STADS V NIEUWS
A. L. M. A.
MAANDAG 19 OCTOBER 1936
DE LE1DSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Dit nummer bestaat uit
vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De stad Oviedo door de Spaansche na
tionalisten ontzet, na een belegering van
drie maanden. (2de blad).
De strijd tegen de confessioneele scholen
in Duitschland. (2de blad).
Groote demonstratie van het Vaderland-
sche Fronte te Weenen. Rede van Schusch-
nigg. (2de blad).
Mr. Ekins in Amerika terug. (2de blad).
Stormberichten uit verschillende deelen
van Europa. (Buitenl. Ber. 4de blad).
Aardbeving in Italië. (Buitenl. Ber. 4de
blad).
ROE WORDT HET WEER
STORMACHTIG.
DE BILT SEINT:
Matige tot krachtige tijdelijk stormach
tige Zuid-Westelijke tot Noord-Westelijke
wind, betrokken tot zwaar bewolkt, met
i-egenbuien, later tijdelijk opklarend, aan
vankelijk kouder.
Hoogste barometerst.: 767.1 te Biarritz.
Laagste barometerst.: 736.6 te Helsingfors.
De diepe depressie, die gisteren op de
Noordzee nog toenam, en zwaren Noord
wester storm veroorzaakte, is Oostwaarts
afgetrokken, maar een secundaire, die in
den nacht over de Britsche Eilanden trok,
veroorzaakte opnieuw toenemenden wind
en regen. De hooge drukking trok West
waarts terug. een. uitlooper ligt nog over
de Alpen, zoodat daar in de hoogere stre
ken nog fraai weer heerscht. Op de Brit
sche Eilanden stormt het uit West tot
Noord-West. Over Ierland en de Iersche
zee waait het krachtig uit Zuid-West met
regen om het kanaal. In Noord-Duitschland
waait het nog krachtig tot sormachig uit
West met regen in het Oosten. Zuid-
Frankrijk heeft windstil en fraai weer met
ochtendnevel. Ook in Zuid-Duitschland is
het nog rustig, maar zal de wind toenemen.
In Scandinavië blijft in het binnenland de
vorst matig of licht. Hier en daar valt
sneeuw. In verband met de sterke tempe
ratuurdaling in de bovenlucht is koude en
buiig weer te wachten.
LUCHTTEMPERATUUR.
11.8 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e. a.
Van Maandagnamiddag 5.26 uur tot
Dinsdagmorgen 6.33 uur.
HOOGWATERSTAND.
Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 20 Oct.
voorm. 5.03 en nam. 5.22 uur.
Stormwaarschuwingsdienst.
Geseind van De Bilt hedénmorgen te
7.50 uur aan de posten van Hoek van Hol
land tot de Belgische grens: „Weest op
uw hoede."
Over wils-gymnastiek
Dezer dagen is in een pers-interview
medegedeeld, dat minister Colijn zoo veel
rookt; fabelachtig veel!
De „Haagsche Post", over deze gewoonte
van dr. Colijn nog wat napratend, ont
hult nog een andere bijzonderheid uit het
particulier leven van dezen staatsman!
„In verband met dit onderwerp kun
nen wij nog een aardige bijzonderheid
mededeelen. Elk jaar gedurende een
bepaalde periode van eenige weken
rookt dr. Colijn in het geheel niet.
Dan laat hij iedere sigaar liggen. En
dit doet hij, omzijn wil te oefe
nen. Hij erkent, dat dit een groot of
fer is, maar hij onderwerpt er zich
aan. En nu willen we ook nog een
anecdote vertellen. De Minister zat
eens in een trein met verschillende
heeren en zei: „Ja, ik zou u gaarne
een sigaar aanbieden, maar ik kan
het niet, want ik heb er zelf maar 25
bij me!"
Hierbij willen wij even een korte kant-
teekening maken:
Hoewel de voorgeschreven Onthou
ding en Vasten bij de katholieken een
ander primair doel hebben dan natuur
lijke wils-gymnastiek, ligt er óók dit ef
fect in.
Door de onderhouding van de Onthou
ding en Vasten oefent men zijn wil.
De groote Opvoedster en Leidster, die
de Kerk is, beoogt ook bij haar wetten en
voorschriften de vervolmaking of culti
veering der menschen in natuurlijk op
zicht.
ACADEMIENIEUWS
LEIDEN. Geslaagd:
Doctoraal examen Rechtsgeleerdheid
mej. L. Lagers, Den Haag;
candidaatsexamen Theologie de heer
W. van Bergen, Boskoop;
candidaatsexamen Rechtsgeleerdheid de
heer'E. J. van Dijk, Den Haag, mej. H.
Sneller, Rotterdam.
De restauratie van den
ouden Stadhuisgevel
In de groote houten loodsen en in de
groote omheinde ruimte van het Pieters
kerkhof werken beeld- en steenhouwers da
gelijks aan het omvangrijke werk van de
restauratie van den ouden stadhuisgevel.
Een machtig interessante arbeid wordt
hier verricht. De leek kan zich maar zeer
vaag een denkbeeld vormen van de mini-
tieuze nauwkeurigheid en van de liefderij
ke zorg waarmede deze restauratie ge
schiedt en de leden van de vereeniging
Oud-Leiden, die Zaterdagmiddag een ex
cursie naar dit restauratiewerk mochten
maken en daarbij van deskundige voorlich
ting gediend werden, mogen zich dan ook
wel gelukkig prijzen, dat zij deze gelegen
heid ontvingen. De belangstelling was be
grijpelijk zeer groot.
Deze excursie geeft ook ons gelegenheid
over het restauratiewerk het een en ander
mede te deelen, hoewel wij ons daarbij tot
de groote algemeene lijnen moeten bepalen
en niet in bijzonderheden af kunnen dalen.
Men weet, dat, terwijl de nieuwbouw van
het Stadhuis is opgedragen aan architect
Blaauw uit Haarlem, de restauratie van
den ouden gevel in handen is en onder lei
ding staat van ir. v. Heeswij k en prof. Odé,
leden van de Rijkscommissie voor Monu
mentenzorg. De dagelijksche leiding is in
handen van den hoofd-opziohter, den heer
Bom, een bekend restaurateur, die ook bij
verschillende andere restauratie-werken
bekendheid heeft verworven. Onder zijn
leiding had de excursie plaats.
Toen het restauratie-werk voorbereid
werd is natuurlijk allereerst de vraag ter
sprake gekomen in hoeverre sommige ge
deelten van den ouden gevel niet meer voor
restauratie in aanmerking kwamen en toen
is na lang wikken en wegen besloten om
het gedeelte aan de zijde van de Maars-
manssteeg, dat in latere jaren aan de
hoofdpartij in gedeelten is aangebouwd, ge
heel nieuw op te trekken en zooveel mo
gelijk te doen aansluiten op de stijl van
de fraaie middenpartij, terwijl dan de af
sluiting aan die zijde is gevonden door de
plaatsing aldaar van het Vischpoortje, dat
bij den brand gespaard is gebleven. Daar
door is het evenwicht in de gevel en de
harmonie van het geheel op fraaie wijze
hersteld.
Den restaurateurs van den- ouden gevel
stonden slechts weinig gegevens ten dienste.
Er waren maar weinig teekeningen en deze
waren onnauwkeurig. Ook het aantal goe
de foto's was zeer gering en men had daar
meestal slechts iets aan voor de details.
De gevel zelf moest dus de voornaamste
bron zijn, waaruit men zijn gegevens putte.
Met nauwkeurigheid heeft men de resten
van den gevel in kaart gebracht en wat de
verwoeste stukken betreft: het is de groote
verdienste van ir. v. Heeswijk geweest, dat
hij uit de puinhoopen van het stadhuis de
gevelbrokken bij elkaar heeft gezocht en
voor vernieling behoed. Het is voor een
groot gedeelte aan hem te danken, dat men
bij de restauratie thans over voldoende ge
gevens de beschikking heeft om de gevel
volkomen te herstellen in den stijl dien
hij had.
Een belangrijke kwestie was ook die van
de steensoort. Deze moest met de uiterste
zorg gekozen om met de oude te harmo
nieeren en men is zoo gelukkig geweest pre
cies dezelfde steen (een Oberkirchener
steen) te vinden, uit dezelfde laag en de
zelfde groeve, waaruit vroeger de steenen
waren geput.
Men heeft de steenen aan laten komen in
de groote blokken, waarin zij worden uit
gegraven om op die manier zelf te kunnen
oordeelen voor welke onderdeelen zij het
best zouden kunnen worden gebruikt. Ze
worden dus hier op het werk zelf gekloven
en ontvangen hier hun bestemming. En
zooveel mogelijk ook verrichten de steen
houwers (die allen Leidenaars zijn) him
werk op de wijze, zooals dat vroeger ge
schiedde, hoewel dit niet in alles mogelijk
is. daar de steenhouwerswet tal van werk
tuigen, die vroeger werden gebruikt en die
zeer veel stof gaven, verboden heeft. Maar
toch is het hier allemaal handwerk. Alles
gaat vrij uit de hand en hiermede tracht
men te bereiken en bereikt men ook inder
daad, dat de nieuwe stukken zich bij de
cude aanpassen, dat er leven en charme in
zit. Daartoe worden ook voor de steen
houwers talrijke voorbeelden gemaakt naar
de oude stukken en worden gedeelten van
den gevel op het plein opgebouwd om goed
te doen zien, hoe de stukken in het" groote
geheel moeten passen. De sfeer van deze
werkplaats, met de Pieterskerk in de on
middellijke omgeving werkt ook in alle op
zichten mede om de juiste werkstemming
te maken, om inspiratie te geven in deze
stemming op het werk, de liefde waarmede
de steenhouwers hun werk verrichten is
dan ook waarlijk uitstekend.
Er zijn dagelijks zeventien steenhouwers
bezig en het steenhouwerswerk is dan ook
het belangrijkste. Maar daarnaast vraagt
toch ook het werk van de drie beeldhou
wers, die hier werk hebben gevonden de
aandacht. Zij zijn het, die de vele versie
ringen van den gevel: de caryatieden, de
koppen, de leeuwen enz. naar het voor
beeld der brokstukken in klei modelleeren
en er gipsafgietsel van maken, die op hun
beurt weer als voorbeeld dienen, waarnaar
deze beelden in den steen worden gehakt.
Ook hier is weer werk, dat de grootste zorg
en nauwkeurigheid en tevens den kunste
naarshand eischt. Er moet met zoo onge-
loofeljjk veel dingen rekening worden ge
houden, dat men voor degenen, die hier
arbeiden, de grootste bewondering moet
hébben. Als men behalve dit eigenlijk
steen- en beeldhouwwerwerk ook ziet de
prachtige teekeningen, die de heer Bom
voor deze restauratie heeft "moeten maken,
dan beseft men pas wat het zeggen wil zulk
een werk op te zetten, uit te voeren en
tot een goed einde te brengen.
We hebben den heer Bom nog gevraagd
naar den duur van het verkleuringsproces,
dat de nieuwe steen moet ondergaan. De
heer Bom antwoordde, dat de steen zeer
snel aanslaat en spoedig verkleurt tot de
tint die de oude steenen hebben. De waar
heid hiervan was ook ter plaatse te con-
stateeren, waar men nieuwe stukken on
der de boomen had neergelegd naast oude
brokken. Tusschen deze twee soorten was
al niet zooveel verschil meer te zien.
DE HAARLEMMERSTRAAT.
De asphalteering van een gedeelte Haar
lemmerstraat gaat in snel tempo. Waar wij
eer-verleden week in de courant bij „Ge
meentewerken" aandrongen op spoed bij
dit werk willen wij nu verklaren, dat
die aandrang overbodig is geweest. Hulde
voor de doortastendheid, waarmee gear
beid wordt. Deze spoed is voor de aan het
betrokken straatgedeelte wonende winke
liers heel aangenaam. Zij zullen wel
feestvieren, als hun straatzoo mooi ver
beterd zal zijn.
LEIDSCHE IJSCLUB.
Op de Vrijdagavond te houden algemeene
ledenvergadering der Leidsche IJsclub zal
o.m. in behandeling komen de verandering
van huurcontract van het terrein.
OUDERMIDDAG
„LEIDSCHE BUITENSCHOOL-
Zaterdag j.l. had de herfstb ij eenkomst
óp bovengenoemde school plaats. Hoewel
nog niet geheel voltooid, was de nieuwe
eetzaal als plaats van ontvangst ingericht,
waar de directrice de aanwezigen hartelijk
welkom heette, haar groote voldoening" uit
sprekend over 't feit, dat ondanks den
stormachtigen wind, zoovelen den tocht
naar Katwijk per fiets en per tram hadden
ondernomen. Dit toch levert 't bewijs voor
de belangstelling der ouders, een belang
stelling, die ten goede moet komen aan 't
werk der school, want waar 'belangstel
ling is, bestaat groote kans op samenwer
king.
En deze samenwerking juist was 't on
derwerp van bespreking van dezen mid
dag. De practijk bewijst, dat de beste re
sultaten daar liggen, waar 't gezin voort
zet wat de Buitenschool, in hechte samen
werking met den daaraan verbonden ge
neesheer, begint en omgekeerd, waar de
school kan voortbouwen op wat in 't ge
zin is bijgebracht De beginselen der hy
giëne en der zindelijkheid b.v. van jongs-
af in toepassing gebracht, kweeken bij 't
kind goede gewoonten, vaak voor heel z'n
leven. Niet voor niets zegt 't spreewoord,
jong geleerd, oud gedaan. Even werd stil
gestaan bij 't z.g. „verwende kind", waartoe
't zwakke kind zooals helaas maar al te
vaak gebeurt wordt verlaagd, 't Kind
leert z'n krachten niet gebruiken, is mis
schien de heerscher in 't gezin, maar een
stlmper, zoodra 't buiten het vertroetelend
milieu komt en raakt in een grooter ver
band waar 't „ik" tevens de drager moet
zijn van 't „wij".
Na de thee werd door de hoogste klas
sen een tooneelstukje opgevoerd, geschre
ven door en onder leiding van den heer
Schippers, met een verklarende inleiding
van één der grootste meisjes. Onder veel
hilariteit werd door de kinderen aan de
ouders 't lijflied der Buitepsqhool geleerd.
Vervolgens ging men naar de school,
waar met veel belangstelling de padden
stoelenverzameling van de 3e en 4e klas
werd bewonderd en 't ten toon gestelde
werk gelegenheid bood zich met de onder
wijzers in verbinding te stellen. De kinde
ren toonden hun ouders de plaatsen waar
gewerkt, gerust en gegeten wordt, tot de
aandacht werd gevraagd voor een korte in
leiding door den heer Verver over het
gymnastiek-onderwijs aan de school, waar
bij hij aan de hand van afbeeldingen en
demonstraties met de kinderen aantoonde,
waarom en hóe bij de kinderen vooral de
ademhalingsgymnastiek wordt onderwe
zen. Deze oefeningen werden beëindigd
met een gecostumeerdcn voetbalwedstrijd,
waarna ouders en kinderen na deze zeer
geslaagden middag huiswaarts gingen.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
Een vijftal bestaande uit de heeren L. Ro-
rnijn Jr., L. Romijn Sr., H. Pompe, A. G.
Groenendijk en C. den Uijl, wisten in de
Prov. wedstrijden met 248 punten een 2en
prijs te behalen in klasse C, terwijl nog
voor een persoonlijken prijs in aanmerking
kwamen, de heeren, A. G. Groenendijk, J.
H. van Staveren en H. P. v. Elk.
De schietoefeningen zullen aanvangen op
Vrijdag 29 Oct. a.s. en worden gehouden
van 810 uur n.m., tevens prijsuitreiking
van de met scherp gehouden wedstrijden
in September j.l. Vervolgens eiken Vrij
dagavond schieten op bovengenoemde uren
in de kegelbaan van café „Den Burcht",
aangezien de schietzaal in de M. P.-kazcrne
niet beschikbaar is. De schermoefeningen,
theorie mitrailleur, geweer en exerceeren
zullen aanvangen op Dinsdagavond 20 Oc
tober a.s. om 8.30 uur n.m., Gymnastiek
zaal Pieterskerkgracht No. 7.
WIENER SaNGERKNABEN IN LEIDEN.
Na hun overweldigend succes in Austra
lië en Amerika zal het beroemde jongens
koor uit Weenen, waaraan wij bij hun
komst in het vorige seizoen nog zulk een
prachtige herinnering bewaren, nog een
korte tournée door ons land maken, waar
bij op Zondagmiddag 1 November een po
pulaire matinée in de Stadsgehoorzaal ge
geven zal worden.
COMMISSIE HUISHOUDELIJKE
VOORLICHTING.
Aan het verslag van de afd. Leiden van
de Commissie inzake Huishoudelijke Voor
lichting, over het tijdvak van 1 Augustus
1-93531 Juli 2936 is het volgende ont
leend:
De Commissie heeft zich in deze verslag
periode wederom belast met het geven van
voorlichting op naai- en kookgebied aan
huisvrouwen of hare plaatsvervangsters,
wier gezin door de crisis zeer is getroffen.
In September van dit verslagjaar werd
door middel van advertenties in de plaat
selijke bladen de aanyang der cursussen
bekend gemaakt.
In den loop van dit jaar werden inge
schreven: 117 deelneemsters voor den kook
cursus; 185 deelneemsters voor den naai
cursus; 124 deelneemsters voor den ver
volgcursus. Totaal 426 deelneemsters.
Door den ongunstigen financieelen toe
stand konden de vervolgcursussen niet
worden georganiseerd. Van de 302 nieuw
ingeschreven deelneemsters werden er dit
jaar 233 op de naai- en kookcursussen ge
plaatst.
De 69 resteerende aanvragen tot deelna
me werden op de lijst van de in October a.s.
aan te vangen cursussen geplaatst.
Na de ervaring van het vorige jaar werd
besloten het aantal lessen van den naai
cursus uit te' breiden met 2, zoodat een
cursus thans uit 12 lessen van 2 uur be
staat.
De kookcursussen bleven onveranderd
bestaan uit 5 lessen van 2 uur.
Drie dagen voor den aanvang van de
cursussen werden de deelneemsters hier
van schriftelijk in kennis gesteld; aan de
zen oproep werd geen gehoor gegeven
door 39 personen, t.w. 17 voor den naai
cursus en 22 voor den kookcursus.
De deelneemsters betaalden een cursus
geld van 2 cent per- avond. Bovendien werd
besloten van de deelneemsters aan de naai
cursussen een extra bijdrage te vragen als
tegemoetkoming in de kosten van het doen
verwaardigen van een japon, groot 50
cent per persoon.
De cursussen werden gegeven door ge
diplomeerde leerkrachten, daarbij zoo noo-
■dig geassisteerd door leerlingen der Vak
scholen en leden der verschillende Vrou
wen bonden.
Bij den aanvang van dit verslagjaar be
schikte de Commissie over 5.45 en moest
er wederom een beroep worden gedaan op
verschillende sereenigingen en instellingen,
teneinde de benoodigde gelden voor het
geven der cursussen bijeen te brengen.
Van verschillende zijden mocht de Com
missie dan ook dit jaar weer een geldelijke
bijdrage ontvangen. Een oproep in de
plaatselijke bladen, een lijstcollecte ten
huize der professoren en een bijdrage van
bet Werkcomité vormden een bedrag van
193.70 en wer-d ten slotte het ontbreken
de aangevuld door een subsidie van de ge
meente Leiden.
Eveneens mocht de Commissie ook steun
'in natura ontvangen, t.w.groenten en
aardappelen, geschonken door de Directie
der Groentenveiling, Zoeterwoudscheweg,
BINNENLAND.
Tijdens den storm van gisternacht ver
keerden tal van schepen in moeilijkhe
den; drie jongens brachten hedennacht in
een open boot door op de Waddenzee.
(Gem. Ber., 2de blad).
LEIDEN.
Opening van de Alma. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Zeilen: De Na-Brasem leed schipbreuk
door een teveel aan wind. (3de blad).
Voetbal: LV.C.B.: Fraaie zege van
Blauw Zwart op Donk, S.J.C. eh Teylin-
gen verloren, Li&se won, V.V.L. speelde
gelijk. K.N.V.B.: Hermes-D.V.S. door
Haarlem geklopt, fraaie overwinningen
van U.V.S. en Lugdunum; spanning in het
Ocsten; verschillende landen wedstrijden.
(3de blad).
Olympische Spelen: Karei Lotsy
benoemd tot Officier in de Orde van
Oranje Nassau. (3de blad).
AGENDA
LEIDEN.
Vrijdag. R.-K. Handelsreizigersvereeniging
„St. Christoffel". ledenvergadering
in „De Harmonie", 8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der-
apotheken wordt van Maandag 19
tot en met Zondag 25 Oct. a.s. waar
genomen door de apotheken: M. Boekwijt,
Vischmarkt 4, telef. 552 en J. Doedens,
Wilhelminapark 8, Oegstgeest, tel. 274.
alhier, japonstof, beschikbaar gesteld door
het Werkcomité, kruidenierswaren e.d., ge
schonken door particulieren.
Deze hulp, zoowel in geld als in natura,
heeft de Commissie in staat gesteld dit jaar
233 huisvrouwen op naai- en kookgebied
van voorlichting te dienen en betuigt zij
den Schenkers nogmaals haar dank.
De uitgaven bedroegen 764.15, de ont
vangsten 885.25, zoodat er een batig saldo
is van 121.10.
Een dezer dagen hield bovengenoemde
Commissie een vergadering, waar allereerst
de kwestie aan de orde kwam of er dezen
winter cursussen gegeven konden worden.
De Commissie was overtuigd, dat dit
crisiswerk absoluut noodzakelijk was, ja,
dat wij dit niet mogen staken.
Een groot aantal vrouwen liet zich reeds
inschrijven alhoewel een oproep nog niet
werd gedaan, terwijl een 50-tal nog op de i
lijst staat. De geldmiddelen waren vóór
September niet toereikend deze cursisten
van naaimateriaal te voorzien.
Door opheffing van het Crisis-Comité
verviel tevens de belangrijke bijdrage
voor de cursussen.
Natuurlijk is de hoop nog niet opge
geven, van verschillende organisaties, of
uit de gemeentekas, subsidie te zullen ont
vangen. Echter is hiermede steeds gerui-
men tijd gemoeid en inwoners van Lei
den wij kunnen toch geen maanden
wachten met het oproepen onzer cursisten
Een beroep op uw medeleven wordt
dus gedaan: geef ons een bijdrage, groot
of klein, alles is zéér welkom en wie
spoedig helpt, helpt het best!
Het gironummer onzer penningmeeste-
resse is 199874. Indien u mocht prefereeren
aan de commissieleden zelf uw gave ter
hand te stellen, gaarne zullen zij deze in
ontvangst nemen. Met spanning wordt dus
gewacht of wij de ingeschreven vrouwen
uitsluitëhd menschen die met een zéér
klein inkomen moeten rondkomen kun
nen plaatsen.
PROGRAMMA VAN MAANDAG.
7'A—IO'A uur Tentoonstelling geopend. Entree 25 cent. Medische Mis
sietentoonstelling. Entree 10 cent.
S'A9J4tezing mei demonstratie en lichtbeelden door Pater P. Zoet
mulder over Toovenarij in de Congo-Missie. Toegang gratis voor
tentoonstellingbezoekers.
8 uur en uur Missiefilm „Bloed over Japan". Entree 35 cent. (Entree
bewijs is tevens toegangsbewijs voor de tentoonstelling).
PROGRAMMA VAN DINSDAG.
9V212 uur, 2)/25]/2 uur en 7Yz10j^ Tentoonstelling geopend. Zie
boven. Medische Missietentoonstelling alléén 's middags en
's avonds geopend.
8y2 uur Missiefilm „Bloed over Japan", ingeleid door prof. dr. C. C.
Berg. Entree 50 cent. (Entree-bewijs is tevens toegangsbewijs
voor de tentoonstelling).
Bijeenkomst Nederlandsche Boeren- en
Tuindersbond. (4de blad).
Prinses Juliana in Duitschland. (4de
blad).
