DINSDAG 24 NOVEMBER 1936 No. 8581 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN r VOORNAAMSTE NIEUWS 28ste Jaargang Ste £cki&ch£(5oii/t<mt OF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bq voormt^eb'ing: Vuor Leiden 19 eent pel week t 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Hei Geïllustreerd Zondagsblad is. voor de Abonné's ver krijg Laar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. XI DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen. Zijt ge vanavond vrij? Een vraag aan de jonge menschen van 18 tot 25 jaar in Leiden. Maar de anderen, elders wonend, en de ouderen mogen het ook lezen. De vraag, die wij bedoelden jongen men schen graag zouden willen stellen, is: Z ij t ge vanavond vrij? We bedoelen niet, of ge misschien afgesproken hebt, om 'n kaartje te leggen, welke afspraak uitgesteld kan worden, of eenandere afspraak hebt gemaakt, welke óók uitstel gedoogt, waarschijnlijk zonder dat er een groot be lang mee geschaad wordt. We bedoelen, u te vragen, of ge vanavond vrij zijt, d.w.z. of er geen andere plichten zijn, die door u vervuld moéten worden. Zijn die plichten er niet welnu zorgt dan dat ge vanavond om 8.15 aanwezig zijt in de kleine zaal der Stadsgehoorzaal. U wordt daar geïnviteerd door het*- be stuur van de afd. Leiden der R.K. Staats partij. „Dus, 't gaat over politiek". Ja, 't gaat over politiek. En omdat 't ever deze zeer belangrijke zaak gaat, moogt gij eerlijk en zónder 'n speldeknop over drijving gezegd: moogt gij niet. onverschil lig toekijken. De politiek moet de belangstelling hebben óók van de jongeren. En 2e heeft ook de belangstelling van vele jongeren. Maar, helaas, veeltijds een belangstelling, die deze jongeren, met name deze katholieke jongeren, niet kunnen verantwoorden belangstelling, die zich uit, negatief, in ondoordachte, door-draven de critiek; of die zich manifesteert, positief, in steun te verleenen aan een partij of be weging, waarvoor de geroepen leiders van ons, katholieken, met den. meest ernstigen nadruk gewaarschuwd hebben. Zij allen zijn voor dezen avond uitgenoodigd. En verwacht wordt, dat zij aan deze uitnoodi- ging gevolg zullen geven, tenzij zij moch ten meen enniet meer te kunnen lee- ren, 't in ieder geval beter te weten, dan de. eminente spreker van dezen avond: rector pas benoemd: deken Bots. Van vele anderen jongeren heeft de poli tiek de belangstelling niet. Zij doen geen goed, zij doen ook geen kwaad op politiek terrein. Deze houding, die verklaarbaar is, zou niet zoo. erg betreurenswaardig zijn, a 1 s de tijdsomstandigheden niet zoodanig waren, dat onverschilligheid en onkunde in de politiek een groot gevaar schept. De tijdsomstandigheden zijn zoo, dat óók de jongeren zich voor de politiek moeten interesseeren. Eerstens, omdat zij, wanneer zij tot de volwassenen moeten worden gerekend, klaar moeten staan, om mee te strijden, overtuigd en welbewust, den po- litiekèn strijd. Al zou 't alleen maar zijn aan de stembus. Als zij zich voor dien tijd niet t ij d i g voorbereiden, is vooral in de zen tijd de kans groot, dat zij later kiezer geworden"aan het gevaar van de sertie uit het katholieke kamp geen weer stand kunnen bieden. Vervolgens moeten óók de jongeren zich voor de politiek interesseeren, omdat vele hunner een, voor de politieke propaganda belangrijken, onontbeerlijken steun kunnen vérleenen. Doch deze laatste overweging is hoe belangrijk ook niet de belangrijkste. Be doelde steun zal ook niet van allen worden gevraagd of verlangd. Het belangrijkste is: politieke scholing, politieke ontwikkeling voor de jongeren. Die scholing, die ontwikkeling wenschen alle verstandige jonge menschen natuurlijk Daarom zal de belangstelling vanavond groot zijn!.... Wij hopen 't van ganscher harte. DE RIJKSMIDDELEN IN OCTOBER. De staat der rijksmiddelen over Octo ber 1936 is gepubliceerd. Hij valt niet mede en evenmin tegen. Hier en daar had men een forscher stijging verwacht, zooals bij de omzetbelasting, en elders mag men te vreden zijn met het resultaat. Het is ten slotte logisch, dat de oogst goed maar niet overvloedig is geweest, want in één maand tijds kan een situatie, die jaren geduurd heeft, niet plotseling tot het andere uiterste overslaan. In de maand October j.l. werd aan „overige" middelen geïnd 35.307.426 tegen een raming van 30.980.416, dus on geveer ƒ4.4 millioen meer en tegen ƒ31.404.327 over October 1936, wat een voordeelig verschil beteekent van circa ƒ3.9 millioen. Dat de zegelbelasting sterk is toegenomen als gevolg van de zeer groote omzetten ter beurze behoeft niet extra te worden vermeld. Deze post bracht in Oc tober 1936 op ƒ2.676. 921 bij een raming van 1.550.000 en bij een ontvangst van 1.175.171 in October 1935. Het bedrag aan beurszegels was resp. 1.329.277 en 321.000. De omzetbelasting viel tegen: 4.730.276 bij een raming van 5 millioen en een recette van 4.4.954.676 in dezelfde maand van 1935. Het publiek heeft derhal ve niet veel meer gekocht tenzij de gestegen koopkracht zich geuit heeft bij zaken, die eenmaal in de drie maanden hun omzetbe lasting-verplichtingen nakomen. Dan zou hieruit de conclusie te trekken zijn, dat het de groot-bedrijven zijn, die. het meest ge profiteerd hebben van de monetaire wijzi ging. Dit zal eerst blijken uit den midde- lenstaat van Januari, en Februari 1937! Door de betere ontvangsten in October is natuurlijk de achterstand gedurende het geheele jaar niet ingehaald. In de eerste tien maanden van 1936 wer den geïnd in totaal 302.825:994 bij een ra ming van 309. 604. 160, wat een achter stand beteekent van ongeveer 6.8 mil lioen. In dezelfde maanden van 1935 was het batig saldo ƒ305.024.800, dat een te ruggang beteekent van ongeveer 2,4 mil lioen. Het jaar 1936 is tot dusver nog me- degevallen, terwijl het zich laat aanzien, dat de uitkomsten over het geheele jaar hooger zulen zijn dan in 1935, terwijl de raming nagenoeg zal worden gehaald. Want zeer zeker zal December as. behooren tot de meest gunstige maanden sinds het in trede van de crisis. - De invoerrechten haalden 70.883. 943 bij een raming van 70 millioen. De Minister heeft dus goed geschat, al is dezé uitkomst slechts gevolg van ipcidenteele factoren, die destijds bij het opmaken van de begroo ting niet te overzien waren. Deze post blijft dubieus, want men kan natuurlijk niet zeg gen, in hoeverre de import van buiten- landsche goederen zal stijgen dan wel da len. De groote afzetgebieden voor ons land neigen nog steeds verder over naar de autarkie. Ook Engeland, waar in 1937 de onderhandelingen over de vernieuwing van Ottawa zullen beginnen. Over hét alge meen blijven de verschillende accijnsen'be- neden de raming, terwijl zij eveneens ach terblijven bij hetgeen in dezelfde periode van 1935 werd geïnd. Dit kan ook niet an ders, gezien de sterk gedaalde koopkracht van-ons volk over de eerste negen maanden van het jaar. Zooals gezegd is in October j.L een schuchtere verbetering te bemer ken. De accijns op geslacht en op bier zijn echter iets hooger, maar deze stijging mag geen naam hebben. De omzetbelasting over treft de raming der eerste tien maanden van het jaar met 75.769. Het geïnde be drag was bovendien circa f 700.000 hooger dan dat in JanuariOctober 1935. De rechten van successie bleven bij de raming met 4.3 millioen ten achter. De Regeering heeft nu eenmaal geen invloed op het aantal rijkere personen, die het tij delijke met het eeuwige verwisselen; een raming van deze post ligt natuurlijk geheel en al in de lucht en baseert zich op de ge middelde resultaten over de afgeloopen jaren. Over de directe belastingen ia niets bij zónders te vermelden. Het bedrag van de raming is 113.100.000, terwijl tot uit. Oc tober j.l. daarvan geïnd was 95.032.290 legen 90.088.506 in dezelfde periode van 1935. Het ziet er naar uit, dat in 1937 meer zal worden geïnd, gezien de sterke stijging in guldens van het -nationale vermogen en tevens van het nationale inkomen. De te genwaarde in guldens van onzen export is toegenomen. En de verwachting bestaat, dat verschillende maatschappijen weer divi dend zullen gaan betalen of dividend, dat de laatste jaren werd uitgekeerd wat zullen verhoogen! Een staatkundige epidemie. Verschenen is het reeds eenigen tijd ge leden aangekondigd nieuwe bock van mr. Marchant: „Een staatkundigie epidemie. Het ziektebeeld van het Dietse Nationaal-Socia- lisme in Nederland". Wij willen hier enkele passages citeeren uit het laatste hoofdstuk van het met zeer vele gegevens gedocumenteerde werk: „Zoo komt dan op zekeren dag een mijn heer tot ons, die van staatkunde niets blijkt te weter-, met de booösóhap: gij zijt slam pampers, gij kunt niet zelf de menschen kiezen, die staatkundig u vertegenwoor digen tegenover de regeering. Dat moet anders wordén. Ik zelf zal tegelijk u ver tegenwoordigen en u regeeren. Ik voel, dat ik dat kan Ik voel mij daartoe geroepen. Of ik het kan,' moet gij mij niet vragen; ik verzeker u, dat ik het kan. Ik vraag veel van u. Ik vraag-u, dat gij mij. alles uitlevert, want ik alleen zal zijn de regeering. Ik al leen zal handelen. De Kroon handelt niet. Ik stel mij voor al miji daden verantwoor delijk, maar niet tegenover u, want dat is verantwoordelijkheid naar beneden, en die is onbestaanbaar. Ik ieg dus aan.u.geen verantwoording af. Ik dien u ook geen be grooting in, die gij hebt goed te keuren en waaraan ik ben gebondenCritiek zal ik niet dulden. De pers. zal ik zetten naar mijn hand. Gij zult geen enkele gelegenheid krijgen om mij met een wettelijk middel te verwijderen. Ik vraag u: wilt gij mij dit vertrouwen geven?" Het antwoord op deze vraagt geeft mr. Marchant aan het slot van zijn boek: Een, beschaafd volk, dat is een volk, dat in al zijn lagen een elementaire kennis heeft en gewoon is zijn verstand te gebruiken, een beschaafdvolk, dat op deze vraag .een toestemmend antwoord zou geven, zou ziek zijn, doodziek. Het zou lijden aan de staat kundige epidemie, die in deze verhandeling is beschreven. Wie voor zijn welzijn heb ben te waken, mogen geen .middel verzui men, om het voor het voortwoekeren der ziekte met alle middelen te bewaren". DE NATIONALE FEESTDAG OP 7 JANUARI. Naar aanleiding van het feit, dat de Raad van Ministers besloten heeft, den dag van het huwelijk van Prinses Juliana, 7 Januari, te beschouwen als nationalen feestdag, zul len alle Rijksdiensten en de daaronder res- sorteerende instellingen en bedrijven, voor zoover mogelijk is, zijn gesloten. Bovendien is van den Minister, van Bin- nenlandsche Zaken een circulaire uitgegaan aan de Geaeputeerde Staten der onder scheidene provincies en de gemeentebestu ren, waarin hij te kennen geeft, dat hij het op prijs zal stellen indien ten opzichte van de verschillende diensten, voor mogelijk is, dezelfde gedragslijn wordt volgd. De wereld in vogelvlucht De Spaansche burgeroorlog, die voor eenige dagen nog zoo .fel woedde, is plot seling ingezakt tot een smeulend vuurtje. En rondom dit smeulend vuurtje- wordt thans rustig gepraat: over de diplomatieke verwikkelingen, welke het gevolg zijn van den burgeroorlog. Wegens- het gevaar van clandestiene hulp aan de strijdende par tijen, worden thans- zoowel door de sche pen van Franco als-door die van de regee ring buitenlandsche schepen in de Spaan sche territoriale wateren doorzocht op con trabande en dat is met name voor -Enge land aanleiding tot het treffen van maat regelen om eventueels ongewenschte ge volgen daarvan te vermijden. De Britsche schepen, die schade ondervinden van der gelijke aanhoudingen, verlangen nl. be scherming van hunregeering krachtens internationaal recht. En om daaraan te ontkomen is het -aangewezen middel om de beide strijdende' partijen te erkennen als belligërenten, .als oorlogvoerenden. De scheden, die zich wagen binnen de zo nes, welke door de belligerenten wordèn gecontroleerd, .doen ...dit dan op eigen risico. Maar tot deze „erkenning", welke overigens geen erkenning van de Burgos- regeering inhoudt, wil Engeland nog niet overgaan. Voorloopig bepaalt de Engelsche regee ring "zich tot het afkondigen -van een -ver bod van wanerivervoer. waardoor een sch'p met contrabande aan boord, zijn aanspraak op bescherming verbeurt.- Overigens is de toestand vrij kalrm Ita lië heeft verklaard;-dat. zijn steun aan.de Franco-regeering ziclr beperken zal -tot moreélen steun. DE KERK IN DUITSCHLAND. Conflict te München. MüNCHEN, 24 Nov. (A. N. P.). De span ning tusschen de Katholieke Kerk en den Staat is opnieuw aan den dag getreden in 'n conflict over het plaatsen van collecte- bussen.te. München. De kerkelijke autori teiten verzochten de gemeentelijke collec tebussen voor de armen uit de kerkgebou wen te verwijderen. De gemeenteraad heeft aan dit verzoek voldaan, doch de bussen thans geplaatst juist' buiten de kerkdeuren op gemeente grond. Het verzoek van de autoriteiten, om de kerkbussen te doen verwijderen, is een gevolg van het optreden van de na- tionaal-socialisten tegen de privileges van de Kerk,.zooals het verbieden van de vak- vereenigingen, het confisceeren van de kerkelijke belading en het in beslag ne men van de scholen met het ontslaan van het religieuse onderwijzend personeel. De kerkelijke autoriteiten baseerden hun verzoek op de gewijzigde verhouding tus schen Kerk en Staat. De gemeenteraad besloot verder niet te voldoen aan het vonnis van het Hoog Gerechtshof om de Kerk 3776 mark te be talen. „Indien er een principieele wijziging, is gekomen in de betrekkingen tusschen Kerk en Staat" zeide de nati-soc. burgemeester, „dan behoeven we niet te voldoen aan oude contracten." BINNENLAND HET HUWELIJK VAN PRINSES JULIANA Blijvende herinnering voor leerlingen en leerkrachten. In verband met het voornemen der re geering om bij gelegenheid van het huwe lijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard een blijvende herinnering te doen vervaar digen, voor alle leerlingen en leerkrachten van hier te lande gevestigde onderwijsin richtingen, heeft de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen aan de burge meesters een opgave gevraagd van de in elke gemeente gevestigde scholen, leer krachten en leerlingen. Het ligt in de be doeling van den minister vermoedelijk be gin Januari de exemplaren toe te zenden met verzoek dezeomstreeks 7 Januari te doen uitreiken. Naar wij vernemen is de datum voor den eere-avond, welken het Haagsch comité voor de viering van het vorstelijk huwelijk in het gebouw van Kunsten en Wetenschap pen heeft georganiseerd bepaald op 5 Januari. De aanvang is op 9 uur vastgesteld in verband mét een diner ten hove. Tijdens dit diner zal de koninklijke militaire kapel zich doen hoorenrdeze heeft-ook haar me dewerking aan dén eere-avond toegezegd. Voorts zal de koninklijke familie op 29 Decemberde vereenigingen inspecteeren, welke zich bij het bovengenoemde Haag- sche comité hebben aangesloten, met het doel de plannen van dat comité te steunen. En tenslotte kan nog worden gemeld, dat de plannen, welke het sub-comité voor de verlichting en versiering van de konink lijke residentie tijdens de bruidsdagen, heeft ontworpen, door het college van bur gemeester en wethouders ongewijzigd zijn goedgekeurd. HET PRINSELIJK PAAR EN DE WATERSPORT. Bezoek van Prins Bernhard aan een paar Amsterdamsclie scheepswerven. Prins Bernhard heeft gistermiddag een bezoek gebracht aan de Amsterdamsche werf G. de Vries Lentsch Jr. en aan de werf Het Fort van de firma de Vries Lentsoh, beiden aan de overzijde van het IJ. Z. D. H. was vergezeld van de heeren Ernst Crone, voorzitter van de Kon. Ned. zeil- en roeivereèniging, ir. J. J. Loeff, di recteur, van het Centraal bureau voor wa tersport; mr. Crena de Jongh, directeur van de Ned. Handel Maatschappij en W. Duijs uit Rotterdam. Dit bezoek had ten doel de bezichtiging van motorjachten. Zóoals men weet, heeft het prinselijke paar zijn ingenomenheid uit gesproken over het vooruitzicht, dat het nationale huwelijksgeschenk in de eerste plaats zal bestaan uit een jacht vóór de binnenwateren. De Koninklijke verbonden Nederlandsohe watérsportvéfeehigingéri, de Kon. Neder - landsche motorbootclub, de Nederlandsohe BUITENLAND. Deplomatieke verwikkelingen rondom den Spaanschen burgeroorlog. Italië zal Franco alleen moreel steunen. (2de blad). Horthy's bezoek aan Rome (2de blad). Rede van v. Zeeland. (2de blad). BINNENLAND. De Rijksmiddelen in October. Over zicht. (1ste blad). Beperking van den tarweverbouw Is opgeheven (1ste blad). Voor het Kon. Instituut van ingenieurs heeft Prof. Piccard een lezing gehouden over: Luchtvaart en stratosfeer. (3de blad). De moord te Merkelbeek. De verdenkin gen. tegen de huishoudster worden steeds ernstiger. (Gem. Ber. 4de blad en 1ste blad). Ontheffing Winkelsluitingswet VAN 4 TOT EN MET 7 JANUARI a.s. Naar wij vernemen heeft de Minister van Handel, Nijverheid en Scheepvaart in verband met het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard van Lippe Biesterfeld, burgemeester en wethouders van alle gemeenten gemachtigd, een al dan niet voorwaardelijke ontheffing van de Winkelsluitingswet te verleenen voor het tijdvak van 4 tot en met 7 Januari 1937. watersportbond en de Nederlandsche Ka- nobond, hebben zich tot een comité ver- eenigd om gelden in te zamelen met het doel, dat door de geheele watersport een bepaald onderdeel van dit jacht zal wor den gegeven om te toonen hoe de water sporters zich verheugen in de keuze van dit geschenk. Het algemeene comité tot aanbieding van het nationale huwelijksge schenk is in deze geraadpleegd en heeft zich direct met dit denkbeeld vereenigd. Het bezoek van Prins Bernhard aan de beide scheepswerven hield uiteraard ver band met deze aangelegenheden. PRINS BERNHARD BIJ WERKSPOOR. Het geheele bedrijf bezichtigd. Vanmorgen heeft Z. D. H. Prins Bernhard een bezoek gebracht aan het bedrijf van „Werkspoor" N.V. aan de Óosterburger- middenstraat. De Prins, die vergezeld was van den pré sident der Nederlaftdsche Handel Mij., den heer mr. D. Crena de Iongh, werd ontvan gen door den directeur, den heer ir. M. H. Damme, en den adjunct-directeur, ir. W. Maas Geesteranus, waarna de werkplaatsen van het bedrijf bezichtigd werden. Na af loop daarvan begafmen zich naar de ka mer der commissarissen, waar de staf van de directie en de hoofdingenieur aan Zijne Doorluchtige Hoogheid werden voorgesteld. Het bezoek, dat ruim twee uut in beslag had genomen, is, aangezien er geen rucht baarheid aan was gegeven, voor het publiek vrijwel onopgemerkt voorbijgegaan. BEPERKING VAN DEN TARWE VERBOUW OPGEHEVEN. De regeeringspersdienst meldt: Aangezien de prijsverhouding tusschen de tarwe en andere akkerbouwgewassen thans zoodanig is, dat de beperking van den tarweverbouw tot ten hoogste 1/3 van de geheele oppervlakte bouwland zooals j voorgeschreven in artikel 12, lid 1, van de crisistarwebeschikking 1936 niet meer noodzakelijk is, wordt hiermede ter alge meene kennis gebracht, dat deze beperking S is opgeheven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1