ALMA
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Aartsbisschop
en de Bisschoppen van Nederland
28ste Jaargans
MAANDAG 5 OCTOBER 1936
No. 8539
3)e£eid&eh£(Bou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pex week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0J>Q
Aan de hun toevertrouwde
Geestelijkheid en Geloovigen
ZALIGHEID IN DEN HEERI
Zonder ophouden en met steeds krach
tiger aandrang, B. G., smeekt Christus
Plaatsbekleeder, Onze Heilige Vader de
Paus, zijn kinderen zich te weer te stellen
tegen den aldoor wassenden vloed van
Godloosheid en heidendom, die de wereld
met ondergang bedreigt.
Het eerste gevaar, aldus de Paus, het
grootste en het meest algemeene gevaar is
het communisme in al zijn vormen en gra
den. Overal tracht het binnen te dringen,
hetzij openlijk, hetzij vermomd; het be
dreigt alles en allen: de persoonlijke waar
digheid van den mensch, de heiligheid van
het familieleven, de orde en den vrede van
de samenleving en boven alles den gods
dienst 1). Als volgelingen van den vader
der leugentaal 2) trachten zij, die zich op
den naam „Godlooze" als op een eerenaam
verheffen, al wat den mensch» heilig is te
ondermijnen.
Nu eens komen deze valsche profeten,
terwijl zij inwendig roofgierige wolven
zijn, in schaapskleederen 3) om de goed-
gezinden te misleiden. Zij preeken vrede,
maar beoogen wereldrevolutie en trachten
de ontzettende beproeving van werkloos
heid en crisis uit te buiten voor oproer en
geweldpleging. Zij zeggen te strijden voor
de vrijheid, maar duizenden martelen zij
ter dood, duizenden zuchten in dwangar
beid en concentratiekampen. Zij beloven
welvaart voor een ieder, maar nimmer en
nergens zag de wereld zooveel millioenen
in korte jaren den hongerdood sterven als
in hun beloofd paradijs.
Dan weer, als deze strijdwijze hun gun
stiger schijnt, werpen zij het masker af.
Door gesproken en geschreven woord,
door blad en boek en plaat, door radio en
gramofoon, door alles, dat de moderne
techniek hun als hulpmiddel biedt, ver
spreiden zij, met waarlijk duivelschen haat
en met de geslepenheid van de kinderen
der duisternis, hun zielenmoordend vergif.
Zij doen dit in alle talen, onder alle volke
ren, over de geheele aarde. Zij spotten met
de christelijke zedenwet en trachten aldus
een gunstigen bodem voor geloofsafval te
bereiden; zij spreken hun verachting uit
voor het groote gebod der naastenliefde en
prediken haat, met de gebalde vuist als
zinnebeeld; bovenal: zij willen den naam
van Hem, die boven alles gezegend is in
eeuwigheid 4), wegvagen van deze aarde.
Naast dit ontstellend werk der duister
nis, dat over een wereldmacht beschikt,
zien wij andere vijanden optreden tegen
de eer van God en van Hem, die Hij heeft
gezonden tot onze leering en verlossing,
tegen onzen aanbiddelijken Heer en Mees
ter Jezus Chistus. Zij voeren hun strijd
tegen de christelijke openbaring en den
christelijken godsdienst tot heden, helaas,
onder bescherming van politieke macht
hebbers. Terwijl de Kerk, zuil en grond
slag van de waarheid 5), op alle wijzen in
de uitoefening van haar zending wordt be
lemmerd, wordt vrije baan gegund aan de
godslasterlijke leer, die de natuur en God
vereenzelvigt, en aan de bestrijding der
grondstellingen van het christendom als
vreemd aan ras en bodem. Zij, die de Hei
lige Geest als bewakers heeft gesteld om
Gods Kerk te besturen 6), hebben zich in
dat land verplicht gezien vanaf het graf
van Sint Bonifatius een grootschen oproep
te richten tot hun kudde om standvastig
heid in het geloof 7) en sterkte in den
Heer 8). Gezamenlijk hebben zij de anti
christelijke beweging gebrandmerkt als
nieuw-heidendom, dat wezen en grondslag
van het christelijk geloof aantast en een
vernietigingsstrijd voert, allereerst gericht
tegen Rome en het roomsch-katholieke ge
loof 9).
Als wij bedenken, B. G., hoe daarnaast
een georganiseerde en niet georganiseerde
vrijdenkerij haar dwalingen verbreidt; hoe
(ALGEMEENE LEIDSCHE MISSIEACTIE)
18-25 OCTOBER
Ieder koopt MINSTENS één lot k
25 cent.
Ieder koopt het geïllustreerde
programma-boek a 25 cent. 6229
op de hoogste leerstoelen niet alleen een
wetenschap zonder God wordt verkondigd,
maar dikwijls ook onder den schijn van
wetenschap het bestaan van een Dersoon-
Jijk Opperwezen, van deze eindige wereld
onderscheiden, wordt bestreden, hoe er
vaak wel een zekere christelijke verdraag
zaamheid jegens personen, maar bijna al
tijd ook een valsche verdraagzaamheid je
gens de meest verderfelijke stelsels wordt
gepredikt; hoe zinneprikkeling en heiden-
sche zeden gezin en maatschappij bedrei
gen als wij dit alles bedenken, dan be
grijpen wij, ohe de Opperherder van Chris
tus' Kerk verzucht, dat de rampen, die hem
op dit oogenblik drukken, zoo zwaar zijn
en zoo ernstig, dat zy nauwelijks plaats
schijnen te laten voor eenige verlichting,
en dat allen met onrust en vrees de toe
komst tegemoet zien. „De vraag voor of
tegen God", aldus onze Heilige Vader, „is
beslissend voor het lot van de geheele
menschhend; zij geldt voor de politiek,
voor de economische vragen, voor de ze
denleer, voor de wetenschap, voor de
kunst, voor den Staat, voor de samenle
ving en voor het huisgezin 10)
B. G., zouden de kinderen Gods, uit de
slavernij van den duivel vrijgekocht door
het kostbaar bloed van zijn eenigen Zoon,
bij dit ontstellend -wereldgebeuren werke
loos mogen toezien en lijdelijk een verde
ren triomf van den duivel afwachten? Het
zou grove ondankbaarheid zijn voor de ge
nade ons geschonken, verraad aan de taak,
die icc'er onzer, zij het op verscheiden
wijze, heeft te vervullen in Christus' Rijk.
Het zou het oordeel over ons doen komen
van den kwaden en luien knecht, die het
talent in den grond had begraven 11).
Daarom B. G., roepen Wij, uw Bisschop
pen, U op tot uiterste waakzaamheid en
werkzaamheid. Met Sint Paulus roepen
Wij U toe: „Weest sterk in den Heer en in
zijn sterke kracht! Legt aan de wapenrus
ting Gods, om stand te kunnen houden te
gen de listen van den duivel" 12).
Tegenover den geloofsafval van zoovelen
zullen v/ij het als onzen eersten plicht be
schouwen, dat geloof in ons zeiven te ver
sterken en te verlevendigen en het dank
baar te waardeeren als een onschatbare
genade: het geloof in Hem, die begin en
einde is van alle dingen 13), in Hem in
wien wij leven, ons bewegen en zijn 14).
Zijn onzichtbaar Wezen, zijn eeuwige
Macht en Zijn Godheid is van de schep
ping der wereld af bij eenig nadenken uit
het geschapene duidelijk te kennen 15).
Als eenmaal voor u het oogenblik aan
breekt, waarop gij voor Gods rechterstoel
gaat verschijnen, dan zal de priester in uw
naam zich tegenover Hem beroepen op uw
geloof als een titel voor erbarming. Zoo
bidt de Kerk bij uw sterfbed: Ofschoon hij
gezondigd heeft, toch heeft hij den Vader
en den Zoon en den Heiligen Geest niet
geloochend, maar geloofd en ijver Gods in
zich gehad en God, die alles geschapen
heeft trouw aanbeden 16).
Maar dat geloof moet niet alleen in uw
hart bewaard blijven, het moet leven in uw
werken, want „zooals het lichaam dood is
zonder geest, zoo is ook dood het geloof
2onder werken" 17). Uw geloof toone zich
vooral in de liefde tot uw naaste, in daad
werkelijke hulp aan de talloozen, die in
nood verkeeren, in ernstig streven naar
rechtvaardige verhoudingen in de samen
leving. Wee den christen, die door zijn geld
zucht, zijn weeldeleven, zijn onrecht en
harteloosheid ergernis wekt en den vijan
den van Christus' naam als het ware wa
penen in de hand geeft voor geloofsafval
en woelingen en voor strijd tegen de Kerk.
Is uw leven echter zoo metterdaad
christelijk ingericht, dan zult gij met ver
trouwen en vrucht den hemel geweld kun
nen aandoen met uw gebed. Neergebogen
in het stof voor Hem, die het heelal draagt
door het woord van zijn macht 18), zult gij
bidden tot Hem, die uw heil is in leven en
sterven, in tijd en eeuwigheid, om uw on-
sterfelijken Koning te huldigen, om Hem
eerherstel te geven voor den smaad van
de ontrouwen; zult gij bidden om ontfer
ming over zijn dienaren, om standvastig
heid voor hen, die vervolging lijden ter
wille van de gerechtigheid, om erbarming
ook over zijn vijanden, opdat hun de
oogen geopend worden voor het licht der
waarheid. Bidden ook, met vurigheid en
vertrouwen, dat Hij den satan en de an
dere booze geesten, die in onze dagen zoo
zichtbaar tot verderf der zielen over de
wereld rondgaan, door zijn goddelijke
kracht in de hel terugdrijve.
Dn aan dit volhardend en vertouwvol
gebed moet gij, volgens de les van het
evangelie, ons opnieuw voorgehouden door
den Paus, verhulden de versterving. Deze
duivel wordt alleen uitgedreven door ge
bed en vasten" 19).
Wij schrijven daarom voor, dat het a.s.
feest van Christus-Koning op den vierden
Zondag van deze maand met bijzondere
luister en gebedsoefeningen zal worden ge
vierd, allereerst om aan den Koning van
hemel en aarde een grootsch eerherstel te
brengen. Vervolgens opdat zijn liefde zege-
viere in de harten der menschen en zijn
Rijk meer en meer bevestigd worde en zich
moge uitbreiden, opdat de vijanden van
zijn heiligen naam mogen beschaamd wor
den en terugwijken 20) en de goddeloozen
zich tot hem bekeeren21). Wij vermanen
allen door- versterving en aalmoezen zich
op dit feest voor te bereiden. Verder spo
ren Wij onze geloovigen met allen aandrang
aan, het beproefde middel ter hand te ne
men, namelijk het gebed, tot de Moeder
van God en onze Moeder. In deze maand,
gewijd aan O. L. Vrouw van den Rozen
krans wordt herdacht de overwinning op
het gevaar, dat eens de christenheid be
dreigde van de zijde van de heidenen. Heel
bijzonder dringen Wij er op aan, dat alle
dagen, ook in denn huiselijken kring, de
rozenkrans zal worden gebeden, om door
de voorspraak van de machtige Maagd en
de Hulp der Christenen, afwending te ver
krijgen van de ontzettende gevaren, die
ons thans van alle kanten bedreigen.
Naast deze voornaamste en bovennatuur
lijke middelen mogen we echter geen en
kel ander middel onbeproefd laten in den
strijd voor God. De Paus vermaant ons met
een woord van den profeet „een muur op
te werpen voor het huis van Israël om pal
te staan in den strijd ten dage des Hee-
ren" 22). Daarom mr^en ook wij, aldus
gaat Hij voort, al onze krachten vereenigen
tot een vast aaneengesloten groep, die een
krachtig eenheidsfront vormt tegen dz mis
dadige slagorden, die vijandig staan tegen
over God en het geheele menschelijk ge
slacht. Dat daartoe noodig is ook de een
heid te bewaren op staatkundig gebied,
hebben Wij U in een vroeger bisschoppelijk
schrijven voorgehouden. Een dringend be
roep doen Wij op allen, die vereenigd zijn
in de standsorganisaties, welke hier een
machtig terrein vinden voor de katholieke
actie. En met de woorden van den H. Va
der in zijn bovenaangehaalde encycliek
bezweren Wij U in den Heer, toch af te
willen zien van alle enghartig individualis
me, en U allen te vereenigen, ook al mocht
dit zware offers kosten. Uw eigen heil en
dat der geheele menschheid eischt dit 23).
Het door eenigen genomen initiatief om
zich te vereenigen en alle krachten van
ons rijke katholieke leven samen te trek
ken, eenerzijds om de eer van God in het
persoonlijk en openbaar leven te bevorde
ren en alle vormen van Godsonteering
met kracht te bestrijden, anderzijds om
hulp te brengen aan de slachtoffers van de
geloofsvervolging in verschillende landen
en daardoor een blijvende instelling in het
leven te roepen, hebben wij dankbaar aan
vaard en van harte gezegend. Voor beide
doeleinden, die zoo nauw met elkander
verband houden, zal den volgenden Zondag
buiten aan de kerk uw geldelijke steun
worden gevraagd. Wij mogen het overbo
dig achten op uw milddadigheid aan te
dringen. Gods vijanden beschikken voor
hun verwoestend werk over millioenen:
laat onze werkers dan niet met leege han
den machteloos staan. Bestaat voor u dan
niet de christenplicht, uw broeders en zus-
terse, die om het geloof vervolgd worden,
die dikwijls opgejaagd als wilde dieren,
van huis en hof verdreven en van alles
beroofd moeten rond zwerven, tenminste
in hun uiterste nooddruft bij te staan? En
vordert dan ook niet de dankbaarheid voor
de geloofsgenade en den betrekkelijken
vrede, dien gij nog geniet, dat gij bereidwil
lig een geldelijk offer brengt vóór God en
tegen de duivelsche machten, die u en uw
kinderen belagen? Eerst dan, als gij van
uw kant al het mogelijke hebt gedaan,
moogt gij gerust zijn, er kome wat wil.
Dan kunt gij tot God bidden: „Op U, o
Heer, heb ik gehoopt, in eeuwigheid zal ik
niet beschaamd worden".
Bij onze vaderen in het geloof, bij Sint
Servatius, Willibrord en Bonifatius bidden
Wij U, strijdt eensgezind als goede solda
ten van Christus 24). Verdedigt uw eigen
heil en het heil van Uw kinderen. Redt ons
volk en ons vaderland van den dreigenden
ondergang.
„Aan den Koning der eeuwen, den on-
vergankelijken, onzichtbaren, eenigen God,
eer en-glorie in de eeuwen der eeuwen" 25).
En zal dit ons gezamenlijk herderlijk
schrijven in alle tot onze Kerkprovincie
behoorende kerken, alsmede in de kapel
len, waarover een rector is aangesteld, op
Zondag 4 October a.s., het feest van den
Heiligen Rozenkrans, onder alle vastge
stelde H.H. Missen van den preekstoel
worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht, 10 September 1936.
t Dr. J. DE JONG,
Aartsbischop van Utrecht,
t P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda,
t A. F. DIEPEN,
Bisschop van 's Hertogenbosch,
t Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond,
t J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem.
1) Toespraak Z. H. Pius XI, 12 Meo 1936.
2) Jo. 8,44. 3) Matth. 7.15. 4) Rom. 9,6.
5) I Tim. 3.15). 6) Hand. 20,21. 7. I Cor.
16,13. 8) Eph. 6,10. 9) Herderlijk schrijven
der Duitsche Bisschoppen 20 Aug. 1935.
10) Encycliek „Caritate Christi. 11) Matth.
25,26. 12) Eph. 6,10-11. 13). Openb. 21,6.
14) Hand. 27,28. 15) Rom. 1.20. 16) Gebe
den voor stervenden, 3de gebed. 17) Jac.
2,26. 18) Hebr. 1,3. 19) Matth. 17,21. 20)
Psalm 6,11. 21) Psalm 50,15). 22. Fz. 13,5.
23) Encycliek „Caritate Christi". 24) 2 Tim.
2,3. 26) I Tim. 1,17.
JAC. CREYGHTON t
Zaterdagavond is in het St. Elisabeths-
I gesticht de heer Jac. Creyghton overleden,
in den ouderdom van 69 jaar
Dit overlijden slaat een leegte in het
openbare charitatieve leven; in de harten
van allen, die de overledene hebben gekend
en dus hebben gewaardeerd om zijn een
voud en hartelijkheid.
De St. Vincentiusvereeniging, waarvan
de overledene niet minder dan drie en der
tig jaar voorzitter is geweest, kunnen wij
ons haast niet voorstellen zonder den heer
Creyghton! Wie den heer Creyghton zag,
dacht aan de St. Vincentiusver.; en wie
aan de St. Vincentiusver. dacht, zag in den
geest voor zich den heer Creyghton. In hem
I was de St. Vincentiusver. gepersonifieerd;
de geest, die den echten Vincentiaan moet
bezielen, leefde en werkte in hem.
Hij kende de menschen, diie de hulp der
St. Vincentiusver. noodig hadden, hij ken
de ze, omdat hij, geboren en volbloed Lei-
denaar, bijna alle Leidenaars kende; maar
hij kende ze meer dan oppervlakkig, omdat
hij met hun nood en meeleefde.
In de St. Vincentiusver. zal de nagedach
tenis van den heer Creyghton blijven
voortleven in groot en diepe waardeering.
Voor de St. Vincentiusver. heeft hij ge
zorgd en gewerkt en gebedeld, onvermoeid
en onafgebroken.
Maar ook buiten dien kring zal de her
innering aan dezen braven, eerlijken
mensch in aangename herinnering, in eer
biedige nagedachtenis blijven voortleven,
onder niet-katholieken zoowel als onder
katholieken.
Speciaal op charitatief terrein heeft de
heer Creyghton zich gegeven. Hij was niet
alleen president van den Bij zonderen Raad
van de St. Vincentiusver, te Leiden, maar
ook lid van den Hoofdraad der St. Vincen
tiusver. te Den Haag, lid van den Voogdij
raad, lid van den Armenraad.
De heer Creyghton is in een tijd, waarin
velen koud en onverschillig stonden tegen
over de katholieke organisatie, vooral ve
len onder de middenstanders, de eerste
voorzitter geworden van de afd. Leiden van
de Hanze.
Hij heeft in een tijd, dat er gelachen en
gespot werd met de drankbestrijding, op
zich willen nemen het voorzitterschap van
het Kruis verbond.
Met oprechte dankbaarheid herdenken
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Tsjechische kroon opnieuw met 16
gedevalueerd. (2de blad).
Voorbereiding van het offensief tegen
Madrid. Franco zet eenige richtlijnen om
trent zijn a.s. regeering uiteen. (2de blad).
Zal Frankrijk te Genève een verminde
ring der douane-tarieven voorstellen? (2de
blad).
Dagen van wanorde in Parijs. (2de blad)
Relletjes te Londen. (2de blad).
Geruchten omtrent Stalins dood blijven
aanhouden. (2de blad).
Ontspanning tusschen 'China en Japan.
(2de blad).
BINNENLAND.
De wijzigingen In de steun-uitkeering aan
werkloozen practisch voorloopig ingetrok
ken. (2de blad).
Nieuwe regelen voor het verkeer. (2de
blad).
Koninklijk bezoek aan Schiedam. (4de
blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws, lste blad).
Dienstbode dóet een poging tot vergifti
ging van een echtpaar te De Steeg. (Gem.
Eer. 3de blad).
Doodelijk ongeluk aan het Centraal Sta
tion te Amsterdam. (Gem. Ber. 3de blad).
Brutale inbrekers overvallen sluiswach
ter te Laag Keppel. (Gem. Ber. 3de blad).
Branden te Venlo en HedeL (Gem. Ber.
3de blad).
SPORT EN WEBSTRIJDEN.
Voetbal: Overwinningen in den I.V.C.B.
van S.J.C., Lisse, Teylingen en V.V.L.
Slechte resultaten der Leidsche 2e en 3e
klassers in den K.N.V.B. Het Ned. elft&l
naar Ned. Indië? (4de blad).
Zwemmen: Nieuw Ned. record 200 M.
schoolslag van Jopie Stroomberg. (4de blad)
Een ministerieele circulaire inzake de uit
voering van de wet tegen de prijsopdrijving.
(2de blad).
wij zeer in 't bijzonder de daadwerkelijke
sympathie, dde de overledene heeft betoond
voor de Katholieke pers, speciaal voor „De
Leidsche Courant". Gekozen in het college
van Commissarissen en in dat van Gedele
geerd Commissarissen, heeft hij vele jaren
het secretariaat in genoemde colleges ver
vuld. Als hy iets kon doen ten nutte van
„De Leidsche Courant", was hem geen
moeite te veel; zijn vurige liefde voor de
goede zaak uitte hij gaarne op deze wijze.
Met den heer Creyghton is ons ontvallen
een goed mensch, die in eenvoud des har
ten heeft geleefd en in eenvoud des harten
heeft gearbeid; die zichzelf kon ge-
ven, omdat hijzichzelf was,
strevend in alles naar de consequenties van
zijn katholiek beginsel.
De verdiensten van den heer Creyghton
zijn door geestelijk en wereldlijk gezag
erkend, resp. door het gouden kruis Pro
Ecclesia et Pontifioe en door de benoeming
tot Ridder in de orde van Ox'anje Nassau.
R. I. P