der Dominions.
De ingewonnen inlichtingen gaven ech
ter aan, dat noch in Engeland, noch in de
Dominions eenig vooruitzicht bestond op
aanvaarding van zoodanige wetgevende
maatregelen. Op 2 December deelde spr.
den koning mede, dat hij vreesde, dat het
voorstel onuitvoerbaar was, hetgeen den
koning niet verraste. Daarna heeft de ko
ning nooit meer eenige toespeling op deze
kwestie gemaakt.
De koning overwoog voortdurend vier
punten, n.l. wanneer hij heen zou gaan, zou
dit waardig en met zoo min mogelijk last
voor zijn ministers en zijn volkeren ge
schieden. Tevens wenschte hij heen te gaan
onder omstandigheden, die de troonsbestij
ging zoo gemakkelijk mogelijk zou maken
voor zijn broer, terwijl iedere gedachte
aan een z.g. „koningspartij" hem tegen
stond. (Langdurig en krachtig applaus).
De koning wilde op fort Belvedere blij
ven, aangezien hij geen bezoek wilde bren
gen aan Londen, zoolang geen oplossing
was bereikt.
„Ik eer en eerbiedig hem wegens dit be
sluit", aldus Baldwin. (Wederom krachtig
applaus).
De positie van den koning verder bespre
kende, zeide Baldwin: „Zijne Majesteit
heeft ons gezegd, niet langer den bijna on
dragelijke last van het koningsschap te kun
nen blijven dragen zonder een vrouw aan
zijn zijde, en wij weten, dat deze crisis
vroeger is los gebarsten juist tengevolge
van de openhartigheid van karakter van
den koning. Het zou hem volkomen moge
lijk zyn geweest, ons niet te hebben inge
licht, maar hij was zich bewust van het
i gevaar en wenschte te vermijden, wat hij,
VOORLEZING DER KONINKLIJKE
BOODSCHAP.
VOOR OVERVOL LAGERHUIS.
Ontzaglijke belangstelling.
niet alleen voor Groot-Brittapnië maar voor
het geheele Imperium gevaarlijk wist. Mijn
pogingen hadden ten doel den koning te
helpen een beslissing, die hij niet nam, te
nemen.
Wij slaagden hierin niet en de koning
heeft het besluit genomen, dat wij bekend
hébben gemaakt. Het was mij een groote
steun, toen ik hem Dinsdagavond verliet,
de zekerheid te hebben gekregen, dat ik
niets had nagelaten, om hem het ingeno
men standpunt te doen wijzigen. In tusschen
is er niemand onder ons, die het besluit
van den koning niet oprecht zal betreuren.
Evenmin is hier iemand, die een oordeel
zou willen uitspreken. Wij zijn geen rech
ters. De koning heeft zijn besluit te kennen
gegeven. Wij moeten thans ons aaneen slui
ten en hedenavond zal ik het noodige wets
ontwerp indienen. De Kamer zal morgen
bijeenkomen en het is van groot belang, dat
het ontwerp morgen wet wordt.
Voortgaande deelde Baldwin mede, dat
het kabinet tijdens zijn zitting van Woens
dagmorgen het officieele en definitieve ant
woord van den koning heeft ontvangen.
Unaniem heeft het kabinet toen den ko
ning verzocht een daad, die diepe droefheid
zou veroorzaken voor zijn onderdanen en
hen vitaal zou treffen nog eens in overwe
ging te nemen. De koning antwoordde, dat
hjj de kwestie nogmaals overwogen had,
maar betreurde zijn besluit niet te'kunnen
wijzigen.
Ik ben er van overtuigd, aldus Baldwin,
dat niemand zou hebben kunnen slagen,
waar ik gefaald heb, en zij, die den koning
het beste kennen, zullen weten, wat dat
beteekent.
Deze vergadering, aldus voegde Bald
win hier nog aan toe, is thans een tooneel,
waarop de geheele wereld de oogen gericht
houdt. Laten wij ons bijgevolg gedragen
met de waardigheid, die de koning zelf
toont in het uur van zijn beproeving en
welke ook het gevoel van spijt moge zijn,
dat de inhoud van zijn boodschap bij ons
opwekt, laat ons zijn wenschen ten uit
voer leggen, doen wat hij vraagt en het
snel doen. Herinnert u de geliefde en ge-
eerbiedigde Koningin Mary (toejuichin
gen). Laten wij aan haar denken tijdens
het debat, dat wij zullen moeten voeren
als bewaker van de democratie en laten
wij onzen plicht doen, die erin bestaat de
integriteit van de monarchie te handhaven
welke de eenige band van ons rijk en de
waarborg van onze vrijheid vormt.
Baldwin besloot zijn rede aldus: laten
wij ons aaneensluiten achter den nieuwen
koning en hem helpen. (Langdurig en
krachtig applaus) Laten wij er naar stre
ven de schade te herstellen, die voor het
land zou kunnen zijn ontstaan en den taak
De hertog van York, thans koning George
VI, bij het spel te Sonthwold aan de kust
van Suffolk.
Nog nimmer heeft het Engelsche Lager
huis een zoo ontzaglijke toeloop van belang
stellenden gezien als gistermiddag. Reeds
twintig minuten voor de opening van de
zitting waren alle banken en tribunes tot
op de laatste plaats volkomen bezet. Slechts
twee zetels waren toen nog leeg: die van
Baldwin en van den leider der oppositie
Attlee. De tribunes der pers evenals de voor
de diplomaten en de vertegenwoordigers
der Dominions gereserveerde plaatsen wa
ren overvol. In de wandelgangen heerschte
een groote opwinding en in de zittingszaal
zelf waren de gesprekken zoo levendig, dat
het onmogelijk was iets te verstaan.
Toen Baldwin eindelijk binnenkwam,
liep hij op den speaker toe, boog en over
handigde hem, met de woorden ..Een bood
schap van Zijne Majesteit den Koning", een
groot document, dat de speaker vervolgens
voorlas. Het luidde:
„Na langdurige en zorgvuldige overwe
ging heb ik besloten afstand te doen van
de troon, die ik na den dood van mijn va
der heb bestegen en ik deel thans dit, mijn
definitief en onherroepelijk besluit mede.
In het bewustzijn van den ernst van de
zen stap kan ik slechts hopen, dat ik be
grepen word door mijn volkeren bij de be
slissing, die ik genomen heb en om de re
denen, die mij genoopt hebben, deze beslis
sing te nemen.
Ik wil thans niet spreken over mijn men-
schelijke gevoelens, maar ik zou willen, dat
men er aan denken zou, dat de last, die
voortdurend drukt op de schouders van
den vorst zoo zwaar is, dat deze slechts ge
dragen kan worden onder omstandigheden,
die anders zijn dan die, waarin ik mij be
vind. Ik geloof niet de plicht te vergeten,
die op mij rust om de belangen van den
6taat in de eerste plaats te doen gelden,
wanneer ik verklaar, dat ik mij ervan be
wust ben deze zware taak niet langer meer
doelmatig of met persoonlijke voldoening te
kunnen vervullen. Ik heb derhalve dezen
morgen de abdicatie in de volgende be
woordingen onderteekend:
Ik, Eduard VIII van Groot Brittanië,
Ierland en de Britsche Dominions, koning,
keizer van Indië, verklaar hiermede mijn
onherroepelijk besluit voor mij en mijn na
komelingen afstand te doen van de troon en
mijn wensch, dat deze acte van abdicatie
onmiddellijk van kracht zal worden.
Ten teeken daarvan heb ik eigenhandig
op dezen lOden December 1936 in tegen
woordigheid van de mede-onderteekende
getuigen mijn handteekening geplaatst".
