DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
WELK BESLUIT ZAL KONING
EDUARD NEMEN?
Sympathie voor Baldwin neemt toe.
28ste Jaargang
DINSDAG 8 DECEMBER 1936
No. 8593
OF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Een verklaring van
mevr. Simpson
ZIJ WIL ZICH TERUGTREKKEN
Indien het probleem daarmee zou worden
opgelost
Lord Brownlow, de particuliere secreta
ris van koning Edward, heeft gisteravond
in hotel „Majestic" de Fransche en Engel-
sche journalisten te Cannes ontvangen en
hun medeeeling gedaan van de volgende
officieele verklaring van mevrouw Simp
son:
„Mevrouw Simpson heeft gedurende de
laatste weken voortdurend gewenscht
iedere daad of ieder voorstel te vermijden,
die onaangename gevolgen zoü kun
nen hebben voor den koning of den troon.
Sedert is haar houding niet veranderd en,
indien door een dergelijke daad het vraag
stuk zou kunnen worden opgelost, zou zij
wenschen zich onmiddellijk terug te trek
ken uit de situatie, die tegelijkertijd onge
lukkig en onhoudbaar is geworden".
In hofkringen te Londen heeft men pas
uit het Reuterbericht kennis genomen van
de door mevrouw Simpson te Cannes af
gelegde verklaring.
Deze verklaring kwam in deze kringen
geheel onverwacht. Men is van meening,
dat zij geen einde zal maken aan de crisis,
maar toch beschouwt men haar als een
uitdrukking van de persoonlijke opvatting
van mevrouw Simpson.
Men wijst is het bijzonder op de zins
wending „indien door een dergelijke daad
het vraagstuk zou kunnen worden opge
lost", welke men veelbeteekenend acht.
Personen, die het kunnen weten, zeggen,
dat de door mevouw Simpson afgelegde
verklaring op haar eigen initiatief berust.
Men is van meening, dat slechts een
daad van de koning een einde zou kunnen
maken aan den tegenwoordigen toestand
en dat alle andere daden, hoe belangrijk
deze ook zouden zijn, slechts een beperkte
uitwerking zouden kunnen hebben.
Het is vrijwel zeker, dat mevrouw Simp
son in de villa „Lou Viei" te Cannes zal
blijven, totdat de uiteindelijke beslissing
van den koning bekend zal zijn,
DE VERKLARINGEN EN HET
LAGERHUIS
Na de verklaring van Baldwin in het
Britsche Lagerhuis welke verklaring
wij gisteren nog in een deel van onze op
laag konden afdrukken zeide Attlee:
„Iedereen zal van harte instemmen met
de inleidende woorden van den premier.
Uit die verklaring blijkt verder dat Z.M.
de koning nog niet tot een besluit geko
men is, en om die reden zal ik thans geen
nadere pressie voor een antwoord uit
oefenen. Maar wel wil ik uitdrukking ge
ven aan het gevoel van algemeene onrust
dat zich in alle lagen van het volk heeft
meester gemaakt, en ik hoop, dat het defi
nitief besluit van den koning zoo spoedig
mogelijk bekend gemaakt zal worden".
De eerste minister antwoordde, dat hij
verheugd zou zijn indien hij meer inlich
tingen zou hebben kunnen geven, maar dat
was nog niet het geval. De leden zouden
begrijpen hoe moeilijk het in die omstan
digheden voor spr. was om nog te ant
woorden op verdere vragen, te eerder daar
hy deze antwoorden zonder ruggespraak
zou moeten geven.
Baldwin toegejuicht
Churchill stond vervolgens op en zeide
dit laatste dan niet van den eersten mi
nister te zullen verlangen, maar spr. wil
de wel graag de verzekering hooren die
hij reeds Vrijdag had meenen te mogen en
moeten vragen, nl. dat geen onherroepe
lijke stappen zouden worden gedaan voor
het parlement daarvan in kennis was ge
steld.
Bij de herhaling van het woord „onher
roepelijk" gingen van verscheidene kanten
van het Huis een „oh, oh" op en eenige
leden prosteerden vrij luid, maar een aan
tal jonge conservatieven juichten Chur-
hill toe.
Deze had groote moeite zich verstaan
baar te maken en ging tènslotte midden
in een zin weer zitten.
De liberale afgevaardigde Lambert
vroeg vervolgens of Baldwin wel besefte
welke sterke sympathie er Voor hem be
stond in het Lagerhuis.
Op deze woorden klonken luide toejui-
I chingen van ale banken, waarop Baldwin
zich langzaam verhief en eenige verzoe
nende woorden tot Cchurchill sprak,
waarmede het incident gesloten werd.
De arbeidersafgevaardigde Thurtle vroeg
of het Huis gelegenheid zou krijgen over
een morganatisch huwelijk van gedachten
te wisselen?
Baldwin antwoordde: Het heeft natuurlijk
met het minste nut over hypothesen of
theoretische mogelijkheden te gaan debat-
teeren.
De communist Gallagher vroeg of de
crisis niet eigenlijk een diepere oorzaak
had, n.l. de crisis in het kapitalistisch-eco-
nomisch systeem?
Op deze vraag gaf Baldwin geen ant
woord, maar toen de arbeidersafgevaardig
de Bellinger zeide, dat de onzekerheid in
welke men verkeerde moordend was voor
tal van takken in het bedrijfsleven, zeide
Baldwin, dat Z.M. van deze zijde van het
vraagstuk op de hoogte was en ongetwij
feld spoed zou betrachten.
IN HET HOOGERHUIS
Lord Halifax heeft dezelfde verklaring
van Baldwin in het Hoogerhuis voorgele
zen, waarna de Lords Crewe en Snell na
mens de oppositie zeiden, zich hiermee te
kunnen vereenigen. Lord Snell wees even
op de wenschelijkheid van een spoedige
beslissing en Lord Crewe nam de gelegen
heid te baat om, naast de sympathie voor
den persoon des konings, zeer hartelijke
gevoelens van sympathie te betuigen, spe
ciaal voor de koningin-weduwe Mary.
EENIGE ARRESTATIES TE LONDEN
In verband met een demonstratie bij het
Buckingham Palace heeft de politie gister
avond een persoon gearresteerd.
Men vermoedt, dat de hertog van York
gisteren bij den koning heeft gedineerd,
hoewel het niet mogelijk was te zien, wie
in de auto van den hertog zat, toen deze
gisteravond op fort Belvedere aankwam.
Omstreeks een uur vannacht verliet de
auto van den hertog het buiten van den
koning weer.
DE BRITSCHE PERS OVER DE CRISIS
In een hoofdartikel schrijft de „Times",
dat na de verklaring van Baldwin weinig
gelegenheid meer bestaat voor misver
stand. Het blad valt heftig de idee van
een morganistisch huwelijk aan; dit wordt
een dwaas en betreurenswaardig product
van een misleid vernuft genoemd. Hiervan
bestaat in Engeland geen precedent en het
blad gelooft niet, dat ooit iets dergelijks
is voorgesteld.
De „Morning Post" verwelkomt de ver
klaring van Baldwin, aangezien hieruit
bleek, dat nog geen onherstelbare stap is
genomen. Het blad prijst de waardigheid
en discretie, welke Baldwin toont tijdens
de crisis. Welke beslissing de koning ook
zal nemen, zoo gaat het blad voort, het zal
droefheid voor hem beteekenen, doch zelf
opoffering zal een belooning brengen, wel
ke aftreden nooit geven kan.
De „Daily Herald" zegt, dat het land
thans goed op weg is, een eensgezinde
meening te vormen. Er zijn er niet veel
meer, die niet zien, dat een huwelijk als
de koning wenscht in strijd is met de po
sitie, welke hij inneemt.
De „Daily Express" beschouwt de ver
klaring van mevrouw Simpson als het
einde van de crisis en de „News Chro
nicle" schrijft, dat deze verklaring van
mevrouw Simpson haar tot eer strekt.
Hierdoor moet de toestand opgehelderd
worden, welke ondragelijk werd. Er be
staat geen twijfel over hetgeen de onder
danen van den koning verlangen. Wat zy
kan, kan hy ook en het is zijn plicht dit
te doen.
De „Daily Mail" schrijft, dat de crisis
nog niet ten einde is, de koning moet nog
tijd hebben om na te denken.
DE DOMINIONS EN DE CRISIS
Het Zuid-Afrikaansche kabinet is in een
speciale zitting bijeengekomen om den toe
stand, welke het gevolg is van de consti-
tutioneele crisis te bespreken.
De Australische minister-president Lyons
De wereld
in vogelvlucht
Het pleit in Engeland is nog steeds niet
beslist. Gisterenmiddag heeft de Engelsche
premier Baldwin een verklaring afgelegd
in het Lagerhuis, doch veel nieuws kon hij
niet vertellen. Er blijkt evenwel uit, dat
de regeering den koning nog eenigen tijd
wil laten om zijn beslissing te nemen. Te
vens is uit het verloop van de zitting wel
gebleken, dat het Lagerhuis in overgroote
meerderheid achter Baldwin staat. De heer
Churchill, die zich in deze dagen heeft
opgeworpen tot leider van de oppositie
tegen de houding der regeering en die
verondersteld wordt met den koning onder
een hoedje te spelen, heeft gisteren duide
lijk moeten merken, dat zijn actie in het
Lagerhuis niet in goede aarde valt. De
vrouw om wie de crisis is ontstaan, mevr
Simpson, heeft uit Cannes, waar zij thans
vertoeft, een verklaring gepubliceerd, dal
zij van een huwelijk wenscht af te zien,
wanneer daardoor de crisis zou worden op
geheven. De Engelsche bladen wijzen er
thans op, dat wat deze vrouw kan, ook
de koning kan. Is zij tot zulk 'n opofferings
gezindheid in staat, dan mag men van den
koning verwachten, dat hij minstens een
zelfde plichtsbesef koestert.
Uit Spanje komt den laatsten tijd al heel
weinig nieuws. Madrid wordt nu reeds
weken lang aangevallen, maar blijft met
succes weerstand bieden. Volgens berich
ten van Duitsche bladen zou Franco thans
een andere tactiek gaan volgen. Volgens
weer andere berichten, zou vandaag een
nieuwe en zeer felle aanval kunnen wor
den verwacht, welke de situatie zou moe
ten forceeren.
De gezondheidstoestand van den Paus,
welke de laatste dagen eenige bezorgd
heid baarde, is thans weer iets beter ge
worden. Gisteren zette een verbetering
van den toestand in, welke zich vandaag
heeft gehandhaafd.
verklaarde, dat indien morgen geen defini
tieve mededeeling inzake de crisis is ont
vangen, het parlement van dag tot dag zal
worden verdaagd in afwachting van deze
verklaring. Lyons voegde hieraan toe, dat
hij het parlement bijeen heeft geroepen,
opdat de leden niet over geheel Australië
verstrooid zouden zyn en in den kortst
mogelijken tijd bijeen kunnen komen om
de noodige maatregelen te treffen.
GAAT MEVROUW SIMPSON NAAR
ITALIë?
Het hardnekkige gerucht gaat, dat zelfs
als koning Edward niet aftreedt, mevrouw
Simpson naar Italië zal gaan, naar het
Lago Maggiore of het Como-meer om zich
aan alle publiciteit te onttrekken.
In Britsche kringen te Parijs gelooft
men steeds meer, dat de koning niet zal
aftreden.
ANGLIKAANSCHE KERK
EN ECHTSCHEIDING.
De „Tijd" schrijft:
Het „Volk" spreekt erg gemakkelijk
over echtscheiding.
Maar één historisch feit moet ook „Het
Volk" toegeven: dat de Roomsch-Katholieke
Kerk er een onveranderlijke huwelijksleer
op nahoudt, in tegenstelling met de An-
glikaansche.
„De Anglikaansche Kerk is altijd een
tweeslachtig iets geweest, een tusschen-
vcrm tusschen het Katholicisme en het
Protestantisme. Zij was geboren als een
politiek compromis, enter bezegeling
van een echtscheiding!
Dit laatste doet vreemd aan, vooral wan
neer men leest, dat het deze zelfde Kerk
is, die onverzettelijk is in haar weigering
een huwelijk tusschen Edward VHI en
mevrouw Simpson te voltrekken. Toch is
het zoo. De achtste der Hendrikken ia het
geweest, die deels uit politieke oogmerken
in de 16de eeuw de Engelsche Kerk van
Rome heeft losgemaakt en zich tot „op
perste hoofd van de Kerk van Engeland"
heeft laten uitroepen. De aanleiding tot dit
optreden was echter: zijn verlangen de
schoone Anna Boleyn te huwen. Daarvoor
moest zijn huwelijk met Catharina van
Arragon, die hij als bruid tegelijk met het
Rijk van zijn broer Arthur had geërfd,
ontbonden worden verklaard.
Aangezien Paus Clemens VII dit wei
gerde, zag de Engelsche koning er geen
andere oplossing voor dan de stichting van
een nationale kerk, de losmaking van Rome,
waaraan de Anglikaansche Kerk dus haar
bestaan te danken heeft.
Nu kan men hiertegen aanvoeren, dat
deze nieuwe Kerk niet een echtscheidig
had goed te keuren, maar een huwelijk
ongeldig te verklaren. Maar onder het
eerste Hoofd van de Anglikaansche Kerk,
den in Engeland ondanks zijn fouten toch
terecht zeer vereerde koning Hendrik Vin,
heeft deze Kerk wel degelijk ook een
echtscheiding moeten bezegelen. Vast
staat, dat koning Hendrik VTII zich liet
scheiden van Anna van Kleef, waarna de
toenmalige Anglikaansche Kerk is geen be
zwaar in zag, den vorst opnieuw in den
echt te verbinden".
Ofschoon Het Volk meent, dat Paus Cle
mens VII uit politieke motieven handelde
dit is een geschiedkundige dwaling van
het blad constateert het evenwel het
verschil tusschen de houding van de on
verzettelijke Katholieke Kerk, die het af
vallen van een koning met zijn volk duld
de, eer dan met de leer over het huwelijk
te marchandeeren, en het compromis der
Anglikanen.
Gelukkig volgt evenwel in casu de An-
glicaansche Kerk de katholieke leer over
de onontbindbaarheid van het huwelijk
en de verwerpelijkheid der echtscheiding.
Doodelijk ongeluk te
Nieuwkoop
Tengevolge van de gladheid.
Gisteravond had onder deze gemeente
op den betonweg tusschen Nieuwkoop en
Nieuwveen een ernstig ongeluk plaats.
Vanaf Nieuwveen kwam een personen
auto, bestuurd door den heer N. uit Gouda,
terwijl uit de richting Nieuwkoop per rij
wiel kwam gereden de 31-jarige onge
huwde mej. T. E. van der Ent Braat uit
Noorden.
Aangezien de wielrijdster niet voldoende
rechts reed, vermoedelijk ten gevolge van
de gladheid, remde de chauffeur, doch mede
tengevolge van de gladheid, slipte de auto
dwars over den weg, waardoor mej. v. d.
E. B. in botsing kwam met de achterzijde
van de auto.
Deze botsing was van dien aard, dat het
rywiel totaal vernield was, en de berijd
ster over een afstand van ongeveer 17 M.
werd weggeslingerd.
In hoogst-bedenkelijken en bewusteloo-
zen toestand werd zij opgenomen.
Geneeskundige hulp was zeer spoedig
aanwezig, doch het slachtoffer is ongeveer
Dit nummer bestaat uit
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De toestand van den Paus vooruitgaande
(2e blad).
Het besluit van den Engelschen koning
staat nog niet vast. De verklaring van Bald
win. Het Lagerhuis staat achter hem. Een
verklaring van mevr. Simpson (le blad).
BINNENLAND.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag van de Tweede
Kamer betreffende de begrootingen van
het departement van landbouw en vis-
scherij en het landbouwcrisisfonds. (2de
blad).
De memorie van antwoord op het voor-
loopige verslag van de Tweede Kamer over
de begrooting van defensie. (2de blad).
Eveneens is verschenen de memorie van
antwoord op het verslag van de Tweede
Kamer over de begrooting van sociale za
ken. (2de blad).
Inhet Noord-Hollandsch Kanaal reed
gisteravond een personenauto te water,
waarbij twee inzittenden verdronken.
(Gem. Ber., 3de blad).
OMGEVING.
Doodelijk ongeluk onder de gemeente
Nieuwkoop. (1ste blad).
na 15 minuten, zonder tot het bewustzijn
te zijn teruggekeerd, overleden.
De burgemeester van Nieuwkoop, de
Rijks- en gemeente-politie waren onmid
dellijk aanwezig.
Het lijk en de auto werden in beslag ge-
romen; het lijk werd des nachts vrijge
geven en vervoerd naar de pleegouders van
mej. v. d. E. Br., den veehouder J. Nell te
Noorden.
Omtrent de schuldvraag wordt een ernstig
onderzoek ingesteld.
Klokwijding te Stompwijk.
Hedenmorgen heeft de „doop" plaats ge
had van de nieuwe klokken, welke in den
toren der St. Laurenskerk te Stompwijk
zullen worden opgehangen.
De plechtigheid werd verricht door den
hoogeerw. heer C. M. Jonckbloedt, deken
van Zoeterwoude, daarbij geassisteerd door
den zeereerw. heer C. Floor, pastoor der
parochie als diaken en den weleerw. heer J.
Verkley als sub-diaken.
Tijdens de „doop" asssiteerden tevens de
weleerw. heeren Th. van Vugt, kapelaan te
Den Haag en L. A. Brabander, kapelaan
te Voorschoten. Als ceremoniarius fungeer
de de weleerw. heer A. Bregten, kapelaan
der parochie.
Peter en Meter van de klok waren de
burgemeester van Stompwijk, de edel-
achtb. heer Keyzer en zijn echtgenoote, die
de klokken als naam gaven: „Salvator",
„Ave Maria" en „Cornelia".
Na de plechtigheid heeft deken Jonck
bloedt de liturgische beteekenis van da
klokken en van de klokwijding uiteenge
zet.
Pastoor Floor heeft een dankwoord ge
sproken en uitgelegd, hoe deze klokken
zullen luiden, om God te loven, Maria ter
eere en om ons de heiligen ten voorbeeld
te stellen.
Ten besluite van de plechtigheid werd
het „Te Deum" gezongen.
De plechtigheid werd ook bijgewoond
door den Amsterdamschen beiaardier, den
heer Vincent, door den klokkengieter, den
heer Fritsen uit Rixtel en door den instal
lateur, den heer Elderhorst.
Het opschrift van de groote klok luidt:
Lauda Deum Salvatorem Voco Plebem in
honorem Levitoe Larentii. („Ik loof God
den Verlosser; ik roep het volk ter eere
van den leviet Laurentius").
De tweede klok draagt tot titel: „Avo
Maria".
Op de derde klok de volgende spreuk
aangebracht: Ut Frater ille, sic ego Ductori
meo nil nego. („Evenals deze „broeder",
zoo weiger ook ik niets aan mijn Leider").
Foto Slegtenhorst.
