Noord-West Madrid door Franco bezet
BUITENLAND
Slecht-Hoorend
DINSDAG 17 NOVEMBER 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Hevige gevechten in de straten.
Op verschillende plaatsen brandt de stad,
EEN' VERRASSENDE AANVAL VAN
YAGUE.
Een verrassende aanval van Yague gis
teren op het Noordwesten van Madrid heeft
de toestand geheel gewijzigd. De nationa
listen verjoegen niet alleen de regeerings-
troepen uit hun stellingen, doch zij dron
gen zelfs in de straten der stad door op een
plaats, waar de tegenstand het grootst
scheen.
Langs de loop van de Manzanares drongen
de kolonnes onder bevel van Asencio, Bar-
tolomeu en Delgado, gesteund door tanks,
artillerie en vliegtuigen, de universiteits-
wijk binnen en tegen het vallen van den
nacht waren zij hier meester. Tot voorbij
de landbouwschool drongen de opstande
lingen door met de bajonet en handgranaten
en langs het Westerpark kwamen zij tot
voor het Paseo de Rosales.
Eerst boden de regeringstroepen hard-
nekkigen tegenstand en het handgemeen
duurde verscheidene uren, doch plotseling
trokken de regeeringstroepen terug en ver
schansten zij zich achter stellingen, welke
in de aangrenzende straten waren opge
worpen.
Het gevecht is dus tot in de stad zelf door
gedrongen. De bevolking is hierover ver
schrikt en trekt naar het Noordoosten der
stad. De rechtschen kunnen thans langs
breede straten, soms wel 40 meter breed,
oprukken tot aan het plein Quatro Caminos.
De opstandelingen blijven de stad vanuit
vliegtuigen bombardeeren. Hotel Savoy is
door verscheidene bommen getroffen en
ook de Fransche ambassade is getroffen.
Ten gevolge van het bombardement zijn
verscheidene branden uitgebroken.
Bommen op de stad.
Vliegtuigen der nationalisten hebben gis
teravond tal van punten der Spaansche
hoofdstad met bommen bestookt en daarbij
vooral van brandbommen gebruik gemaakt.
Het aantal dooden en gewonden is zeer
aanzienlijk
Het provinciaal ziekenhuis, het don Car
los ziekenhuis en een opslagplaats van hout,
staan in brand, aldus meldt een regeerings-
telegram.
Een zeer hevig bombardement heeft het
stadsdeel tusschen het Atochaplein, de
Leonstraat en het Cortesplein geteisterd.
Een huis in de St. Augustijnstraat werd ge
heel vernield; een ander huis in diezelfde
straat staat in brand. Een gedeelte van den
hemel is rood gekleurd.
In de Augustijnstraat zijn van alle huizen
de ruiten gebroken, terwijl deuren en
ramen geblakerd zijn.
Heviger ontploffingen doen zich dan nog
voor. De vliegtuigen verrichten langen tijd
htm werk. Mitrailleurs en luchtafweerge
schut zijn onophoudelijk in actie. Tot de
bureau van Havas dringt steeds meer
warmte door, afkomstig van brandende ge
bouwen. Om acht uur hoort men niet meer
het geronk der vliegtuigmotoren. Het lucht
alarm is dan ten einde.
Dit was het hevigste bombardement, dat
tot nu toe in den burgeroorlog is voorge
komen.
„MADRID ZAL NIET VALLEN".
Een verklaring van Caballero.
Minister-president Largo Caballero, heeft
tegenover een verslaggever van Havas ver
klaard, dat Madrid niet in handen der op
standelingen zou vallen.
Er moet echter volgens Caballero reke
ning mede worden gehouden, dat Madrid
geen gunstige militaire stelling is. In het
hypothetische geval, dat de opstandelin
gen bezit zouden nemen van de hoofdstad,
zou, zoo zeide hy, deze overwinning slechts
moreele waarde hebben. De oorlog zou
voortduren. Niemand, zoo verklaarde Ca
ballero voorts, kan aan onze overwinning
op het fascisme twijfelen, want ons ge-
heele volk staat vijandig tegenover de op
standelingen, die in elk geval definitief zul
len worden overwonnen.
DE STRIJD IN HET NOORDEN DES
LANDS.
Er heerscht een voortdurende bedrijvig
heid aan het Baskische front aldus wordt
van regeeringszijde gemeld waar de
loyale generaal Llano de Encomienda, die
uit Barcelona is gekomen, het bevel op zich
heeft genomen óver de militietroepen van
Bilbao en geheel Biscaye. De regeerings-
luchtmacht heeft verscheidene raids uitge
voerd, in den loop waarvan zij de spoorlij
nen van Vittoria naar Pasajes heeft gebom
bardeerd. welke in handen van de opstan
delingen zijn.
PRIMO DE RIVERA STAAT TERECHT.
Voor de volksrechtbank te Alicante is
het proces begonnen tegen den leider van
de Spaansche phalanx, José Antonio Primo
de Rivera, zijn broer Miguel en diens echt-
genoote Margarita.
De drie beklaagden worden beschuldigd
van deelnemen aan den opstand en muite
rij. In zijn kwaliteit van advocaat verklaar
de José Antonio zichzelf en zijn beide mede-
beklaagden te zullen verdedigen. Hij er
kende, dat hij de Spaansche phalanx heeft
gesticht, welke later samensmolt met de
jongeren van de nationaal-socialistische be
weging, doch hij ontkende imperialistische
doeleinden na te streven. Wel verklaarde
hij, dat hij het constitutioneel bewind wilde
vervangen door een corporatief bewind.
Ten aanzien van zijn reis naar Duitsehland
zeide hij, dat hij in zijn onderhoud met
Hitier geen politiek heeft behandeld. Ook
heeft hij met de leiders van het natio-
naal-socialisme niet gesproken over éen
verbond. Hij verzekerde nooit tegen den
staat te hebben samengezworen en hij was
niet op de hoogte met de plannen der op
standelingen.
Vervolgens werd hem gevraagd, waarom
hij de opstandige generaals veroordeelde,
terwijl hij toch in voortdurend contact
stond met Martinez Anido en Sanjurgo. Hij
antwoordde hierop, dat dit medewerkers
zijn geweest van zijn vader.
Zijn broer Miguel ontkende te hebben
deelgenomen aan den opstand en diens
echtgenoote zeide niets te weten omtrent
een eventueele politieke actie van haar
man.
DUITSCHLAND.
OPLEVING DER COMMUNISTISCHE
ACTIE.
De toeneming van het aantal politieke
processen en arrestaties in Duitschland we
gens samenzwering tegen de veiligheid van
den staat verontrust üe nationaal-socialis-
tische autoriteiten, die er een duidelijk
teeken van een opleving der communisti
sche actie in Duitschland in zien.
Dr. Franz Curtner, ae minister van justi
tie, heeft op zijn ministerie een belangrijke
conferentie bijeengeroepen voor het orga-
niseeren var een onderdrukkingscampagne.
De conferentie kwam tot overeenstem
ming aangaande de noodzakelijkheid eener
nauwe samenwerking tusschen politie en
rechtbanken, bij het voeren van energieken
strijd tegen alle communiistische drijverijen
en tegen alle samenzweringen tegen de vei
ligheid van den staat.
SCHACHT NAAR TEHERAN.
Op uitnoodiging van de regeering van
Iran zal de Duitsche minister van economi
sche zaken zijn reis naar Turkije tot Tehe
ran voortzetten.
FRANKRIJK.
DE STAKINGEN IN FRANKRIJK.
Nadat een achttiental bedienden van het
Ritz-hotel waren ontslagen, hebben hun col
lega's tot een solidariteitsstaking besloten
en het gebouw bezet.
ENGELAND.
VERKLARING VAN EDEN IN HET
LAGERHUIS.
Over Duitschland s opzeggen der
scheepvaartclausules.
In antwoord op een vraag van Attlee
heeft de Britsche minister van buitenland-
sche zaken. Eden, gisteren in het Lagerhuis
een verklaring afgelegd uit naam der En-
gelsche regeering over Duitschland's op
zeggen van de clausules in het Verdrag van
Verstailles betreffende het internationale
regime der waterwegen.
Na er aan te hebben herinnerd, dat ge
durende verscheidene jaren onderhandelin
gen gevoerd zijn, ten pinde de Duitsche wen-
schen in overeenstemming te brengen met
de belangen der andere betrokken mogend
heden, verklaarde Eden:
„Onder deze omstandigheden is het voor
de Britsche regeerin^ een teleurstelling,
dat op het oogenblik, waarop de besprekin
gen werden voortgezet en ondanks de ver
leden jaar gegeven verzekeringen, Duitsch
land eens te meer de procedure der onder
handelingen heeft laten varen ten gunste
van een eenzijdig optreden. Deze teleur
stelling wordt niet veroorzaakt door vrees
voor schade aan belangrijke Engelsche han
delsbelangen, maar door het feit, dat han
delingen van dezen aard het onderhouden
van internationale betrekkingen eenigszins
moeilijk moeten maken".
POLEN.
OP WEG NAAR HET BELOOFDE LAND.
Israël werd niet bevrijd.
Nationalistische Joodsche jeugdorganisa
ties in Polen hadden besloten een tocht te
voet te organiseeren van Polen naar Pa
lestina via Roemenië.
Deze demonstratiemarsch zoi worden
uitgevoerd onder den naam „marsch der
bevrijding van Israël".
Er hadden zich reeds een duizendtal per
sonen aangemeld voor dezen tocht, welke
noch over paspoorten noch over de noo-
dige papieren beschikken, maar die des-,
ondanks een eed afgelegd hadden, het be
loofde land te bereiken en alle moeilijkhe
den te overwinnen.
Gisteren zijn te Warschau afdeelingen de
zer duizend deelnemers bijeengekomen.
Met wit-blauwe vlaggen aan het hoofd,
vertrokken zij uit Warschau in de rich
ting van Laibach, waar de eerste etappe
zou eindigen.
De organisatoren van den marsch had
den gehoopt, dat ondanks het ontbreken
van de vereischte papieren, het toch mo
gelijk zou blijken, de grens te passeeren.
De autoriteiten verzetten zich echter tegen
de onderneming en de politie heeft de
deelnemers een eind weegs buiten de
hoofdstad uiteengejaagd en hen gedwon
gen terug te keeren.
RUSLAND
DE ARRESTATIE DER DUITSCHERS.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau is
uit officieele mededeelingen der Russische
regeering aan de Duitsche ambassade te
Moskou gebleken, dat gedurende de laat
ste dagen 23 Duitschers in Rusland gear
resteerd zijn, en wel 9 te Moskou, 12 te
Leningrad, een te Charkow en een te No
vosibirsk. Het is den Duitschen diploma-
tieken vertegenwoordigers tot dusverre
niet gelukt, de gearresteerden door Duit
sche ambtenaren te doen bezoeken. Eerst
na lang aandringen zyn thans de namen
van 14 arrestanten aan de ambassade me
degedeeld, alsmede de artikelen van de
strafwet, welker overtreding hun wordt ten
laste gelegd. Zij worden beschuldigd van
spionnage, terroristische actie en organisa
tie van een actie, gevaarlijk voor den
staat.
In bevoegde kringen te Berlijn wordt
verklaard, dat de medec eelingen der Rus
sische autoriteiten als geheel ontoereikend
moeten worden beschouwd. Nog tien da
gen na de arrestatie, aldus wordt gezegd,
was de Russische regeering niet in staat,
concrete mededeelingen te doen over de
ten laste gelegde feiten. Het Duitsche pro
test tegen het optreden der Sovjet-orga
nen wordt dan ook volledig gehandhaafd.
SIRIE.
ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN TE
BEYROETH.
Gisteren zijn ter gelegenheid van het Ra-
madan-feest in de Moskee te Beyroeth bui
tengewoon heftige toespraken gehouden,
waarin het verdrag tusschen Frankrijk en
Libanon werd aangevallen. Agitatoren be
gaven zich onder de menigte, met het ge
volg, dat tegen acht uur des avonds groe
pen betoogers de christelijke wijken bin
nendrongen, waar winkels werden geplun
derd. De politie, die wilde ingrijpen, werd
met schoten ontvangen. De orde moest door
militairen hersteld worden. Intusschen had
den zich groepen van Christenen gevormd,
die in de Mohammedaansche wijk aan het
plunderen sloegen. Ook hier moesten poli
tie en troepen optreden.
Bij deze ongeregeldheden zijn drie men
sen en gedood en 28 gewond. Vele tram
wagens en een vijftigtal particuliere auto's
werden vernield of in brand gestoken. Het
commissariaat heeft bekend gemaakt, dat
geen enkele ordeverstoring geduld zal wor
den.
Vandaag waren alle winkels gesloten,
terwijl patrouilles door de straten trek
ken.
AMERIKA.
ROOSEVELT NAAR BUENOS-AIRES.
President Roosevelt heeft definitief be
sloten naar Buenos-Aires te gaan ter bij
woning van de pan-Amerikaansche confe
rentie. Hij zal vandaag scheep gaan.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
Geweldige kruitontploffing.
KRUITMAGAZIJN IN ZUID-FRANKRIJK
IN DE LUCHT GEVLOGEN.
Veertig personen gedood.
Volgens te Marseille ontvangen berich
ten heeft zich een ontploffing voorgedaan
in het kruishuis van Saint Cham as. In hel
geheel zijn veertig personen gedood en ruim
tweehonderd gewond.
De ramp ontstond door het uitbreken van
een brand in een van de bijgebouwen. Na
het vallen van het donker werkten de red-
dingsmanschappen met behulp van geïm
proviseerde verlichting aan het bergen van
de slachtoffers uit de puinen van het kruit
huis, dat slechts één groote ruïne vormt.
Van alle kanten stroomt hulp toe. In het
stadje Saint Cham as is het nog moeilijk
na te gaan hoeveel schade is aangericht.
Het schijnt echter, dat dit nog wel zal
meevallen. Wel zijn vrijwel alle ruiten ge
sprongen. De telefonische verbindingen
hebben eenige vertraging ondergaan en bij
tusschenpoozen is er geen electrische
stroom.
Nader wordt gemeld: De kruitfabriek,
waarin de ontploffing heeft plaats gevon
den, strekt zich over een afstand van 2 tot
3 kilometer uit tusschen de gemeenten
Saint Chamas en Miramas.
Zij bestaat uit een groot aantal gebou
wen van 1 verdieping en het directiege
bouw, dat aan den ingang is gelegen. Deze
staan alle afzonderlijk en zelfs door aard-
hoopen van het oude Chamas gescheiden.
Omstreeks half vijf brak brand uit in
het gebouw 104, dat op meer dan twee ki
lometer afstand van den hoofdingang is
gelegen. De brand ontstond in de meng-
toestellen voor de bereiding van toliet
een ontplofbare stof.
Spoedig hing een zeer dichte zwarte rook
wolk boven het gebouw. De zeer strenge
voorschriften in geval van brand werden
onmiddellijk toegepast en slechts enkele se
conden na het uitbreken van den brand
loeide de sirene. Het geheele personeel van
hoog tot laag, in totaal meer dan 200 per
sonen, begaf zich naar het gebouw om het
vuur te bestrijden met de beschikbare mid
delen. Dwars over het fabrieksterrein
stroomt door een groot aantal kanalen, wa
ter. Reeds hadden de brandweerlieden de
spuit in gereedheid gebracht en maakten
zij zich gereed het gebouw nat te spui
ten, toen om negen minuten over half vijf
een geweldige ontploffing ontstond. Het
gebouw was in de lucht gevlogen.
De kracht van de ontploffing was zoo
hevig, dat zij in het dorp en in alle naburige
gemeenten gehoord werd en groote onge
rustheid onder de bevolking veroorzaakte.
Uit Saint Chamas verscheen het eerst hulp.
Uit de onbeschrijfelijke verwarring van
electrische draden, gesmolten metalen bal
ken en puin, trachtte men de werklieden
te bevrijden, die niet meer hadden "kunnen
vluchten, terwijl anderen, die slechts licht
gewond "waxen, naar het dorp vluchtten,
waar meer dan 90 pet. van het uit onge
veer 5 h 600 arbeiders bestaande personeel
der fabriek woont.
Vrouwen en kinderen verdrongen zich
voor het gesloten hek der fabriek. Bij het
schijnsel van zaklantaarns vond het eerste
reddingswerk plaats.
Later werden zoeklichten uit Existras en
Berre aangevoerd, die een noodverlichting
vormden bij den ingang van het fabriekster
rein en op de plaats van de ramp.
De gewonden werden overgebracht naar
de ziekenhuizen van Salon, Nix en Mar
seille. De overblijfselen van 17 slachtoffers,
w.o. dat van den directeur der fabriek, Lar-
roque, werden in een der andere gebouwen
op het terrein opgesloten.
Twaalf andere werden naar het gesticht
te Saint Caras overgebracht.
OVERTREDINGEN DER DEVIEZEN-
BEPALINGEN.
Voor het gerechtshof te Kleef hadden
zich de vorige week twee bewoners uit
Goch te verantwoorden.
Een hunner was vroegei bij een stoom
tram-onderneming te Boxtel werkzaam ge
weest en ontvangt vanuit Nederland een
pensioen in guldens, waarvan hij een tijd
lang aangifte deed bij de rijksbank. Later
echter liet hij zich wegens den koers in
rijksmarken uitbetalen, hetgeen een onge
oorloofde inning van een vordering betee-
kende, en waardoor hij 140 R.M. boven
het toelaatbare bedrag aan deviezen in
voerde.
Een tweede gepensionneerde uit Goch
licht 412 gulden in Nederland om een lee
ning van zijn dochter terug te betalen.
Beide beklaagden beriepen zicth op onbe
kendheid met de voorschriften. Terwijl bij
den tweede een vergissing buiten zijn
schuld werd aangenomen en vrijspraak
volgde, werd de eerste wegens achtelooze
overtreding der deviezen-bepalingen met
R.M. 300 beboet.
De beklaagde legde zich bij het vonnis
neer.
zijn wielrijders, die bovenstaand
kenteeken op hun fiets voeren.
(„Steunt Hen" wil dat „SH"
tevens zeggen: „let even extra
°pi")
