DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STADS
NIEUWS
Kleine Advertentiën
28ste Jaargang
DONDERDAG 1 OCTOBER 1936
No. 8536
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit.
vier bladen.
De nieuwe geldkoers en
de gevolgen
Is er reeds eenig perspectief?
Na twee dagen zweven, schijnt het per
centage, waarmede de gulden in waarde is
verminderd tenopzichte van de valuta der
andere landen, te blijven schommelen op
circa 20 pet.
Wij willen daarmede niets voorspellen
en zullen de eerste zijn, om toe te geven,
dat de toekomst nog wel eens anders kan
leeren, maar de gissing is toch niet geheel
en al zonder grond, wanneer wy als waar
schijnlijk aannemen, dat voortaan de gul
den ten opzichte van het buitenland een
waarde van 80 pet. zal vertegenwoordigen.
Wanneer het egalisatie-fonds er voor
zorgt, dat ons betaalmiddel zich op deze
hoogte rustig houdt en geen bokkenspron
gen maakt, dan kunnen wij zeggen, dat de
gulden practisch met 20 pet. gedevalueerd
is, al is die devaluatie dan voorloopig nog
geen wettelijk vastgestelde.
Hoezeer dit alles echter op een gissing
berust moge blijken uit de volgende opmer
kingen, geknipt uit het Amsterdamsch Ef
fectenblad:
„Wij weten het, ons prijsniveau was, on
danks de aanpassing op onderscheiden ge
bied, nog niet in overeenstemming met dat
der reeds gedevalueerde landen. Maar even
zeer weten wij, dat de loopende posten van
onze betalingsbalans geruimen tijd vrijwel
in evenwicht waren. Hetgeen te denken
geeft!
Want ten slotte hangt het koersverloop
op een wisselmarkt, zooals by alle andere
markten, af van de verhouding tusschen
vraag en aanbod. Die vraag en aanbod
zouden, wat betreft de loopende posten van
de betalingsbalans, dus voor zichtbare en
onzichtbare in- en uitvoer, vrijwel in even
wicht zijn, zoodat er uit dien hoofde geen
aanleiding is om een sterke afwijking van
het koersniveau „voor en na den val" te
verwachten.
Ware het, dat de koersontwikkeling al
leen zou afhangen van vraag en aanbod op
de wisselmarkt uit hoofde van de genoemde
„loopende posten", dan zou men zich in
derdaad ernstig moeten afvragen: is het
wel aan te nemen, dat de markt zelve een
nieuw evenwichtspeil zal vinden, gebaseerd
op de interne en externe prijsniveauver
houdingen? Maar een wisselmarkt, juist in
een tijd als deze, heeft meer te verwerken
dan alleen den ruilhandel. Daarnaast zijn
de kapitaalsbewegingen op het koersverloop
van invloed, soms van doorslaggevenden
invloed. En wanneer men dat bedenkt, dan
kan niet anders verwacht worden dan dat
de markt blijvend een koersdaling voor den
gulden te zien zal geven, die afhangt van
de opinie, die het publiek heeft omtrent de
kansen der devaluatie. De basis voor de
koersontwikkeling van den eersten dag kan
geen enkele andere zijn geweest, dan een
zuiver psychologische. Maar ditzelfde moet
men concludeeren met betrekking tot het
koersverloop voor de toekomst. Om diezelf
de reden kan men, aldus het blad, dan ook
de theoretische mogelijkheid van stijging
boven pariteit gerust uitschakelen, omdat
reeds lang voordien de kapitaalvlucht weer
op de koersen zal inwerken".
Wat ervan zij of de daling met 20 pet.
op psychologische dan wel op andere gron
den berust een blijvende waardevermin
dering van ongeveer 20 pet. is toch geen on
aannemelijke veronderstelling.
En dan gaat men onwillekeurig eens na,
wat de gevolgen van deze waarde-daling
zijn voor ons land.
Voorloopig staat alles nog op losse
schroeven en moet nog worden afgewacht,
wat het buitenland zal doen, maar eenige
opmerkingen van algemeen en aard kunnen
toch wel gemaakt worden.
Wij hebben vooreerst onze betrekkingen
met het buitenland. Wanneer de gulden
met 20 pet. daalt, stijgen de buitenlandsche
geldswaarden met ditzelfde percentage. Al
les wat wij in betaling ontvangen voor onzen
export stijgt mét 20 pet. Eenerzijds stijgen
daardoor onze ontvangsten, terwijl wij an
derzijds deze winst kunnen benutten voor
scherpere concurrentie. Voor den export-
handel wordt de nieuw geschapen toestand
dus algemeen gunstig geacht.
Anders staat het met den import-handel,
die voortaan duurder zal moeten inkoopen.
Hieruit spruit voort, dat het algemeene
prijsniveau in Nederland iets zal moeten
stijgen, omdat de duurdere import zijn in
vloed zal doen gevoelen.
Het leven zal dus iets duurder worden,
hoewel niet met 20 pet., want wij hebben
behalve geïmporteerde artikelen, ook arti
kelen van eigen bodem, terwijl bovendien
de levens-duurte mede bepaald wordt door
hetgeen wij aan huren, belastingen en ver
goeding van bewezen diensten hebben, te
betalen.
De invloed van de waardedaling van den
gulden is voor onze binnenlandsche verhou
dingen geheel anders, minder direct, meer
gedempt, dan voor onze buitenlandsche be
trekkingen. Deze fungeeren in dit opzicht
als de banden van een auto, die de eerste
schokken van de straatkeien opvangen, en
ze daarna gedempt door de rubber, de lucht
en de veeren doorgeven naar de carosserie.
Men heeft reeds kunnen lezen, dat met
name de spijzen der eerste levensbehoeften
niet noemenswaardig zullen behoeven te
stijgen.
De meeste levensmiddelen zijn n.l. in
verband met de gevoerde landbouwcrisispo-
litiek belast met heffingen, die in vergelij
king met den wereldmarktprijs der produc
ten over het algemeen zeer aanzienlijk kun
nen worden genoemd. Dit beteekent dus,
dat een prijsstijging tengevolge van munt-
depreciatie zoo noodig kan worden opge
vangen door middel van een verlaging der
verschillende crisisheffingen. Uit een oog
punt van prijsnivelleering beschikt de over
heid dus over een goede veiligheidsklep.
Hoe het met andere uitgaven zal gaan,
is nog niet te overzien. Dat de huren bijv.
in eenigszins belangrijke mate zullen stij
gen is onwaarschijnlijk, gezien het groote
overschot aan woningen.
De algemeene indruk is nu reeds, dat het
met de duurte wel los zal loopen. De wol
ken zullen waarschijnlijk wel minder zwart
blijken, dan ze aanvankelijk schenen. Daar-
tusschen door komt zelfs een streepje licht
schijnen.
De verwachting is n.l., dat er eenige op
leving zal komen. Zelfs prof. Raaymakers,
die zich steeds voorzichtig uitdrukt en al
lesbehalve een voorstander van devaluatie
is, verwacht in den beginne een opleving,
hoewel zuiver uit psychologische oorza
ken.
In dit verband is het wel interessant een
citaat aan te halen van het bekende Engel-
sche economische tijdschrift „The Econo
mist", die in een beschouwing over den En-
gelschen toestand na 5 jaren van pond-de
preciatie o.a. schrijft:
„Oorspronkelijk werd aangenomen, dat
het voornaamste voordeel van „valuta-de
preciatie" was, dat hierdoor de export aan
merkelijk zou worden bevorderd. Sinds 1931
heeft men in Engeland echter langzaam
aan gerealiseerd, dat het gevolg voor den
export betrekkelijk onbelangrijk is en dat
de werkelijke beteekenis van „monetaire
alignement" ligt in het opheffen van den
druk op de goudvoorraden van de centrale
bank en het mogelijk maken om een politiek
van goedkoop geld te volgen, welke ten
doel heeft allen weer aan het werk te zet
ten. In het sterlingblok wordt heden ten
dage het los zyn van het goud bijna uit
sluitend gewaardeerd op grond van de bin
nenlandsche voordeelen en, men zou bij
na kunnen zeggen ondanks de buiten
landsche nadeel en.
Indien men heden de balans zou opma
ken, zouden de binnenlandsche voordeelen
ongetwijfeld vele malen zwaarder wegen
dan de nadeelen op buitenlandsch gebied.
Maar het huidige oogenblik is wellicht niet
het juiste tijdstip om een definitieve balans
op te maken".
Tot zoover de „Economist".
Nu is Engeland geen Nederland en als
„The Economist" na 5 jaren nog niet de
balans van Engeland kan opmaken, dan
is het voor Nederland niet mogelijk om nu
reeds de balans in de .toekomst te voor
spellen.
Mr. H.F. A. GEISE.
V De werkloozen-steun
De vergaderingen der Staten-Generaal
van de paar laatste dagen hebben op ver
heugende wijze blijk gegeven van den
w e n s c h naar samenwerking tusschen re
geering en volksvertgenwoordiging, zich
uitend in een wederzjjdsche toe-
na d e r i ng.
Zoo behoortt altijd te zijn
Maar n u schijnt 'tin werkelijkheid
zoo te zijn!
Dat met de regeering te praten valt, was I
tot blijdschap van afgevaardigden als de
heeren Goseling (R.K.), Albarda (S.D.A.P.)
en Joeket (V.D.) gebleken uit het slot der
regeeringsverklaring van j.l. Dinsdag, n.l.
uit de mededeeling, dat in overweging ge
nomen is, of, onder de nu gewijzigde om
sbandigheden, de onlangs getroffen regeling
met betrekking tot den huurbiislag wijzi
ging behoeft.
Minister Colijn nu heeft gisteren reeds
mededeeling gedaan in de Tweede Kamer,
dat met ingang van 4 October de huurbij-
siag geheel zal vervallen, doch dat daar
tegenover een zoodanige overgangstoelage
bij het steunbedrag zal worden verleend,
dat de toestand voor de gesteunden niet
slechter zal worden, dan vóór 13 Sep
tember (dag waarop de huurbijslag werd
verminderd) Als de huur wordt vermin
derd, wordt bedoelde toelageniet ver
minderd, zoodat de ondersteunde dan zelfs
meer ontvangt dan vóór 13 Sept Dit
waarschijnlijk om drang uit te oefenen in
de richting van een huurprijsverlaging, of
althans een huurprijsverhooging tegen te
houden, want: voor verhooging van bedoel
de toelage bij hoogeren huur zal ook geen
sprake zijn.
Over de standaardloonen, die volgens de
heeren Goseling, Albarda en nog enkele
andere sprekers evenmin ongewijzigd zullen
kunnen bly ven, zal de contactcommissie
Donderdag een bespreking met minister
Slingenberg hebben.
De heer De Visser (C.P.) was met die toe
zeggingen en mededeelingen niet tevreden.
Zijn motie tot intrekking van alle maat
regelen, waardoor de toestand der werkloo-
zen slechter zou zijn geworden, kreeg ech
ter slechts 6 stemmen, die van de 3 aan
wezige communisten, mitsgaders van de
heeren Sneevliet, Van Houten en Arts. Hier
tegenover stonden 69 tegenstemmers, waar
bij zich ook alle aanwezige socialisten be
vonden.
't Is wel een merkwaardige houding van
de Volksvertegenwoordiging!
Pater P C. Frigge
Morgen herdenkt de weleerw. pater Albi-
nus (Petrus Cornelius) Frigge den dag,
waarop' hij voor 40 jaren het kleed van Va
der Franciscus ontving in het klooster der
Paters Minderbroeders te Wychen.
Plechtig geprofest werd hij op 9 October
1900 en hij ontving de heilige priesterwij
ding te Weert op 22 Maart 1903.
Na eenigen tijd werkzaam te zijn geweest
als assistent te Woerden werd hij benoemd
tot Kapelaan te Haarlem (H. Antonius-pa-
rochie) op 10 Jan. 1906 en 8 Febr. 1917
kwam hij als Kapelaan naar de Hartebrug-
parochie te Leiden.
Ruim 19 jaar heeft pater Frigge in de
Hartebrugparochie en in Leiden gewerkt.
En met héél veel vrucht. Dit mogen wij
constateeren zonder te vervallen in de toon
van een feeststemming, 't Is, bescheiden uit
gedrukt, de on-opgesmukte waarheid!
Bescheidenheid past bij den persoon van
den jubilaris! Bijna twintig jaren heeft
pater Frigge hier gearbeid; iedere paro
chiaan kent hem en talloos velen buiten de
parochie, omdat hij, geroepen door zijn
geestelijke Overheid, ook buiten -de pa
rochie op velerlei terrein zijn priesterlijken
arbeid heeft verricht. En toch: nimmer
plaatst hij zichzelf op den voorgrond. Als
men hem niet in een katholieke zaak in
haalt, als zijn plicht hem niet roept dan
blijft hij er, in zijn hem typeerende beschei
denheid, liever buiten!
Maar, kennend en waardeerend zijn
priesterlijken ijver, heeft zijn geestelijke
Overheid hem tot velerlei arbeid geroe
pen. En hij heeft zich dan aan dien arbeid
gegeven, zóó, dat zijn toewijding anderen
tot mede-arbeid prikkelde en aller respect
afdwong.
In de parochie lag steeds zijn eerste en
voornaamste taak in biechtstoel en door
huisbezoek heeft hij talloozen getroost en
gesterkt, bekeerd en tot hooger geestelijk
leven geleid.
Pater Frigge is in de parochie geweest
directeur van de Broederschap van de H.
Kruisweg en directeur van- de Meisjes-Con
gregatie.
Verder noemen wij het eerst de twee
functies, die de Pater nog waarneemt, en
met hart en ziel waarneemt: het directeur
schap van den Stillen Omgang en van de
R.K. Militairen-Vereeniging. Deze twee
vereenigingen kan men zich moeielijk voor
stellen zonder den bezielenden leider, pater
Frigge!
ïn den loop der jaren is Pater Frigge
vervolgens geweest directeur van het St.
Franciscus Liefdewerk, voorzitter van de
Zita-Vereeniging, voorzitter van het liefde-
NIET VERSCHIJNEN.
Zaterdag, feestdag van
Leidens Ontzet, zal „De
Leidsche Courant" NIET
verschijnen.
DE DIRECTIE.
(Telefoontjes)
worden, daax de Leidsche Courant Za
terdag 3 October (Leidens Ontzet) NIET
verschijnt opgenomen in ons blad van
Vrijdag, 2 October.
=3
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Franco door de militaire junta tot dic
tator benoemd. Langzaam concentreert de
aanval der nationalisten zich op Madrid.
(4de blad.)
De Negus bereid tot het brengen van
offers, zijn bereidwilligheid komt te laat.
(4de blad).
Conflict tusschen de Fransche Kamer en
Senaat over de monetaire politiek der re
geering. (2de blad).
werk „Oud-Papier", geest, adviseur van het
Kruisverbond en van de Mariavereeniging,
van de vereeniging van onderofficieren „St.
Martinus", van de R.K. Vereeniging tot be
scherming van Meisjes, lid van de vereeni
ging tot steun aan miliciens, vice-voorzitter
van de Gewestelijke landstormcommissie
en van de plaatselijke bioscoopcommissie,
procurator van den Franciscaansehe Missie-
bond.
In deze opsomming ligt opgesloten een
enorme hoeveelheid gepraesteerden ar
beid.
Mogen Pater Frigge nog vele jaren wor
den geschonken, om zijn priesterlijken ar
beid voort te zetten, zij 't dan ook op een j
beperkter terrein!
Voor de stichting, den parochianen van i
de Hartebrug gedurende zoo vele jaren ge- I
schonken, bij de uitoefening van zijn zui-
ver- en direct-priesterlijke functies, mogen
wij den Pater hier heel bijzonder openlijk
betuigen onzen eerbiedigen dank....
Morgen, Vrijdag, om kwart voor 8 draagt
Pater Frigge een plechtige H. Mis op.
Van 12 tot 1 uur is er aan de Pastorie ge
legenheid den Pater geluk te wenschen.
Gouden jubileum.
Maandag 5 October a.s. zal het 50 jaar
geleden zijn, dat de heer A. Valkenburgh
als leerling-letterzetter bij de N.V. voor
heen E. J. Brill, Oude Rijn 33, alhier, in
dienstbetrekking kwam.
BINNENLAND.
Discussie in de Tweede Kamer over de
regeeringspolitiek inzake het munt-vraag-
stuk. (2de blad).
Huurtoeslag-verlaging voor de werkloo-
zen practisch ingetrokken. Ook intrek
king van andere verslechteringen van den
steun in overweging. (2de blad).
Afgescheurde atfiche's
't Zal wel niet zoo veel te beteekenen
hebbenmaar het is werkelijk zoo, men
kan in de buurt van Leiden eenige afge
scheurde affiche's van de ALMA opmer
ken! Het zijn ófwel kwajongens, ófwel vol
wassen menschen zonder veel inzicht ge
weest, die zich geroepen voelden dit kar
weitje aan te durven.
Toch zou het mooi zijn, als er eens een
kordaat antwoord op gegeven werd.
Katholieken van Leiden, die gelegenheid
wordt u geboden. In deze dagen van voor
bereiding van de groote ALMA, de Missie
tentoonstelling van 1825 October in de
Stadsgehoorzaal, gaat de Propagandaclub
rond, om cmze mooie affiches te plaatsen
op allerlei punten der Sleutelstad.
Wij noodigen ten eerste hen uit, die
een plaat verlangen in etalage of raam van
een kamer aan de straat en zoo'n affiche
nog niet ontvingen, zich ten spoedigste op
te geven aan het Secretariaat van de Pro
pagandaclub, op het adres van den heer A.
van Dijk, van der Waalsstraat 16, Telefoon
553.
Dan hebben wij nog vele Katholieken
voor wie het ophangen of aanplakken aan
een raam, om welke reden dan ook, onmo
gelijk is.
Tot hen richten wij ons tweede ver
zoek. Weest bereid uw medewerking te ver-
leenen, als de Propagandaclub Dr. Schaep-
man dezer dagen aan uw deur komt met
platen en stijfselpotten! Als dan de ra
men te klein zijn, de blinde muren zijn dan
toch groot genoeg! We zullen de stee-
nen laten spreken!
Wij laten ons niet bang maken; niet door
kwajongens en ook niet door kleinzielige
menschen.
Moge het zoo zijn, dat wij aan allen die
loopen in onze straten laten weten onze
ongebroken, krachtige wil: mede te wer
ken, ieder op zijn manier, aan de verbrei
ding van het Godsrijk op aarde. Om dezen
wil te verstevigen en te verdiepen houden
wij onze tentoonstelling. Laten wij dan ook
alle helpen, om deze tentoonstelling zoo
uitstekend mogelijk voor te bereiden; dan
is ons succes voor een goed deel verze
kerd. Want een goed voorbereide, alom
aangekondigde tentoonstelling zal de be
langstelling doen toenemen en daarmede
ons gebed en onze aalmoes ten behoeve van
de Missiën.
Namens het Comité voor Pers en
Propaganda,
Pater P. GEISE O.F.M.
