De ramp van de „Lijster1'.
Smirnoffs indrukken na onderzoek
28ste Jaargang
DONDERDAG 10 DECEMBER 1936
No. 8595
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbet-'ing:
V oor Leider 19 cent pei week i 2.5Ü per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
telefoontjes van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Goede candidaten en
„strebers"
Voor 20 Jan. a.s. moet in de afdelingen
der R.K. Staatspartij de candidaatstelling
voor de a.s. Tweede-Kamerverkiezing
plaats hebben.
In geen partij geschiedt bedoelde candi
daatstelling zóó van-onder-af als in de R.K.
Staatspartij.
Dat kan nadeelig en voordeelig zijn voor
de partij.
Naar gelang de kiezers al dan niet ver
standig weten te handelen.
De kans op nadeelige gevolgen is niet
zoo erg groot, omdat iemand, dde ergens
gecandideerd wordt voor het Tweede-Ka
merlidmaatschap, daardoor.nog niet is
gekozen.
Wij willen hiermede, natuurlijk, niet zeg
gen, dat de candidaatstelling niet met groo-
te ernst zou moeten geschieden.
Integendeel. Bij de candidaatstelling voor
Tweede Kamer e n andere openbare licha
men en ook voor bestuursfuncties in orga
nisaties e.d. moet blijken op welk ontwik-
kelings-peil het volk staat.
Een volk van lagere beschaving weet niet
te onderscheiden personen, die willen (en
kunnen!) werken voor een goed doel, en
personen, die zichzelf zoeken, de z.g. „stre
bers".
De „strebers" zijn de menschen, die de
kiezers moeten weten te herkennen. Men
vindt ze onder alle maatschappelijke stan
den relatief o.i. meer onder de hoogere,
dan onder de lagere, 't Zijn de menschen,
die streven naar een ambt of positie o m
daardoor geld te verdienen al wekken zij
gaarne den indruk, dat ze een offer bren
gen! of om met eere gekroond te wor
den. „Menschen blijven menschen", zegt
de volksmond, als zij kort wil uitdrukken,
dat men in zijn medemensch geen vol
maaktheid moet veronderstellen (die men
ook zelf niet bezit!). En, omdat „menschen
menschen blijven", is het verklaarbaar, als
candidaten voor openbare lichamen niet
ongevoelig zijn voor passend gelde
lijk voordeel en voor eer. Dat is niet zoo
heel erg. Maar het is erger, als 't daarom
gaat; als ten slotte niet voorop staat het
verlangen, goed voor de gemeenschap te
bereiken welk verlangen in hen óók zou
leven, en even sterk, als zij er aan kon
den voldoen zonder eenige compensatie in
geld of eer!
De kiezers moeten blijk geven van hun
ontwikkeling doordat zjj weten te onder
scheiden de goede candidaten van de „stre
bers".
TOESTAND VAN v. BEMMEL NOG ONVERANDERD
De wereld
in vogelvlucht
De wereld vervalt van het eene sensa-
tioneele nieuws in het andere. Nauwelijks
is de belangstelling voor den Spaanschen
burgeroorlog verflauwd, tegelijk met het
inzakken van de activiteit aan de diverse
fronten, of de constitutioneele crisis rond
om de huwelijksplannen van koning Ed
ward VIII wierp zich op als een schandaal
affaire van den eersten rang. Het conflict
tusschen regeering en koning duurde 'wat
lang, de beslissing kwam niet zoo spoedig
als aanvankelijk verwacht werd en ook
voor deze aangelegenheid begon de be
langstelling te verminderen, toen opeens
het tragische ongeluk van de K. L. M.-vo-
gel de „Lijster" vooral Holland schokte.
Na het rampjaar 1935, toen drie machines
van de K. L. M. verongelukten, waaronder
de „Gaai", was er een tijdje rust geweest;
de K. L. M. herstelde zich. En thans komt
deze ontstellende ramp, een der grootste in
de geschiedenis der K. L. M. Veertien doo-
den zijn te betreuren. De berichtgeving was
gisteren zeer onzeker en de gegevens klop
ten niet met elkander, maar het staat thans
vast, dat veertien van de zeventien inzit
tenden den dood vonden, onder wie de
MEDEDEELINGEN VAN DEN HEER
PLESMAN.
Geen technische storingen.
Gisteravond om 9 uur heeft de directeur
van de K.L.M., de heer A. Plesman, nog
eenige mededeelingen gedaan met betrek
king tot den ramp van den, „Lijster".
De onder-directeur van onze luchtvaart
maatschappij, de heer P. Guillonard, heeft
in den vooravond nog met Smirnoff ge
telefoneerd, die op de plaats des onheils,
neer men weet, een onderzoek heeft inge
steld.
Gebleken is, volgens mededeeling van den
heer Plesman, dat de staart van het vlieg
tuig in aanraking met de schutting is ge
komen. Daarna raakte de machine een
hooggelegen punt van een huis achter deze
schutting, waardoor de Lijster nog meer uit
zijn vliegpositie is geraakt. De Douglas
vloog tenslotte nog tegen een telefoonpaal
en een ander huis op.
riet is Smirnoffs indruk, dat zich geen
technische storingen hebben voorgedaan,
die aanleiding zouden kunnen geweest zijn
om bij. 't starten van de rechte baan af te
wijken. De. oorzaak van dezen ramp blijft
nog een zeer groot raadsel, aldus de heer
Plesman.
De piloot Hautzmeyer was buitengewoon
bekwaam, en bijgevolg volkomen in staat
een blir.dstart uit te voeren, zeide de heer
Plesman.
Hij kon niet zeggen of deze ramp even
tueel een wijziging in de blindstarttech-
niek ten gevolge zou hebben.
BETUIGINGEN VAN DEELNEMING.
Zooals te begrijpen is heeft de telefoon
gisteren geen moment stilgestaan op het
hoofdkantoor van de K.L.M. De directie
ontving van vele zijden bewijzen van deel
neming met dit ongeluk
De minister-president dr. Colijn zond een
schrijven van rouwbeklag, de burgemeester
van den Haag, mr. de Monchy, bracht de
directie een bezoek en de minister van
waterstaat, jhr. ir. van Lidth de Jeugde
vaardigde den directeur van ien lucht
vaartdienst, den heer van Eede van der Pais
af, om zijn medeleven te betuigen.
Ook de directeur-generaal der P.T.T., ir.
Damme en de voorzitter van de Kon. Ne-
derlandsche Vereeniging voor Luchtvaart,
ir. de Kok, gaven van hun belangstelling
blijk.
Voorts kwamen er vele telegrammen, ook
uit het buitenland, binnen.
Tenslotte deelde de heer Plesman nog
mede, dat de toestano van den marconist
van Bemmel zeer ernstig blijft. Zijn vader
en dr. Slotboom van de K.L.M. zijn gister
avond naai Londen vertrokken. Ook een
van de heeren der N.V. Innemee en Zn.,
begrafenis-ondernemers, is naar Londen
vertrokken om de noodige maatregelen te
treffen in verband met het transport van
de Nederlandsche slachtoffers.
Het stoffelijk, overschot van den werk
tuigkundige Verkerk zal te K a t w ij k ter
aarde worden besteld.
DE TOESTAND DER SLACHTOFFERS.
Hedenochtend was de gezondheidstoe
stand van den radioteiegrafist van Bemmel,
die bij de ramp van het K.L.M.-vliegtuig
op Croydon ernstig werd gewond, nog on
veranderd.
In den gezondheidstoestand van de ste
wardess, mej. Bongertman, wier zenuw
gestel door het gebeurde geschokt was, en
die eenige kwetsuren had opgeloopen,
was eenige verbetering te bespeuren.
piloot, de mecanicien en de Hollandsche
passagier ir. Donkelaar. De toestand van
den marconist is nog altijd zorgelijk.
Vlak daarop zal vermoedelijk in den
laten middag het bericht volgen van den
troonsafstand van Koning Edward. Alles
wijst erop, dat hij zijn huwelijksplannen
met mevr. Simpson niet wil opgeven, zoo
dat er niets anders overschiet, dan dat hij
van de koninklijke waardigheid, welke hij
niet wist op te houden, ook officieel
stand doet en deze overdraagt aan
ander. Deze opvolger zal de hertog van
York zijn, die als oudste broeder van den
koning, de aangewezen man is om op den
troon op te volgen.
OFFICIALS OP de PLAATS
DES ONHEILS.
Gistermiddag hebben majoor Cooper en
kapitein David van het Engelsche ministe
rie van luchtvaart met vliegtuigbestuur
ders en officials van de K. L. M. het wrak
van de „Lijster" aan een onderzoek onder
worpen.
Toen de mist steeds dikker werd, hebben
de deskundigen van zoeklichten gebruik
gemaakt. Het onderzoel gold in hoofdzaak
de motoren en den cockpit.
Het wrak zal in zijn positie blijven tot
dat het definitief onderzocht zal zijn door
de luchtvaartdeskundigen, die vandaag uit
Nederland zijn aangekomen.
VREES VOOR OPLAAIEN VAN DEN
BRAND.
De vrees bestond gisteren, dat het vuur
weer zou oplaaien. De brandweer heeft der
halve in den namiddag opnieuw water ge
geven op het wrak en het in puin geval
len huis.
Men gelooft, dat de heer en mevrouw
Kurt Hoene op de huwelijksreis waren.
NOG EEN MEDEDEFXING VAN EEN
OOGGÈfuiGE.
Een chauffeur, een der ooggetuigen,
verklaarde, dat het vliegtuig het huis raak
te en dat toen een vlam uitschoot. Hij en
eenige bouwvakarbeiders snelden toe, doch
zij werden door het vuur weerhouden. Zij
probeerden nochtans het toestel te berei
ken, dat onderstboven was terechtgekomen,
doch dit bleek onmogelijk. De hitte was zoo
ontzettend, dat men een afstand van meer
dan 6 meter moest houden.
LUCHTREIZIGERS WISTEN VAN NIETS.
Omstreeks drie uur gistermiddag is het
eerste toestel dat na den ramp met den
„Lijster" uit Croydon naar Schiphol is ver
trokken, in de hoofdstedelijke luchthaven
aangekomen. Het was het lijntoestel van
de Deutsche Lufthansa.
De reizigers bleken niet te weten, welk
een verschrikkelijk drama zich des mor
gens nabij Croydon had afgespeeld.
De Duitsche bemanning, die om inlichtin
gen werd gevraagd, weigerde met een af
werend gebaar deze te geven. Zij antwoord
den slechts: „Het zijn onze kameraden."
EEN ONDERHOUD MET DE OUDERS
VAN MEJ. BONGERTMAN.
De correspondent van de „Msbd." te Bus-
sum had gisteravond nog een onderhoud
met de ouders van mej. Bongertman, die
aldaar wonen. De telefoon had er sinds
twaalf uur 's middags niet stil gestaan, zoo
veel belangstellenden kwamen hen geluk-
wenschen met het behoud van hun doch
ter.
Erg geschrokken was de familie gelukkig
IR. A. VAN DONKELAAR, EERSTE
INGENIEUR BIJ DE NED. SCHEEPS
BOUW MIJ, EEN DER SLACHTOFFERS
BIJ DE RAMP.
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE BOORDWERKTUIGKUNDIGE
VERKERK, EEN DER SLACHTOFFERS.
niet, hetgeen te danken is aan een gelukki
ge omstandigheid. Hilda had Zondag n.L
aan haar ouders medegedeeld, dat zij Maan
dag en Woensdag dienst op Berlijn had en
Dinsdag „op den grond" was.
Toen de heer Bongertman aan zijn vrouw
mededeelde, dat er een ernstig vliegongeluk
op Croydon was gebeurd, welk nieuws hij
in zijn zaak had vernomen, schrok mevr.
Bongertman alleen eenigszins van het
droevige nieuws doch niet om haar doch
ter want zij wist niet beter of die vloog
op Berlijn. Toen echter om ongeveer kwart
over twaalf Schiphol opbelde was de schrik
des te grooter, doch na geruststelling door
den heer Mes veranderden de tranen van
verdriet spoedig in vreugdetranen. Toen*"
wij de vraag stelden of hun dochter nu niet
angstig van het vliegen geworden zou zijn,
zeide vader Bongertman dadelijk spontaan:
„O, nee, Hilda gaat zeker weer vliegen. Zij
is buitengewoon dapper".
De eerste week dat zij ging vliegen ver
ongelukten niet minder dan drie vliegtui
gen, w.o. de Gaai, alle stewardessen trok
ken zich terug alleen Hilda bleef en kreeg
haar uniform. In dat geval is het echter
iets anders. De eerste ongelukken grepen
wel plaats in haar nabijheid en vooral de
Gaai, waarmede zij een dag tevoren naar
Milaan was gevlogen en waarbij haar
vriendin te pletter viel, zei haar wel iets,
doch thans heeft zij het ongeluk persoon
lijk medegemaakt, en het vallen op een
huis en de smak op den grond is geen klei
nigheid.
Doch ik weet zeker, aldus ging de heer
Bongertman voort, dat Hilda wel bal blij
ven vliegen.
EEN ONDERHOUD MET DE
HEEREN SMIRNOFF EN ALER.
Het A.N.P. had hedenmorgen op Schip
hol een kort onderhoud met den gezagvoer
der bij de K.L.M. den heer I. Smirnoff, en
met den chef van den vliegdienst, den heer
Aler. De heer Smirnoff is vanmorgen uit
Londen teruggekomen na met zijn collega
Moll een voorloopig onderzoek te hebben
ingesteld naar de oorzaak van de ramp met
de „Lijster".
De hoofdzaak van zijn relaas komt over
een met zijn verklaringen, die reeds boven
zijn gepubliceerd. Voor het afwijken van
het toestel van den startpijl met 90 gr.
kunnen vele redenen aanwezig zijn geweest.
De oorzaak kon nog niet worden vastge
steld. In den bocht, die het toestel heeft
genomen, verloor het, zooals dit bij een
bocht na den start steeds het geval is, aan
zienlijk aan snelheid en hoogte. Op betrek
kelijk korten afstand stond de noodlottige
schutting en bovendien loopt het terrein
daar iets op Het onderste gedeelte van de
staart is, zooals men weet, met de schut
ting in aanraking gekomen.
Betreffende de gewonden, die verp^egd
worden in het Purley Cottage Hospitaal,
vertelde Smirnoff, dat de toestand van mej.
Bongertman naar omstandigheden zeer goed
is, zij zal echter waarschijnlijk vandaag
nog niet naar Nederland komen. De toe
stand van den radioteiegrafist van Bemmel
is nog zeer bedenkejijk, die van den ge
wonden passagier Schubach uiterst gunstig.
Bij nader onderzoek is gebleken, dat mej.
Bongertman tengevolge van den val een
paar ribben heeft gekneusd. Dr K. Slot
boom, de geneeskundige van de K.L.M., zal
bepalen wanneer mej. Bongertman naar
Nederland zal terugkeeren.
Nader wordt vernomen dat de naam van
den om het leven gekomen Duitscher Mer
cer verkeerd blijkt te zijn opgegeven. De
naam van dit slachtoffer is Fritz Mergel,
die woonachtig was te Harburg.
BUITENLAND.
Het aftreden van den Engelschen Ko
ning wordt vandaag verwacht. (2de blad)
Bemiddelingspogingen van Engeland en
Frankrijk in den Spaanschen burgeroor
log. (2de blad).
De toestand van den H. Vader blijft be
vredigend. (2de blad).
De gespannen verhouding tusschen Kerk
en Staat in Duitschland. (2de blad).
BINNENLAND.
Een tweede verdachte inzake den roof
moord te A'dam aangehouden. (1ste blad).
Inwoner van Wouw onder Calmpthout
doodgevonden. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Te Rotterdam wonnen de Hongaren met
10 van een Bondselftal, een ander Bonds-
elftal versloeg de Roode Duivels met 53.
(3de blad).
De hockeywedstrijd NederlandBelgie
door de Ned. studenten met 81 gewon
nen. (3de blad)).
BINNENLAND
de reorganisatie dsr züivel-
r centrale; 1
Commissie van advies vooi
algemeene zaken.
De Minister van Landbouw en Visscherij
heeft ingesteld een Commissie van advies
voor algemeene zaken, als bedoeld in ar
tikel 13 van de statuten der stichting Ne-
derl. Zuivelcentrale en tot leden van die
Commissie benoemd: A. Bax, te Zeven-
bergschehoek (N.-B.); W. Berkhoff, te
Amsterdam; J. Bosselaar, te Aagtekerke
(Z.)A. C. de Bruyn, te Utrecht; H. L.
Creemers, te Roermond; F. H. Dijksterhuis
te Menzingeweer (Gr.); P. R. Douwes, te
's-Gravenhage; A. J. de Goey, te Mont-
foort (U.); W. A. Goosen. te 's-Graven
hage; Ed. M. Goossens, te Wassenaar;
A. Hartog, te Wassenaar; T. J. Huis
man, te 's-Gravenhage; ir. R. C. Jonkman,
te Zutphen; V. Keysper, te Alkmaar; A.
Kool, te Overschie; J. A. S. Krot, te En
schede; P. Lettinga, te Amsterdam C.; P.
v. d. Linde, te Rotterdam; J. L. Loohuis,
te Bornerbroek (O.); J. H. W. Pasman, te
's-Gravenhage; G. J. van Poppel, te Gilze
(N.-Br.); J. C. Redelé, te 's-Gravenhage;
G. S. Scholtes, te L e i d s c h e n d a m; J.
C. Stahle, te 's-Gravenhage; G. Stam, te
Amsterdam; G. Steegmans, te Roermond;
Y. K. Tamminga, te Leeuwarden; A. H.
Verkade. te Zaandam; G. J. Wilms, te Oud-
Schoonebeek (Dr.); L. de Winter, te Am
sterdam; F. van Woerden, te 's-Graven
hage.
Bestuur der afdeeling zuivel.
Tot leden van het bestuur der afdeeling
zuivel heeft de minister benoemd: J. C.
van Beek, te Deurne; Jac. Biemond, te
Bleiswijk; G. J. Blink, te Wassenaar;
L. F. Britzei, te Usquert; J. A. Geluk, te
's-Gravenhage; U. Kooistra, te Leeuwar
den; K. Kuiper, te Oostwoud; A. H. van
der Most, te Bodegraven; H. Ruyter,
te Arnhem; L. H. Slotemaker, te Wasse
naar; G. A. van Swieten, te 's-Graven
hage; A. N. Vaandrager, te Rotterdam; A.
van Wijnen, te Gouda; tot voorzitter van
dit bestuur L. F. Britzei, te Usquert en tot
ondervoorzitter G. J. Blink, te Wasse
naar.
Met den voorzitter zullen het dagelijksch
bestuur der afdeeling vormen: G. J. Blink,
te Wassenaar; J. A. Geluk, te 's-Graven-
hage; H. Ruyter, te Arnhem; A. N. Vaan
drager, te Rotterdam; A. van Wijnen, te
Gouda.
Afdeeling margarine, vetten en oliën.
Tot leden van het bestuur der afd. Mar
garine, vetten en oliën zijn benoemd: dr.
ir. P. N. Boekei. te Rijswijk (Z.-H.); mr.
W. Koning, te 's-Gravenhage; mr. P. J.
Moeton. te Voorburg; H. Peeters, te Koog
aan de Zaan; A. van de Polder, te Rijswijk
(Z.-H.); H. Smit, te Harlingen, tot voorzit
ter dr. ir. P. N. Boekei, te Rijswijk (Z.-H.)
en tot ondervoorzitter mr. D. Koning, te
's-Gravenhage. Tot administrateuren van
de afdeeling zuivel zijn benoemd: Th. C.
Geudeker, te 's-Gravenhage en ir. M. de
Vos, te 's-Gravenhage; tot administrateur
van de afdeeling margarine, vetten en
oliën: dr. J. B. R. van der Schoot, te 's-Gra
venhage.
