DE VERSTERKING VAN DE
LANDSVERDEDIGING.
VRIJDAG 11 DECEMBER 1936
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
De burgeroorlog in Spanje
De Engelsch-Fransche
bemiddeling.
DE STRIJD OM MADRID.
Aan het front van Madrid is alles kalm.
De dag van gisteren werd gekenmerkt door
artillerie-duel voornamelijk bij Aravaca. In
den ochtend werden de stellingen der re-
geeringstroepen door de luchtmacht der
nationalistische methodisch gebombardeerd.
Naar verluidt is een kolonne regeerings-
troepen nabij het Ascorial verstoken van
ravitailleering, sedert de troepen van ge
neraal Mola zich op den weg naar la Co-
rogna hebben genesteld.
De kolonne zal zich moeten overgeven,
indien niet spoedig versterking komt.
Mededeelingen der nationalisten.
Het groote hoofdkwartier der nationa
listen deelt mede, dat in Aragon de regee-
ringstroepen Villa Franca del Ebro hebben
aangevallen. De aanval werd evznwel met
aanzienlijke verliezen afgeslagen. Ook in
Asturië werd een aanval der regeerings-
troepen afgeslagen.
EEN WAPENSTILSTAND MET
KERSTMIS?
Uit officieuze bron wordt vernomen, dat
de Baskische separatisten generaal Franco
een wapenstilstand van acht dagen zouden
hebben gevraagd voor de viering van
Kerstfeest en Nieuwjaar. Op die vraag
werd nog geen antwoord ontvangen.
HET BRITSCH—FANSCHE VOORSTEL
INZAKE NIET-INMENGING.
Het antwoord van Sovjet-Rusland.
De Russische volkscommissaris van bui-
tenlandsche zaken der Sovjet-Unie, Litwi-
nof, heeft gisteren den ambassadeur van
Groot-Brittannië, lord Chilston, en den am-
basadeur van Frankrijk, Coulondre, het ant
woord der Sovj et-regeering medegedeeld op
het voorstel der regeeringen van Groot-
Brittannië en Frankrijk, er toe mede te
werken, dat een einde komt aan het ge
wapend conflict in Spanje .Hij verklaart
daarin o.m., dat de Sovjet-regeering even
eens bezorgd is over deze gebeurtenissen
en gevolgen, welke zij zouden kunnen heb
ben op de cultuur, de beschaving en de
zaak van den vrede en dat zij daarom
gecoördineerde handelingen der belangheb
bende mogendheden om de gevaren te
voorkomen, welke zich zouden kunnen
voordoen als gevolg van de inmenging van
de staten afzonderlijk in de binnenland-
sche aangelegenheden van Spanje, zeer ge-
wenscht acht.
De Sovjet-regeering was en is van mee
ning, dat uitvoering door andere staten
van bestellingen vanwege de-wettige door
hen erkende regeering en daarbij ook van
bestellingen van oorlogsmateriaal niet als
een dergelijke inmenging kan worden be
schouwd en dat integendeel de levering van
wapens aan de tegen de rechtmatige regee
ring strijdende opstandige troepen als
een grove inmenging moet worden
beschouwd, welke in strijd is met inter
nationale normen.
De Sovjet-regeering is voorts bereid zich
met andere staten, opnieuw te verklaren,
dat zij zich van directe of indirecte han
delingen zal onthouden, die zouden kunnen
leiden tot buitenlandsche inmenging in
Spanje, waarbij zij evenwel verwacht, dat
volledige controle op deze onthouding van
wege andere staten zal worden gewaar-
borged of verzekerd.
De Sovjetijregeering is voorts bereid zich
in principe aan te sluiten bij de poging
in het gewapend conflict in Spanje te be
middelen en te dien einde met andere sta
ten in overleg te treden over den vorm,
waarin zulks zou kunnen geschieden.
Italië is sceptisch.
Hoewel van gezaghebbende Italiaansche
zijde geen enkele reactie op het Fransch-
Engelsche voorstel tot bemiddeling in den
Spaanschen burgeroorlog merkbaar is, is
het plan in politieke kringen sceptisch ont
vangen.
Vereenigde Staten steunen het
bemiddelingsvoorstel.
De Fransche en Britsche ambassadeurs
te Washington hebben het Amerikaansche
staatsdepartement medededeeling gedaan
van het Britsch-Fransche voorstel tot be
middeling in Spanje. De regeering der Ver
enigde Staten zal dit voorstel moreel steu
nen en binnenkort een officieele verklaring
over deze zaak publiceeren.
„Wilt U een eindje met me meerijden?"
„Neen, jonge man, men hoort tegen
woordig zooveel van handelaars in blan
ke slavinnen!"
BUITENLAND
DUITSCHLAND.
KERKVERVOLGING
IN HET DERDE RIJK
Moedige houding der Protestanten
In tal van protestantsche kerken is Zon
dag j.l. een manifest voorgelezen, waaruit
duidelijk blijkt, dat de kerkvervolging in
het Derde Rijk nog onverminderd voort
duurt.
In de Matheuskerk te Miinchen, die tot
in de uiterste hoeken met geloovigen ge
vuld was, beschuldigde de predikant open
lijk de nationaal-socialistische partij een
doelbewuste politiek na te streven, die
geen ander doel heeft dan de totale ver
nietiging van het Christendom in Duitsch-
land.
„De Kerk, zoo vervolgde de predikant,
heeft twee jaar lang het stilzwijgen be
waard, omdat zij den angsttoestand, die er
onder de geloovigen bestond, nog niet wil
de vermeerderen, maar thans is het uur
geslagen om vrijuit te spreken, omdat nu
duidelijk is gebleken dat de politiek van
de nationaal-socialisten er naar streeft om
het Christendom te vernietigen en te ver
vangen door een politiek die gedragen
wordt door een nationale wijsbegeerte".
Zóó VOEDT MEN DE JEUGD OP!
Op denzelfden dag heeft M. Hoelz, de
adjudant van den nationaal-socialistischen
leider van Frankenland Julius Streicher,
het woord gevoerd op een vergadering
waarop alle schoolgaande kinderen waren
uitgenoodigd:
„Het is veel beter om te voetballen dan
een godsdienstoefening bij te wonen, voor
de gezondheid der kinderen is het veel be
ter om in de bosschen te gaan wandelen
dan naar de kerk te gaan. Zij, die nog aar
zelen, moet het aan hun verstand gebracht
worden door een pak slaag uit te deelen
aan diegenen die naar de kerk blijven
gaan".
Tot de vrouwen die aanwezig waren zei
de adjudant:
„En wat u betreft, ge doet veel beter om
in uw huishouden te blijven en een goede
maaltijd te bereiden voor uw echtgenoo-
ten, dan naar de godsdienstoefeningen te
gaan, want dat dient nergens toe".
FRANKRIJK.
DE PERSWET IN DEN SENAAT
Met 150 tegen 129 stemmen heeft de Se
naat een voorstel van Israel tot het benoe
men van een speciale commissie, belast
met het onderzoeken van in de perswet
van 1881 aan te brengen wijzigingen, ver
worpen.
HERVATTING VAN HET WERK IN DE
STEENKOLENONDERNEMINGEN
De arbeiders der steenkolenondernemin-
gen te Roubaix en Tourcoing, die achtwe-
fcen gestaakt hebben, hebben gistermorgen
het werk in alle orde hervat. Voor het earst
sedert Juni zijn er thans geen stakers in
dit gebied.
TWEEDE KAMER
ITALIË.
VRIJWILLIGERS WORDEN
AANGEWORVEN
Bestemming onbekend
Aanwervingen van vrijwilligers voor on
bekende bestemming worden thans in Ita
lië geopend. Men ziet de nieuwe recruten,
vooral in de kleine kustplaatsen bij Rome
en in Rome zelf, gekleed in khaki kapot-
jassen en kwartiermutsen, zonder de ster
der geregelde troepen en zonder den fas-
cistischen pijlenbundel der militie. Sommi
gen dragen op hun hoofdeksel een gebor
duurd insigne, dat een zeer smallen pijlen
bundel voorstelt, welke uit een dubbelen
bundel bliksemstralen steekt. Tot dusver
re droegen de manschappen, die voor Oost-
Afrika bestemd waren, en waarvan men er
nog velen ontmoet in de straten der hoofd
stad, een troepenhelm en de kenteekenen
van leger of militie.
HONGARIJE.
LEIDER DER LEGITIMISTEN
AFGETREDEN
De leider der legitimistische partij, mgr.
Griger, is afgetreden in verband met mee-
ningsverschillen tusschen hem en andere
kopstukken der partij.
DE RAMP VAN DE „LIJSTER" - VERTRAGING IN
WEGENAANLEG AANDRANC TOT VERBETERING
VAN HET LEGER.
Vergadering van gisteren.
Arbeidstijden spoorweg
personeel.
Aan de orde is stemming over de motie
van den heer Wijnkoop om uit te spreken:
le dat invoering van den 8-urigen arbeids
dag voor alle groepen van het spoorweg
personeel noodzakelijk k, 2e. dat elk nacht-
dienstuur van het spoorwegpersoneel op
anderhalf daguur moet worden berekend.
Ze worden verworpen bij zitten en op
staan (vóór alleen de communisten).
Regeling van werk
zaamheden.
Na eenig debat wordt z.h.st. besloten, he
denavond de begrooting van het Departe
ment van defensie voor 1937 aan de orde
te stellen en het ontwerp-vestigingswet te
plaatsen aan het einde der agenda.
Verschillende kleine wetsontwerpen wor
den z.h.st. goedgekeurd.
VERKEERSFONDS.
Voortgezet wordt de behandeling der be
grooting van het Verkeersfonds voor 1937.
De Minister van Waterstaat, de heer v.
LIDT DE JEUDE, antwoordt op de bij de
afd. Waterwegen gemaakte opmerkingen.
De Minister zal deze opmerking nader
overwegen.
Bij afd. 7 (landwegen) pleit de heer J.
TER LAAN (S. D.) de urgentie van ver
betering van eenige wegen o.m. Den Haag
GoudUtrecht.
De heer VAN KEMPEN (Lib.) verklaart
dat een goed aangelegde klinkerverhar
ding zeer geschikt is voor het snelverkeer.
Spr. vraagt, wanneer de weg Den Haag
Utrecht tot Utrecht gereed zal zijn. Spre
ker vraagt gelijksoortige inlichtingen in
zake de wegen AmsterdamUtrecht, Am
sterdamB odegraven en Eindhoven
Tilburg.
De heer DUYS (zonder partij) consta
teert, dat het met den weg Den Haag
Utrecht een lijdensgeschiedenis is. Overal
in den lande zijn er breede, gebetonneerde
wegen, maar het is een karwei om van
Den Haag te komen naar het Oosten des
lands. Thans is de toestand levensgevaar
lijk, de weg is te smal en wordt toch ge-
biuikt door vrachtwagens die ver over de
helft van den weg komen. Iets dergelijks
is er in den weg naar Amsterdam (Sassen-
heim, Hillegom). Waarom niet meer spoed?
En dan is ook noodig een betere manier om
door of om Utrecht te komen.
De MINISTER zegt dat trage uitvoering
van het wegennet bezwaren heeft. Doch
als er niet sneller gewerkt kan worden,
ligt dat niet altijd aan gebrek aan energie.
Zoo eenvoudig als de heer Duys denkt, is
het vraagstuk niet. Er is veel onzichtbare
voorbereiding bij wegen- en bruggenbouw
noodig.
Dit geldt ook voor Den HaagUtrecht,
al erkent spr. dat daar eenige vertraging
ia geweest. Omtrent de doorgangen door
de steden wordt overleg gepleegd met de
gemeenten. Spr. vertrouwt dat men nu
met de wegen Den HaagUtrecht en Am
sterdam sneller zal o-xschieten.
Er volgt nog eenige re- en dupliek.
LUCHTVAART.
Bij afd. 8 (luchtvaart) betuigt de heer
BONGAERTS (R.-K.) zijn diep leedwezen
over de voorgevallen ramp bij de K. L.
M., en met de nabestaanden der slacht
offers. Spr. is overtuigd dat de maat
schappij zich zal blijven ontwikkelen, en
spreekt voorts zijn beste wenschen uit voor
het herstel der gewonden.
Een vliegveld in Zuid-Limburg acht spr.
nationaal en internationaal van belang.
De heer VAN BRAAMBEEK (Soc. Dem.)
wijst op het rapport van de Commissie-
Kooien. Men is slechts gekomen tot instel
ling van den Luchtvaartraad en de Lucht-
rampenwet. Dat is echter niet alles wat de
commissie heeft aanbevolen. Hoe staat het
met het rijkstoezicht op de Indië-lijn en
met de regeling van dienst- en rusttijden
der piloten. Hoe staat het voorts met de
salarisregeling. Spr. wenscht een hooger
grondsalaris, waarbij minder het zwaarte
punt valt op de betaling der vlieguren.
Het toezicht op de extra-vluchten dient
verscherpt te worden. Spr. maakt er be
zwaar tegen, dat regeeringsambtenaren in
het bestuur der K.L.M. zitting hebben.
Deze moeten onafhankelijk kunnen be
slissen.
De directeur der K.L.M. heeft bij ver
schillende gelegenheden over uitbreidings
plannen voor luchtlijnen gesproken, o.a.
naar Paramaribo. Spr. heeft den indruk,
dat daarbij wel eens vergeten wordt, dat
het hier gaat om de luchtvaart van een
klein land. Verschillende uitlatingen van
den directeur der K.L.M. wijzen op een
zekeren weerstand tegen overheidsmaat
regelen. De minister late zich daardoor
niet wegdringen en geve niet toe aan de
zen drang naar grootere bewegingsvrijheid.
De heer EBELS (Vrijz. Dem.) maakt be
zwaar tegen het stopzetten der binnenland-
sche luchtlijnen gedurende den winter.
De heer VAN DER PUTT (R.K.) sluit
zich hierbij aan en wijst o.a. op de on
voldoende voorbereiding van het luchtver
keer op Eindhoven, dat mede tot misluk
king gedoemd was door slechte grondver-
bindingen naar Twente, en een ongeschikt
type vliegtuigen.
Rede van den Minister van
Waterstaat
De MINISTER VAN WATERSTAAT
sluit zich namens de regeermg aan bij de
woorden van deelneming met de slacht
offers van de ramp van de „Lijster" en
spreekt de beste wenschen uit voor het
herstel der gewonden en hoopt, dat deze
ramp het vertrouwen in de luchtvaart
maatschappij niet moge schaden.
Spr. wijst erop, dat de aanleg van vlieg
velden in ons land gewoonlijk door parti
culieren of particuliere instanties ge
schiedt.
Zelfs bij de eenvoudige wijze, waarop
in het binnenlandsch luchtverkeer wordt
voorzien, blijkt dat het bezwaarlijk is, er
meer voor beschikbaar te stellen. De be-
teekenis van een lijn AmsterdamBatavia
is een geheel andere. Besnoeiingen van uit
gaven moet daardoor in de eerste plaats
de binnenlandsche lijnen treffen.
De vragen van den heer Van Braambeek
kan de minister op het oogenblik'nog niet
alle beantwoorden. Wel zijn speciale toe-
zichtmaatregelen getroffen voor het ma
ken van bijzondere vluchten. Ook andere
maatregelen overeenkomstig het rapport-
Kooien, waarvoor geen wetelijke voorzie
ningen oodig zijn, werden reeds genomen.
Waar noodig zullen beperkende bepalingen
worden vastgesteld.
De begrooting van het Verkeersfonds
voor 1937 wordt z.h.s. goedgekeurd.
ZUIDERZEEFONDS
Aan de orde is de begrooting van in
komsten en uitgaven van het Zuiderzee-
fonds voor het dienstjaar 1937.
AVONDZITTING
DEFENSIE
De Tweede Kamer heeft gisteravnd een
aanvang gemaakt met de behandeling van
de begrooting van Defensie.
De eerste spreker de heer WENDELAAR
(Lib.) wijdt aandacht aan den toestand van
het oogenblik, dien hij zoowel in Europa
als in Azië dreigend noemt. Ook met de
verzekering van den minister van Buiten
landsche Zaken, dat deze niet het minste
geloof hechtte aan het gerucht dat bij het
verdrag tusschen Duitschland en Japan een J
verdeeling van economische invloedssferen
in Ned.-Indië heeft plaats gehad, kan men
aannemen, dat Ned.-Indië daarbij toch wel
besproken is.
Wat doet Nederland? Wij kunnen niet
op andere mogendheden leunen; de En-
gelsche ambassadeur te Parijs zei: wij hel
pen niet graag landen die zelf niet vechten
willen.
We staan thans voor de noodzaak de de
fensie in orde te maken in een financieel
moeilijken tijd. Daartegenover staat, dat het
materiaal goedkooper is en men gesteunde
werkloozen aan den arbeid kan zetten.
Doch hoe ook het moet gebeuren. Als
het kabinet dit inziet, zal de bekwame mi
nister van Financiën de wegen vinden om
de kosten te bestrijden.
Ook het luchtwapen behoeft versterking.
100 vliegbooten zijn zeker noodig en de
minister komt niet verder dan 60.
Personeelversterking aan onze grens is
dringend geboden. Het Duitsche leger is
nog lang niet gereed en spr. verwacht in den
eersten tijd geen overval, maar men dient
op alle mogelijkheden voorbereid te zijn.
Een derde herhalingsoefening acht spr.
noodig.
De minister zei dat het voor versterking
van de lichting '37 al te laat is, doch waar
om is de regeering niet eerder daarmee ge
komen; als wij het nu niet doen zal het
misschien voor de lichting '38 weer te laat
worden. Dan zijn 2 jaren onnoodig ver-
Als er nu toch wat voor Defensie ge
beuren moet, laat het dan tot vermeerde
ring van de werkverruiming zooveel mo
gelijk in Nederland gebeuren, ook den
vliegtuigbouw. Daarop hebben en dit
is wel eigenaardig twee soc.-dem. pro
fessoren, de heeren Tinbergen en Gou-
driaan, op gewezen.
Wat de regeering voorstelt, aldus spr.
wordt door ons als een minimum van nood
zakelijkheid beschouwd.
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.R.)
meent, dat sedert het optreden van dezen
minister belangrijke verbeteringen op het
gebied der defensie zijn tot stand geko
men. Bij de Indische marine is een be
langrijke achterstand. Daarom moet thans
met voortvarendheid worden gehandeld.
Financieele overwegingen mogen niet de
voornaamste zijn, nu de hoogste g oede-
ren op het spel staan.
Een derde herhalingsoefening is absoluut
noodig. Een oorlogsleger, dat bij een ge
wapend conflict in staat is snel op te tre
den, missen wij. De eerste stap, dien de
regeering onverwijld dient te onderneme,
is uitbreiding van het contingent. Daartoe
is men ook in België overgegaan, met steun
van de socialisten. Verder moet verlenging
van eerste oefening volgen,
De heer VAN BOETSELAER VAN DUB
BELDAM (C.H.) wijdt vooral aandacht aan
de Indische defensie. De kostenverdeeling
blijft een moeilijk probleem. Zoodra Indië
daartoe in staat is zal het weer een be
langrijk aandeel in de kosten van zijn ver
dediging moeten bijdragen.
De heer BONGAERTS (R.K.) vindt ook
dat de Regeering met de verdere uitbrei
dingsplannen wel laat is. Binnen niet te
langen tijd moet het uitgesloten zijn, dat
op bepaalde tijden geen geoefende man
schappen beschikbaar zijn. Dit geldt ook
voor de grensbewaking.
Een drieploegenstelsel acht spr. noodza
kelijk Verzwaring van persoonlijke en fi
nancieele lasten kan de Regeering niet
ontgaan. Spr. zou reeds in vredestijd een
opperbevelhebber willen doen aanwijzen.
Zoolang deze minister op zijn post blijft
is spr. gerust op het verloop van een even-
tueele mobilisatie. De dienstplichtige werk
loozen zouden in centraal verband kunnen
worden samengegebracht b.v. in werklooz-
kampen. Militaire werken zouden dan kun
nen worden uitgevoerd, oefeningen gehou-
de, etc. Dit zou in het belang van de werk
loozen en de krijgstucht zijn.
Ook de heer TILANUS (C.H.) acht de
eerste oefentijd veel te kort, het contingent
belangrijk te klein; uit moreel en militair
oogpunt is het gewenscht hierin verbete
ring te brengen. Thans moeten veel te
vlug huisvaders worden gemobiliseerd.
Spr. wacht de concrete plannen af, doch
acht een opleiding van 12 maanden voor
alle onberedenen te lang. Wel zullen meer
herhalingsoefningen noodig zijn,
De heer SCHILTHUIS (V.D.) acht ver
sterking van onze weermacht in Volken
bond verband noodig. Wij moeten in staat
zijn een aanvaller althans den eersten tijd
te weerstaan. De opvattingen omtrent het
noodzakelijk minimum loopen aanmerke
lijk uiteen. Ook moet rekening worden
gehouden met wat financieel mogelijk is
en de defensieuitgaven zijn reeds niet on
belangrijk gestegen, nl. 166 millioen. Ver
meerdering van personeele lasten zouden
binnen bepaalde grenzen te aanvaarden
zijn, doch wat de Regeering als voorbeeld
aangeeft n.l. 32.000 man en 12 maanden
gaat ons, aldus spr, toch te ver. De uit
gaven overtreffen ook onze financieele
draagkracht, 'verzwakken ons economisch
weerstandsvermogen. De grens moet vol
gens spr. liggen beneden het bedrag dat
dit jaar is aangevraagd.
De vergadering wordt te 1 uur verdaagd
tot hedenmiddag 1 uur.
LETTEREN EN KUNST
Het Schild. Apologetisch
Maandschrift der A. V. Petrus
Canisius.
De voorbeeldige eenheid des Geloofs van
de Katholieke Kerk wordt nogal eens ver
geleken met de noodlottige oneen igheid,
welke onder de andere christenen heerscht.
Dat verschil is niet een toevalligheid maar
een fundamenteel verschil. Pater A. W. ter
Maat O.P. behandelt in het artikel, waar
mede de December-aflevering van het
Schild aanvangt, dit verschijnsel eveneens
en geeft er een verklaring van.
Katholieken en Protestanten nemen een
totaal verschillend standpunt in tegenover
den Bijbel. Volgens de Katholieken bevat de
Bijbel niet de geheele openbaring, maar
moet daarnaast geput worden uit de Over
levering. Bijgevolg moet er een levend
leergezag zijn, dat in laatste instantie de
inhoud van de Overlevering bepaalt en den
Bijbel verklaart. De Protestanten erkennen
slechts den Bijbel als bron van het geloof
en zij erkennen het recht van iedereen om
den Bijbel uit te leggen. Het gevolg is even
begrijpelijk als betreurenswaardig, n.l. toe
nemende splitsing en verdeeldheid.
Voorts zet H. Reynen zijn serie artikelen
voort over de verhouding van Erasmus en
Luther. Eens te meer blijkt weer, welk een
gedegen studie de schrijver van zijn onder
werp heeft gemaakt.
Tusschen deze twee groote artikelen tref
fen wij een tweetal kleinere beschouwingen
aan, n.l. van M. Bruna over „Kinderen van
God", een meditatie over de schoonheid van
het Kerstfeest, een schoonheid, die kunste
naars inspireert en zelfs niet-geloovigen
ontroert, maar alleen begrepen kan worden
in het licht van het geloof; en een beschou
wing van Jan Taal over den tekst „Ik heb
voor u gebeden, dat uw geloof niet be-
zwijke".
De rubriek Op den Uitkijk bevat ditmaal
slechts twee stukjes, n.l. van H. Reynen,
wien Erasmus maar niet loslaat en van
Jan Taal, die een persoonlijke herinnering
neerschrijft in memoriam prof. dr. W. Mul
der S.J., die 17 Oct. j.l. te Amsterdam over
leed.
De Vragenbus is wederom vrij uitgebreid
en behandelt verschillende vragen van zeer
uiteenloopenden aard. Tenslotte worden een
20-tal uitgaven besproken en besluit de
Correspondentie deze uitgave, die weder
om tal van wetenswaardige en leerzame
gegevens bevat.
Stilstaan verboden
....op bruggen, binnen 8 m van
straathoeken, autobushaltes, voor
brandkranen, enzoovoorts!
