VRIJDAG 30 OCTOBER 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Opleving in de textielcentra
Op zoek naar het
wrak van de
„Sch. 179"
I .'«ViAv:
VOORNAAMSTE NIEUWS
28ste Jaargang
No. S560
S)e £eki&eli£(3oii/Ya/itt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leideo 19 cent pex week2.50 per kwartaal
Bü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Na de depreciatie van
den gulden
Werkloosheidscijfers zijn de
laatste weken te Tilburg
sterk gedaald.
DE CONCURRENTIE VAN ITALIë
EEN GEVAAR?
Het loslaten van den gouden standaard
blijkt voor onze textielnijverheid van groo-
te beteekenis te zijn. Zoo heeft Twente op
belangrijke schaal weer arbeidskrachten
in dienst kunnen nemen, terwijl ook in
het Tilburgsche textielcentrum een merk
bare opleving valt te constateeren.
Telkens kan weer een nieuwe daling
der werkloosheidscijfers worden vastge
steld en het ziet er naar uit, dat dit geen
oplevingen van zeer tijdelijken aard zijn,
maar alles wijst er op, dat het verschijnsel
langzamerhand een meer permanent ka
rakter gaat aannemen.
De officieele cijfers uit het textielbe
drijf te Tilburg gedurende de laatste vijf
weken zien er aldus uit:
Geheel Gedeeltelijk
23 September 1293 404
30 September 1253 340
7 October 1160 283
14 October 911 135
21 October 680 109
Het totale cijfer van 1697 op 23 Sept. is
dus in vier weken gedaald tot 789 ofwel
5314 pet.
Tal van fabrieken zijn dan ook, aldus
lezen wij in het „Handelsblad", reeds met
dubbele ploegen aan het werk en andere,
die jaren lang nauwelijks de 30 uren
haalden per week, hebben zich verplicht
gezien zij- het zonder personeelsuitbrei
ding van beteekenis om weer tot de
volle 48 uur te gaan.
Er zijn fabrikanten, die in deze enkele
weken hun productie met vele honderden
procenten hebben zien klimmen, zoowel
voor de binnenlandsche markt, alsook
voor export.
Belangrijke orders.
Het is voorts opmerkelijk, dat nu ook
door bemiddeling van groote Amsterdam-
sche grossiers in manufacturen en con
fectie. zeer belangrijke orders uit Spanje
in Tilburg konden worden geplaatst. Van
vele duizenden yards die, naar men van
bevoegde zijde verzekerde, zonder munt-
correctie positief naar een ander land zou
den zijn verhuisd.
Er doemt nu echter een uitdrukkelijk
gevaar op. n.l. de concurrentie van Italië.
Uit rechtstreeksche bron is namelijk
bekend geworden, dat men in de gros
sierswereld verder een afwachtende hou
ding wil aannemen ten aanzien van het
doen van bestellingen, teneinde te kunnen
beoordeelen of er altemet in Italië met
zijn zooeven met 41 pet. gedevalueerde lire
niet nog goedkooper zaken zijn te doen
dan ten onzent. Weliswaar is de uitvoer
van Italië in wollen stoffen en katoenen
weefsels in Nederland aan contingent on
derworpen en wel verdeeld over tijd
perken van drie maanden maar in die
hoeveelheid kan telkens wijziging worden
gebracht. Ook in den zin van verhooging.
Wat zal de groothandelaar doen?
De groothandel wacht uiteraard zoo
lang mogelijk met het nemen eener be
slissing. Blijft de bekendmaking van het
nieuwe contingent te lang uit, dan moeten
de orders in snel tempo in het binnenland
geplaatst worden, met den eisch natuur
lijk, dat ze nog sneller moeten worden af
geleverd. Gevolg: de fabrieken moeten
alle hens aan dek roepen en zelfs twee
ploegen gaan aanzetten wat hier alge
meen als in wezen een funest systeem
wordt geacht en in enkele weken is de
drukte gedaan en moeten weer honder
den arbeiders de straat op worden ge
stuurd.
Van den anderen kant staat ook dit vast,
dat wanneer de industrie de binnengeko
men orders niet „op tijd" naar het verlan
gen der opdrachtgevers kan leveren, aan
drang tot uitbreiding van het contingent
vanzelfsprekend niet uitblijft.
In textielkringen te Tilburg maakt men
zich inderdaad over dezen toestand eenigs-
zins ongerust.
Het zal dus zaak zijn, om aan deze on
gewisheid te ontkomen, dat spoedig be
kend worden de contingenten voor het
voorjaar 1937.
Een regelmatige gang van zaken in de
thans zoo hoopvol weer oplevende textiel
nijverheid en ook in den handel, zou daar
door zeker bevorderd worden.
Ook opleving in andere bedrijven.
Maar niet alleen in de textielnijverheid
heerscht meer levendigheid ook in an
dere bedrijven te Tilburg is de vraag naar
meer werkkrachten langzamerhand stij
gende en vertoont ook de duur der werk
week een opgaande lijn.
Dit alles blijkt uit de totaal werkloos
heidsstatistiek der laatste weken.
Ziehier de cijfers:
Geheel Gedeeltelijk
23 September 4160 538
30 September 4118 478
7 October 4025 421
14 October 3781 240
21 October 3428 210
Hetgeen zeggen wil dat in vier weken
het totaal cijfer daalde van 4698 tot 3638,
oftewel 22 yi pet.
En naar men verwacht, zullen deze cij
fers aan het eind van deze week, wanneer
de nieuwe statistiek wordt opgemaakt, nog
weer vrij aanzienlijk gunstiger zijn.
De schoenindustrie is niet zoo gunstig
als de textiel, maar ook daar is vooruit
gang. blijkens het feit, dat in vier weken
het werkloosheidscijfer in deze nijverheid
met ongeveer 10 pet. daalde en in het al
gemeen de werkweek van 32 tot 48 uur
toenam.
Voorts vertoonen een tendenz van voor
uitgang de bedrijven van voedings- en
genotmiddelen; ook met ongeveer 10 pet.
Alleen de bouwbedrijven, aldus het „Han
delsblad", houden nog geen gelijken tred
met den algemeen en vooruitgang, die over
de gansche linie in het bedrijfsleven te
Tilburg heerscht.
Voor de Tilburgsche gemeentekas alleen
beteekent deze toestand een voordeeltje
nu reeds van niet minder dan rond
3000 per week! „Tijd."
Vergeefsche reis van de
„Breeveertien"
Een gure herfstmorgen, een koude, natte
wind scheert over het pas zoo onstuimige
water van de buitenhaven van IJmuiden,
alles veryaagt door den mist, die over het
water hangt. Maar toch gaat de „Breeveer
tien", 'n dienstboot van de N.V. A. Volker's
aannemingsmaatschappij van openbare wer
ken, voor dit doel welwillend door
deze firma beschikbaar gesteld, naar bui
ten om een onderzoek in te stellen naar
het wrak, dat nu al eenige dagen voor de
haven van IJmuiden drijft. Men zal trach
ten de angstige geheimzinnigheid, die dit
wrak omhult te ontsluieren. Men hoopt een
einde te kunnen maken aan de onzeker
heid, die nu al eenige dagen leeft in de har
ten van zoovele Scheveningers, wier ver
wanten zijn uitgevaren met de „Sch. 179".
Is het wrak van de „Sch. 179"? Of is er
nog een ander vaartuig dicht bij die haven
van IJmuiden verongelukt?
Men hoopt hierop spoedig een antwoord
te kunnen geven.
Aan boord van de „Breeveertien" bevin
den zich de heeren J. Seyffert, Rijkshaven
meester van IJmuiden, A. van Wijngaarden,
directeur van de firma Volker en ook de
heer G. Blok, uit Seheveningen, een maga
zijnbediende van de firma Frank Vrolijk,
de reeder van de „Sch. 179'", die zal onder
zoeken of zich aan de wrakstukken verken-
ningsteekens bevinden. De heer Blok is met
alle onderdeelen van de schepen van de
reederij bekend. En licht vindt men iets, dat
hem in staat zal stellen ja of neen te zeg
gen.
De storm is gaan liggen, maar er staat
nog een felle bries en de buitenhaven is
nog vol deining.
Een honderd meter van de Noorderpier
stopt de „Breeveertien" even. Daar ligt de
„Sch. 68". Een mast, een stuk van een gaf
fel, een stag, en daar omheen flarden van
de vleet, dat is alles, wat er van de „Sch.
68" te zien is.
Wü gaan de haven uit. De zee is verre
van kalm en de „Breeveertien" danst rustig
op de golven. Nu en dan verdwijnt de kop
onder water en komt een golf over het
schip. Boven het gestamp van de machine
uit, klinkt het eentonig geloei van den
misthoorn, die den schepeling den weg naar
de veilige haven moet wijzen.
Maar geen schip is er te zien. Een logger,
die voor ons uit de haven verliet, is spoe
dig in den mist verdwenen. Nog slechts en-
kele minuten is de „Breeveertien" buiten
of om haar heen is niets meer te zien dan
de woelige golven, die hooger worden, naar
mate we verder op zee komen. Steeds weer
boort de „Breeveertien" haar steven in de
witte kruinen.
Zoo gaan we een half uur lang zeewaarts,
springend en dansend over de golven. Ka
pitein Heiemig laat de machine stoppen.
Vele paren oogen turen over de zee, maar
zoover het oog reikt, is er niets te zien
Dit is trouwens niet heel ver, want de
mist blijft hangen en op een paar honderd
meter van ons af vervaagt alles in den
nevel.
Een logger vaart dicht langs ons, haven-
waarts. Slechts even blijft hij zichtbaar.
Een tijd lang laat de kapitein de machine
stoppen en blijven allen rondkijken, maar
noch de brulboei, noch het wrak, dat ge
zocht wordt, is te zien.
Het is hopeloos werk. Het gèluk moet ons
dienen, willen wij succes hebben. Maar het
geluk laat ons in den steek. Een half uur
lang blijft de „Breeveertien" ronddobberen
iii de buurt, waar de brulboei ongeveer moet
liggen, maar er iets niets te zien.
Jammer voor de moeite, jammer voor
den heer Blo en voor allen, die met belang
stelling het resultaat van dit onderzoek
hebben afgewacht.
De onzekerheid blijft voortduren. De
ontknoopirig van het drama laat nog op
zich wachten
De „Breeveertien" keert terug, nu voort
gestuwd door de landwaarts loopende zee-
en. Het valt niet mée de pieren terug te vin
den, Zekerheidshalve wordt er nog even
gelood. Wij zijn op zes vaam water.
Als dan eindelijk de loodsboot uit den
nevel opdoemt, komt ook spoedig de Zuider-
pier in zicht, even later de Noorderpier. En
dan is "de „Breeveertien" weer binnen, na
een vergeefsche reis.
HET GESIGNALEERDE WRAK BIJ
CASTRICUM.
De „Neeltje Jacoba" uitgevaren.
In verband met het bericht, dat er zich
bij Castricum een wrak in zee bevindt, is
de „Neeltje Jacoba" hedenmorgen te kwart
voor tien uitgevaren om een onderzoek in
te stellen.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN
PATERS MINDERBROEDERS.
Het Hoogwaardig Definitorium van de
Nederlandsche Provincie der Minderbroe
ders heeft benoemd tot Overste van de
eerste Missionarissen die binnenkort naar
de Missie van Nieuw-Guinea zullen ver
trekken, Pater Saturninus van Egmond,
tot secretaris van de Provincie, Pater Pru-
dentius van Leusden, tot Magister en Lec
tor van de Pastoraal-theologie te Maas
tricht Pater Diomedes Pernot, tot Vicaris
te K a t w ij k a. d. R ij n Pater Josephat
Hulshof, tot Gardiaan van het klooster te
Nieuwe-Niedorp Pater Lucas Berben uit
het klooster te Drachten.
Voor de Missie van Nieuw-Guinea wer
den bovendien a'ngewezen Paters Nerius
Louter, Zeno Moors, Fulco Vugts, Philip-
pus Tetteroo en Broeder Sebastianus Ven-
drig.
PATERS MONTFORTANEN NAAR
PORTUGAL.
28 October zijn met de „Sibajak" van
de Rotterdamsche Lloyd de E.E. Paters
Montfortanen L. Limpens, J. Frissen en J.
Menten naar Portugal vertrokken om in de
nabijheid van Lissabon een nieuwe residen
tie te stichten.
CONGREGATIE-FEEST TE SCHIJNDEL.
Zuster Maria Theresia benoemd tot ridder
in de Orde van Oranje-Nassau.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest der
Congregatie van de Zusters van O. L. Vr.
van Altijddurenden Bijstand te Schijndel
is de algemeen Overste Zuster Maria The
resia Veltman benoemd tot ridder in de or
de van Oranje Nassau.
MILITAIRE STAATSGREEP TE
BAGDAD?
Gebeurt er weer iets in Perzië?
CAIRO, 30 October. (A.N.P.) Het ge
rucht doet hier de ronde, dat te Bagdad een
militaire staatsgreep is ondernomen. Het
gerucht schijnt door later ontvangen be
richten te worden bevestigd, doch bijzon
derheden ontbreken nog.
Ambtsaanvaarding
prof dr. J J Lijnst Zwikker
Inauy... r^le rede over „De wor
ding van den ArtsenijSChaft"
Hedenmiddag heeft prof. dr. J. J. Lijnst
Zwikker, benoemd tot hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit om onderwijs te ge
ven in de artsenij-bereidkunde, de phar-
maceutische chemie en de vergiftleer, zijn
ambt aanvaard met het houden van een
inaugureele rede over „d.j Wording van
den Artsen ij sch at".
In zijn inleiding begon spr. de 300-jari-
ge herdenking te memoreeren van het ver
schijnen van de eerste pharmacopee in Ne
derland, n.l. de Pharmacopoea Amstelre-
damensis van Mei 1636, die een eind maak
te aan een chaotischen toestand en een
heid bracht op het gebied van het voor
schrijven en afleveren van geneesmiddelen
en waardoor een vaste basis gelegd werd
voor een officieelen geneesmiddelschat en
de eischen daaraan te stellen. Beschouwt
men den artsenijschat in zijn huidigen
vorm, dan neemt men een uiterst complex
geheel waar van overoude tot zeer mo
derne middelen, waaraan alle bescha
vingstijdperken en alle volkeren der aarde
bijgedragen hebben. Spr. stelde daarop de
vraag, op welke wijze men er toe geko
men is uit de veelheid der natuurproduc
ten en dat tallooze voortbrengeselen der
nijverheid, datgene te kiezen, wat voor
het herstel der gezondheid van nut kan
zijn. Deze vraag werd in het vervolg der
rede beantwoord door een uiteenzetting
van de verschillende factoren, die tot het
verwerven der geneesmiddelen geleid heb
ben.
In de eerste plaats heeft van oudsher de
toevallige ervaring een rol gespeeld, wat
tot in dezen tijd van systematisch onder
zoek het geval is, wat spr. met voorbeel
den illustreerde. Verder hebben vroeger
gangbare natuurbeschouwingen, als de
Grieksche elementenleer en de astrologie
der Renaissance, tot deducties geleid,
waardoor belangrijke geneesmiddelen te
voorschijn kwamen. De grootste stoot
kwam echter van de samenwerking tus-
schen de chemische synthese en het phar-
macologisch experiment, waardoor correla
ties gevonden werden tusschen constitutie
en werkzaamheid der stoffen en geheele
reeksen voortreffelijke en onmisbare ge
neesmiddelen gevonden werden. Spr. wees
evenwel op het empirisch karakter, dat ook
thans deze wetenschap nog draagt; met ze
kerheid is vooraf geen nieüwe stof als
geneesmiddel te voorspellen en het onver
wachte speelt nog steeds een groote rol
bij het vinden van geneemiddelen.
Na deze wording besprak spr. in het kort
symptomen van verwording van den ge
neesmiddelschat, die zich steeds ernstiger
doen voelen. De overmatige belangstelling
van de industrie voor het geneesmiddel
als winstobject en de gebrekkige aanpas
sing der merken wet aan het bijzondere
karakter, dat geneesmiddelen hebben, de
den misstanden ontstaan, die den artsen en
apothekers vele lasten en zorgen baren. Spr.
wees hierbij op het groote belang van een
instelling als het Rijks-Instituut voor Phar-
macotherapeutisch onderzoek, dat den
practici bijstaat in het beoordeelen van de
merites van de duizenden door woordmer-
ken gespecialiseerde geneesmiddelen en
daardoor de juiste geneesmiddelvoorziening
van ons volk bevordert.
Spr. eindigde met de gebruikelijke toe
spraken.
Dit nummer
vijf bladen,
bestaat
uit
BUITENLAND.
Een tegen-offensief der regeeringstroepen
bij Madrid. Een dagorder van Largo Cabal-
lero. Verscheidene dorpen zouden weer door
de Madralenen heroverd zijn. (2de blad).
De gespannen verhouding tusschen Kerk
en Staat in Duitschland. (2de blad).
Minister Eden over den Spaanschen bur
geroorlog. (2de blad).
De toestand in Palestina weer normaal.
(2de blad).
BINNENLAND.
Opleving in de textiel-industrie na het
loslaten van de gouden standaard. (1ste
blad).
Bezoek van Prins Bernhard aan Eindho
ven. (2de blad).
De ongeregeldheden bij het Vlissingsche
Crisis-comité voor de rechtbank. (5de blad)
Benoemingen Paters Franciscanen.
(Kerkn., 1ste blad).
Aangenomen wordt, dat de „Sch. 179" In
derdaad met man en muis vergaan. (3de
blad).
Nadere bijzonderheden omtrent het dra
ma te Venlo. (Gem. Ber. 3de blad).
LEIDEN.
Ambtsaanvaarding van prof. dr. J. J.
Lijnst Zwikker. (1ste blad).
De wereld
in vogelvlucht
Wij hebben gisteren op deze plaats
bij onzen vlucht in hooger sferen rond de
wereld gemeld, dat er rookwolkjes vie
len waar te nemen in de buurt van Madrid.
Wij hadden toen nog geen berichten over
het tegen-offensief der regeeringstroepen,
maar deze wolkjes waren in werkelijkheid
afkomstig van een verwoeden tegen-aanval
op de vooruitgeschoven posten van Fran
co's leger. Ten Zuiden van Madrid hebben
de roode militie-troepen gisteren eenige
dorpen, welke door de rechtschen waren
bezet, heroverd. Of zij ze hebben kunnen
houden, weten wij niet. Een communiqué
der nationalisten, dat melding maakt van
dezen aanval vanuit Madrid, beweert dat
de rooden zijn teruggeslagen en dat ver
scheidene tanks van Russischen oor
sprong, zegt het communiqué er venijnig
bij zijn buit gemaakt. Wat de resultaten
van het tegen-offensief zijn, kunnen wij
nu nog niet onderscheiden. Wij zijn op onze
hoogtevluchten aangewezen om te turen
door een verrekijker van telegrammen,
waarvan het eene glas wordt gevormd door
nationalistische en het andere door regee-
ringsberiohten. Deze twee glazen zijn abso
luut niet op elkaar ingesteld en geven niet
bepaald een zuiver beeld.
In Engeland zien wij minister Eden staan
in het Lagerhuis; hij zegt, dat Engeland aan
de politiek van non-interventie in Spanje
zal vasthouden, wijl zij onder de -bestaan
de omstandigheden de beste is. Deze poli
tiek geniet, aldus de bewindsman, den
steun van het Britsche volk, want men is
het er algemeen over eens, dat non-inter
ventie het eenige middel is, waardoor wij
misschien de oorlogsgevaren kunnen beper
ken. Zij is als het ware een geïmproviseerd
brandscherm.
Tenslote zien wij vlak in de buurt een
vliegtuig op Croydon dalen. Het is Jim
Mollison, de 50 pet. van het vliegende echt
paar u weet wel, Jim en Amy die
over den Oceaan is gevlogen en al wee:
een record heeft gebroken.
Wie veegt de scherven van al die gebn
ken records eens bij elkaar?