België wil zichzelf zijn. Geen bondgenootschappen maar een eigen sterk leger. BUITENLAND DONDERDAG 15 OCTOBER 1936 DE LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 Koning Leopold kondigt terugkeer tot neutraliteit aan. ANGRIJKE BESLUITEN IN MINISTERRAAD. Onder voorzitterschap van den Belgi schen koning is gisteren een ministerraad gehouden, waar de ministers van binnen- lsndsche zaken en nationale verdediging gemachtigd werden een wetsontwerp in te dienen, dat wijzigingen brengt in de wet op de militie, recruteering en dienstver plichtingen. Het ontwerp zal voorzien in twaalf maanden dienst voor het grootste deel van de dienstplichtigen en achttien maanden voor het kleinste deel. Zekere garnizoenen zullen steeds gereed staan naar de grens te worden gezonden in geval van gevaar. De cavallerie zal worden gemotoriseerd en de vrijwillige dienstneming zal worden uitge breid. REDE VAN KONING LEOPOLD. De militaire besprekingen in den minis terraad werden door den koning geopend. Hij verklaarde, dat een versterking van het leger noodzakelijk is. De militaire poli tiek en de buitenlandsche politiek, welke deze eerste bepaalt, moet geen oorlog voor bereiden, doch een oorlog op eigen gebied voorkomen. De wederbeztting van het Rijnland en de schending van de verdragen van Locar no plaatsen België bijna terug in den toe stand van vóór den oorlog. De aardrijkskundige toestand dwingt België een militair apparaat te onderhou den, dat in staat is lederen buurstaat, wel ke het Belgisch gebied wil leenen om een ander aan te vallen, te weerhouden. Door zich van deze zaak te kwijten bewerkt België op eminente wijze den vrede in West-Europa en dwingt het eerbied af van de landen, welke bij dezen vrede belang hebben. De verplichtingen van België moeten evenwel niet verder gaan. Iedere eenzijdige overeenkomst verzwakt de positie van België. Ook een defensief v.erbond, want hoe snel de hulp van een bondgenoot zou kunnen komen na een aanval van een vijand, welke bliksemsnel zou zijn, toch zou België vanaf het begin geschokt zijn. Daarom moet België, zooals kort geleden de minister van buitenlandsche zaken zei- de, een zuiver Belgische politiek volgen, welke zich plaatst buiten de conflicten van de buurstaten. Dit beantwoordt aan het Belgische ideaal en kan zich handhaven door redelijke mili taire en financieele pogingen en zal Bel gië plaatsen in de rijen van allen, die den vrede verlangen. Hen. die twijfelen aan deze mogelijkheid, wijst de koning op het trotsche en vast beraden voorbeeld van Nederland en Zwitserland. Zij moeten zich herinneren, welk gewicht het angstvallig handhaven door België van zijn statuut van neutrali teit ten gunste van België en zijn bondge- nooten gedurende den geheelen oorlog in de schaal legde en gedurende de regeling na den oorlog. Koning Leopold herhaalt daarom, dat België door zijn militair systeem den oor log moet voorkomen. Dit statuut beantwoordt niet meer aan de mogelijkheden van een plotselingen in val en dit moet ten spoedigste hersteld worden. De regeering zal het land tegelijk ge ven een zuiverheid van geest ten aanzien van de gebeurtenissen in het buitenland en een gevoel van veiligheid, dat noodig is voor de algemeene welvaart. Zij zal de be langen van België voor alles laten .gaan. SENSATIE TE PARIJS. De rede, die koning Leopold van België gistermorgen in den ministerraad heeft uit gesproken, heeft te Parijs groote sensatie gewekt. Alleen reeds het feit, dat de ver klaringen van den koning bij wijze van uitzondering openbaar zijn gemaakt, wijst op het belang van de genomen beslissing. In Fransche diplomatieke kringen toont men zich vooralsnog zeer gereserveerd. Indien de verklaring van koning Leopold volgens de letter zou moeten worden uit gelegd, zou de terugkeer van België tot de algeheele neutraliteit, die zij schijnt te doen voorzien, ernstige verwikkelingen ten gevolge met betrekking tot het Volken bondspact en het Verdrag van Locarno van 1925, dat 7 Maart door Duitschland is op gezegd, doch waarvan de verplichtingen voor de vier overige onderteekenaars nog zijn blijven bestaan, en in het algemeen met betrekking tot het stelsel, dat door het begrip van de collectieve veiligheid is ge- inspireerd. Alvorens zich echter uit te spre ken wil men afwachten, welke practische toepassing zal worden gegeven aan de be ginselen, die door de rede van den koning zijn vastgesteld, o.a. ten aanzien van de internationale positie van België. WAT DE FRANSCHE PERS ERVAN ZEGT. De verklaring van koning Leopold wordt door de geheele Fransche pers van het grootste belang geacht. In de „Echo de Paris" vergelijkt Perti- nax de Belgische beslissing met de daad van Hitier op 7 Maart. „Voortaan zal België zich dus slechts verdedigen, als zijn gebied wordt aangevallen, aldus vervolgt hij. Het wijst dus een Rijnland-pact af. Het heeft zich van een vrijwillig aangegane interna tionale verplichting ontdaan zonder iemand te raadplegen, eenzijdig. De gebeurtenis van gisteren schept een nieuwe politiek en strategie. De wijziging in de militaire ver houdingen zal, naar wij vreezen, ten voor- ei eele van Duitschland zijn". Volgens de „Jour" zullen de tegenstan ders van Frankrijk de rede van den ko ning zonder twijfel uitleggen als een loo chening van de sedert 1920 gevolgde Fransch-Belgische politiek. Dat is echter niet het geval aldus het blad. België zal zijn Oostgrenzen tegen iederen Duitschen aanval blijven verdedigen, zelfs met meer energie. Onze vrienden zullen alle krach ten inspannen om het systeem van forti ficaties te vervolmaken. Daarover kunnen wij ons verheugen! Madame Tabouis schrijft in de „Oeuvre", dat geen jurist ter wereld de Belgische be slissing zal kunnen goedkeuren. Niet al leen beteekent zij een opzegging van arti kel 1 van het Looarno- en het Rijnlandpact, maar ook van alle verplichtingen jegens den Volkenbond. Niettemin moet het land nog twee jaar lid van den Volkenbond blij ven. In de „Populaire" schrijft Lerroux, dat de rede van den koning zekere vraagstuk ken onopgelost laat. België wil, dat zyn „neutraliteit" in een nieuw Locarno-pact erkend wordt, maar het wil zelfs neutraal blijven bij een conflict tusschen de garan ten. Verder is geen enkele toespeling ge maakt op het Volkenbondspact en op de artikelen betreffende het nemen van sanc- tiemaatregelen tegen aanvallers. Zal Bel giëzoo vraagt het blad na de mili taire overeenkomsten met Frankrijk en het Locarno-pact te hebben opgezegd ook den Volkenbond verlaten? Volgens de „Petit Parisien" heeft België de gemakkelijkste positie gekozen met op geving van alle Volkenbondsidealen. Het schijnt geen onderscheid meer te maken tusschen vredelievende en oorlog zuchtige landen. De beslissing is niet zon der gevaar, aldus de „Petit Parisien", want zij zou België in een staat van isolement kunnen brengen. DE INDRUK TE LONDEN. De rede van den koning van België om trent den terugkeer van zijn land tot de neutraliteit, is te Londen te laat bekend geworden om officieele reacties uit te lok ken. Het besluit van België, zoo doet men te Londen opmerken, vormt voor de Locar- no-onderhandelingen een nieuw element, dat, zoo meent men, een harer essentieele grondslagen heeft gewijzigd. Dit feit zal dus in overweging genomen dienen te wor den, opdat de kanselarijen onderling kun nen nagaan, wat de gevolgen ervan zijn voor een eventueel Rijnverdrag. Het is dan ook te verwachten, dat onverwijld be sprekingen omtrent dit punt zullen wor den geopend, o.a. tusschen Parijs en Lon den, GUNSTIGE INDRUK IN ITALIË. De rede van koning Leopold schijnt in Italië een gunstigen indruk gemaakt te heb ben. Men verklaart, dat het denkbeeld, vol gens hetwelk de herbewapening de natio nale onafhankelijkheid moet verzekeren, hetzelfde is, dat Mussolini in den laatsten ministerraad heeft verdedigd. Anderzijds is het een axioma der Italiaansche politiek aldus verklaart men dat de nationale veiligheid niet moet afhankelijk zijn van een systeem van bondgenootschappen. Ita lië is altijd tegenstander geweest van een bloc-politiek. Ondanks de gereserveerde houding, die Italië tot dusverre heeft aangenomen ten aanzien van een nieuw Locarno-pact, zou het bereid zijn, een accoord te sluiten overeenkomstig dat van 1925, waarbij Italië echter niet alleen garant zou zijn, maar te vens de voordeelen zou genieten van een Fransch-Engelsche garantie bij een Fran- schen aanval. Deze stelling, die nog niet of ficieus naar voren is gebracht, zou in over eenstemming zijn met de nieuwe richting in de Belgische politiek. De strijd om Oviedo. Nieuwe Russische stap te Londen. DE STRIJD ROND OVIEDO. De radioclub van Teneriffa heeft om elf uur gisteravond Lwestigd, dat de Ga- licische colonne, die naar Oviedo oprukt, bezit heeft genomen van den berg Narago en de verbinding tot stand heeft gebracht met de strijdkrachten van generaal Aran- da. De regeeringstroepen zijn op de vlucht gedreven met achterlating van bijna 2000 dooden. Van regeeringszijde wordt medegedeeld, de gevechten in de straten van Oviedo voortduren, de regeeringstroepen hebben de artillerie-kazerne in de wijk Casayeda bezet en den kathedraal, waar zich opstan delingen hadden verschanst, gebombar deerd. Een aanval der opstandelingen aan het. front bij Fablete werd afgeslagen met zware verliezèn voor de aanvallers. In den sector Navalperal hebben de regeerings troepen hun posities verder geconsoli deerd. VAN DE OVERIGE FRONTEN. Van de fronten in het centrum van het land wordt door de nationalisten gemeld, dat de colonne van kolonel Monasterie zich heeft meester gemaakt van het dorp Chapineria op den weg naar Madrid, ten Oosten van San Martin de Val de Iglesias. In het bezette gebied zou het volkomen rustig zijn. Queipo de Ilano heeft via radio-Sevilla medegedeeld, dat de regeeringstroepen in den slag bij Lecicena ten Zuiden van Huesca meer dan 250 dooden hebben ver loren. Hij verklaarde verder, dat de bezet ting van Pennaroya van zeer groote betee- kenis is, daar vandaar dagelijks 5 treinen met steenkolen naar Madrid vertrokken. Van regeeringszijde wordt uit Malaga gemeld, dat een rechtsch vliegtuig twee bommen boven de stad heeft laten vallen. Een daarvan kwam terecht op een in de haven liggend Duitsch schip en viel in het ruim zonder tot ontploffing te komen. Vliegtuigen der regeering hebben een ster ke afdeeling opstandelingen verspreid, na haar aanzienlijke verliezen te hebben toe gebracht. In den sector Cesseros is gisteren hard gestreden. Negen vliegtuigen bestookten de posities der regeeringstroepen, die ech ter slechts weinig terrein prijs gaven. Een aanval der Marokkaansche ruiters werd af geslagen. In den namiddag hervatte de luchtmacht der opstandelingen het bom bardement. De regeeringstroepen trokken terug op tevoren gereedgemaakteverde digingslinies en sloegen sen aanval der rechtschen af. Het socialistische dagblad „Claridad" maakt melding van een verklaring van een uit Granèda ontvlucht linksch politi cus, volgens welke de opstandelingen meer aan 5000 personen in deze stad, onder wie den beroemden dichter Garcia Lorca, ge fusilleerd zouden hebben. Het syndicalistische blad „Arbeiders So lidariteit" deelt mede, dat de Fransche anar chist Emile Cottin, die kort na den oorlog een aanslag heeft gepleegd op Clemenceau die toen ministerpresident was, aan het Aragoneesche front is gesneuveld. Cottin was een der eersten, die zich had laten inschrijven voor een internationale colonne, onder bevel van den anarchist Buenaventura Durrutti. ALLE ARBEIDERS IN BARCELONA GEMOBILISEERD. De plaatselijke federatie van syndicaten te Barcelona, heeft in werkplaatsen, fa brieken enz. een aanplakbiljet doen aan brengen, waarin wordt bekend gemaakt, dat alle arbeiders van beiderlei kunne, hand- zoowel als hoofdarbeiders zich als gemobiliseerd moeten beschouwen. Voorts wordt bekend gemaakt, dat geen enkel arbeider werk zal mogen weigeren, dat ten gunste kan komen van het nieuwe tijdperk, dat in het leven wordt geroepen. Er moet meer geproduceerd worden. Wer ken, produceeren, overwinnen, aldus is de gedachte, die volgens het aanplakbil jet alle lieden, die zich bewust zijn van hun plichten en rechten, voor oogen moe ten houden. DE NIET-INMENGING. Nieuwe Russische stappen te Londen. Men bevestigt, dat tijdens het bezoek, dat hij gisterochtend op het Foreign Office te Londen heeft gebracht, de ambassadeur der Sovjet-Unie, Maisky, lord Plymouth, den president van de commissie inzake niet-inmenging in de Spaansche aangele genheid, heeftverzocht deze instantie di rect bijeen te roepen. Dit verzoek heeft ten doel een discussie te openen over de Marandag door den Sovjet-Russischen zaakgelastigde, Kagan, overhandigde nota. In deze nota wordt gezegd, dat de voor naamste levering van wapenen aan de op standelingen geschiedt via Portugal en de Portugeesche havens. Maatregelen moeten genomen worden om een einde te maken aan deze schending van de non-interventie-overeenkomst en voorgesteld wordt, controle uit te oefenen op de Portugeesche havens door de Brit- sche of Fransche vloot, of door beide vlo ten te zamen. De vertegenwoordiger van de Sovjet Unie verzocht den voorzitter van de commissie de commissie zonder verwijl bijeen te roepen, teneinde de Rus sische voorstellen te bestudeeren. Groote openbare belangstelling in Rusland. In geheel Rusland worden groote ver gaderingen georganiseerd, welke gewijd zijn aan de bespreking van de verklaring der Russische vertegenwoordigers in de internationale commissie voor problemen WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN GEVAARLIJKER DAN DE „TRIBUNE". De Volkskrant schrijft: „Er zijn verschillende manieren om communistische propaganda te voeren: Men kan razen, tieren, vaak liegen en lasteren: de methode die de „Tribune" toepast. Deze manier is vrij ongevaarlijk omdat geen verstandig mensch er in zal loopen. Van gevaarlijker structuur echter is de verkapte communistische propaganda, waartoe een blad van „standing" als de „Haagsche Post" zich leent. Een inzender breekt een lans voor de sovjet-Unie. Hij sympathiseert met Moskou, waar iets „grootsch" verricht wordt en. omdat Sovjet-Rusland practisch het eenige groote land van Europa is, dat waarachtig de vrede zoekt. Geen der andere landen, ook Duitschland niet, behoeft voor een aanval van Rusland te vreezen. Het lijkt wel of men iets tegen Rusland heeft en steeds iets tegen dórt land zoekt, klaagt deze sovjet-vriend. De redactie van de „Haagsche Post" dient deze gratis communistische propa ganda zonder meer op. Van de wereld-revolutionnaire plannen van het vreedzame bolsjewisme heeft de angstvallig „neutrale" redactie blijkbaar nooit gehoord. Zij kan ook moeilijk weten, dat elk christen-mensch inderdaad iets en wel zeer veel tegen Moskou heeft en hiervoor niet behoeft te zoeken. Nogmaals: er zijn in Nederland gevaar lijker communistische propaganda-bladen dan de scheldende „Tribune"! betreffende de niet-inmenging in Spaan sche aangelegenheden. Zoo heeft een ver gadering van de arbeiders in het Moskou- sche bedrijf „Masjasjart" een resolutie aangenomen, waarin de verklaring der Rus sische gedelegeerden wordt goed gekeurd, en waarin gezegd wordt, dat de fascistische landen gedwongen moeten worden, het internationale recht te eer biedigen en zonder verwijl een einde te maken aan .den ondersteuning der fasciti- -sche muiters in Spanje, dan wel dat aan de rechtmatig door het Spaansche volk ge kozen regeering van het republikeinsche Spanje het recht moet worden ingeruimd op de mogelijkheid-al het noodige te krij gen voor den strijd met de benden van fascistische muiters. ITALIË. EEN OFFICIEELE HULDE AAN PAUS PIUS XI. Samenwerking tusschen Kerk en Staat. De hartelijke samenwerking, die er in Italië tusschen kerk en staat valt te con- stateeren, en de nu vast verankerde vrede tusschen het geestelijke en het wereldlijke Rome kwam Dinsdag weer eens duidelijk tot uiting aldus meldt KIPA in een plechtigheid, welke te Asso in de streek van het Lago di Como in de nabijheid van de Zwitsersche grens plaats vond. Ter herinnering aan het feit, dat de tegenwoordige Paus daar onmiddellijk na de beëindiging van zijn universitaire stu diën in den zomer van het jaar 1882 eeni ge maanden als zielzorger werkzaam was, besloot de gemeente Asso een gedenksteen op te richten. De onthulling van dit monument nu werd tot een grootsche plechtigheid, die duide lijk liet zien, hoe diep het werk van den Paus van den Lateraanschen vrede in het bewustzijn van het Italiaansche volk is in- gegrift. De Italiaansche regeering stelde er prijs op, bij deze plechtigheid officieel vertegen woordigd te zijn. Als afgevaardigde van den koning en van den Duce woonde onderstaatssecretaris Bianchini de onthulling van het monument bij en hield daarbij een toespraak, waarin hij Z. H. Paus Pius XI huldigde als den Man der Voorzienigheid, die aan de lang durige en pijnlijke tweespalt tusschen gods dienst en vaderland een einde maakte en daarmede de mogelijkheid schiep, dat een groot Italië thans de drager van de bescha ving en van den Latijnschen geest zijn kan. De levensweg van Achille Ratti, aldus Bianchini, die hier een aanvang nam en die tenslotte tot het pontificaat leidde, is een bewijs dat in Zijn eerbiedwaardigen per soon steeds het hart van een groot Italiaan klopte. Dat de Italiaansche regeering aan zulk een plechtigheid officieel wilde deelnemen, is niet zonder diepere beteekenis. ENGELAND. REDE VAN EDEN. Een overzicht over Engelands politiek. Op een feest te Sheffield heeft de Brit- sche minister van buitenlandsche zaken Eden gisteravond een rede gehouden waar- j in hij o.a. zeide, dat het Britsche volk over het algemeen weinig voelt voor extreme politieke leeren, welke in eenige landen on- der verschillende vormen worden gepre dikt en doorgevoerd. Tegelijk groeide in het volk de waardeering voor de vrije in- stelling, welke van de voorvaderen zijn ge- erfd en welke een uitdrukking zijn van het Britsche karakter en leven. Het volk wenschte niet met anderen te twisten over een ander regeeringssysteem, dat was him I eigen zaak, doch wilde zijn eigen methode behouden. Eden zeide, dat in deze wereld, waarin het nationaal prestige wordt aanbeden als het gouden kalf, te hopen, dat Engeland als standaard voor zijn eigen prestige zal nemen zijn geschiktheid om verdraagzaam heid en persoonlijke vrijheid te paren aan een sterke en effectieve regeering. Even wel de gehechtheid aan eigen instellingen sluit niet in een zich losmaken van de Euro- peesche kwesties, zelfs al zou dit wensche- lijk zijn, dan was het niet mogelijk. Enge land heeft steeds een rol gespeeld in Europa en zal dit blijven doen. Vervolgens kwam de minister te spreken over de Spaansche kwestie en zette hij uit een, waarom Engeland zoo sterk het Fran sche voorstel van non-interventie steunde. De Britsche regeering is niet van meening, dat deze actie moet worden gestaakt. Het is de beste, zoo niet de eenige weg om een gevaarlijke ontwikkeling'van den toestand te voorkomen. Ten aanzien van de aanpassing van de deviezen verklaarde Eden, dat ieder onpar tijdig waarnemer onder den indruk moet komen van de groei van den wereldhandel. In het vervolg van zijn rede sprak Eden ook nog over de bewapening. Engeland is bezig de vloot, het leger en de luchtmacht te versterken. Het zou liever een overeenkomst zien, dWh onder de hui dige omstandigheden is de versterking van de eigen verdediging noodzakelijk. Deze zal evenwel niet worden gebruikt om de diplomatieke voorstellen met bedrei gingen te begeleiden, doch Europa moet overtuigd zijn, dat Engeland zijn rol mee kan spelen in de handhaving van den vrede. In zeker opzicht is een verbetering van den internationalen toestand te zien, doch de oogen sluiten voor de moeilijkheden zou dwaashe'i zyn. Namens de Britsche regeering belooft Eden, dat alles zal worden gedaan om het verstand te doen zegevieren. ZWITSERLAND. PRESIDENT MEYER OVER DE DEVALUATIE. In een conferentie sprak gistermiddag de Zwitsersche president van de federatie en chef van het Zwitsersche departement van financiën en douane, Meyer, over een aan tal kwesties, welke betrekking hebben op de devaluatie van de Zwitsersche frank. Ten aanzien van het percentage der de valuatie verklaarde hij, dat de beslissing werd genomen overeenkomstig berekenin gen, welke rekening hielden met den toe stand. Hier is geen sprake van afhankelijk heid van de Fransche fraiic. Ook werd de Zwitsersche munt niet aangepast aan de Britsche of Amerikaansche munt, doch deze beide deviezen worden gevolgd met een marge van 10 procent. De laatste dagen werd het bewijs geleverd, dat de nieuwe Zwitsersche franc niet gebonden is aan de fluctuatie van het pond sterling; de daling van het pond werd niet gevolgd. Zwitser land heeft een versterkte goudmunt, het geen wordt gekarakteriseerd door deri vrijen handel in goud, zoodat de munt niet afhankelijk is van andere deviezen. Opdat de handel in goud vrij zij, moet de Zwit sersche Nationale Bank goud koopen en verkoopen tegen een prijs, welke is geba seerd op de gedeprecieerde franc. Sprekend over een nieuwe devaluatie van andere munteenheden verklaarde hij, dat de vrees hiervoor in Zwitserland geringer is dan in eenige ander land ter wereld. Indien Frankrijk nogmaals moest deva- lueeren, dan zou Zwitserland dit met een gerust hart zien, want de basis van zijn munt is thans goed. Tenslotte zeide Meyer, dat de federale raad een nieuw politiek en economisch pro gramma moet opstellen. De economie moet aan een strenge controle worden onderwor pen en het huidig systeem van contingen- teering moet grondig hervormd worden. BUITENLANDSCHE BERICHTEN PER TREIN OVER HET KANAAL. Maandag is de pontdienst, welke het ■mogelijk maakt een treindienst zonder over stappen te onderhouden tusschen Parijs en Londen, geopend. Corbin, de Fransche am bassadeur te Londen, heeft gisteren met de groene vlag, welke bij de Engelsche wissel wachters in gebruik is, het sein gegeven, dat de trein met de slaaprijtuigen de pont kon oprijden. De ponten, er zijn er drie, zijn iets zwaarder gebouwd dan die, welke indertijd dienst deden op het veer Enk huizen-Stavoren voor de goederentreinen, maar zij zijn volgens hetzelfde principe in gericht. Het zijn betrekkelijk korte, breede vaartuigen met twee schoorsteenen, die aan de breede zijden naast elkaar zijn. geplaatst. De achtersteven is recht en daar leiden twee sporen de pont op, die zich elk op de pont weer in tweeën vertakken. Tusschen ■de sporen zijn perrons aangebracht, van- weer* trappen leiden naar de salons op het campagnedek. De pont kan twaalf slaap- rütuigen bevatten en is ingericht voor 500 passagiers. Tevens bevat het schip een garage voor auto's, voor lieden, die niet per spoor, doch per auto reizen. De schepen ontwikkelen een normale snelheid van 15 knoopen, welke in geval van nood tot 16 1/2 kan worden verhoogd. Daar het station te Dover evenwijdig loopt aan de haven, moest er een dwars- spoor worden gemaakt om het mogelijk te maken de rijtuigen op de pont te rangee ren. Er is een speciale haven gemaakt voor de ponton, waarover de rijtuigen de pont oprijden. De beide eindpunten van het veer zijn Dover op den Engelschen en Duinkerken op den Franschen oever. De nachttrein van Londen vertrekt 's avonds om 10 uur van het Victoriastation en is den volgenden morgen om vijf min. voor negen te Parijs. „N.R.C."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 6