m
m
m
HET SCHAAKSPEL
i i i i i
4 4.1*
ïsjt rjd
HET DAMSPEL
u,
SS
m
H
i
1
a
u
SI
SS
m
ffi
Officieele Crisispublicaties
WILT U IETS WETEN?
"MERDAG 19 SEPTEMBER 1936
DE LE1DSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 15
Alle correspondentie, deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan den
redacteur dezer rubriek, W. H. van der
Nat, Witte Rozenstraat 40a, Leiden,
Het Koningsgambiet.
Deze zeer interessante, levendige ope
ning verdient thans onze aandacht. In
meestertournooien komt het koningsgam
biet de laatste jaren zelden voor. Vermoe
delijk vindt dit zijn reden in het feit, dat
volgens verscheidene meesters van vroe
ger en nu het gambiet niet geheel correct
is en zwart dus bij goed spel altijd eenig
voordeel moet krijgen.
En het is begrijpelijk, dat men liever
niet een partij begint met een opening
waarvan men weet dat men in 't nadeel
komt. Toch is, en vooral voor ons, niet-
meesters, het koningsgambiet een zeer goed
speelbare opening, die steeds tot spannen
de, levendige partijen leidt.
Men speelt koningsgambiet, wanneer
men na de zet 1. e2e4e7e5 voortzet
met 2. f2—f4.
De bedoeling is om de zwarte centrum-
pion e5 weg te lokken uit het centrum,
naar een plaats (f4) waar deze pion door
wit gemakkelijk kan worden aangevallen
en door zwart moeilijk verdedigd. Tegelijk
verschaft wit zijn stukken, vooral die der
koningsstelling een vlugge en goede ont
wikkeling. Ondanks deze voordeelen geeft
het gambiet zwart evenzeer kansen.
Evenals het damegambiet kan zwart ook
bier het gambiet aannemen (2e5
x f4) of weigeren. Dit weigeren kan op
verschillende manieren, het beste evenwel
met de zetten 2Lf8c5 of 2
d7d5. Hierop komen wij later nog terug.
Het aangenomen k. gambiet kan onder
scheiden worden in het Koningspaard-
gambiet, het Koningsloopergambiet en het
onregelmatige Koningsgambiet
Zeer ingewikkeld en moeilijk is het K.
paardgambiet. Dit ontstaat na de zetten
1. e2e4e7e52. f2—f4—e5xf4; 3. Pgl
f3. Wil zwart zijn pion behouden, dan
moet hij 3g7g5 laten volgen. Na
alle andere zetten gaat f4 weer verloren.
Indien zwart dus g7—g5 speelt, kan wit
kiezen tusschen 4. h2h4 om de vijande
lijke pionnen te scheiden en aldus hun
kracht te breken of 4. Lflc4. Na 4. Lfl
c4 kan zwart voortzetten met 4g5
g4 dus direct aanval op Pf3 of met 4.
Lf8g7 of 4h7—h6.
Het is niet mogelijk in deze rubriek de
vele honderden varianten te behandelen.
Volstaan wij dus met enkele partijen. Een
zeer fraaie partij is de volgende:
Wit: Rosanes.
Zwart: Anderssen.
tournooi te Breslau 1863.
e2e4
f2—f4
Pgl—f3
h2—h4
Pf3e5
Lfl—c4
7. e4xd5
e7e5
e5xf4
g7—g5
g5g4
Pg3—f6
d7d5
Lf8d6
Er is reeds een zeer levendige stand
ontstaan. Zwart offerde d5 om de witte
aanval op f7 ta breken.
8. d2d4 Pf6h5
De sterke pionnen f4, g4 worden verde
digd.
9. Lc4b5t c7c6!
tfog een offer.
10. d5xc6 b7xc6
11. Pe5xc6 Pb8xc6
12. Lb5xc6f Ke8f8
En nu nog een toren als slachtoffer.
Maar met dit al heeft zwart de lastige
en gevaarlijke witte stukken weggelokt en
heerscht hij nu over de verscheurde ko
ningsvleugel.
13. Lc6xa8 Ph5g3
14. Thl—h2 Lc8—f5
Wit's toren staat slecht; verder heeft wit
slechts een stuk ontwikkeld (La8) tegen
zwart reeds drie.
15. La8—d5 Kf8—g7
Maakt plaats om ook de toren nog te
doen deelnemen.
16. Pbl—c3 Th8e8f
17. Kei—f2 Dd8b6
Met de dreiging Ld6e5.
18. Pc3—a4. Db6—a6
19. Pa4c3
Indien 19, c2c4 dan Da6xa4! 20. Ddlx
a 4Te8e2f; 21. Kf2—gl—Te2—elf en
mat op fl.
1 9Ld6—e5!
20. a2a4
Zwart kondigde hier mat aan in vier
zetten.
2 0Da6—fit!
21. Ddlxfl Le5xd4f
22. Lel—e3 Te8xe3
en wit kan het mat op den volgenden zet
niet meer verhinderen.
Inderdaad, zooals Dr. v. Gottschal in het
boek over Anderssen schreef: „Eine Glanz-
partie von seltener Schönheit".
Partijstellingen.
Afdeeling A. No. 2.
A BCDEFG H
Wit Kei, Dal, Tdl, Ph5, pionnen a4, c2,
g2 en h2.
Zwart: Kh8, De7, La6, Le3, pionnen a5,
b6, f7 en h7.
Zwart aan zet, geeft mat.
Afdeeling B. No. 2.
F G H
Wit: Kh2, Dg3, Tel, Pe6, pionnen f5,
g2, h3.
Zwart: Kh8, Db8, Pa6, Lf6, pionnen a4,
b2, g7, h6.
Wit geeft mat in zes zetten.
Oplossi'ingen uiterlijk Zaterdag 26
September.
Voor beginners.
Allereerst nog twee belangrijke regels:
I. Nooit mag een stuk gezet worden op
een veld, waarop reeds een stuk van de
zelfde kleur staat.
II. Het paard is het eenige stuk, dat
over een ander stuk heen springen mag.
En over het slaan nog het volgende:
Bij het dammen moet men slaan, als
men slaan kan, bij het schaken niet.
De schaker is alleen dan verplicht te slaan,
wanneer hij geen anderen zet heeft.
Bij het slaan van pionnen is er nog een
bijzonderheid.
Plaatst u een witte pion op b5, een
zwarte op a7.
Indien zwart nu aan zet was en a7a5
speelde, zou pion a7 het veld a6 passeeren
waar hij door b5 geslagen had kunnen
worden. Wit heeft in dit geval het recht
(niet de plicht) den pion op a5 te slaan,
alsof hij op a6 stond. Wit neemt dus dan
den zwarten pion op a5 weg en zet zijn
pion b5 op a6. Men schrijft dezen zet al
dus b5xa6 e.p. Dit e.p. is de afkorting van
„en passant" d.i. in 't voorbijgaan. Het
recht van „en passant" slaan heeft een
pion uitsluitend op den zet, die onmiddel
lijk volgt op het twee-op spelen van den
passeerenden pion der tegenpartij. Men
mag maar een stuk tegelijk verzetten, maar
eenmaal in iedere partij hebben wit zoo
wel als zwart het recht twee stukken tege-
li..k te verplaatsen. Dit is het geval bij
het z.g. rocheeren.
In een volgende bespreking zal ik het
nut van deze zet behandelen, thans bepa
len we ons tot de technische zijde, n.l. hoe
wordt de rochade (het rocheeren) uitge
voerd.
Bezien we daartoe onderstaand diagram.
wimmrr
fel fef ibS
ABCDEEGH
De meeste stukken zijn ontwikkeld, de
stand is voor beiden volkomen gelijk. Voor
dat de eigenlijke strijd nu begint, is het
belang ervoor te zorgen, dat de eigen ko
ning zoo veilig mogelijk is opgesteld. Om
later wel duidelijker te begrijpen redenen,
staat de koning veiliger aan de zijkanten,
dan midden op het bord.
De zet, die men rochade noemt, maakt
het nu mogelijk de koning met een toren
te doen omwisselen; zij nemen eikaars
plaats echter niet geheel in.
In bovenstaande stelling kan wit als
volgt rocheeren.
De koning op el gaat naar gl, de toren
van hl gaat naar fl. Dit is de korte ro
chade. Of: de koning van el gaat naar cl,
de toren van al gaat naar dl. De lange
rochade.
Voor zwart:
De koning van e8 gaat naar g8, de toren
van h8 gaat naar f8. Korte rochade.
Of: de koning van e8 gaat naar c8, de to
ren van a8 gaat naar d8; Lange rochade.
Er zijn eenige gevallen waarin de rocha
de niet geoorloofd is.
Deze gevallen zyn:
lo. Wanneer tusschen den koning en den
toren, waarmee gerocheerd wordt, een stuk
zich bevindt.
2o. Wanneer de koning of de toren vroe
ger in de partij reeds een zet heeft ge
daan.
3o. Wanneer de koning schaak staat.
4o. Wanneer het veld, dat de koning
moet passeeren, door een vijandelijk stuk
bestreken wordt.
Ook op deze bepalingen kom ik een vol
genden keer terug. Het is intusschen goed
ze te leeren, zoodat men later daarmee
geen vergissingen begaat. Een vergissing
in een schaakpartij, heeft veelal verlies
tengevolge.
Een volgende keer dus nog iets over het
rocheeren, over schaak, en mat, remise enz
Damredacteur: W. J. v. d. Voort
Rustoordstraat 3, Nieuw-Vennep.
Alle correspondentie deze rubriek be
treffende. gelieve men te zenden aan bo
vengenoemd adres.
WEDSTRIJD-PROBLEEM 286.
Auteur: Th. Zonneveld, Wassenaar.
Ie publicatie.
1
Jgg
0;
..J* .m
Stand in cijfers:
Zwart: 1, 3, 6, 8, 13, 14, 19, 21, 26, 30,
34, 40.
Wit 17, 22, 28, 31/33, 37, 39, 41/43 en 50.
Wit speelt en wint.
WEDSTRIJD-PROBLEEM 287.
Auteur: H. J. Hilbers Jr., Utrecht.
s
i
y
g
NS
a
I®.
llf
HP
'/ma
a
P
s
Stand in cijfers:
Zwart 5, 13, 15 17, 19, 22, 31 en 1 dam
op 10.
Wit 25, 28, 30, 32, 38, 41 en 1 dam op 40.
Wit speelt en wint.
Oplossingen dezer beide wedstrijdpro-
blemen worden gaarne ingewacht tot uiter
lijk Dinsdag 29 September a.s. bij den
redacteur dezer rubriek,
OPLOSSINGEN.
Wedstrijd-problemen no. 280/81.
No. 280. J. A. J. Wortman.
Zwart 10, 12/14, 19, "20, 23, 24, 26, 37.
Wit 22, 25, 27, 33, 36, 38, 40, 45 en 50.
Wit wint door: 22—17, 50—44, 33—28,
44—39, 40x9, 25x5.
No. 281. W. Krom Jr.
Zwart: 12, 13, 15, 24, 25, 43.
Wit: 22, 35, 39, 44, 45 en 48.
Wit wint door: 3530 (24x35 gedw.),
22—18 (12x23 of 13x22 gedw.)., 44—40,
35x8.
ONZE LADDERWEDSTRIJD.
De stand van onzen ladderwedstrijd (bij
gewerkt t/m. probleem 281) luidt:
1. W. Captein, Nw.-Vennep, 2. J. H. Hil-
ders, Lisse, 3. G. Bemmelen, Voorschoten,
4. Th. J. Lexmond, Zoetermeer, 5. C. J.
Knijnenburg, Wassenaar, 6. J. C. Nebbe-
ling, Nw.-Vennep, 7. G. Rijsdam, Leiden,
8. Th. Zonneveld, Wassenaar, 9. J. A.
J. Wortman, Hazerswoude, 10. Th. Koek,
Roelof arendsveen, 11. N. Hogervorst, Lei
derdorp, 12. G. G. Lemmers, Voorhout, 13.
D. G. v. d. Voort, Hazerswoude, 14. A.
Hoogervorst, Ter Aar, 15. W. Besselink,
Haarlem, 16. Ph. Philipse, Abbenes, 17. J.
L. C. v. Leeuwen, Leiden, 18. H. Huur
man, Nw.-Vennep, 19. G. Huurman, Nw.-
Vennep, 20. D. Rijsdam, Alphen a. d. Rijn,
21. H. Droog, Rijpwetering, 22. G. Geer-
lings, Leiden, 23. P. v. Vianen, Leiden,
24. H. v. d. Kamp, Lisse, 25. C. L. v d.
Salm, Roelofarendsveen, 26. B Langelaan,
Sassenheim, 27 A. J. Langelaan, Sassen-
heim, 28. P. Loos, Oude Wetering, 29. M. P
Krumpelman, Alphen a. d. Rijn, 30. A. P.
Mooijekind, Lisse, 31. T. de Roo, Leiden,
32. M. J. v. d. Kwartel, Leiden, 33. J. v.
Wezel, Leiden, 34. P. v. Schie, Wassenaar,
35. P. Zwetsloot, Noordwijk (B), 36. H.
Droog, Rypwetering, 37. G. Akerboom,
Rijpwetering, 38. P. Vlasveld, Zoeterwou-
de, allen 2 punten.
CORRESPONDENTIE
A. H. te A. Ik heb u geschreven.
W. B. te H. Daar is het wel geschikt
voor.
J. G te K. Richt u zich tot den heer H.
Foppele, v. Noremborghstraat 67, 's Bosch.
J. L. C. v. L. te L. Uw oplossen schijnt
voor u maar tikken te zijn.
D. R. te A. U had gelijk.
G. G. te L, Problemen in dank ontvan
gen; zal ze nazien.
P. K. te A. Naar 8 is gewonnen.
P. L. te O. Prachtig; verder welkom in
onzen oplosserskring.
H. D. te R. Problemen in dank ontvan
gen. Zij worden nagezien.
J. A. J. W. te H. Slagzet kwam in mijn
bezit en zal het bestudeeren. Voor uw me
dewerking mijn dank.
P. Z. te N. Richt u zich voor de nauw
keurigheid eens tot den heer J. A. v. Bal-
kel, Lage Rijndijk 35, Leiden. Deze is
secretaris van de Damclub (R.K.) „Ge
zellig Samenzijn".
Th. L. te Z. Tot mijn spijt zijt gij voor
dezen keer weer minder gelukkig ge
weest met uw lokzet n.l. als lokzet mag
wit geen 3832 spelen: deze risico mag
wit niet dragen, daar 3530 direct win
nend voordeel voor hem geeft a.v. wit 35
30, 37x8, en indien zwart nu dreigt door
711, speelt wit 83!! en het resultaat
blijft altijd één tegen vier, met gewonnen
stand voor wit. Toch volhouden!
G. A. te A. Dat is goed.
EINDSPEL 288.
Auteur: Dentroux.
Voor onze eindspelliefhebbers hieronder
ter oplossing een niet moeilijk, doch een
leerzaam eindspel.
(Geldt niet voor den wedstrijd).
Stand in cijfers:
Zwart 1 stuk op 5 en 1 dam op 15.
Wit 3 dammen op 14, 25 en 41.
Wit speelt en wint.
Oplossing van dit eindspel kan ingezon
den worden en de namen der goede oplos
sers, zullen gepubliceerd worden. Inzenden
voor 30 dezer.
SLAGZETTEN
Vervolgens laten wij volgen voor lief
hebbers van slagspel enkele standen, wel
ke zijn voorgekomen in de partij.
No. 1.
Zwart 4, 6, 8, 11/13, 17/19, 24/26.
Wit 22, 27, 28, 33/37, 39, 42, 44, 48.
Als wit in dezen stand 42—38 speelt en
zwart met 1823 antwoordt, wat volgt er
dan?
No. 2.
Zwart 2. 3. 6, 8, 12, 13, 15, 18, 20, 23, 29.
Wit 21, 31, 32, 34/36, 40, 41, 43/45.
Zwart aan zet, en kan een fraai en ver
rassend damzetje uitvoeren.
No. 3.
Zwart 2/4, 6/9, 13/16, 18, 19, 21, 23,
24. 26.
Wit 22, 25, 28, 30, 32, 33, 35/38, 42/45,
47/49.
Een leerzame positie, waarin wit meen
de veilig 3731 te kunnen spelen. Meest
al is dit ook het geval, doch wit werd nu
toch eenigszins verrast, want zwart voerde
doodleuk etn daruzetje uit. Hoe?
DAMZETTEN
Tot slot nog een tweetal damzetten van
den bekenden problemist Mansma.
No. 1. Auteur: W. B. Mansma.
Zwart 3, 6, 10/13, 17, 19, 23/26.
Wit 22, 28, 30, 32, 34, 35, 38, 41, 43, 46,
48, 50.
No. 2. Auteur: W. B. Mansma.
Zwart 3, 7, 8, 14/16, 18, 20, 22, 23, 25,
Wit 21, 26, 27, 30, 31, 34, 38, 40, 42, 44,
45, 48, 50.
Voor beiden geldt, wit begint en voert
een winnenden damzet uit Oplossingen
van de slagzetten, alsmede van de dam
zetten worden niet ingewacht.
WINTERSPORT
DE KUNST-IJSBAAN TE AMSTERDAM
DEZEN WINTER GEDEELTELIJK
OVERDEKT
Opening zal eerst half November
plaats hebben.
Hoewel het zomersche weer van de
laatste dagen nauwelijks doet vermoeden,
dat de herfst in aantocht is, wijzen vele
symptomen er toch op, dat het niet lang
meer kan duren of het milde weer zal
plaats maken voor gure najaarbuien en
wintersche temperaturen.
Een van die symptomen is wel, dat, nu
het zwemseizoen is afgeloopen, het sport-
fondsen-openluchtbad aan de Linnaeus-
straat te Amsterdam weer in een kunst
ijsbaan wordt herschapen.
Toch zal de opening van de baan dit jaar
niet voor half November plaats vinden.
Het. is gebleken dat het publiek, verwend
door de milde Septembermaanden, van de
laatste jaren, zich niet snel genoeg aan de
wintersche sfeer kon aanpassen om reeds
in October al het genot van de kunst-ijs
baan te kunnen waardeeren en voldoen
den tijd moest hebben om van de zomerge-
neugten te bekomen, alvorens zich op den
winter te prepareeren. Wordt dus eener-
zijds de baan in het vroege najaar door
de weinigen bereden, anderzijds eischen
de warme nazomerdagen meer am normale
koelcapaciteit, zoodat economisch de la
tere openingsdatum geheel verantwoord is.
Men zal echter niet bang behoeven te zijn,
dat de belofte van het bestuur: honderd
dagen ijs per jaar, niet nagekomen zal
worden.
Van twee belangrijke verbeteringen zul
len de bezoekers dit jaar profiteeren. Ten
eerste kan door een verbetering van het
koelsysteem bij alle weersomstandigheden
de baan voldoende gekoeld worden, zoodat
niet, zooals vorige jaren wei eens het ge
val was, bij zeer zacht weer een gedeelte
van de baan buiten gebruik moet worden
gesteld.
Ten tweede zullen de hoofd en zij-tri
bunes permanent overdekt worden, zoo
dat de bezoekers van ijshockey-wedstrij-
den en kunstrijdemonstraties onder alle
weersomstanigheden droog zitten. De
plannen om de geheele baan te overkap
pen en van de inrichting een sportpaleis
met wielerbaan incluis te maken, zijn voor-
loopig uitgesteld wegens ziekte van het be
stuurslid den heer van Olst, die de geeste
lijke vader van het plan was.
STEUN GRIEND- EN RIETCULTUUR
Naar aanleiding van de onlangs afgeko
men ministerieele beschikking betreffen
de den steun voor 4-jarigen grienden,
blad-, mat- en dekriet, waaruit is geble
ken, dat voor het gewas 1936/1937 op ge
lijke wijze en tot dezelfde bedragen steun
zal worden verleend als voor het gewas
1935/1936, wordt degenen, die voor den
steun voor 4-jarige grienden en het blad
riet in aanmerking wenschep te komen,
aangeraden, zich ten spoedigste in verbin
ding te stellen met de Nederlandsche Ak-
kerbouwcentrale, Bezuidenhout 15, 'sGra-
venhage.
Daar de steunverleening aan de griend
en rietcultuur altijd bedoeld is geweest
als zeer tijdelijk, wordt de aandacht er op
gevestigd, dat het bovenvermelde niet in
houdt, dat voor den volgenden oogst de
zelfde steun zal worden verleend en ge
legenheid tot overneming zal worden ge
boden.
Belanghebbenden zullen zooals in
middels bij de griendcultuur reeds wordt
getracht door het vormen van een or
ganisatie zelf maatregelen dienen te tref
fen tot verbetering van de prijzen,
's Gravenhage, 18 September 1936. 5868
Het behoeft nauwelijks betoog, dat de
kunst-ijsbaan dit seizoen wederom vele
malen het tooneel van heftigen strijd of
schoone kunstrij demonstraties zal zijn.
En we denken hierbij in de eerste plaats
aan de Europeesche kampioenschappen in
het kunstrijden, waarvan het nummer
paarrijden op 20 en 21 Februari 1937 te
Amsterdam zal worden gehouden. Daar
naast zullen ook weer, evenals vorige ja
ren bekende kunstrijdsters- en kunstrij
ders en ijshockey-teams naar Amsterdam
komen. Tenslotte is door het bestuur een
propaganda-actie op touw gezet om het
kunstrijden, de sport, die op de kunst-ijs-
baan bij uitstek bedreven kan worden, bij
het Nederlandsche publiek populair te
maken.
Maar ook voor hen, die de „Noren" en
„Friezen" willen trouw blijven, biedt de
baan een uitstekende gelegenheid tot ge
regelde training, zoodat wanneer eindelijk
de echte vorst invalt, men als geoefend
rijder de langste tochten tot en met den
Elfsteden-tocht kan meemaken.
WIELRENNEN
SWIFT.
Zondag worden door „Swift" de lange
afstandkampioenschappen verreden. De sa
menkomst is te 8 uur bij het clublokaal, N.
Beestenmarkt 13.
DE ROTTERDAMSCHE ZESDAAGSCHE.
Pijnenburg en Wals gecontracteerd.
Naar wij vernemen zijn voor den Rotter-
damschen Zesdaagsche, welke van 612
November a.s. in de Nenyto-hal te Rotter
dam gehouden wordt, heden tusschen de
directie en de renners Pijnenburg en Wals
de contracten afgesloten, waarmede hun
deelneming definitief is.
Pijnenburg en Wals zijn beide afzonder
lijk gecontracteerd, daar de directie eerst
de resultaten wil afwahten in den zesdaag
sche van Parijs van 612 October, waar
„den Pfjn" en Wals als koppel zullen star
ten.
BILJARTEN
EXCELSIOR I—VRIENDENKRING I 2—2.
De eerste competitiewedstrijd der 1ste
klasse-competitie F3.H.O. werd in het
clublokaal der Biljartver. Excelsior te Lisse
gespeeld. Nadat de voorzitter der F.B.H.O.,
de heer J. Winter, met toepasselijke woor
den namens de F.B.H.O. sprak, nam de
wedstrijd een aanvang. De uitslag luidt:
A. Duivenvoorden Exc. 118 32 17 3.6
Pnt. Brt H.S. Gem.
A. Duivenvoorden
Excelsior 118 32 17 3.68
G. Klooster Vr.Kr. 150 33 26 4.54
J. Duivenvoorden 135 38
P. Jemkel 143 38
3.55
3.76
P. Duivervoorden Sr.
127 32 21 3.96
H. Kuiper 101 32 17 3.15
Th. Duivervoorden 64 25 17 2.56
F. Schip 110 26 17 4.23
Excelsior I Lisse 2 punten; Vrienden
kring I Haarlem 2 punten.
Vraag: 1. Zijn wielerwegwedstrijden
in Nederland %verboden?
2. Zoo ja, hoe kan 't dan, dat er tegen
woordig zooveel wegwedstrijden gehou
den worden?
3. Is de beroemde pianiste Rai de Costa
al overleden? Van welke nationaliteit
was zij?
Antwoord: 1. Neen. 2. Vervalt dus.
3. Ons onbekend.
Vraag: Bestaat er een bond van R.K.
Verpleegsters? Zoo ja, geeft die een orgaan
uit en waar is het adres?
Antwoord: Ja. De Ned. R. K. Bond
1 van Ziekenhuisverplegenden Seer. Mr. P.
v. d. Velden, v. Broekhuijsenstr. 56, Nij
megen. Voor de afd. Leiden Zr. I. van den
Abeelen, Willem de Zwijgerlaan 25, Oegst-
geest. Wend U tot een dezer adressen om
i inlichtingen.
