DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
RECHT EN WET IN NEDERLAND.
DE NED. HANDELSPOLITIEK
R.R. Staatspartij
28ste Jaargang
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1936
No. 8573 1
Sh Ccklóeh^Soii/ta/tit
OF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei week i 2.50 per kwartaal
Bjj onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V Optreden tegen misbruik
van vrijheid
De regeering moet de excessen, de bui
tensporigheden van het gebruik der vrij
heid verhinderen voorzoover deze als
maatschappelijk slecht moeten wor
den veroordeeld. De vrijheid zelf moet in
ons vaderland onaangetast blijven. Op dit
standpunt stelt zich de regeering en zij zet
dit uiteen in haar antwoord op het Voor-
loopig Verslag van de Justitie-begrooting.
Een volkomen juist standpunt.
Wij zien elders, waartoe het komt, als
aan een volk de vrijheid wordt ontnomen.
Maar wij zien ook elders, waartoe het
komt, als in een volk de excessen, de bui
tensporigheden van het gebruik der vrij
heid welig kunnen tieren. Wij zien ook
dat elders. En wij aanschouwen het ook
onder meer dan één opzicht in ons land
De regeering moet, zonder eenzjj-
d i g h e i d natuurlijk, met kracht en door
tastendheid optreden, waar het misbruik-
maken van de vrijheid een maatschappe
lijk kwaad is geworden.
Minister van Schaik deelt in bovenge
noemd regeeringsstuk eenige voornemens
ten deze mede. Wij vermelden ze hier
naast.
Wij nemen er met waardeering kennis
vanen verwachten ze in practjjk
gebracht te zien. De aangeduide voorne
mens en, naar wij hopen, óók andere, wel
ke niet genoemd worden!
Het volk in groote meerderheid wenscht
ten slotte een krachtige bescherming van
de vrijheid, wenscht van de regeering,
dat zij weert wat machtsmisbruik
of krachtsmi sbruik is van groe
pen of enkelingen, op welk terrein van
het openbare leven dan ook, voorzoover
dat onder den invloed van het gezag valt.
De wereld
in vogelvlucht
Gisteren schijnt de strijd om Madrid
weer te zijn opgelaaid. Vanuit Marokko
worden voortdurend nieuwe strijdkrachten
aangevoerd en de aanvallers van de Spaan-
sche hoofdstad hebben versterking gekre
gen. Luchtgevechten hebben plaats en de
actie van de artillerie moet bijzonder le
vendig zijn. Daar een stevige artillerie-
actie gewoonlijk aan een stormloop voor
afgaat, kan men vandaag of morgen wel
weer een nieuwe felle aanval verwachten.
Overigens is de toestand weinig veran
derd. Tengevolge van het samentrekken
van troepen naar de Spaansche hoofdstad,
is de troepensterkte aan andere fronten
verminderd en daarvan schijnt gebruik
gemaakt te zijn in het Zuiden om de recht-
sehen aan te vallen en terug te dry ven.
Ook in de Fransche Kamer is gisteren
een veldslag geleverd. Aan de orde was
een interpellatie over minister Salengro,
die beschuldigd werd van desertie tijdens
den oorlog. Op een gegeven moment werd
de herinnering aan den wereldoorlog bij
verschillende Kamerleden zóó levendig,
dat zij een stormaanval ondernamen en
volgens alle regelen der hoogere krijgs
kunst elkander afrosten.
Nieuw Feuilleton
Helga's weddenschap
Ons nieuw feuilleton, dat heden
aanvangt, behelst een zeer ongewone
geschiedenis, de geschiedenis n.L van
een modern, jong meisje van hoogeren
stand, eindexamen H. B. S.p dat in een
onbewaakt oogenblik beweert, dat
ook meisjes als zij alle huiselijke be
zigheden kennen.
Ten bewijze hiervan gaat zij de
weddenschap aan, dat zij die niet
eens weet, hoe een keuken er van
binnen uitziet zich een jaar lang
als dienstbode zal verhuren. Ter con
trole zijn er rapporten over haar werk
zaamheden ingezonden. De smakelijke
en geestige rapporten van Helga vor
men dit verhaal, dat bovendien nog,
zooals het bij een behoorlijk verhaal
past, met een happy end bekroond
wordt.
Regeering antwoordt Tweede Kamer. Verplichte
verzekering automobilisten inzake wettelijke aanspra
kelijkheid. De strijd tegen extremistische actie en
de gezagshandhaving. De drukpersvrijheid.
Zaak tegen vroegeren Haagschen politiechef nog
steeds in vooronderzoek
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende de Justitiebe
groting 1937 schrijft de minister ten aan
zien van zijn beleid o.m.:
De voorbereiding van een wetsontwerp
op de verplichte verzekering voor eige
naars, onderscheidenlijk houders van mo
torrijtuigen tegen de gevolgen van wette
lijke aansprakelijkheid verkeert thans in
een vergevorderd stadium. Er is dan ook
uitzicht, dat het ontwerp binnenkort de
betrokken departementen zal kunnen ver
laten.
Bij de beoordeeling van het optreden van
de regeering tegenover de actie van extre
mistische groepen zal men niet mogen
voorbijzien, dat ten aanzien van de midde
len, van welke men zich te dezen bedienen
kan, de noodige beperking geboden blijft.
De bedoelde actie toch moet veelal wor
den gezien als een misbruik van vrijheden,
doie men op zichzelf en zoolang daarvan
door de groote massa der bevolking geen
ander dan een redelijk gebruik wordt ge
maakt, heeft te beschouwen als kostbare
goederen.
Intusschen mogen de leden, van wier
ongerustheid op dit stuk het Voorloopig
Verslag blijk geeft, verzekerd zijn, dat de
Regeering zich hoedend voor eenzijdig
heid niet nalaat om met de haar ten
dienste staande middelen zonder aarzeling
het gesignaleerde kwaad te bestrijden.
Voor wat betreft het gebeurde nabij Ab
coude, kan worden medegedeeld, dat een
grondig onderzoek door politie en justitie
in zooverre geen resultaat heeft gehad, dat
het niet mogelijk is gebleken ten aanzien
van ook maar één van de personen, van
wie wordt vermoed, dat zij bij den overval
betrokken zijn geweest, doch die zulks una
niem ontkennen, het bewijs van schuld te
leveren. Dat in deze zaak geen bewijs is
kunnen worden verkregen, valt zeer te be
treuren.
Intusschen Is nit deze gebeurtenis
sen, evenals uit een aantal recente ge
vallen van ordeverstoring bij voorstel
lingen en vergaderingen duidelijk ge
worden, dat althans een aantal aanhan
gers van de Nationaal-Socialistische Be-
weging voor openlijk en zelfs geor
ganiseerd terroristisch optreden niet
meer terugschrikt. Uit dit feit zal de
regeering de noodige consequenties
ken.
Naar aanleiding van hetgeen in het
Voorloopig Verslag wordt opgemerkt om
trent het in toenemende mate voorkomen
van anti-semietische uitlatingen, waarte
gen niets zou worden gedaan, moge er op
worden gewezen, dat het toch wel zeer de
vraag is, of zij werkelijk, zooals wordt ge
meend, voor een strafvervolging in aan
merking zouden komen. Strafbaar zijn al
leen uitlatingen in beleed igenden vorm.
Lang niet alle blijken van minder welwil
lende gezindheid ten opzichte van het
Joodsche volksdeel voldoen aan dat crite
rium. Dat door gebrek aan kracht bij het
Openbaar Ministerie en deszelfs hoofd ver
volgingen, waartoe aanleiding zou hebben
bestaan, achterwege zouden zijn gebleven,
moet ten stelligste worden ontkend.
De meening van een lid, dat de bladen
van de Arbeidspers wat betreft opruiing
meer schuldig zouden zyn dan die van de
N.S.B. en dat er ook meer slachtoffers van
geweld van de zijde der arbeiders in zie
kenhuizen zouden liggen dan slachtoffers
van daden van de N.S.B., lijkt tamelijk be
zwaarlijk op haar juistheid te toetsen, ter
wijl men bovendien eenigszins zou kunnen
twijfelen aan de vruchtbaarheid van een
discussie nopens dit put.
Ten opzichte van de excessen op het ge
bied der drukpersvrijheid blijft de minister
bij voortduring diligent. Hij heeft verdere
maatregelen in overweging ter bevordering
van een nog meer stelselmatige vervolging,
dan op het oogenblik plaats vindt.
Het onderdrukken van. excessen mag
echter niet leiden tot aantasting van de
drukpersvrijheid zelf.
De zaak tegen den vroegren Haagschen
hoofdcommissaris van politie bevindt zich
nog in het stadium van gerechtelijk voor
onderzoek. Haar bijzondere aard en de
groote tijdsruimte, welke ligt tüsschen de
handelingen in kwestie en de tegen den
oud-hoofdcomhiissaris ingebrachte be
schuldigingen, deden van den beginne af
een moeilijk en langdurig onderzoek ver
wachten. Bij den rechter-commissaris, die
naar dezerzijds is gebleken met voort
varendheid het onderzoek leidt, berust de
beslissing omtrent de sluiting van dat on
derzoek. Van het resultaat daarvan zal af
hangen, of verdere vervolging zal kunnen
plaats hebben. Dat het onderzoek thans
over geheel andere feiten zou loopen, is
ten eenenmale uitgesloten, nasporingen in
het buitenland behoeven daarvoor zeker
geen aanwijzing te zijn.
Geen principieele wilziging mogelijk, meent de Regee-
geering. Clearing Ordening De regeering en
de middonstand.
Aan de Memorie van Antwoord inzake
begrooting van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart voor 1937 wordt het volgende
ontleend:
Op de vraag van vele leden betreffende
de groote lijnen, welke de Regeering denkt
te volgen op handelspolitiek gebied, deelt
de minister mede, dat naar zijn meening
een principieele wijziging van de tot dus
verre gevoerde politiek niet mogelijk is.
Zoo lang een eenigszins algemeene tendenz
tot wijziging der te voeren handelspolitiek
in die landen, waarmede Nederland zijn be
langrijkste betrekkingen onderhoudt, niet
duidelijk is. een uitspraak, dat in het al
gemeen invoerrechten zijn te verkiezen bo
ven contingenteering, is niet te geven. Wel
is voor de depreciatie van den gulden ko
men vast te staan, dat in enkele bepaalde
gevallen de voorkeur moest worden ge
geven aan steun voor de Nederlandsche
industrie door middel van invoerrechten.
Eenige maatregelen op dit gebied bevin
den zich in een gevorderd stadium van
voorbereiding.
Wijze van onderhandelen.
Nu verschillende landen in steeds toene
mende mate als min of meer gesloten volks
huishoudingen optreden en de regeeringen
de normen vastleggen, op basis waarvan
de handel tusschen natuurlijke en rechts
personen in deze landen kan plaats heb
ben, heeft zich meer en meer de behoefte
doen gevoelen, en is het daarom ook steeds
meer gebruikelijk geworden, dat de mi
nisters, aan wie de belangen van het eco-
iomische leven zijn toevertrouwd, elkan
der bezoeken, om zoodoende persoonlijk
van gedachten te kunnen wisselen over de
wijze, waarop de handel tusschen de be
trokken landen zoo goed mogelijk en zoo-
veal mogelijk kan worden bevorderd.
In concreto kan worden geconstateerd,
dat de bezoeken door den minister en zijn
ambtgenoot van Landbouw en Visscherij,
aan hun Poolsche en Finsche collega's ge
bracht, inderdaad de belangen van den
Nederlandschen handel hebben gediend.
Clearing.
De moeilijke positie, waarin, ten gevolge
van de Nederlandsch-Duitsche clearing, de
uitvoer van de Nederlandsche tuinbouw
producten is gekomen, is de Regeering
bekend. De beperking van dezen uitvoer
binnen het regiem der betalings-contingen-
ten is evenwel bij de gekozen basis niet
sterker dan van andere producten.
Een herziening van de wijze, waarop de
clearinggelden worden verdeeld ten bate
van den tuinbouw, welke de hier aan het
woord zijnde leden bepleitten, zou thans al
leen mogelijk zyn, indien voor een der an
dere categorieën van vorderingen, welke
over de clearing vereffend worden, minder
middelen ter beschikking worden gesteld.
Ordening.
Ook de regeering is van oordeel, zooals
door haar reeds herhaalde malen is naar
voren gebracht, dat het streven naar orde
ning, opkomende uit het bedrijfleven, on
der bepaalde vorwaarden den steun der
Overheid verdient.
De Minister verklaart zich bereid te be
vorderen, dat bij voorkomende gelegenhe
den wordt nagegaan of het mogelijk is aan
de bedrijfsraden, bij de uitvoering van be
paalde wetten evenals thans reeds is ge
schied in de wet op het algemeen bin
dend en onverbindend verklaren van on
dernemersovereenkomsten 1935 en in het
ontwerp van wet, houdende tijdelijke maat
regelen betreffend de mechanisatie in de si-
garenindustrie, een adviseerende bevoegd
heid toe te kennen.
Voorts is de Minister bereid van geval
te overwegen, in hoeverre het noodzakelijk
is de organen met de uitvoering van alge
meen verbindend verklaarde ondernemers
overeenkomsten belast, vertegenwoordigers
der arbeiders op te nemen.
Middenstand.
Aan de belangen van den middenstand
schenkt de minister getuige de verschil
lende wetsontwerpen, die door hem zijn
voorbereid onafgebroken zijn aandacht.
Hij is er ten volle van overtuigd, dat de
toestand van deze groep der bevolking
moeilijk is.
De minister zal niet nalaten telkens wan
neer zulks dienen kan onder de aandacht
van het publiek te brengen, dat niet iedere
prijsverhooging zonder meer als prijsop
drijving is te bestempelen. Waar in dit op
zicht hier en daar bij de consumenten mis
verstand bleek te bestaan, heeft de minis
ter zich gehaast dit uit den weg te rui
men. Overigens maakte hij reeds eenige
weken geleden van de zich daartoe voor
doende gelegenheid gebruik om per radio
uiteen te zetten dat de winkeliers bij het
vaststellen van zijn prijzen gerechtigd is,
te rekenen met het feit, dat hij straks bij
vernieuwing zijner voorraden in vele ge
vallen, in meerdere of mindere mate, de
verhoogde inkoopprijzen zal hebben te be
talen.
Grondige lotsverbetering voor den mid
denstand is overigens, naar het gevoelen
van den minister, alleen bij verhooging
van de algemeene koopkracht te verwach
ten.
Wettelijke regeling
accountansberoep.
De Minister kan instemmen met de le
den, die als hun meening gaven, dat aan
een wettelijke regeling van het accoun-
tantsberoep behoefte bestaat. Ook hem
schijnt het door de commissie, welke en
kele jaren geleden ter zake aan de regee
ring advies uitbracht, geformuleerde voor
stel daartoe een geschikte grondslag. Een
wetsontwerp in dien geest is in voorberei
ding.
Internationale tentoonstelling
te Amsterdam?
De Minister heeft met belangstelling ken
nis genomen van de beschouwingen over
de gunstige gevolgen, welke, zoowel ten
opzichte van het vreemdelingenverkeer en
de werkverruiming in het algemeen, ver
wacht zouden kunnen worden van het or-
nasieeren van een internationale tentoon
stelling te Amsterdam.
Hij is het met deze beschouwingen groo-
tendeels eens. Het behoeft intusschen geen
betoog, dat aan de uitvoering van een plan
voor zulk een tentoonstelling belangrijke
financieele consequenties zijn verbonden.
Het denkbeeld om de noodige fondsen te
verkrijgen door middel van een loterij
heeft de Regeering van de hand gewezen,
terwijl zij, wat de vraag betreft, of door
den Staat op andere wijze financieele me
dewerking kan worden verleend, geen vrij
heid kan vinden, zooals in dit geval ge
vraagd, werd te binden.
UITGIFTE WELDADIGHEIDSZEGELS.
Van 1 December tot en met 5 Januari
as. zullen op de postkantoren wederom
weldadigheidszegels verkrijgbaar worden
gesteld, waarvan de netto opbrengst bo
ven de frankeerwaarde ten bate komt van
het bescherming- en hulpbehoevend kind.
Evenals vorige jaren worden de zegels
uitgegeven met een frankeerwaarde van
resp. 11/2, 5, 6 en 12 1/2 cent en een ver
koopprijs van resp. 3. 8, 10 en 16 cent.
De kleur van de zegels is resp. groen,
grijs, roodbruin en blauw. Zij dragen
in alle waarden dezelfde afbeelding: een
bazijn-engeitje, afgezant der kinderen, dat
de menschen oproept tot een extra-gave
voor het misdeelde kind.
De zegels zijn ontworpen door den kunst
schilder J. Sjollema te Amsterdam. Ze zijn
vervaardigd in rotogravure, de afmeting van
het beeldvlak is 18 x 27 m.m.
De geldigheidsduur voor frankeering
loopt tot en met 31 December 1941.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De strijd om Madrid is weer opgelaaid.
De aanvallers hebben versterking gekre
gen. (2de blad).
Een rumoerige zitting in de Fransche
Kamer. Vijftig Kamerleden slaags. (2de
blad).
De terreur der Gepoe in Rusland. (2de
blad).
BINNENLAND.
De Bedrijfsraad voor het bloembollen-
bedrijf. (2de blad).
De Moerdijkbrugfeesten te Breda. (2de
blad).
Arbeid in broodbakkerijen. (2de blad).
Vergadering van den Partijraad der R.K.
Staatspartij (1ste blad).
De weg, welke de Koninklijke stoet bij
het a.s. huwelijk in de Groote Kerk te
's-Gravenhage zal volgen. (2de blad).
Uitgifte van Weldadigheidszegels. (1ste
blad).
LEIDEN.
De verkoop van de Oude Mon Père-kerk
en de plannen voor een zweminrichting.
(2de blad).
NATIONALE FEESTDAG.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen
zal de dag van het huwelijk van H. K. H.
Prinses Juliana en Z. D. H. Prins Bern-
hard als een nationalen feestdag worden
beschouwd.
Op dien dag zullen derhalve alle rijks
diensten, instellingen en bedrijven geslo
ten zijn voor zoover dit mogelijk is.
Partijraad
De Partijraad der R. K. Staatspartij
houd heden te Amsterdam haar 17de ver
gadering.
Deze vergadering werd hedenmorgen te
10.15 geopend door den voorzitter mr. C.
Goseling.
Na de hoofdelijke oproeping van de
stemgerechtigde leden van den Partijraad
werden de notulen der Partij raadvergade
ring van 28 en 29 Februari 1936 goedge
keurd.
Aan de orde was daarna een brief na
mens het Kringbestuur Overijsel, begelei
dend de navolgende moties van de Kring
vergadering:
I. „De Kring Overijssel der R. K. Staats
partij, bijeen in vergadering op Zaterdag
17 October te Almelo. Besprekende het
program van Actie voor de R. K. Staats
partij.
Van meening dat de vraag: hoe kunnen
in het vervolg ontwrichtende storingen in
de Volkshuishouding op Sociaal en Econo
misch terrein, doeltreffend worden voor
komen, zeer urgent moet worden geacht.
Voorts van meening, dat zulks alleen
mogelijk is, door Ordening van het Be
drijfsleven.
Besluit bij de leiding der R. K. Staats
partij aan te dringen dat deze doelbewust
streeft naar ordening der verhoudingen
op Sociaal-Economisch terrein, volgens de
beginselen der Encycliek Quadragesimo
Anno".
II. „De Kring Overijssel van de R. K.
Staatspartij in vergadering bijeen op Za
terdag 17 October 1936 te Almelo:
Gelezen de artikelen in de Katholieke
pers verschenen, waarin gewezen wordt
op de achterstelling van de Katholieken
bij de bezetting van overheidsfuncties,
verzoekt het Partijbestuur middelen te
beramen om ten spoedigste te komen tot:
Opheffing, zoowel uit overwegingen van
algemeen landsbelang als van de belan
gen onzer R. K. Volksgemeenschap en
hare leden, van de sprekende achterstel
ling van de Katholieken bij de bezetting
van overheidsfuncties.
En gaat over tot de orde van den dag".
Na hetgeen reeds dezer dagen in het
Parlement over bedoelde kwesties is ge
sproken, worden beide moties voor ken
nisgeving aangenomen.
Nadat andere ingekomen stukken waren
