DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Onze Universiteiten en
Hoogescholen
27ste Jaargang
MAANDAG 21 SEPTEMBER 1936
No. 8527
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 F
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Heden werd aan de universiteiten en
hoogescholen op plechtige wijze het recto
raat overgedragen zooals telken jare ge
bruikelijk is.
Voor de overdracht van het rectoraat aan
de Leidsche Universiteit verwijzen wij naar
de rubriek Stadsnieuws.
Van de gelegenheid der rectoraatsover
dracht maken aftredende rectoren nog al
'ras gebruik, om persoonlijke verlangens uit
te spreken of critische opmerkingen te ma
ken, terwijl anderen zich louter houden aan
een overzicht in cijfers van het afgeloopen
studie-jaar en aan de behandeling van een
of ander wetenschappelijk onderwerp.
Gemeentelijke Universiteit te
Amsterdam.
Bij de plechtige overdracht van het rec
toraat aan de gemeentelijke universiteit van
Amsterdam aan prof. Ernst Laqeuer heeft
de recor magnificus prof. dr. W. P. C. Zee
man o.m. de wenschelijkheid betoogd, dat
studentenvereenigingen mêt een bepaald
gericht wetenschappelijk, godsdienstig of
politiek accent slechts de oudere studenten
tot het lidmaatschap toelaten. Dit is een
consequentie van de o.i. verouderde opvat
ting, alsof een neutrale, godsdienstlooze
omgeving het beste milieu zou zijn voor de
vorming van zelfstandige karakters!
Zinspelend op de voor vele hoogleeraren
zeer nijpende financieele omstandigheden,
wees de aftredende rector er nog op, dat
geestelijk goed slechts gedijt, indien het
wordt ontzien en ruimte heeft de sfeer te
scheppen, die het behoeft.
Bij deze gelegenheid heeft prof. J. K. Pos
namens den senaat der Amsterdamsche
Universiteit dr. J. D. Bierens de Haan be
kleed met het doctoraat honoris causa in
de wijsbegeerte.
Rijksuniversiteit te Utrecht.
Te Utrecht heeft prof. dr. C. H. Vollgraff
zijn waardigheid van rector magnificus
overgedragen aan prof. dr. W. E. Ringer.
Hij herinnerde aan het op 23 Juni j.l. ge
vierde stichtingsfeest naar aanleiding van
het 300-jarig bestaan der Utrechtsche uni
versiteit (niet aan zijn eigen, toen gehou
den en terecht van katholieke en andere
zijde op een bepaald punt becritiseerde en
scherp afgekeurde, redevoering!). En hij
sprak o.m. een hoopvolle verwachting uit
op de toekomst: „Van het opkomende ge
slacht verwachten wij veel, dat het vorige
niet heeft kunnen geven". Moge deze ver
wachting van den hoogleeraar niet be
schaamd worden! Waarop hij haar gegrond
heeft, vertelde hy ons niet.
Rijksuniversiteit te Groningen.
Bij de diës-herdenking aan de rijksuni
versiteit te Groningen, welke op denzelfden
dag geschiedt als de overdracht van het
rectoraat, hield de rector-magnificus, prof.
dr. L. Polak Daniels een rede over: „Ziek
ten en ziektebeelden".
Bij de overdracht van het rectoraat aan
prof. dr. G. F. Rochat wees hij op een ver
mindering van het aantal ingeschreven
studenten (ook aan andere universiteiten is
dit het geval). Hij noemde dit verschijnsel
met het oog op de slechte vooruitzichten
van academisch gevormden niet ongunstig.
Hij sprak als zijn meening uit, dat men te
goedgeefsch is met het beschikbaar stellen
van studiebeurzen. „In het algemeen behoo-
ren de beurzen eerst in latere jaren te wor
den verleend, wanneer de faculteiten de
overtuiging hebben verkregen, dat de be
treffende studenten werkelijk een bijzon-
deren aanleg voor het studievak hunner
keuze bezitten". Hoe die studenten met
een bijzondere aanleg dan de kosten van de
eerste jaren moeten betalen, is een kwestie,
waarmede de hoogleeraar zich blijkbaar
niet inlaat.
Technische hoogeschool te
Delft.
Prof. ir. G. Diehl is als rector-magnificus
afgetreden en heeft zijn waardigheid over
gedragen aan prof. jhr. dr. G. J. Elias.
De aftredende rector-magnificus consta
teerde een lofwaardig streven in de krin
gen van de hoogeschool naar medewerking
aan noodzakelijke bezuinigingen. Maar, zoo
zeide hij, wij moeten er ons toch van be
wust zijn, dat een normale gezonde bloei,
om van groei maar niet te spreken, door de
bezuiniging de pas is of dreigt te wor
den afgesneden en het alle moeite kost, om
met de beschkibaar gestelde middelen, de
schijnbaar glad loopende machine draaien
de te houden.
Handelshoogeschool te Rotterdam.
Prof. mr. T. de Vries heeft het rectoraat
overgedragen aan prof. dr .P. E. Verkade.
De aftredende rector kan constateeren, dat
het aantal studenten zich in stijgende lijn
beweegt.
De kwantiteit geeft echter, aldus deze
hoogleeraar geen aanleiding tot bezorgd
heid, wel de kwaliteit.
„Bij de oeconomische studie is de toe
stand gunstiger, dan bij de meeste andere
faculteiten. Ten deele is dit het geval, om
dat we hier met een vrij jonge studierich
ting te doen hebben, terwijl de veranderin
gen in het bedrijfsleven en de uitbreiding
van de overheidstaak de vraag naar oeco-
nomisten doet toenemen. Daarbij komt, dat
de meeste faciliteiten voorbereiden voor
een loopbaan, die uitsluitend voor acade
misch gevormden toegankelijk is. Doet zich
daar een te groot aanbod voor, dan wreekt
zich dit onmiddellijk in werkloosheid van
academici. Hier staat het anders. De func
ties in het bedrijfsleven en op ambtelijk
gebied, welke door doctoren of doctorandi
in de oeconomische wetenschappen worden
begeerd, staan voor een ieder open en het
aantal academisch geschoolden blijft een
betrekkelijk klein percentage vormen van
hen, die daar werkzaam zijn. Daarom geeft
de kwantiteit studenten, aldus vervolgde
de hoogleeraar, geen aanleiding tot be
zorgdheid. Wel echter hun kwaliteit. De
posities in het bedrijfsleven, waarvoor een
oeconomische en juridische studie waarde
heeft, zijn uiteraard de hoogere plaatsen.
Slechts zij, die de intellectueele en persoon
lijke eigenschappen bezitten om op den
duur deze in te nemen, zullen dus van
hun academische studie het volle profijt
kunnen trekken, waarbij echter ook weer
niet uit het oog mag worden verloren, dat
de toenemende differentiatie in het bedrijfs-
en ambtelijke leven medebrengt, dat er
voor zeer uiteenloopende persoonlijkheden
plaats is. Het voorafgaande blijkt tot velen
nog niet te zijn doorgedrongen; nog steeds
laat zich een te groot aantal studenten in
schrijven, die omtrent het karakter der stu
die in dwaling verkeeren en die aan de
daarvoor te stellen eischen niet voldoen.
Katholieke Universiteit te
Nijmegen»
De rector-magnificus prof. dr. T. A. W.
van Welie is afgetreden als rector-magni
ficus; diens opvolger is prof. dr. Th. Baa-
der.
Wij ontleenen aan de rede van prof. van
Welie de volgende bijzonderheden.
Het totaal 'aantal ingeschrevenen be
droeg dit jaar 572, zoodat het recordcijfer
van het vorig studiejaar nog met 13 werd
overtroffen, gelijk gebruikelijk dus weder
om een stijging van het aantal studenten;
122 werden voor de eerste maal ingeschre
ven, tegen 111 het jaar tevoren.
Bij vergelijking van het mannelijk en
vrouwelijk element onder de studenten
tellen we 458 mannelijke en 114 vrouwe
lijke.
Onder de studenten waren 23 saeculiere
priesters. 70 mannelijke religieusen en 12
vrouwelijke.
Naar de godsdienstige gezindheid ver
deeld, studeerden hier dit jaar 529 Katho
lieken en 43 niet-Katholieken, onder wie
twee Joden.
Aan de universiteit studeerden 16 bui
tenlanders nl. 1 Oostenrijker (letteren), 1
Luxemburger (letteren), 1 Zweed (lette
ren), 2 Belgen (1 godgeleerdheid, 1 lette
ren), en 11 Duitschers (4 godgeleerdlheid,
3 rechten, 4 letteren).
383 Studenten waren ingeschreven uit
het Zuiden (beneden de Waal) en 97 uit
hit Noorden (boven de Waal), cijfers, die
ons doen besluiten, dat het aantal studen
ten uit het Noorden nog aanzienlijk groo-
ter kan worden, aldus prof. van Welie.
Spr. gaf verder o.m. een antwoord op
de vraag: hoe gedragen zich de studenten.
Het is maar jammer, aldus spr., dat onze
studenten over het algemeen een slechte-
ren naam hebben dan zij verdienen. Dit
zal wel hièraan liggen, dat gewoonlijk een
te booge maatstaf voor hen wordt aange
legd, en dat er enkele zijn, die wat al te
ver verwijderd blijven van het ideaal, dat
aan een katholiek student kan gesteld
worden, iets, wat dan maar al te gauw op
„de" studenten wordt toegepast.
Tegenover deze, wilde ik niet enkele,
maar meerdere studenten stellen, die niet
alleen een onberispelijk persoonlijk ziele-
leven leiden, maar die dagelijks, met ze
kerheid kan ik dit verklaren, als echte
apostelen er op uit zijn, om door voor
beeld en woord anderen aan te sporen een
waar christelijk leven te leiden. De uit-
zonder:ngen buiten beschouwing gelaten,
kunnen we gerust zeggen, dat onze stu
denten zich goed gedragen. Zeker het ka
tholiek ideaal is in hen nog geen volle
werkelijkheid geworden, maar onder dat
opzicht is de groote massa onzer studenten
niet beter, maar ook niet slechter dan de
doorsnee-mensch, die eerst na jaren er toe
komt een reéds lang ingeziene waarheid in
de praktijk des levens consequent door te
vopren.
Dat evenwel dit ideaal meer en meer
verwezenlijkt worde, moet ons voortdu
ren streven zijn.
Wannere ik een paar middelen mag aan
geven om dit ideaal gemakkelijker en kor
ter 'te benaderen, dan roep ik de studen
ten toe: weest voor alles diep godsdien
stig, steunt uw zuiver godsdienstige ver-
eenigingen, zorgt een middel toe te pas
sen, dat ons Katholieken eigen is en dat bij
uitstek geschikt is om dat doel te berei
ken, dat wij met vele, ook nite-Katholie-
ken, nastreven, Christus aan de wereld
terug te geven: ontvangt dikwijls de H.
Communie, liefst in vereeniging met den
celebreerenden priester. Met vreugde hoor
ik van de priesters in de zielzorg, dat vele
onzer studenten dikwijls ter H. Tafel na
deren.
Onze studenten, zoo ging spr. verder,
moeten zorgen menschen te zijn, die hun
gewone plichten behoorlijk vervullen. Zij
moeten goed studeeren en goed college
loopen. Er schijnt een tijd geweest te zijn,
dat speciaal de juristen den laatsten plicht
verwaarloosden. Door hun gewone plich
ten goed te doen en niet door buitengewo
ne zaken na te streven, zullen zij zich vor
men tot karaktermenschen, zullen zich niet
om iedere reden van hun plicht laten af
brengen.
R. K. Handelshoogeschool
te Tilburg.
De scheidende rector-magnificus, prof.
mag, dr. F. A. Weve, O.P., die zijn ambt
overdroeg aan prof. mr. Gimbrère, consta
teerde, dat het met de hoogeschool ook dit
jaar weer onveranderd goed gegaan is.
Opnieuw was het aantal inschrijvingen
het afgeloopen jaar hooger dan het jaar
daarvoor. Het bereikte ditmaal het on
gekende cijfer van 69 volledig ingeschre
ven eerste jaars studenten.
Bij den opzet is gedacht aan een aantal
van 15 a 20 nieuwkomelingen per jaar. De
verwachtingen zijn door de realiteit dus
wel verre overtroffen en ook blijkt uit
deze cijfers, dat de hoogeschool in een
geëele behoefte voorziet, hetgeen een ver
blijdend verschijnsel voor de hoogeschool
is. Intusschen moet geconstateerd worden,
dat het katholieke Zuiden verreweg het
grootste contingent der studenten levert,
aldus ook deze spreker.
Een bron van misverstand ligt, aldus
spr., in den naam van de hoogeschool, die
te weinig uitspreekt wat de school eigen
lijk geeft. Daarom zal het naar sprekers
inzicht gewenscht zijn deze benaming t.z.t.
te herzien in den titel „Economische hoo
geschool" uit te spreken, wat het onder
wijs aan deze school eigenlijk biedt te we
ten een all-round wetenschappelijke vor
ming als economist in de breede beteeke-
nis van het woord.
Spr. richt zich met een bijzonder woord
tot de studenten en constateert in het al
gemeen een gebrek aan waren wetenschap-
pelijken zin, aan begeestering voor het
weten als zoodanig en hij wijst symptomen
aan, die een en ander bewijzen en illus-
treeren. Met kracht roept spr. de studen
ten op om krachtens hun beginselen te
streven naar verdieping hunner kennis, tot
heil van zichzelf en tot heil der samen
leving.
EEN UITLATING VAN PRINS
BERNHARD.
Een bijzondere correspondent van de
„Avondpost" bericht uit Parijs:
„Zoo juist heb k twee eigenhandige brie
ven niet getypt, maar met de hand ge
schreven van Prins Bernhard, in handen
gehad. Er blijkt uit deze missieven, dat de
toekomstige Prins-Gemaal zijn oude vrien
den niet heeft vergeten, maar sterker nog
troffep me de woorden, waarin hij met
enthousiasme praat over de spontane ont
vangst door het Nederlandsche volk. Hij
schrijft: „Ze zijn door het dolle heen....
ik ook.... waaraan heb ik dat verdiend?
Een volk als dit kan ik niet anders dan
liefhebben, dienen en trouw zijn!"
PROF. J. v. <L HOEVE,
de nieuwe rector-magnificus der Leidsche
Universiteit.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
HET GESCHENK AAN HET VOR
STELIJK PAAR, EN DE N. S. B.
Men heeft dezer dagen het volgende
kunnen lezen:
„Wij zijn in staat mede te deelen, dat het
aanbieden van een alge me e n huwe
lijksgeschenk van het g a n s c h e Neder
landsche Volk de volkomen instemming
heeft verkregen van het Vorstelijk Paar".
Over de voorgeschiedenis van dit bericht
is ons aldus de Avondpost het
een en ander bekend, en daarom vestigen
wij er de aandacht op, dat de bedoeling er
van is;
het aanbieden van verschillende
geschenken, door groepen des volks af
zonderlijk, zooveel mogelijk te voor
komen.
Of dit g e h e e 1 te voorkomen zal zijn, is
natuurlijk de vraag, want er kunnen na
tuurlijk wel groepen zijn, die om zeer bij
zondere redenen tot een afzonderlijk ge
schenk komen, maar de bedoeling is, dat dit
uitzondering zal blijven, en dat aan
ons Bruidspaar één, d.w.z. een alge
meen geschenk van het g a n s c h e volk
zal worden aangeboden
De N S. B. wil echter die eenheid ver
breken.
De heer Mussert heeft het consigne uit
gegeven, dat zijn volgelingen verre dienen
te blijven van de gevormde comité's, daar
in geen zitting mogen nemen en ze niet
mogen steunen.
De Avondpost( Lib.) schrijft hier
bij:
Ziehier hoe de eenheid des volks te
genover Oranje wordt gedemonstreerd:
het Prinselijk Bruidspaar moet een na-
tionaal-socialistisch geschenk ontvan
gen. Stel u nu eens een oogenblik voor,
dat de overige partijen en richtingen
ook zoo handelden, dat onze staatkun
dige of godsdienstige groepen met af
zonderlijke cadeaux kwamen.
Tegenover dit gedoe herhalen wij des
te krachtiger ons advies, in den geest
van het dezer dagen gepubliceerde be
richt:
dat er bij de aanbieding van een ge
schenk naar zoo groot mogelijke een
heid zal worden gestreefd, opdat het
Bruidspaar een waarlijk-nationaal ca
deau zal ontvangen.
Uit het gepubliceerde bericht blijkt
duidelijk, dat dit in overeenstemming
is met den wensch van Bruid en Brui
degom zélve. Moet hét ons volk niet
een vreugde zijn, dien wensch te eer
biedigen?
De Katholieke Volkskrant uit ook
haar afkeuring over dit optreden van den
heer Mussert. Het blad schrijft o.m.:
Hier heeft de heer Mussert, die
naast waterbouwkundige een tacticus
meent te zijn, een verkeerde greep ge
daan.
Hij rekent er op over zeer weinig ja
ren de meerderheid achter zich te heb
ben en dan langs legale weg de macht
te kunnen overnemen.
Maar het Nederlandsche volk zal
BUITENLAND.
Het Alcazar te Toledo nog steeds in han
den der nationalisten. (2de blad).
De aanval op Madrid in voorbereiding.
(2de blad).
Verkiezingen in Zweden leveren socia
listische en communistische meerderheid
op. (2de blad).
Is er ook in Portugal een opstandige be
weging gaande? (2de blad).
Vertrek van den Nederlandsche gezant
uit Madrid. (2de blad).
De bekende vlieger Campbell Black ver
ongelukt. (Luchtvaart, 4de blad).
BINNENLAND.
Geestdriftige ontvangst en huldiging van
het Prinselijk paar te Apeldoorn. (2de
blad).
Ds overdacht van het rectoraat aan onze
universiteiten en hoogescholen. (1ste blad).
Het verkeer op den weg heeft Zaterdag
en Zondag weer tal van slachtoffers ge-
eischt. (Gem. Ber. 4de blad).
Verschilleden boerderij- en andere bran
den. (Gem. Ber. 4de blad).
Te Rotterdam is een vrouw vermoord ge
vonden. (Gem. Ber. 4de blad).
Op het IJsselmeer is een tjalk overvaren
en gezonken. (Gem. Ber. 4de blad).
Uitgebreide diefstallen bij de fa. Stokvis
te Arnhem aan het licht gekomen. (1ste
blad).
LEIDEN.
Overdracht van het rectoraat der Leid
sche Universiteit. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
ZEILEN: De wedstrijden om het natio
naal 12 Voetsjollenkampioenschap brachten
nog geen beslissing. (3de blad).
ZWEMMEN: Nieuwe Ned. records bij de
wedstrijden te Amsterdam gevestigd. (3de
blad).
Athletiek: Nieuw Ned. record kogelslin
geren. De tienkamp van DOCOS. (3de
blad).
VOETBAL: De jaarvergadering der R.K.
Federatie. Verrassingen in de K.N.V.B.-
competitie. (3de blad).
hem deze afzondering niet vergeven.
Het zal er door tot het klare besef
komen, dat de heer Mussert zelf een
barrière opricht tusschen de zijnen en
de over-, overgroote meerderheid van
het volk.
En het zal, voor zoover dit noodig is,
inzien, dat het zijn lot in geen geval
kan toevertrouwen aan een man, die
het Nederlandsche volk in twee kam
pen verdeelt ook en juist als een na
tionale gebeurtenis de eenheid niet
vraagt maar de eenheid brengt.
Aan een man, die bij een nationale
viering verdeeldheid schept en zich na
drukkelijk van de volkseenheid los
maakt.
Zullen de volgelingen in dit geval
klaarder inzicht toonen dan de leider of
zullen zij, als tot dusver, zijn comman
do's blindelings volgen'