NIEUWS De legermanoeuvres in Brabant. STADS ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1936 DE LE1DSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 HOE WORDT HET WEER NEVELIG. DE BILT SEINT: Meest zwakke veranderlijke wind, ne velig tot half of zwaar bewolkt, weinig of geen regen, Weinig verandering in tempe ratuur. Hoogste barometers!: 771.4 te Boedapest. Laagste barometers!: 745.3 te Ingoe. De luchtdrukverdeeling blijft op het vasteland uiterst vlak. Over Denemarken ligt een vlakke depressie, evenzoo over de Pyreneeën. Over Schotland en de Noord zee komt een nieuwe kern van hoogen luchtdruk tot ontwikkeling, evenzoo boven de Oost-Alpen en Hongarije. De depressies in het Noorden blijven binnen den Pool cirkel. Hun invloed reikt niet verder dan 65 graden breedte. Op de Britsche Eilan den en op het vasteland heerscht overal windstilte met mist, hier en daar met lichten regen. Plaatselijk komen onweers voor met zware regens (Calais 17 m.m..) Volgens de waarnemingen op bergstations is het boven den mist helder, behoudens hooge wolken. Tn de Alpen is de tempe ratuur hoog en het weer mooi (Jungfrau- joch nul graden Celsius met 50 pet. voch tigheid). In Zuid-Frankrijk komen prach tige bovenwinden uit Oost voort. De zwak ke depressies brachten aldaar ook plaat selijk zware regens. De toestand van wind stilte is niet gunstig voor het optrekken van den mist en het weer zal ook morgen nog nevelig blijven. LUCHTTEMPERATUUR 16 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e. a. Van Zaterdagnamiddag 7.35 uur tot Zondagmorgen 6.13 uur; van Zondagna middag 7.33 uur tot Maandagmorgen 6.15 uur. HOOGWATERSTAND. Te Katwyk aan Zee op Zondag 20 Sept. voorm. 5.54 en nam. 6.10 uur, op Maandag 21 Sept. voorm. 6.26 en nam. 6.46 uur. WATERTEMPERATUUR. Zweminrichting „De"Zijl" 16 gr. C. O De eerste dag bracht een schitterende overwinning voor de „Rooden". WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN TILBURG, 18 September. Nadat gis teren de verschillende troepenonderdee- len, welke aan de oefeningen van de lich te brigade deelnemen, op de diverse plaat sen van waaruit de strijd zou worden in gezet, waren aangekomen, hebben gister ochtend om half acht de beide tegenover elkaar geplaatste legermachten de actie ingezet. De algemeene leiding berustte bij den commandant der lichte brigade, generaal- majoor Fabius, die daartoe met zijn staf intrek had genomen in hotel Bosch en Ven te Oisterwijk, waarbij o.m. door mid del van een radiostation en andere ver bindingsmiddelen met de troepen in ver binding stond. Een belangrijke taak bij deze oefeningen had voorts de hulpleiders- dienst, welke evenals andere jaren was toevertrouwd aan kolonel jhr. Alting von Geusau, directeur van de Hoogere Krijgs school, die met talrijke stafofficieren den leider behulpzaam was, om over fronten van 12 en meer kilometer het verloop van de oefeningen te doen slagen. Het laatste nieuws van het slagveld. En dat zij reeds den eersten dag ge- zijn, zullen we straks zien. Zooals namen de oefeningen reeds tijdig in den morgen een aanvang, doch niet al leen gold dit voor de troepen, ook in het perskwartier, dat gevestigd is in hotel Mulders te Tilburg, werd reeds vroeg re veille geblazen, en tegen 7 uur namen de persvertegenwoordigers plaats in een autobus van de veldartillerie, die hen met bekwamen spoed naar het gevechtsterrein vervoerde, om hen in de gelegenheid te stellen langs en door de fronten en op het slagveld het laatste nieuws te verzame len. Te hunner beschikking stond daarbij de kapitein van den generalen staf Van de Kloet, die op de hem eigen gemoedelijke en juiste wijze alle gewenschte inlichtin gen verstrekte en alzoo de schakel tus- schen staf leiding en pers vormde. De sterkte en de stellingen der beide partijen. Voor we verder gaan met een beschrij ving van verschillende belevenissen op onzen kruistocht, zullen we eerst een over zicht geven van de stellingen en de sterk te der beide machten bij den aanvang van den strijd. Zooals gewoonlijk waren ook thans de strijdende partijen een rood en een blauw leger. Het roode leger, de roode lichte brigade, had als gevechtslinie de lijn Grave langs de Raam-Mill-Oostrand van de Peel, terwijl van de blauwe partij de Noordelijke vleugel werd gevormd door de versterkte derde verkenningsafdee- ling, welke Volkel en Uden bezette. Voorts had blauw eenige vooruitgescho ven afdeelingen aan den Westrand van de Peel. RECHT ZETTEN VAN WAT SCHEEF WAS. De A.R. Rotterdammer schrijft: „De heer van Zwanenberg heeft zijn ont slag gevraagd. En minister Deckers heeft hem dat blijkbaar onmiddellijk verleend. Daarmee is iets wat in de crisisorganisa tie zeer scheef was, weer recht gezet. Na jaren. Het was een fout den heer van Zwanen berg te benoemen, wij wezen er reeds op toen nog alleen maar de geruchten gingen, dat deze die nauw geïnteresseerd was bij de slachtingen beniembd zou worden als Directeur van de Rundvee-centrale. We be weerden toen, dat „de Regeering o. i. geen ongelukkiger keus zou kunnen doen". De geschiedenis heeft ons gelijk gegeven. Iemand, die direct betrokken is en blijft bij een bepaalde branche, kan, hoe kundig expert hij op zijn terrein ook is, niet op treden om als onbevoordeelde maatregelen, mede zijn eigen bedrijf betreffende, te nemen of adviezen dienaangaande te geven. Het behoeft hier niet te gaan tegen den persoon van Zwanenberg. Het ging onzent- wege daar heel niet tegen, doch wel tegen het feit, dat hier indertijd door Minister Verschuur een verkeerde, n.l. een belang hebbende, als expert werd aangewezen. Dat de tegenwoordige Minister dit als een fout zag blijkt wel uit het antwoord, dat deze bewindsman kort geleden op een vraag van den heer Van der Sluis gaf: bij de laatstgenomen maatregelen ten opzichte van de bacon was niet het advies van den (nu heen gaanden) regeeringsadviseur ge vraagd. Hieruit bleek duidelijk, dat de positie van den heer Van Zwanenberg als regeeringsadviseur onhoudbaar was gewor den. Hij moet dat ingezien hebben en daar om ontslag hebben gevraagd uit een posi tie, die hem nooit had moeten aangeboden zijn en die hij nooit had moeten aannemen. Hiermede is een fout hersteld. Maar niet hersteld is de verkeerde naam, die een crisisinstelling, we stemmen toe meestal ten onrechte, heeft verkregen. Met alle respect voor de groote bekwaam heden van den heer Van Zwanenberg, juichen we zijn heengaan uit de crisis- bureaux ten zeerste toe". Tot zoover de „Rotterdammer". Wij wachten nu nog met belangstelling af het antwoord, dat minister Deckers zal geven op wederom door het Tweede-Kamerlid - d. Weyden gestelde vragen. De ge- heele bacon-affaire, van den aanvang af, behoort te worden opengelegd! Het roode leger. In dit oefeningsgebied kreeg de roode lichte brigade, welke onder bevel staat van overste Baron van Voorst tot Voorst, de opdracht om in Westelijke richting op te rukken en in den loop van den Vrijdag, de Zuid-Willemsvaart te bezetten. Daartoe werden twee marschgroepen geformeerd, een N o o r d e 1 ij k e, de ca- valeriegroep, onder commando van den majoor der huzaren Van Diepenbrugge en bestaande uit 3 y2 escadron cavalerie, een mitrailleur-eskadron van het tweede re giment huzaren, een mitrailleur-peleton van het eerste ergiment huzaren en twee batterijen 6 c.m. veldgeschut. Verder de Z u i d e 1 ij k e groep, welke gevormd werd door het eerste bataljon wielrijders, een motorbatterij 7 c.m. veld en een sectie 6 c.m. veldgeschut. Com mandant van de Zuidelijke groep is de reserve majoor Eggens. Achter deze groepen bevonden zich bij Haps als reservetroepen twee bataljons wielrijders en een motorbatterij zeven veld van het korps rijdende artillerie. Hier was het commando in handen van majoor Van der Bij! Verder was op den linkervleugel tot het onderhouden van het verband met de algemeene lijn, welke door de roode veronderstelde infanterie- troepen was ingenomen, een verbindings detachement ingedeeld ter sterkte van een compagnie wielrijders, een sectie motor mitrailleurs en een sectie zes veld. Als voorhoede had de roode lichte brigade drie vooruitgeschoven detachementen, en wel een Noordelijk, bestaande uit een half es kadron huzaren en een sectie zware mi- trailleurse het middelste gevormd door een eskadron huzaren en een Zuidelijk detachement van een compagnie wielrij ders. Deze voorpost-detachementen hadden resp. de opdracht om zoo spoedig moge lijk de bruggen over de Zuid-Willemsvaart bij Middelrode, bij Heeswijk, en bij Ve- ghel te bezetten teneinde deze voor de opmarcheerende groepen veilig te stellen. De blauwe troepen. Wat de blauwe partij betref!^ deze stond onder bevel van den kapitein van den generalen staf, Bisschoff van Heems kerk en zij had als linie BoekeiVolkel UdenNistelrode. Van deze macht bezette het 13de eska dron wielrijders Volkel en omgeving, het 14de eskadron Uden en omgeving, terwijl bij Nistelrode een half derde eskadron hu zaren was gelegerd. De bedoeling van het blauwe leger was om den vijand tot ontwikkeling te brengen en te dien einde had het 6de eskadron wiel rijders, dat links werd geflankeerd door twee pantserwagens, de opdracht om van uit zijn vooruitgeschoven post in Zeeland een verkennend en stoot te doen in de rich ting van Mill, derhalve tusschen de twee marschgroepen der vijand. De pantserwagens in actie. Tenslotte kunnen we nog mededeelen, dat hij de blauwe partij zijn ingedeeld 12 nieuwe pantserwagens, ieder voorzien van 3 zware mitrailleurs en een klein kanon, terwijl het roode leger de beschikking had over de 3 oude pantserwagens van het korps rijdende artillerie. Na dit overzicht gaan we thans over tot een beschrijving van de hoofdpunt van hetgeen we op onzen tocht hebben gezien en vernomen. In den vroegen morgen een duw aan de „blauwen". Na een heerlijke rit door Brabant's schoone dreven, waar de nevel nog over de velden hing, bereikten we reeds vroegtijdig de bruggen bij Veghe! Hier troffen we tot onze verwondering reeds een bezetting aan van het blauwe leger doch na informatie bleek, dat dit een gevolg was van het feit, dat de commandant van zijn verkennings vliegtuigen de positie van het roode leger en voornamelijk ook de vooruitgeschoven detachementen in het voordeel was, zoo dat hij uit voorzorg naar alle bruggen over de Zuid-Willemsvaart detachementen had teruggezonden, teneinde een eventueele terugtocht op deze wijze mogelijk te maken. Hier kregen we derhalve de eerste aanwij zing, dat de strijd van dezen dag wel zeer waarschijnlijk in het nadeel van blauw zou eindigen. Belust op nader nieuws spoedde wij ons daarom voort naar Uden waar de staf van het blauwe leger zich had geïnstalleerd, Hier werden wij echter teleurgesteld. Wel kwamen en gingen ordonnansen per motor of rijwiel af en aan en ook was een radio- post in werking doch berichten over een beslissing, met name van de poging van uit Zeeland waren er nog niet. Wat vanzelfsprekender dan dat we toen zelf maar eens gingen kijken. Een gevecht tusschen wielrijders en huzaren. En gelukkig kwamen we tijdig ter plaat se, om er een belangrijk gedeelte van dit gevecht mee te maken. Dit was bij Lan- genboom te ongeveer 9 uur. Plotseling kwa men van de zijde van Mill de wielrijders van het Noordelijk detachement der rooden met een gedeelte der huzaren en namen bij verrassing de hier op post staande wiel rijders der blauwen onder vuur, waarna deze op de vlucht werden gedreven. Nauwelijks van deze verrassing bekomen, volgde er alweer een nieuwe, want voor dat de overwinnende rooden voor 2 secties 6 velddekking had kunnen zoeken, kwam er een verkenningsdetachement der blau wen naar zijn oorspronkelijke post terug, en wist genoemde secties na een kort doch hevig vuur buiten gevecht te stellen. Inmiddels hadden beide pantserwagens uit zeeland een omtrekkende beweging ge maakt met de bedoeling de voorposten van rood in den rug aan te vallen. Een overwinning op de pantser wagens. Deze werden echter tijdig gewaarschuwd, keerden hun geschut en behaalden een prachtige overwinning op de pantserwagens, Van deze spannende momenten waren ook getuige de commandant van het veld leger, generaal-majooi Roëll en de chef van den generalen staf kolonel Van Santen. Voort vlogen wij daarna verder naar een ander gedeelte van het slagveld, totdat we midden tusschen Volkel en Uden een sec tie wielrijders van het verbindingsdetache- ment aantroffen, dat door een flankaanval van een blauwen pantserwagen was gede cimeerd en thans wachtte op aansluiting' van de rest der compagnie. Met bewonderenswaardige snelheid bracht het busje ons vervolgens via Mill naar Vol kel en bij Langenboom ontwaardden we toen de roode pantserwagens „Buffel' „Wisent", waarheen ook de commandant der roode lichte brigade onderwijl met zijn staf was getrokken De Noordelijke der rooden had toen op dracht gekregen van Lange Peel in galop in Westelijke richting te gaan en zoo spoe dig mogelijk Heeswijk te bezetten. De Zuidelijke marschgroep was inmiddels opgemarcheerd tot onmiddellijk ten Zuiden van Zeeland, dat volgens ontvangen inlich tingen dooi de blauwen verlaten was. Deze groep ging vervolgens door naar Uden, ter wijl het verbindingsdetachement Volkel reeds had bereikt. Het was toen ongeveer 12 uur toen we even voor Uden de voorhoede passeerden van het bataljon wielrijders waarbij, zich de „Buffel" en de „Wisent" hadden ge voegd. De voorhoede stootte echter op een pant serwagen van blauwe en na een gevecht tusschen de pantserwagens, waarbij rood tevens een geschut van 6 veld in stelling bracht, moest de blauwen, die bovendien achter zich de rooden in Uden had, den strijd staken. Veghel was reeds om 10 uur bezet. brug van de andere zijde onder schot hield, zoodat de blauwen over deze brug niet weer terug konden trekken, doch een uitweg moesten zoeken bij Heeswijk. Een kranige prestatie van deze compag nie wielrijders. Maar ook het middelste detachement der rooden heeft schitterend werk geleverd. Door vroegtijdig de brug bij Heeswijk over de Aa te bezetten en daar door de blauwen te dwingen over de Zuid- Willem vaart terug te trekken. Lang duurde hier echter nog het gevecht aangezien de blauwen hardnekkig de brug bij Dinther bleven verdedigen en hier een versperring aanbrachten. Het artillerie-geschut moest er aan te pas komen. De brug werd vernield en de blau wen moesten nog verder terug. Een schitterende overwinning der wooden". Na herstel van de brug konden escadrons huzaren er over trekken, waarna de oefe ning voor dezen dag geëindigd was met een schitterende overwinning van de roode lich te brigade. Het pleit is echter nog niet beslist en morgen zaï de strijd opnieuw ontbranden. De overmacht van rood doet ons echter verwachten dat ook morgen de blauwen wel gedwongen zullen worden nog verder in Westelijke richting terug te trekken. Bij Veghel aangekomen vernamen we dat deze plaats reeds, nadat het 13e escadron was teruggedrongen, door de roode wiel rijders van het Zuidelijke detachement om 10 uur was bezet, terwijl een gedeelte van dit detachement met drijfzakken over de Zuid-Willemsvaart was getrokken en de FAILLISSEMENTEN GEMEENTEL. AANKONDIGINGEN. UTLOTING GELDLEENING. Burgemeester en Wethouders van Lei den brengen ter algemeene kennis, dat bij de op 16 September 1936 gehouden uitlo ting zijn uitgeloot 5! obligation ad 1000. en 9 obligatiën ad 500.van de 4 geldleening van 1933. Deze obligatiën worden 2 Januari 1937 met de tot dien datum verloopen rente, afgelost en houden me! dien dag op rente te dragen. De lijst van de uitgelote nummers liigt ter inzage op de financieele afdeeling van de gemeente-secretarie. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 18 September 1936. Uitgesproken: J. Botermans, exploitant van een bouw en woningbureau, te Leiden, Kameriingh Onneslaan 6. Cur.: rar, H. Burgersdijk. A. van den Berg. veehouder te Hazers- oude, Rietveld Wijk G. 10. Cur.: mr. E. J. M. H. Bolsius. L. F. Spaanderman, weduwe van M. Kulk, te Leiden, Stationsweg 55 en al daar exploiteerende het café-restaurant Zo- merlust. Cur.: mr. E. A. Cosman. AGENDA LEIDEN. Maandag. Ledenvergadering „S! Raphael", Bondsgebouw, 8 uur. Donderdag „Katholiek Leiden", Pestuurs vergadering „Turk" 8 y, uur. Vrijdag. R.K. Handelsreizigersver. „S! Christoffel", Ledenvergadering. Spr. Jac. An toni over „Wasproduc- ten", „De Harmonie" 8H uurt De Zondagsdienst der huisartsen te Lei den zal worden waargenomen /door de dokters: Niemer. Bruins Slot, P. van Es en Starck. De Zondagsdienst der huisartsen te Oegstgeest wordt waargenomen door dr. Hugenholtz, tel. 390. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maandag 14 tot en met Zondag 20 Sept. a.s. waarge nomen door de apotheken: M. Boekwijt, Vischmarkt 4, Telef. 552 en J. Doedens, Wilhelminaperk 8, Oegstgeest, te! 274. MOEDERFONDS Op a.s. Zondag 20 September zal aan de kerken een bloempje ten verkoop worden aangeboden. De opbrengst komt ten goe de aan het „Moederfonds", een instelling van den R.K. Bond v. Gi'oote Gezinnen. Dit fonds doet bij geboorten een urtkee- ring aan de leden van den bond. Niet, dat daardoor de zware kosten, die in die om standigheden moeten gemaakt worden, worden vergoed, het is slechts een ver lichting. Maar deze verlichting beteekent voor de betrokkenen een begrijpen, dat anderen hen in die zware oogenblikken willen bijstaan. Naast het materieele voor deel, of liever, daarboven, uit, geeft dit fonds de zedelijke steun aan de groote ge zinnen, die vooral in die omstandigheden zich zware offers moeten getroosten. In den laatsten tijd is begrijpelijkerwijze dikwijls een beroep gedaan op het fonds, waardoor de bodem al bedenkelijk zicht baar begint te worden. Maar dit mooie werk, ten bate van de groote gezinnen vooral, mag niet worden stop gezet. Daarom zal a.s. Zondag een beroep wor den gedaan op de Katholieken van Lei den, het is maar een klein offertje, dat ge vraagd wordt, het koopen van een bloempje. Maar ieder bedenke, dat dit kleine of fertje een groot werk van charitas moge lijk maakt. Juist de groote gezinnen heb ben van de moeilijke omstandigheden het meest te verduren en deze last wordt nog eens bijzonder zwaar gevoeld, wanneer de vermeerdering van het gezin ook met zich brengt onmiddellijke verzwaring van de lasten. Dat heiligdom, het groote gezin, moeten wij behouden, maar dan ook steunen, voor al in die moeilijke omstandigheden. Daar om is niet te veel gevraagd, dat alle Ka tholieken hun klein offertje brengen voor dit mooie doe! Warmond. A. CLEOPHAS, Pr. DE A.L.M.A. KOMT! Ja, heusch! de ALMA komt! Wat twaalf jaar geleden een gloriepunt was in de geschiedenis van Katholiek Leiden, herhaalt zich straks! De ALMA komt, dat is het grootsche Leidsche Missiefeest der Katholieken! Feest voor ons, katholieke Leidenaars, omdat wij dan een feest maken kunnen voor de zwoegers, de priesters, zusters en broeders in de verre Missielanden! De ALMA komit en met de ALMA komt natuurlijk ook de ALMA-loterijü Wij vragen ten bate van de ALMA twee dingen: Koopt loten, koopt loten, koopt loten!!!! Maar ook vragen we, geeft prijzen, geeft prijzen!! Onze Commissie zelf geeft de vier hoofd prijzen, elk van 100 gulden waarde; bo vendien hebben wij prijzen gekocht tot een waarde, die we u niet verklappen wil len; laat ik u dit zeggen: al meer dan een half jaar loopen we de koopjes af, om toch maar op een voordeelige wijze mooie prij zen te kunnen geven. i En we hebben succes; al meer dan 125 prijzen zijn door ons aangekocht. Maar er moeten wel vijf honderd prijzen komen Daarom deze oproep: geeft ons prijzen! U helpt daarmede onze Missieactie dub bel: vooreerst behoeven we dan niet meer prijzen van het missiegeld te koopen en vervolgens als u mooie prijzen beschik baar stelt, dan zullen de loten nog veel harder wegvliegen. Daarom: geeft prijzen! U kunt ze bezorgen bij Rector Beune aan het Liduinahuis, Zoeterw. Singel 33, of aan dien Rector een wenk geven en ze worden bij u thuis afgehaald. Geeft prijzen!! Geeft prijzen!!! De Loterij-Commissie. „IN DE LICHTEN DER EEUWEN" Zooals men vermoedelijk reeds las op tal van biljetten, heeten aldus dit jaar de conferenties, die pater Hendrichs houden zal in onze stad, in de kerk van den H. Petrus, op de Maandagen 21, 28 Sept., 5, 12, 19 en 26 October. De titel is sprekend. Vooral voor onzen tijd. Schaduwen en duisternis over de aarde, maar de lichtende Kerk van Christus staat daar onveranderlijk als een baken in den donkeren nacht Lijnrecht tegenover het bekende boek van Huizinga: „In de schaduwen van mor gen", plaatst pater Hendrichs zijn lichten, l'chten der eeuwen, altijd stralende, nooit doof bare lichten. Licht uit de Schepping, licht uit de Openbaring in Christus, licht uit Christus' Godsrijk, licht uit de Katholieke Kerk, Christus' Lichaam, licht uit Rome, licht over al deze lichtbronnen uit 'smenschen geweten. De gedachtengang is duidelijk en tref fend. Menig óók goed Katholiek mensch, kan daar zijn geloofskennis verdiepen en verrijken, en vooral niet-Katholieken mo gen op deze conferenties worden gewe zen. En bovenal: mogen onze menschen bid den, dat pater Hendrichs zijn zegenrijk werk ook dit jaar, het dertiende in onze stad, met rijke vruchten moge bekroond zien, ter eere van God en tot heil van ons volk. LEIDSCHE EXPLOITATIE MIJ. VAN ONROERENDE GOEDEREN. Naar eenige bladen meldden, zou het be stuur van de Leidsche Exploitatie Mij. voor Onroerende Goederen surséanse van beta ling aangevraagd hebben. Zooals bekend, hebben de houders van 243.000 nog uitstaande 5 1/2 pet. obligaties uitstel voor den tijd van 3 jaren verleend, doch de moeilijkheden schuilen bij de 6 en 6 1/2 pet. obligaties, waarvan in totaal nog ca. 40.000 uitstaat. Deze obligaties zijn buiten trustverband en de houders kunnen dus bij in gebreke blijven van de debitrice beslag leggen op een of meer huizen, in het bezit van Lem- vog en deze doen executeeren, waardoor echter de andere crediteuren zouden worden benadeeld. Om dit te voorkomen had het bestuur surséance overwogen. Wij vernemen echter, dat bovenstaandi bericht niet juist is; het bestuur heeft nog geen aanvrage voor surséance gedaan. LEIDSCHE UNIVERSITEIT. Benoeming privaat-docent. Bij beschikking van den minister van on derwijs, kunsten en wetenschappen, is dr. J. A. A. Ketelaar alhier, tot wederopzeg- gens, toegeiaten als privaat-docent in de faculteit der wis- en natuurkunde aan de rijksuniversiteit alhier, om onderwijs te geven in de chemische kristallografie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 2