GESCHENKEN
C.F
HET IS PRETTIG
BERLITZ SCHOOL
Leidscli Mairnhuis
SERVIEZEN
Vfenschl II met SI. Kicolaos een taincüe cadeau te doen
DEKENS
U zoekt
J. VAM DER STOK
DE 3 EENEN
Begin nieuwe lessen, altijd.
Goedkoope Prijzen
PORSELEIN - KRISTAL
GERO-ZILVER en ZILMETA
LUXEenHUISH. ARTIKELEN
Magazijn St. Jozef
Religieuss Artikelen
'n Bijzondere
verrassing
Huwelijk Prinses Juliana
Herin neringswandborden
MARE 104, Telefoon 314, ot OUDE RIJN 10
Adverteeren doet verkoopen.
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1936
DE LEIDSCHE COUKAN1
TWEEDE BLAD - PAG. 7
als het regenachtig of vochtig
weer is om onder een lek
kere warme deken te slapen,
maar dan een van
III Haarlemmerstraat III
LEIDEN - TURFMARKT 3
NATIONALE LEERAREN.
Fransch - Duitsch Engelsch
Spaansch.
van WOLLEN en SATINET
Prima Wollen Dekens 3.75
Lxtra groote Wollen Dekens. 4.90
Extra zware Wollen Dekens 6.50
Pracht fantasie Dekens 3.95
De grootste maten, tot 2 meter
breed 7.93
Satinet Dekens3 60
Pracht zijde Wol sa Dekens 6.50
Molton Dekens, geheel blank 0.59
2-persoons molton Dekens 0 99
v/h. KUIJPERS BEDDENMAGAZIJN
BREESTRAAT 138-TEL. 1586
LEIDEN
Ons RECLAME MATRASSTEL
bestaande uit: 3 deelige matras, schuin
peluw en 2 kussens, prima
gevuld. lö./ö
Speciaal ingericht tot het opmaken,
overtrekken en bijvullen van al Uw
beddegoederan. - Wij maken van Uw
zware veeren bedden luchtige 3-deelige
matrassen. 70Ö1
ST. N1CULAAS
met apart cachet
en van blijvende
waarde vindt U bij
ons in enorme
verscheidenheid.
in het eenvoudige
en betere genre,
in alle prijzen.
BREESTRAAT 122-124
Bezoekt onze magazijnen, zoo
mogelijk ook in de morgenuren
TWEEDE KAMER
Een schandaal dat geen schandaal was De
verhouding tusschen Rijk en Neder landsche Bank
Vergadering van gisteren.
OCTROOI NED. BANK.
Aan de orde is het wetsontwerp tot ver
lenging (met vijf jaar) en wyziging van
het aan de Nederlandsche Bank verleende
octrooi.
De heer VAN DER WAERDEN (Soc.-
Dem.)verklaart zich teleurgesteld. Spr.
gaat de geschiedenis van het octrooi der Ne
derlandsche Bank na. Spr.'s verzet gaat
tegen het laten voorbijgaan van de gele
genheid om een grondige wijziging aan- te
brengen. Nu hebben particulieren, aandeel
houders, een overwegenden invloed op pri
maire gemeenschapsbelangen behouden.
De centrale bank heeft een gemeen
schapstaak te vervullen. Niet alleen de
S.D.A.P. ziet dit in. Ze heeft een gemeen
schapstaak, en moet daarbij niet door par
ticuliere personen hoe hoogstaand ook
worden geleid.
Een voor de gemeenschap
belangrijke zaak.
De heer TEULINGS (R.-K.) betoogt, dat
een staatsbank nog niet als een socialisti
sche instelling behoeft te worden be
schouwd. Er zitten groote vraagstukken
aan deze materie vast.
Prof. Kaag heeft reeds geadviseerd, de
leiding der bank uit te breiden met een
adviseur uit het sociaal-economische leven.
Maar bij dit wetsontwerp blijft alles vrij
wel bij het oude; wel zal de bank een open
markt-politiek kunnen gaan voeren en
wordt er een wijziging in de winstverdee-
ling aangebracht, doch dit is ook de hoofd
zaak der wyziging. En toch is hier een
voor de gemeenschap belangrijke zaak aan
de orde. Er kan nu b.v. een controverse
zijn tusschen de leiding der bank en de
openbare machten. Het moet zoo geregeld
worden, dat beide tot hun recht komen;
een synthese moet worden gevonden.
Het is nu mogelijk, dat de Nederlandsche
politiek een politiek voert, die een actieve
conjunctuur-politiek van de Regeering door
kruist of tegenwerkt. Spr. betreurt, dat de
Regeering een commissie voor bestudeering
en reorganisatie van het bankwezen blijk
baar afwijst. Haar werk zal geen verknoei
den tijd zijn. Hieruit volgt tevens, dat spr.
thans den tijd niet gekomen acht, om de
materie nu in het wetsontwerp onder te
brengen. Spr. zal het antwoord van de Re
geering afwachten.
De heer WESTERMAN (Partijloos) be
toogt, dat aan het pondenverlies in 1931
ook een staatsbank niet zou zijn ontkomen.
Er is weer voor een gemeenschaps-, een
staatsbank, een lans gebroken. Theoretisch
is dit verklaarbaar.
Spr. wijst er echter op, dat in het ver
leden practisch er aan de samenwerking
der centrale bank en de overheid wei
nig of niets heeft ontbroken.
Als een kat om de hecte brei.
De Minister van Financiën, de heer OUD,
heeft het 't beste geacht, het verlies dat de
Ned. Bank eenigen tijd geleden heeft ge
had door wat er met de ponden gebeurd
is, te beschouwen als afgeschreven. Dit
heeft spr. 2}< jaar geleden betoogd.
Spr. zou den heer v. d. Waerden er op
kunnen wijzen, wat in 1888 is gezegd door
den heer Gerretsen en in 1902 door dr.
Bos. Waarom al die oude plunje op te ha
len? Men njoet niet ts veel over het verle
den spreken; wellicht hebben we allen ko
len op ons hoofd.
De Minister van Financiën heeft in deze
materie geen directief van de Kamer te
aanvaarden, wegens zijn zelfstandige en
verantwoordelijke positie. Tevens beroept
spr. zich t.o.v. het octrooi op het standpunt
van een ambtsvoorganger, Minister De
Geer.
Er is groot verschil tusschen een com
missie van onderzoek voor het bankwezen
in het algemeen en het engere circulatie-
bankwezen. Men draait hier als een kat om
de heete brei. De centrale bank moet zelf
standig zijn, zegt men; doch tevens wil men
staatsleiding. Dat de centrale bank het al
gemeens welzijn heeft te behartigen, staat
ook voor spr. vast. In het verleden heeft
ze zich ook nooit door andere belangen la
ten leiden; nooit is het algemeen belang
opgeofferd aan dat der aandeelhouders.
Wel was er eens verschil van meening
over de vraag wat het algemeen belang
is. Maar steeds stond dit op den voorgrond.
Wanneer er een onoverbrugbaar verschil
is tusschen de directie van de Ned. Bank
en de Regeering, dan zal de eerste moeten
wijken. Bovendien wordt in het ontwerp
het toezicht op de bank eenigszins ver
scherpt.
De heer v. d. WAERDEN repliceert. Spr.
denkt over dsn factor winstzucht der Ned.
Bank niet zoo onschuldig als de Minister.
Een motie van den heer
Teulings.
De heer TEULINGS repliceert Spr. dient
een motie in, strekkende om het vraagstuk
betreffende de circulatiebank te doen on
derzoeken door een staatscommissie ten
einde te voorkomen, dat het beleid van het
bankbestuur dat van de Regeering door
kruist, en ten einde te bereiken, dat gehan
deld wordt in het algemeen belang zooals
de regearing dat ziet.
De MINISTER dupliceert. Spr. herhaalt,
Zondag-
Misboeken
Laagste
Prijzen
HOOGSTRAAT 3, LEIOFN
Dag-
Missaals
Rijk*
Keuze
Ook rijke keuze in
LEDERWAREN BIJOUTERIEËN
SCHOOI
.- en SCHRIJFBEHOEFTEN
BRID3E-ARTIKELEN
LUSTEN EN SCHILDERIJTJES.
hebben wij voor onze leer
lingen. Het houdt verbnnd
met ons Lustrum hetwelk
wjj dit seizoen gaan vieren.
Meer zeggen wjj voorloopig
niet maar het belooft
geweldig te worden.
A.s. Zondag 805 aan»ang
van oe laatste club in 1936
(NATUURLIJK UITSLUITEND
VOOR KATHOLIEKEN).
en vindt het nog niet als U
beddengoed of dekens moet
koopen. Stap eens naar
D£ 3 EENEft en slaagt zeker
en dan U komt goedkooperuit
DE 3 EENEN
III Haarlemmerstraat III
Teief. 3367
aan Uw verloofde ot dochter Kooit hem nu, gij koopt nog tegen
ouden pr s en kunt daardoor ,20 tot 25% besparen. In het
(hikt en Verirouwdst en Vakkundig adres hier ter stede alleen
v/h. WESTDORP Co., Klorschstr, 41
Alvorens U Sint-Nicolaasgeschenken
gaat koopen, eerst even zien bij
P. J. VAN KAMPENHOUT
Edelsmid - Juwelier - Horloger - Opticien
Haarlemmerstraat 125127 Telef. 1744
Fraaie collectie in Gouden en Zilveren
Sieraden, Tafelzilver, Horloges,
Klokkken, enz. graveeren gratis
Gaarne reserveeren wij Uw geschenken tot Sint N'colaae-
avond en bezorgen deze aan het gewenschte adres.
voor de a.s. feesten, voor scholen- vereenigingen enz.
zijn verkrijgbaar:
Groote maat luxe uitvoering f 0.90
Kleinere maat eenvoudige uitvoering 0.49
Gedenkbekers met opschrift f 0.20
Evectaeele bestelling hierop voor 1 December, teneinde
voor tijdige levering in te staan.
Tevena voor deze feesten in bruikleen verkrijgbaar kop
en schotel voor chocolade enz. Tumblers voor limonade.
Bij voorkeur te bestellen
Breestraat 155, Tel. 1823, Breestraat 152, Tel. 103
dat hier de persoonlijkheid meer beteekent
dan de regeling. Zelfs in de moeilijke eer
ste dagen van Augustus 1914 is er volko
men overeenstemming geweest tusschen
directie van de Ned. Bank en de Regeering.
Spr. acht een onderzoek in zake het al-
gemeene bankwezen nuttiger dan alleen
in zake de Nederlandsche Bank. De doel
matige functionneering van het particu
liere bankwezen acht spr. primair. Tegen
een onderzoek dienaangaande heeft spr.
geen bezwaar gemaakt. De heer Teulings
neme voor het oogenblik deze motie terug.
Spr. verklaart zich principieel bereid, de
door spr. bedoelde staatscommissie in te
stellen, waarbij ook wat de heer Teulings
bedoelt, wordt betrokken.
De heer TEULINGS trekt zijn motie in.
De heer v. d. WAERDEN heeft een amen
dement om mogelijkheid van stilzwijgende
verlenging van het octrooi weg te nemen.
De MINISTER ontraadt dit.
Na re- en dupliek, waarbij de Minister
o.m. opmerkt, dat de Kamer het wetsont
werp stellig niet verwerpen zal, omdat er
anders over eenige tijd geen circulatiebank
meer zou zijn, wordt het amendement zoo
danig veranderd, dat de opzeggingstermijn
inplaats van vijf jaar wordt: twee jaar.
De MINISTER deelt mede, dat de Neder
landsche Bank prijs stelt op een termijn
van vijf jaar. Spr. vraagt opschorting der
behandeling van het wetsontwerp om met
de directie der Ned. Bank nader overleg
te kunnen plegen. Want de Ned. Bank moet
eventueel haar maatregelen tijdig kunnen
nemen.
Na eenig verder debat, waarbij de heer
GOSELING (R.K.) aanhouding alleen van
artikel 1 van het wetsontwerp in overwe
ging geeft, verklaart de MINISTER zich
hiermede accoord.
De heer v. d. WAERDEN dient een amen
dement in om art. 6 bis in te lasschen,
waardoor van de vijftien commissarissen
der Ned. Bank er 8 door de Regeering en
7 door aandeelhouders worden benoemd,
Minister OUD ontraadt ook deze wijziging
zonder overleg met het bankbestuur.
Het amendement wordt met groote
meerderheid verworpen, bij zitten en op
staan. (Vóór de soc.-dem., communisten.
Van Houten (Chr.-Dem.) en Duys (partij
loos).
Art. 33 der Bankwet wil als de circula
tiebank niet meer werkzaam is, de^ helft
van het reservefonds aan den Staat doen
toekomen en de ander helft ten bate van
de bank.
De heer IJSSELMUIDEN verdedigt een
amendement om deze winst anders te be
stemmen, n.l. om de winst ten bate van de
winst- en verliesrekening over het laatste
boekjaar te brengen.
De MINISTER betoogt, dat de Minister
t.o.v. de bijzondere reserves voldoende zeg
genschap heeft. Van de algemeene reserve
zou de helft aan den Staat, de helft aan de
bank komen. De heer IJsselmuiden schijnt
te meenen, dat de regeling volgens het te
genwoordig octrooi in het voordeel van
de aandeelhouders is. Volgens het amen
dement wordt het echter geheel de vraag,
wat de Staat dan zal krijgen. Men bedenke
voorts dat van herwaardeering der goud-
waarde zonder wettelijke regeling geen
sprake kan zijn.
De heer IJSSELMUIDEN acht de winst-
verdeeling wel heel gunstig voor de aan
deelhouders. Spr. kan niet voldoen aan
den wensch van den minister om het amen
dement te beperken tot de bijzondere re
serves.
Het wetsontwerp wordt
aangehouden.
Op verzoek van den Minister wordt ook
het desbetreffende artikel 9 aangehouden,
evenals het geheele wetsontwerp,
Aan de orde is hoofdstuk IV (Dep. van
Justitie) der rijksbegrooting voor 1937.
De Haagsche zedenzaaak.
De heer DONKERS (Soc. Dem.) komt
op tegen het standpunt van den minister
inzake het optreden tegen excessieve uitin
gen en extremistische stroomingen; spr.
wijst o.m. op het gebeurde bij Abcoude.
Het is in ons land al zóó, dat bepaalde ver
gaderingen alleen kunnen slagen als er een
sterke politie macht aanwezig is. Er is al
lerlei intimidatie mogelijk; spr. wijst op
verschillende artikelen van den heer Mus-
sert. Terwijl anti-semitisme hier vroeger
vrijwel onbekend wcs, deen tegenwoordig
anti-semitistische uitingen zich steeds meer
voor. Overigens -is het spr. onverschillig
of de excessen van rechtsche of linksche
extremisten komen. De Minister moet er
strenger tegen optreden. Art. 144 W. v.
Strafr. worde toegepast op geweldplegers
en verstoorders van vergaderingen.
Spr. vraagt in zake de Haagsche zeden
zaak, welke normen tot de genomen maat
regelen hebben geleid. De bevoegdheden
van politie en justitie, van de executieve,
zijn in zaken als deze groot gebleken. Maar
dan moet de minister er ook openlijk met
de volksvertegenwoordiging over willen
spreken, zal het rechtsbewustzijn worden
bevredigd. Daarom verwondert spr. het
standpunt van den Minister. De verant
woordelijkheden van politie en staande
magistratuur zijn van dien aard, dat de
Minister weer verantwoordelijk is jegens
de Kamer.
Wat er medegedeeld is óver den 19-ja-
rigen getuige, heeft spr. niet bevredigd.
Deze was niet betrouwbaar, en daardoor
was het de rest van het materiaal ook
niet. Komt de Minister nu met ander ma
teriaal, dan verontschuldigt dit de Minis
ter niet; geheime dossiers kepnen we in
onze rechtspraak niet.
Spr. critiseert het optreden van den
rechter-commissaris. Hier raakt het een al
gemeene klacht in on-"* rechtspraak: deze
brengt er n.l. een subjectief element in
Spr. acht het zeer erg, dat geweigerd is,
getuigen a décharge te hooren. Indien dit
waar is, dan is de rechter-commissaris zeer
stek in zijn plicht te kort geschoten.
Mej. MEYER (R.-K.) hoopt, dat de Mi
nister de oprichting van een zoogenaamd
bewaringsgesticht spoedig zal bevorderen
voor beroeps- en gewoonte-misdadigers;
dit zal minder kosten dan nu in de practijk
het geval is.
Pijnlijke verbazing.
De heer COOPS (Lib.) behandelt even
eens de z.g. Haagsche zedenzaak. Er is
in het land pijnlijke verbazing over het
verloop dezer zaak. We kunnen niet an
ders oórdeelen dan dorr wat publiek ge
maakt is; we hebben slechts de brochures
der heeren v. d. Heyden en Bouman.
Het komt spr. voor, dat 's Ministers
standpunt staatsrechtelijk niet juist is. De
Minister is jegens de Kamer verantwoor
delijk voor het openbaar ministerie. De
Minister kan zich nergens achter verber
gen. De beide brochures vestigen den in
druk van grof onrecht. Op getuigenis van
een 18-jarigen psychopaat is een man van
jnbesproken gedrag op ergerlijke wijze
over de tong gegaan en behandeld als een
zwaar misdadiger.
De Minister kan niet volstaan met de
opmerking in zijn nadere nota, dat er ander
belastend materiaal aanwezig was. De
ernst der zaak laat niet -toe, den aard
van dij materiaal aan de Kamer te ont
houden. Inderdaad is er terecht gezegd dat
we geen geheime dossiers kennen. Zijn de
schrijvers der brochures te ver gegaan, dan
blijke dit. Er kome klaarheid. Ook moet
rekening gehouden worden met het feit.
dat de betrokkene al dan niet in zijn func
tie moet worden hersteld. Er is alle re
den, het stilzwijgen te verbreken. Want
er bestaat de verdenking dat er bij de Ka
mer nog verder bezwarend materiaal be
staat, als de betrokkene niet in zijn func
tie wordt hersteld.
Ook spr. acht de positie van den rechter
commissaris moeilijk. Maar is de rechter
lijke macht steeds aan elke hoogere con
trole onttrokken? Het zijn sterke beenen
die de weelde kunnen dragen.
Een geval als het onderhavige is vol
doende om aan de goede reputatie onzer
rechterlijke macht voorgoed een knauw
toe te brengen. Spr. vraagt zich af, of een
raad van toezicht geen nuttig effect zou
kunnen hebben.
Wat voorkomen had moeter
worden.
Mevr. BAKKER—NORT (Vrijz.-Dem.)
spreekt een woord van waardeering voor
de Minister voor veel goed werk, als re
geling van de positie van den handelsrei
ziger.
Ook spr. oefent critiek op de behande
ling van de Haagsche zedenzaak.
De rechtszekerheid, de objectiviteit van
den rechter, is zulk een gr' ot goed. dat hier
meer licht vereischt is. Spr. vraagt meer
dere toelichting door den Minister.
De vergadering wordt te 6.10 uur ver
daagd tot heden één uur.
