STADS
NIEUWS
28ste Jaargang
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1936
No. 8572
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
OF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
't Is niet anders!
Er is sprake van dat in Duitschland de
Rijksdag binnenkort geheel zal verdwijnen
en zal worden vervangen door een partij-
Senaat, bestaande uit door den Leider be
noemde leden. De Leider, in wiens per
soon zich part ij-leider en staat s-leider
vereenigen, zal dus naar willekeur zijn
advies-college kunnen samenstellen. Zijn
advies-college; dit college zal n.l. adviezen
kunnen uitbrengen aan den Leider, die
zelf beslist.
De nieuwe senaat zal, in vergelijking
met den huidigen Rijksdag, een mensch-
waardiger taak krijgen. Hij zal zelf iets
mogen doen. Maar hij zal bestaan uit een
zorgvuldig uitgekozen gezelschap van ge
lijkgestemden, wier arbeid in wezen de
beteekenis van adviezen aan den Lei
der zal bezitten. Want ten slotte beslist
de Leider, die door niemand ter verant
woording kan worden geroepen.
Het „Handelsblad" constateert deze on
aantastbare, onafneembare bevoegdheid
van den Leider en vervolgt dan:
Dat blijft het kardinale punt. Dit
systeem moge misschien zekere re-
geer-technische voordeelen hebben
zoolang de Leider kundig, belangeloos
en rechtvaardig is. Maar wat moet er
gebeuren wanneer hij zich onkundig
gedraagt, of daden verricht die door
breede kringen van zijn geregeerden
iniet langer als rechtvaardig worden
gevoeld? Hoe corrigeert men onder
het Leidersbeginsel een tekortschieten
den Leider? Hoe kan zonder revo-
lutionnair verzet dan een gerecht
vaardigde oppositie zich uiten in een
stelsel dat elke ernstige oppositie on
derdrukt? Op die vraag, die de fun
damenten van het systeem raakt,
heeft geen enkel fascistisch regiem een
bevredigend antwoord kunnen geven.
't Is niet anders!
Wij hebben 't al herhaaldelijk neerge
schreven: In die absolute macht van den
Leider schuilt een ontzaglijk groot ge
vaar.
't Is niet anders niemand kan het ont
kennen!
Maar, zelfs al zou men er zeker van zijn,
dat de Leider zijn macht goed zal willen
gebruiken, zélfs dan nog brengt de dicta
tuur groote gevaren met zich mede.
Onze Bisschoppen wezen daarop in
deze woorden:
„Vervolgens vergete men niet, dat de
leiders eener felle beweging niet altijd de
eigenlijke leiders blijven, maar zelf meer
malen geleid en gesteund worden door an
deren, die de volle consequenties der theo
rieën, waarop de beweging steunt in prac-
tijk willen brengen. Een zekere gematigd
heid bij de hoofdleiding is dus niet de
minste waarborg voor de toekomstige ont
wikkeling eener beweging".
Nogmaals: 't is niet anders 't is geen
persoonlijke meening, maar is 't de o b-
jectieve werkelijkheid, welke
klaar open ligt voor een ieder, die zien
kan en zien wil: Een dictatuur, een één
hoofdige Leiding brengt zeer groote ge
varen met zich mede!
In een land als 't onze speciaal groo
te gevaren voor de katholieken, als
zoodanig. Dat toch geen enkele katho
liek voor die gevaren de oogen moge slui
ten!
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN
DEN PAUS.
VATICAANSTAD, 13 Nov. (A.N.P.) Naar
aanleiding van de geruchten," die den laat-
sten tijd de ronde doen, volgens welke de
Faus niet in staat is te loopen, en in een
stoel naar de audiënties wordt gedragen,
wordt thans medegedeeld, dat dit niet ge
heel juist is. Wanneer de Paus zich voor
een ontvangst naar een lageer verdieping
moet begeven, wordt hij reeds sedert ver
scheidene maanden in een stoel daarheen
gedragen, doch hij loopt normaal van de
eene zaal naar de andere zaal.
Men verklaart, dat de Paus slechts de ge
volgen van zijn hoogen leeftijd ondervindt.
Zooals men weet is Z. H. 79 jaar oud.
De Bisschop collecteert
Verleden Zondag heeft Mgr. Huibers in
alle kerken van zijn Bisdom een dringend
beroep gedaan op de onvolprezen liefdadig
heidszin van zijn diocesanen en him ge
vraagd hem te steunen bij de zware zorg,
die op hem drukt wegens de finantieele
moeilijkheden van vele parochiekerken van
het Bisdom Haarlem.
En aanstaanden Zondag collecteert de
Bisschop
Dit is niets te veel gezegd; want in den
vollen zin des woords vraagt hij persoon
lijk hem te helpen bij de zorgen, die hij
op zich heeft moeten nemen toen hem het
•bisschoppelijk bestuur werd opgelegd.
In de laatste drie jaren zijn een vijftig
tal parochies in zulke finantieele moeilijk
heden gekomen, dat zij niet meer in staat
waren hun verplichtingen na te komen.
Toen is er met nauwgezetheid onderzocht
wat zij in werkelijkheid konden dragen en
tot de uiterste grens van die draagkracht
moeten zij voor die verplichtingen staan.
Voor de overige is een beroep gedaan op
de crediteuren en deze hebben met niet-
genoeg-te-prijzen welwillendheid er in be
rust, dat zij voor dit meerdere geen rente
zouden ontvangen. Daarop heeft het Bisdom
beloofd de rentelooze schulden te helpen
aflossen.
Maar „het Bisdom" is feitelijk „de Bis
schop".
Want de aflossing der rentelooze schul
den kan niet juit bestaande fondsen worden
verkregen, maar moet jaar aan jaar moei
zaam worden bijeen gebracht; en daarom
vraagt de last van de aflossing een voort
durende zorg van den bestuurder van het
Bisdom, d.i. van den Bisschop. De toestand
is dus deze:
de „gesaneerde" parochies moeten alle en
alle krachten inspannen om aan de ver
plichtingen, die nu op haar rusten, te vol
doen; de regelingen laten werkelijk niet
zooveel speling, dat de bestuurders dier pa
rochies er „op hun gemak" kunnen komen:
het zijn ook nu arme parochies;
de goedwillende crediteuren hebben een
groot offer gebracht, dat him voortdurend
op een belangrijke rente-derving komt te
staan: en de billijkheid eischt, dat dit offer
niet langer duurt dan strikt noodig is, m.a.w.
dat de rentelooze schuld zoo spoedig
mogelijk worde afgelost;
voor dit laatste staat, practisch genomen:
de Bisschop. Van de inkomsten van het Bis
dom zuinigt hij uit wat mogelijk is; van
zijn priesters vraagt hij jaarlijks een ruime
bijdrage uit hun persoonlijk inkomen; ver
schillende valide besturen helpen naar hun
krachten; waar alle die bij het Bisdom met
recht een beroep doen op zijn diocesanen,
opdat ook zij hem helpen naar vermogen.
En zij doen het! En niet alleen door hun
lidmaatschap van het „Liefdewerk voor de
Arme Parochies"!
Reeds twee malen was het mogelijk een
bedrag van „twee-ton" aan aflossing van
rentelooze schulden te besteden, dank zij
de groote edelmoedigheid van Haarlems ge-
loovigen.
Nu moet dit bedrag voor de derde maal
worden bijeengebracht, en daarom collec
teert de Bisschop aanstaanden Zondag!
Die collectedag valt samen met zijn ver
jaardag: een persoonlijke gedenkdag die tot
een bewijs van hoogachting en liefde voor
oen persoon uitnoodigt. Wat kan een kind
beter doen op Vaders verjaardag dan zyn
zorgen lichter maken! Deze gedachte vraagt
geen nadere uitwerking: zij spreekt tot ons
hart! En waar verstane en hart zoo samen-
stemmen, dringt de edelmoedige daad zich
vanzelf op.
Daarom durven wij vertrouwen, dat dc
Bisschop a.s. Zondag een goede collecte zal
hebben!
TH. M. P. BEKKERS, Pr.
P.S. Mochten er katholieken zijn, die
door bijzondere omstandigheden a.s. Zon
dag niet aan de collecte kunnen geven, dan
volge hier een bekend giro-nummer: 68277,
Administratie van het Liefdewerk voor de
Arme Parochies te Voorschoten.
De wereld
in vogelvlucht
Hooge pauselijke onder
scheiding voor Ned.
hoogleeraren.
Er hangt een dik wolkendek laag over
Madrid en daaruit daalt een druilerige re
gen neer op de stad en d, strijdende par
tijden. Dit regen-weertje is blijkbaar gun
stig voor de roode verdedigers van de
hoofdstad, want met den aanval der witten
wil het niet vlotten. Uit de telegrammen,
die bijna alle afkomstig zijn uit het regee-
ringskamp, blijkt, dat de nationalisten geen
stap vooruit zijn gekomen, hier en daar
zelfs zijn teruggeslagen. Verscheidene dor
pen ten Zuiden van Madrid, o.a. Getafe,
bekend als luchthaven van de Spaansche
hoofdstad, zouden door de roode militie
herover zijn. Het schijnt, dat het succes
der verdedigers voor een groot deel te
danken is aan een zeer goede bediening
van het afweer-geschut, dat de tanks der
nationalisten tot werkloosheid doemt. De
tanks zijn'overal een geducht aanvalswa
pen gebleken in de handen der rechtsche
troepen, maar thans schijnen zij te falen.
Generaal Queipo de Llano heeft getracht
eeS doekje voor het bloeden te vinden in
de overweging, dat het heelemaal niet erg
is, als de val van Madrid wat langer op
zich laat wachten dan aanvankelijk ge
dacht werd. De tijd zou n.l. een bondgenoot
der nationalisten zijn, omdat iederen dag
de aanvoer van levensmiddelen naar Ma-
rid moeilijker wordt, 't Kan zijn, maar wij
vermoeden, dat Franco dezen bondgenoot
toch liever niet zag.
Te Weenen is de conferentie der Drie
Mogendheden (n.l. Italië, Oostenrijk en
Hongarije) geëindigd. Een van de voor
naamste besluiten is wel, dat het recht van
Oostenrijk-Hongarije om zich te wapenen
wordt erkend. Een besluit, dat in de lan
den der Kleine Entente niet bepaald met
instemming zal worden ontvangen. Als
tegen-prestatie tegenover Italië hebben
Oostenrijk en Hongarije het Italiaansch
Abessijnsche Imperium de jure (rechtens)
erkend.
Prof. dr. W. H. Keesom
Een 70-tal geleerden, waarvan 40 bui
ten Italië, zijn door den Paus benoemd
tot lid van de nieuw opgerichte Pauselijke
Akademie „Pontificia Accademia Scien-
tiarum". Een vijftal Nederlanders is «deze
hooge onderscheiding te beurt gevallen
n.l. uit Amsterdam prof. P. Zeeman, uit
Groningen prof. F. I. J. Buytendijk, uit
Leiden prof. W. H. Keesom, uit Utrecht
prof. A. K. M. Noyons en uit Berlijn prof.
dr. P. J. W. Debije.
Prof. Debije, aan wien juist gisteren de
Nobelprijs voor scheikunde is toegekend,
woont wel is waar te Berlijn, doch is Ne
derlander.
Den 9en Februari a.s. zijn alle leden
uitgenoodigd tot een plechtige bijeenkomst
te Rome. Tot degenen die deze onder
scheiding hebben verkregen behooren ook
de bekende buitenlandsche natuurkundigen
prof. Bohr (Denemarken), prof. Millikan
(Amerika), prof. lord Rutherford (Enge
land), prof. Marconi (Italië) en prof.
Planck (Duitschland).
EEN PROPAGANDA-AVOND
VAN DE GRAAL.
Filmavond.
In de Klein Stadszaai draaide gisteravond
de graalfilm. In een aantal korte flitsen
werd het werk van da Graal voor de oogen
van de toeschouwers ontrold. „De Graal,
wat zij wil en hoe zij werkt", „Het Ly-
dwina-spel", Het Rorate-spel", waren de
titels van de films, die een indruk gaven
van het streven en het volbrachte werk
van de Vrouwelijke jeugdbeweging van
Katholieke Actie. In dt eerstgenoemde film
krijgen we een inzicht in het werk in de
graalhuizen in een van onze groote steden.
Wat al clubs en cursussen worden daar
wekelijks gegeven! Ontwikkeling, ontspan
ning, vorming; alle terrein van het cul-
tureele leven hebben de belangstelling van
de Graalleden. De andere films gaven schet
sen weer van de verschillende spelen, die
door de Graal zijn uitgevoerd.
Bovendien kregen .de aanwezigen enkele
nummertjes van de voll^sdansclub en de
zangclub te bewonderen.
Ten slotte werd een film gedraaid van
het Moederhuis van het Gezelschap der
Vrouwen van Nazareth „De Tiltenberg".
Een stukje „Heilig Land", te midden der
bloemvelden, waar de novicen hun drie
jarig noviciaat doorbrengen alvorens in
het praktische Graalwerk in de verschillen
de steden te worden opgenomen.
Een mooie avond van propagandistische
j waarde, die geheel aan het doel een
betere kijk op de beweging te geven, zoo
als Juffr. Spronk, de huis-overste van Lei
den, in haar voorwoord zeide beant
woordde.
Moge de Graal, die aller sympathie ver
dient, deze ook ruimschoots genieten!
't Staat buiten eiken twijfel,
dat de Graal in den betrekkelijk korten tijd
van haar bestaan, reeds ontzaglijk
veel heeft gedaan en bereikt voor de
godsdienstig-cultureele vorming van de
katholieke meisjes. De katholieken moeten
daarvoor dankbaar zijn en hun dankbaar
heid toonen, door, waar mogelijk, mede te
werken met de Graal, opdat deze haar doel
zoo volkomen mogelijk bereikt!
PRINSES JULIANA HUWELIJKS
FEESTDAG.
Feestviering Buurtcommissies.
De Contact-Commissie van Organisaties
op Nationalen Grondslag, bericht ons, dat
haar van eenige buurtcommissise het ver
zoek bereikte de vertegenwoordigers van
alle buurtcommissies voor een bespreking
bijeen te roepen, teneinde een zoo groot
mogelijke eenheid in de feestviering te
verkrijgen.
Gaarne zal de Contact-Commissie aan
dit verzoek voldoen en zij roept langs de
zen weg alle buurtcommissies, van welke
zij de adressen niet kent, op tot een samen
spraak op Vrijdag 20 November 's avonds
te 8.15 uur „In den Vergulden Turk".
Vooraf ontvangt zij gaarne aan het adres
van den heer J. Mulder, Steenschuur 16,
bericht, welke commissies aan dezen op
roep gevolg zullen geven.
DE HAARLEMMERSTRAAT
WINKELWEEK.
Het gepleegde overleg tusschen de po-
litie-autoriteiten en de. Haarlemmerstraat-
Winkelweekcommissie inzake den raad-
wedstrijd heeft tot het vinden van een op
lossing geleid waardoor eenerzijds een con
flict met de Loterij wet wordt voorkomen
en anderzijds de raadwedstrijd doorgang
kan vinden.
Hedenmorgen zijn dan ook opnieuw bus
sen bij verschillende winkeliers geplaatst,
waarin de antwoorden op den wedstrijd
kunnen worden gedeponeerd.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De verdedigers van Madrid slaan de aan
vallen der nationalisten op de stad met suc
ces af (2de blad).
De Drie Mogendheden-conferentie heeft
rechtsgelijkheid op bewapeningsgebicd er
kend voor Oostenrijk en Hongarije (2e bl.)
Spoedig einde van de scheepvaartstaking
in Amerika? (2e blad).
De vliegtuigramp in Italië blijkt 20
slachtoffers te hebben geëischt (Luchtv.
2e blad).
BINNENLAND.
Drie Nobelprijzen toegekend. Eén aan
een landgenoot. (2de blad).
Naar wordt medegedeeld zijn onze land-
genooten, die zich in Spanje bevonden, in
goeden welstand. (2de blad).
Een lichte daling in het aantal werkloo-
zen in de groote gemeenten, ,2de blad).
Volgens de statistiek zijn de kosten
voor levensonderhoud in October niet
aanmerkelijk gestegen. (2de blad).
Het begrootingsdebat in de Tweede Ka
mer. Heden Minister Colijn aan het
woord. (1ste blad).
Tengevolge van de vleeschvergiftiging te
Herzogenrath zijn twee personen overle
den. (1ste blad).
Te Best is een groote klompenfabriek
tot den grond toe afgebrand. (Gem. Ber.,
4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De 1ste Rotterdamsche Zesdaagsche door
het koppel PijnenburgWals gewonnen.
(4de blad).
„SL Raphaël."
De leden worden er aan herinnerd, dat
de H. Mis voor de overleden- en levende
leden van onze afdeeling wordt opgedra
gen, op Zondag 15 Nov. in de Kerk van
den H. Leonardus a. P. M. Haagweg" te 9
uur. Beleefd wordt verzocht, zooveel mo
gelijk ter H. Tafel te naderen.
Er zijn nog introductiekaarten verkrijg
baar voor den feestavond op Woensdag 18
Nov., 8 uur, bij de bestuursleden alsmede
programma's.
HET BESTUUR.
DE HEER M. BOLDERDIJK 25 JAAR
DIRECTEUR VAN DE HARMONIE
„DE POST."
Ter gelegenheid van het feit, dat de heer
M. Bolderdijk vijf en twintig jaar als di
recteur der Harmonie „De Post" verbon
den was, werd hem door het gezelschap
gisteravond een serenade gebracht.
De beschermheer, de heer A. v. d.
Eelaart, directeur van het P. T. T.-kan-
toor en echtgenoote had zich reeds tevo
ren naar de woning van den jubilaris be
geven. Even half negen kwam het muziek
gezelschap aan de Jan van Houtkade, waar
staande voor de woning de Feestmarsch van
v. d. Glas ten gehoore werd gebracht, ge
volgd door de marsch Athalia van den
jubilaris. Vervolgens begaf het bestuur
zich met den eere-voorzitter, den heer H.
W. Metselaar, naar binnen, waar de voor
zitter, de heer D. v. d. Schee den jubilaris
toesprak. Hij dankte den heer Bolderdijk
voor al hetgeen hij in de afgeloopen jaren
voor het gezlschap had gedaan en over
handigde hem een blijvend geschenk. De
heer Metselaar, daarna het woord voeren
de memoreerde nog in het kort de eerste
jaren van het corps en wees er tevens op,
dat hij het genoegen had gehad, den jubi
laris het insigne als directeur op de borst
te spelden.
De heer Bolderdijk dankte daarna den
beschermheer en zijn echtgenoote voor de
vriendelijke attentie om persoonlijk hierbij
tegenwoordig te zijn en dankte verder bei
de andere sprekers. Nadat alle leden van
het gezelschap den jubilai'is hadden geluk
gewenscht vertrok de muziek onder het
spelen van een flinke marsch.
Het was voor den jubilaris een heerlijke
avond.
