DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
KONING EDUARD NEEMT NOG
GEEN BESLUIT
28ste Jaargang
ZATERDAG 5 DECEMBER 1936
No. 8591
9F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roornitbetaMng:
Voor Leiden 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V De burgeroorlog in Spanje
De socialistische pers is in de wolken
over wat de politieke medewerker van
het katholieke weekblad „De Nieuwe
Eeuw" meent te moeten opmerken naar
aanleiding van den Spaanschen burger
krijg.
Genoemde schrijver wil „tot voorzich
tigheid manen" in de beoordeeling van de
Spaansche gebeurtenissen. „Is het een
strijd tusschen christendom en commu
nisme"? vraagt hij.
Men vindt, naar het oordeel van den
schrijver, in het leger van de opstande
lingen vele jonge menschen, die het zoo
zien. „Of echter óók bij de leiders van de
Spaansche opstand deze bedoelingen zuiver
aanwezig zijn"; of hun overwinning -zou
uitloopen op „een in waarheid Qhristelijk
bewind"? De schrijver antwoordt: „Dat
meen ik nog steeds te moeten betwijfelen".
Hij herinnert aan de mededeelingen over
het gebruik vaü de opstandelingen, „in
koeleD bloede hun gevangenen neer te
schieten"; hij herinnert aan de wreedhe
den, die de Rifkabyllen bedrijven en aan
de massa-moorden, waarmede de „zuive-
rings-actie" gepaard gaat in gebieden, die
de opstandelingen bezetten. Hij betoogt,
dat in een burgeroorlog niet alle wreed
heden en excessen vermeden kunnen wor
den, doch de genoemde voorbeelden „kun
nen toch slechts als openbaring van een
systeem worden verklaard". En dat sys
teem berust op den geest van geweld, „niet
in dienst van het christendom en van
christelijke levenswaarden, doch van ge
weld in dienst van nationalistische harts
tochten en nationale hoovaardij". Men
leert dit systeem elders in Europa ken
nen; het leidt tot Oorlogsspanning, en ka
tholieken, aldus de schrijver, moeten ten
deze „de uiterste gereserveerdheid" be
trachten.
Die „uiterste gereserveerdheid" hebben
wij onzen lezers van den aanvang af voor
oogen gehouden.
Vast staat voor ons, dat alles beter
is of: minder slecht dan de heer
schappij van het communisme. En als de
„rebellen" het in Spanje niet zouden win
nen, zou dat een absolute macht van het
communisme tengevolge hebben. Daarom
hopen wij met sterk verlangen op een af
doende, een beslissende overwinning van
de „rebellen" of „nationalisten".
Maar niet staat voor ons vast, dat de
overwinning van de „rebellen" een chris
telijke regeering aan het bewind zal bren
gen. Wij hopen het, natuurlijk maar het
zou ook wel eens anders kunnen zijn. Er
zijn onder de „rebellen" of „opstandelin
gen" ongetwijfeld zeer vele goede katho
lieken, maar er zijn er ook onder 't is
duidelijk! die er, voor de katholieken
onaanvaardbare politieke theorieën en
practijken op na houden. Welke groep zal
tenslotte bij een overwinning de leiding ne
men? Wij weten 't niet. En daarom is ook
naar onze meening de uiterste gereser
veerdheid geboden.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN
Z. H. DEN PAUS.
VATIKAANSTAD, 5 Dec. (A.N.P.) Z. H.
de Paus lijdt aan een geringe opzwelling
van een been. De audiënties zijn dienten
gevolge uitgesteld.
BALDWIN HOUDT VOET BIJ STUK
MORGANATISCH HUWELIJK ONMOGELIJK
VERKLARING IN HET LAGERHUIS.
Er is vandaag geen verandering geko
men in den toestand var de Engelsche con-
titutioneele crisis, ontstaan door de voor
nemens van den Engelschen koning om met
mevr. Simpson in het huwelijk te treden.
In het Britsche Lagerhuis heeft minister
president Baldwin gisteren een verklaring
afgelegd, waarin hij o.m. zeide:
„Sommige persorganen hebben gisteren
en vandaag het denkbeeld geopperd, indien
de koning mocht besluiten te trouwen, zijn
gemalin niet noodzakelijkerwijze koningin
zou behoeven te worden. Deze denkbeel
den missen elke constitutioneele basis. On
ze wet kent niet zooiets als een morgana
tisch huwelijk. Het eenige middel, dat het
mogelijk zou maken een dergelijk gevolg
te vermijden, zou zyn een wetgeving voor
een speciaal geval. De Regeering is niet
bereid een dergelijke wet in te dienen.
Bovendien zijn deze kwesties van ge
meenschappelijk belang voor het geheele
gemeenebest, en een zoodanige verandering
zou niet zonder de goedkeuring van alle
Dominions tot stand gebracht kunnen wor
den. Na een door mij Ingesteld onderzoek,
ben ik tot de ovértuiging gekomen, dat een
dergelijke toestemming niet zou worden
verleend.
Ik heb gemeend, dat het mp plicht was,
deze verklaring af te leggen voordat het
Huis uiteengaat, teneinde elk misverstand
uit den weg te ruimen. Op het oogenblik
heb ik mets meer te verklaren."
Na de woorden van Baldwin werd de
zitting van het Lagerhuis verdaagd tot
Maandag.
In parlementaire kringen is men volgens
Havas van meening, dat de oppositie, die
Baldwin tegen het huwelijk des konings
heeft ontketend, den troonsafstand van den
koning vrijwel onvermijdelijk maakt.
COMMENTAREN DER BRITSCHE PERS.
De „Times" schrijft, dat de verdaging van
het parlement voor het weekeind nog een
paar dagen onzekerheid kan beteekenen
voor de beslissing van den koning bekend
wordt. Het feit, dat dit uitstel zonder mor
ren is aangenomen, kan als een teeken wor
den beschouwd, dat ieder sympathiseert
met de ernstige persoonlijke onrust, welke
de koning op dit oogenblik moet doorma
ken. Toch gelooft men niet, dat de beslis
sing kan worden uitgesteld.
De „Daily Telegraph" schrijft: „We ho
pen, dat de koning datgene zal doen, wat
het meest in overeenstemming is met zijn
koninklijke waardigheid en de eer van het
koninkrijk. De verondersteling, dat iemand
in het kabinet of hierbuiten wenscht, dat
de koning aftreedt, is een monsterachtige
onwaarheid, integendeel, men beschouwt
het als een ramp als hij zou aftreden.
De „Daily Mail" is van meening, dat het
volk hoopte, dat een middenweg zou wor
den gevonden in de elastische constitutie.
De houding van minister-president Bald
win is sterk beinvloed door de antwoorden,
welke hij van de Dominions heeft ontvan
gen.
De „Morning Post" zegt, dat de koning,
door zijn liefde op te geven, alleen zijn
eigen onmiddellijk geluk opgeeft. Door dit
te weigeren zou hij de toekomstige wel
vaart van zijn volk, de stabiliteit van het
rijk in gevaar brengen. De koning staat
voor de keus tusschen het volgen van zijn
eigen wil of zelfopoffering. Het blad kan
niet gelooven, dat de beslissing den man
onwaardig zal zijn of dat de oplossing zal
worden gezocht in aftreden.
De „Daily Express" is van meening, dat
de laatste verklaring van Baldwin een di
recte uitdaging tot den koning is. Indien
er Donderdag al een crisis was, dan is deze
thans ernstiger. Deze ernstige moeilijk
heid kan worden opgelost als het kabinet-
Baldwin zijn oppositie tegen het huwelijk
DE HERTOG VAN YORK, de oudste
broeder van den Engelschen Koning, die
hem opvolgt op den troon by een even
tueel e abdicatie van Eduard VIII.
DE HERTOGIN VAN YORK, die by een
aftreden van den Koning Koningin van
Engeland wordt.
PRINSES ELISABETH, het oudste doch
tertje van den Hertog van York.
PRINSES MARGARET ROSE, het twee- DR. BLUNT, de Bisschop van Bradford,
de dochtertje van. den Hertog van York. die de crisis in een accuut stadium bracht.
van den koning opgeeft. Het blad besluit:
„We kunnen den koning niet verliezen, we
kunnen hem geen afstand van den troon
laten doen".
De „Daily Herald" betreurt, dat Bald
win tot nu toe nog geen feiten heeft gege
ven. De verkeerde opvattingen over den
aard van de geschillen tusschen het kabi
net en den koning worden gevaarlijk.
Er moet duidelijk worden gemaakt, dat
het zwaartepunt ligt in de echtscheidingen
van mrs. Simpson.
De „News Chronicle" wenscht eveneens
onmiddellijke opheldering. Het blad is ook
van meening, dat door de verklaring van
Baldwin in het Lagerhuis de crisis ernsti
ger is geworden.
EEN NIEUW KABINET?
Geruchten rondom Churchill.
De geruchten, volgens welke Chrirchill
een nieuw kabinet zou vormen en aldus
htjt constitutioneele geschil zou regelen
tusschen kabinet en vorst, worden in En
gelsche politieke kringen als weinig gefun
deerd beschouwd. Een zoodanig kabinet
zou trouwens geen 25 stemmen in het La
gerhuis achter zich hebben. Men veronder
stelt, dat deze geruchten hun oorsprong
vinden in de sympathie, die Churchill voor
den koning gevoelt.
VERZET IN CANADA.
Alle Canadeesche bladen verzetten zich
tegen een huwelijk van den koning met
mrs. Simpson. Zij wijzen alle op de symbo
lische rol van het koningschap in het Im
perium, welke den koning verbiedt beslis
singen te nemen, welke hem op de eerste
plaats door zijn persoonlijken wil worden
ingegeven.
AUSTRALIË STEUNT DE REGEERING.
Het federale parlement van Australië
is voor 9 December bijeengeroepen in ver
band met de constitutioneele crisis. Na een
bespreking met den hoogen-commissaris
van het Vereenigde Koninkrijk verklaarde
Lyons aan Baldwin, dat Australië iedere
actie van de regeering steunt.
Het kabinet van Nieuw-Zeeland zet de
bespreking van den toestand voort. In of-
ficieele kringen laat men niets los, doch de
openbare meening verzet zich tegen een
huwelijk van den koning met mrs. Simpson.
DEMONSTRATIES VOOR
BUCKINGHAM PALACE.
In den laten avond trokken gisteren een
driehonderdtal jongemannen en vrouwen
door Hydepark naar de poorten van het
Buckingham paleis, waar zij het volks
lied zongen en riepen: „Wij willen koning
Edward, doch ook Baldwin". De demon
stranten werden door eenige politieagen
ten met zachte hand van het paleis ver
wijderd.
De aartsbisschop van Canterbury heeft
een beroep gedaan op allen, tot wier plicht
het behoort tot het volk te spreken, om
zich te onthouden van een bespreking van
den buitengewoon moeilijken en delicaten
toestand, totdat de beslissingen bekend
zijn gemaakt.
De voorzitter van het Trade Union Con
gress, Bevin, verklaarde, dat naar de mee
ning van het congres de supprematie van
het parlement gehandhaafd moet blijven,
hoe moeilijk ook de kwestie mocht zijn.
DE GEVOLGEN VAN ABDICATIE.
Een abdicatie van den koning zou ver
scheidene tienduizenden arbeiders werk
loos maken, aangezien er verscheidene
aardewerk- en messenfabrieken, benevens
goudsmeden zijn, die reeds begonnen wa
ren met het vervaardigen van serviezen
enz. met de letters van den koning.
MRS. SIMPSON TREKT DOOR
FRANKRIJK.
Mrs. Simpson is gisteravond acht uur te
Blois aangekomen en heeft haar intrek
genomen in een hotel.
Hedenochtend om 3.20 uur vertrok zij
weer. Men weet niet, waarheen zij zich
heeft begeven.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Hedenochtend waren de leerlingen van
de H.B.S. aan den Bergsingel te Rotter
dam onder leiding van een gymnastiek
leraar in de overdekte zweminrichting te
Hillegersberg aan het zwemmen. Een hun
ner, de 15-jarige zoon van den heer J. B.
J. Ratté, wethouder van onderwijs te Rot
terdam, heeft tijdens het zwemmen een
hartverlamming gekregen. Hij zakte in de
diepte en hoewel hij spoedig op den wal
werd gebracht, kon slechts den dood wor
den geconstateerd.
